TAK IJPEREN EN IET ARRONDISSEMENT.
■pnlit.ifik. Nieuws-. Handels- en Annoncenblad.
BERICHT.
Het prins-bisdom Luik.
Tiende jaar
Zaterdag 15" Juni 1895.
Nummer 24.
Gevolgen der clericale invoerrechten.
Priester Daens.
Abonnementsprijs voorop betaalb.'-ar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. roor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncem 15 cent. per drukregel. Rechte
l "k erlierstellincen- 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. All«
l fchten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. Deannoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen joor den Office de Publicüé, Magdalenastraat, Brussel. - Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tsgen Vrijdag middag vrij on
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
De Commissie der Vrijzinnige Ver-
eeniging zet zijne politieke vrienden,
die zouden gelooven recht te hebben
op de Kiezerslijst voor de gemeente,
met eene of meer stemmen ingeschre
ven te worden vurig aan, zich er
over te komen bevragen ten bureele
der Liberale Associatie, in den Zalm,
Seminariestraat.
Het bureel is open van 9 tot 12
ure 's morgens en van 2 tot 5 ure
namiddag.
Het Comiteit bericht zijne vrienden
dat het van de voorloopige lijst der
kiezers voor de gemeente in bezit is.
Om de gevolgen van de nieuwe in
voerrechten te begrijpen moet men de
mannen van 't vak hooren spreeken;
dar. eerst voelt en verstaat men welke
deugnieterijen er in besloten liggen
welk verachtelijk broodroo vers werk
door de clericale exploiteurs gaat ge
stemd worden.
Wij willen er eenige aanhalen van
de talrijke hatelijke gevolgen, welke
ons werden opgesomd.
In Brussel arriveeren dagelijks in
dees seizoen 2 a 3 wagons nieuwe
aardappels en groenten uit Italië. De
vervoerprijs hiervan bedraagt negen
honderd en zooveel frs, ronde som
1000 fr. Krachtens de nieuwe wet
zullen die groentens 30 fr, inko
mende rehten op de 100 kilos moeten
betalen. Die inzendingen stoppen on-
(439 Vervolg).
Deze godvruchtige uitzinnigen, reeds al te
beroemd door de plunderingen van Magde
burg, en door hunne zoo talrijke andere
wandaden aan geenen kant des Ryns ge
pleegd, gedroegen zich als ware bandieten.
De kronieken van dien tijd verhalen dat ge
durende vijf volle maanden, op het platte
land niets gespaard bleef. Zij plunderden de
kerken op de schandelijkste wijze, en ver
moorden zonder onderscheid van godsdienst
al wie in hunne handen viel. Bitsen werd de
prooi der vlammen, op 13 Juni 1636 onder
ging Tongeren gedeeltelijk hetzelfde lot. De
Karmeliet Bouille, die zeker niet van partij
geest kan beschuldigd worden, zegt: «dat
meer dan acht duizend woningen en kerken
door deze roorers vernield werden. De
Grignoux verloren daarvoor den moed niet.
Zij vormden een leger, lieten den vijand bij
dage noch bij nachte de minste rust, en dwon
gen de Kroaten tot den aftocht.
De Chiroux hadden de wandaden dezer
rooversbenden begunstigd. Onder de leiding
van zekeren Lamet, baljuw van Avroy, had
den zij getracht het stadhuis te overrompe
len, en de Gité aan Jan vau Weert over te
middelijk item, duizenden verlies
voor den ijzeren weg en onmogelijk
heid voor de menschen nog groentens
te koopen aan geringen prijs.
De krieken, die ons uit het zuiden
van Frankrijk met ongeloofelijke hoe
veelheden worden toegestuurd, wer
den over een paar dagen tegen 25 fr.
de 100 kilos verkocht. Met 30 fr.
rechten springen ze op 55 fr; de afzen
der zou dus meer rechten moeten be
talen dan zijne krieken waard zijn.
Onvermijdelijk gevolg: geene af
zending van fruit meer! Kleine bur
gers en werklieden moeten het dan
maar missen, en de wagons van den
ijzeren weg kunnen maar leeg over
de baan rollen.
De verzending van fruit naar Enge
land, fruit dat bij ons van Duitschland
Italië, Frankrijk enz. wordt inge
voerd, houdt honderden menschen in
en Brussel Antwerpen aan 't werk en
laat duizenden inwoners leven.
De 30 fr. rechten snijden dien trafic
rat afvoortaan zullen die verzen
dingen over Holland naar Londen
gescheiden. Antwerpsche werklieden
en neeringdoeners, die hierdoor broo
deloos wordt gesteld salueert't is
de jap, die u dat flikt.
Eene enkele criëe van Antwerpen,
die van de Oude Vaartplaats, betaalt
jaarlijks 30,000 fr. aan transport van
ingevoerde groentens, fruit, opgelegde
waren, wild, gevogelte, enz. Met de
nieuwe wet valt dit transport zeker
en vast op 5000 fr. Neemt nu al de
roephallen van onze groote steden te
zamen, en rekent uit welk verlies er
voor den Staat uit voortspruit.
leveren. Zij werden echter door de Ambach
ten met groot verlies terug geslagen, en
hadden het leven aan La Ruelle's grootmoe
digheid te danken.
Do geestelijkheid legde meer vaderlands
liefde dan de adel aan den dag. Door 's prin
sen trouweloosheid en de euveldaden der
woeste Kroaten verbitterd, had zij zich aan
de volkszijde geschaard.
Het Kapittel zond een betoog naar den
paus, waarin het dezen 's lands erbarme-
lijken toestand voor oogen legde, en tevens
zijne aandacht riep op Ferdinands gedrag,
dat door niets verrechtvaardigd noch ver
schoond kon worden.
De Domheeren bewezen dat de vorst slechts
in het bisdom verscheen om nieuwe millioe-
nen af te persen; dat hij de gerechtigheid
en de openbare ambten verkochtja, dat hij
de goederen, door de benoodigde lieden aan
den Berg van Barmhartigheid toevertrouwd
in veiling had gezet, en de opbrengst dezes
wraakroependen verkoops in braspartijen
verkwist had. En paus Urbanus VII ant
woordde dat hij zijne lieve kinderen
van hart bekloog, en dat hij zijnen bemin
den zom Ferdinand zou aanmanen om
voortaan met meer zachtheid te handelen.
Woorden in den wind I Valsche beloften!
Een koopman uit de Scheldestad
heeft een contrakt van twee jaar met
een Hollandsch huismen moet hem
30 a 40.000 kilos peeën per week le
veren, die als voedsel voor de beesten
aan de boer kens van de Kempen en
Polders voortverkocht worden. Die
peeën kosten 2fr. de 100 kilos. De
wet heft er 12> fr. rechten op; de
pachters zullen dien schandigen op
slag weigeren te betalen, de levering
moet blijven voortduren, ergo is die
commercant plat geruïneerd door het
clericale gouvernement.
Voor millioenen en millioenen wor
den er jaarlijks aan legumen en fruit
ingevoerd. De schandige hooge rech
ten komen dien trafic radikaal belet
ten, dusal die millioenen totaal naar
den bliksem voor den Belgischen
handel.
De kleinste restaurateur uit eene
groote stad heeft minstens 550 kil.
per dag noodig aan groentens, fruit,
opgelegd goed, wild en gevogelte.
Aan 30 centiemen den kilo dooreen
gerekend, maakt dat eene dagelijksche
belasting van fr. en eene jaarlij k-
sche van fr.Kom maar
eens af, mijnheer Peeters!
In Antwerpen zijn er zoo wat 200
restauretenrs. Aan 6 fr. daags is 1200
fr. en per jaar fr.
bijna een saIT millieoii dat
door de restaurateurs van Antwerpen
alleen zal mogen afgestuiverd wor
den. Rekent dat nu uit voor het ge-
heele land. en ge zult cijfers en som
men krijgen, die u zullen doen schrik
ken en beven.
Tot daar genoeg voor heden. Bij eene
Eu waarom? Omdat Ferdinand van Beieren
sinds lang van den paus de volmacht ver
kregen had, om naar goeddunken in het
bisdom te handelen, mits hij er de spaansche
oppermacht invoerde, en de Hervorrnsgezin-
den onmeedoogend achtervolgde. Het volk
daarentegen kwam tegen zulke staatkunde,
die louter landverraad was, op; liet wilde
van uitheemsche heerschappij hoegenaamd
niets weten, en eischte met klem de geloofs
vrijheid.
De ziel dezes hardnekkigen weerstands
was La Ruelle, die, door zijn beleid, zijne
bevoegdheid, zijne scherpzinnigheid, tot dan
toe ai de vuige plannen des vorsten en dezes
handiagers had weten te verijdelen. Ook
droegen zij hem eenen gloeienden haat toe,
en hadden zij sinds lang zijnen dood gezwo
ren, Aan Ferdinand van Beieren scheen
deze maatregel gansch eenvoudig. Wat woog
inderdaad een moord meer of minder op het
bisschoppelijk geweten? Zijne euveldaden,
met de stilzwijgende medeplichtigheid van
het Hoofd der Roomsche Kerk gepleegd,
waren hem immers op voorhand vergeven/
Doch wie zou de hand aan den alomgeachten
luikschen burgemeester durven slaan De
onderneming was moeilijk en gevaarvol,
want La Ruelle, door geheime berichten,
volgende reis klappen we nog wat
voort over de cadeau, welke ons door
de japneuzen gaat gedaan worden.
Wat is er nu met priester Daens?
Gelijk in alle klerikale zaken is het hier
weer moeilijk om tot op den grond der waar
heid te peilen.
In den beginne werden triomf-bulletijns
rondgestrooid, waarin werd uitgebazuind
dat priester Daens van den Paus volle bij
stemming voor de Christene Volkspartij had
bekomen.
Doch al spoedig is dat triomfroepen gaan
bedaren.
De Woestianen leggen de zaak gansch
anders uit: Te Rome zou men den woeligen
volkspriester eenvoudig hebben op de maag
gedrukt, dat hij zich wat meer koes had te
houden en vooral niet de oude kerkpartij
zoo driest het vuur aan de schenen mocht
leggen
Wij- rneenen dat deze laatste lezing de
vertrouwelijkste is. Priester Daens, door
den Paus naar Rome gevraagd, werd er
niet door den Paus ontvangen, maar ver
scheen voor een of ander H. College, dat
voor taak heeft de wat eigenzinnige pries
ters den breidel der onderworpenheid meer
voelbaar te maken.
Nog iets kenmerkends: Priester Daens, de
bewegelijke, de rumoerige, laat sedert zijne
terugkomst bijna niets van zich meer hoo
ren. Hij zegt dat hij gansch zijne zienswijze
behoudt, d„ch voorzichtiger zal zijn om zijn
pragramma te verdedigen, en geene meetin
gen zal geven buiten zijn arrondissement.
In andere woordenpastoor Daens is met
een muilband van Rome afgekomen. De
woestisis jubelen.
Arme priester 1 Zou men niet mogen zeg
gen, dat gij van eene slechte reis zijt 't huis
gekomen
Maar ook, als men een Woeste voor tegen
strever heeft 1
van 's vorsten besluit onderricht, hield zich
op zijne hoede Do vrees van hem te verlie
zen was zoo groot dat iederen nacht, eene
bende gewapende burgers, voor zijne woning
de wacht optrok.
Helaas! al deze voorzorgen moesten nut
teloos blijven.
Er vertoefde alsdan te Luik een zekere
Reinout van Renessegraaf van Warfu-
sée, die wegens schelmerij en landverraad,
zijnen geboortegrond, de spaansche Neder
landen, had moeten ontvluchten. Door zijne
verschalkende manieren wist hij het ver
trouwen des burgemeesters, die hem voor
een slachtoffer der spaansche onverdraag
zaamheid aanzag, te winnen. En terwijl La
Ruelle dezen schurk met'weldaden overlaad
de, beraamde deze laatste den ondergang
zijns weldoeners.
Op 16 April 1637 gaf Warfusée een ban
ket, in zijn hotel, op de boorden der Maas
gelegen. La Ruelle, de fransche afgezant de
abt Mouzon, verscheidene kanunnikkeu na
men deel aan het feestmaal, dat, onder
vroolijk gekout, ten einde liep. Op het
oogenblik dat de uitgenoodigden de tafel
wilden verlaten, vlogen de deuren der saai
open.
(Wordt voortgezet).
HET WEEKBLAD