VAK IJPEREN EK HET ARROHDISSEIENT.
PolitiekNieuws-, Handels- en Annoneenblad.
Bericht aan de Kiezers,
Het prins-bisdom Luik,
Tiende jaar
Zaterdag 20" Juli 1895.
Nummer 29.
De liberale kiezers
worden verwittigd dat de
officiëele Kiezerslijsten
van heden af aangeplakt
zijn, in de ZAAL DER
OUD-POMPIERS, Semi
nariestraat, alhier.
Gij wordt dringend uit-
genoodigd dezelve te ko
men nazien, om in geval
gij meent recht te heb
ben aan meer stemmen
dan u op de kiezerslijst
zijn toegewezen, dit aan
het Comiteit der LIRE-
RALE ASSOCIATIE
kenbaar te maken.
Twee leden van het Co
miteit zullen alle dagen
in de zaal aanwezig zijn,
van 's morgens 9 uren tot
12 uren 's middags en van
2 tot 5 uren 's namiddags.
De werklieden die daar
toe in de week belet zijn
kunnen dat doen des Zon
dags van 8 tot 12 uren
voormiddag.
Eene bus zal insgelijks
in het lokaal geplaatst
worden voor hen die hun-
ne reklamatiën schrifte
lijk wenschen te doen.
Wij zijn goed geleverd.
Kieziug te Oostende.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: i fr. 75, Annoncent 15 cent. per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen por nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekf udmakingen ten bureele dezer gedrukt worden een-:gratis ingelijfd. Da annoncen voor België, ter uitzondering der beide Ylaanoersn, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen JW'dên Qflicè de Publicilé, Magdaleaastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamd» artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij eo
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
(46e Vervolg).
Na dit nieuwe bloedoffer heerschtede rust
in het land, zeggen de historiekschrijvers
van dien tijd. Deze bevestiging is eene zure
scherts! Mag men wel den naam van rust
geven ain die matheid, aan die gevoelloos
heid, welke de harten der burgers beneep?
Rust was er voorzeker, wijl straten en
markten aan de muitende bevolking niet
meer tot strijdperk dienden maar het was
de rust der machteloosheid. De belastingen
verpletterden immer het volk, dat niet op
hield met in stilte te morren, doch wegens
Maximillaans wreede beteugeling, de stem
niet meer dorst verheffen. Dit schrikbewind
had aan handel en nijverheid den nek ge
broken, en eene diepe ellende in de streek
doen ontstaan, bijzonder op den buiten,
waar de aanslagen tegen het leven en de
eigendommen, zich op eene huiveringswek-
kende wijze vermenigvuldigden.
Staatkundige voorvallen van het grootste
belang, die Europa in rep en roer zetteden,
gaven aan de Citó voor eenigen tijd hare
oude vrijheden terug.
Het, Comiteit der Liberale Associatie.
Het verslag van M. Woeste over
het Schoolontwerp der regeering is
verschenen.
M. Woeste begin met te verklaren
dat de nieuwe schoolwet rechtstreeks
tegen de socialisten is gericht.
Dus, daaromtrent bestaat er niet
de minste twijfel meer.
Na deze alleszins strijdlustige ver
klaring, maakt M. Woeste ons niets
dat, behalve de catechismus, ook
niets dan goede, duidelijke, katholie
ke boeken in de scholen zullen geduld
worde Deze die zullen toegelaten
worden moeten hieromtrent volledige
voldoening van den geestelijken
schoolopziener geven, die een streng
toezicht zal uitoefenen en eider boek
dat niet strook met het onderwijs der
bissc'i oppen in België, zal in de scho
len niet toegelaten worden.
Dit zegt genoeg.
De toelagen aan vrije scholen.
M. Woeste verklaart het vlakhaf
er zal in Beigië geen ander dan een
katholiek onderwijs mogelijk zijn. In
al de openbare scholen zal de cate
chismus moeten onderwezen worden.
In het onderwijs door den meester
gegeven, mag er niets gezeg of ver
ondersteld worden, dat strijdig kan
zijn met hetgeen er geleerd wordt in
den catechismus.
M. Woeste doet daarna de catego
rische verklaring In België moet de
godsdienst verplichtend worden en
In 1672 had Lodewijk XIV aan de Veree-
nigde Provincies den oorlog verklaard; zijne
legerbenden waren, in weerwil der onzij
digheid des bisdoms, het luiksch grondge
bied binnengedrongen, en hadden Thuin, Vi-
sé, St-Truiden, Borgworm, Tongeren en
Maeseyck gestrooptde citadel van St-
Walburgis viel insgelijks door het verraad
van haren bevelhebber, dea baron van Vier-
zet in hunne handen. Wanneer de Fran-
schen 's jaars daarop de stad Luik moesten
ontruimen, deden zij, op de dringende bede
der inwoners, de vesting in de lucht vliegen
(31 Maart 1676).
Deze ontmanteling wierd met uitbundige
blijdschap door het volk begroet. Zingend en
jubbalend trokken iederen morgen, gansche
scharen van rijken en armen, vrouwen,
kinderen en geestelijken, naar de citadel, en
vernietigden al hetgene door de Franschen
was gespaard gebleven.
Terwijl deze voorvallen te Luik plaats
grepen vertoefde Maximillaan te Bonn van
deze afwezigheid maakten de burgers ge
bruik om hunne oude instellingen weder in
zwang te brengen. Ongelukkiglijk was de
oude veete tusschen Cüiroux en Orignoux
dus alle onderwijs dat met dit prin
ciep in strijd ligt, kan niet toegelaten
worden tot het genieten van subsidies
van wege den Staat.
Het gevolg is dat alleen klerikale
vrije scholen kunnen toelagen ver
krijgen.
De pastoor in de school
Wat er van het onderwijs in die
voorwaarden gaat geworden, kan
men licht raden.
M. Woeste geeft er ons een voor
smaak vanWanneer er in eene
school geene dissidenten zijn dit
zijn zij die weigeren hunne kinderen
den catechismus te laten bij wonen-
zal er niets beletten, na overeenkomst
met het gemeentebestuur, de leer van
den catechismus, op andere uren, dan
het eerste en het laatste half uur, te
onderwijzen en dit onderwijs langer
dan een half uur te geven.
Waarom niet gedurende den gan-
schen duur der klas.
De godsdienst verplichtend
M. Woeste beweert dat in 1894,
het kiezerskorps zijne uitspraak heeft
gedaan in zake van het aanleer en van
den catechismus in de kerk. Dus moet
hetonderwijs geen godsdienstig' etiket
dragen, maar wel degelijk klerikaal
zijn, want alle ander onderwijs, is
gevaarlijk. Wat nu de vrijheid der
dissidenten, dit zijn de andersdenken
den dan M. Woeste, betreft, die komt
niet in aanmerking.
Slechts vrijheid voor katholieken
alleen.
De kinderen der protestanten en
der Isrealieten, die het godsdienstig
onderwijs hunner religie willen ge
nieten, kunnen maar naar den tempel
of de synagoog gaan.
slechts ingesluimerdonder de koddige be
namingen van Toerleneters en Beulingelers
geraakten zij meermalen met elkander in
de straten van Luik slaags. Dezen bedroe-
venden toestand benuttigde Maximillaan op
behendige wijzen om der burgerij de wet
voor te schrijven.
Te vergeefs spanden de volksburgemees-
sters Macors Renadi al hunne pogingen in
om de oude vrijheidszucht te doen herleven 1
Helaas! de Ambachten waren aan geld en
weerbare mannen uitgeput? En daarenboven
hadden zij de eenvoudigheid gehad om op
den bijstand te rekenen van Lodewijk XIV,
van den man, die al wat aan het volk grens
de eenen onmetelijken haat toedroeg, van
den vorst die alle wet miskende, alle recht
misprees en de brutaalste verpersoonlijking
der autocratie gebleven is.
Eens te meer kwam hem hier de helsche
staatkunde zijner voorgangers ten nutte; om
zijne naburen moeilijkheden te berokkenen
streelde hij de burgers door valsche beloften,
moedigde hun in hunnen weerstand tegen
den bisschop aan, maar liet hen op het
oogenblik des gevaars schandelijk in den
steek. Ja metr, hij zond aan Maximillaan
De vrijdenkers, die worden, zonder
verdere complimenten buiten de wet
gesteld, die tellen niet.
Jesuietische knepen.
De middenafdeeling der Kamer
heeft een amendement in de wet doen
inlasschen luidend als volgt
De gemeenten kunnen eene
school voor een tijdperk van tlem
j£4i*eil aannemen, zonder dat zij,
eens de school aangenomen, op dit
besluit kan weerkeeren.»
Dit geschiedde, lezers, met het
oog op verdere gebeurtenissen, die de
klerikalen in minderheid zouden
brengen.
Die overeenkomst der gemeente
kan geschieden met personen die
verklaren dat de school hun toebe
hoort.
Dus met de kloosters.
Nu is de zaak compleet
Het verplichtend onderwijs is na
tuurlijk verworpen, het barême der
jaarwedden, het ontwerp Anspach,
de ontwerpen De Harlez, dit alles
verworpen, haut la main.
De zelfstandigheid der provincie
en der gemeente afgeschaft ten
gunste van den minister; de onderwij
zers. gebonden en geboeid overgele
verd aan de ministerieele grillen, aan
de vervolgingen van den inkwisiteur
den gekruinden schoolopziener.
Indien België deze wet drie maan
den duit, mag men zeggen dat het
land nog verdient te zuchten onder de
tirannie der spaansche koningen en
van Torquemada.
I)e dagbladen melden dat de heer Al. Ver-
beke, oud-senator, de hem aangebodene kan-
een legerkorps om hem in zijnen strijd tegen
de Luikenaren te ondersteunen. Ook waren
dezen niet bij machte om aan hunnen prins
het hoofd te bieden, en bleef er hun niets
anders dan eene onvoorwaardelijke onder
werping over. Wanneer talrijke uitvoerin
gen op alle hoeken des lands den schrik
verspreid hadden, verscheen Maximillaan
in de hoofdstad, en vaardigde hij het al te
berucht Reglement van 1684, dat de
eeuwenoude luiksche Grond wet vernietigde,
uit. Hét bedroegOntbinding der gemeente
milities; afschaffing der 32 Ambachten als
politieke Staatslichamen, en hunne vervan
ging door zestien Kamers, waar de arbei
dende klas uit verbannen was; benoeming,
door den bisschop, der burgemeesters, die,
van alle gezag beroofd, enkel met hot finan
cieel bi stuur der stad, en de bewaking der
gemeentegpstichten gelast bleven.
De prins cischte daarenboven de iierop-
bouwing der citadel van St-Walburgis, en
yerhief, op den Pont des Arches - de ves
ting der Dardanellen, welke bestemd was,
om de woelige wijk van het overige gedeelte
der stad te scheiden.
Owordt voortgezet).
HET WEEKBLAD
