VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Het prins-bisdom Luik.
Tiende jaar
Zaterdag 17" Augusti 1895.
Nummer 33.
Wakker op, liberalen.
De kiezingen van 1896.
STADSNIEUWS.
De Waterwerken.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar yoor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alk
berichten van verkoopingen of andere bek» udmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Nimmer moed verloren, vrienden,
dat is mannen onwaardig. Al ziet" de
toestand zwart voor de liberalen, on
mogelijk is het niet dat voor onze
partij de schoone dagen terugkeeren.
Ziehier een goed beredeneerd artikel
dat wij in den Oostendenaar aantref
fen, welk niet genoeg kan verspreid
en gelezen worden in stad en dorp.
Luistert
Evenredige vertegenwoordiging.
Ware dc evenredige vertegen
woordiging toegepast, dan had men
niet in de Kamers 104 katholieken,
19 liberalen en 29 socialisten, maar
68 katholieken, 57 liberalen en 25
socialisten.
De liberalen en socialisten van liet
vlaamsch gedeelte van het land zijn
niet vei tegenwoordigd\ zij bekwa
men nochtans respectievelijk 27 per
honderd en 18 per honderd der uit
gebrachte stemmen.
Eene even groote onjuistheid be
staat in de vertegenwoordiging van
den buiten en de steden.
M. Vercatner neemt als voorbeeld
Antwerpen en Gent, waar 200,115
stemmen uitgebracht werden, waar
van 89,018 in de stedelijke en 111,163
in de landelijke kantons. In de stede
lijke kantons bekwamen de liberalen
eene meerderheid van 13,810 stem
men; de katholieken integendeel in
de landelijke eene meerderheid van
56,227 stemmen.
Indien men dc stemmen aan de
socialisten gegeven in rekening brengt
(50® Vervolg).
De hoofden der volkspartij zochten eene
schuilplaats te Parijs, en troffen er de Bra
banders, die de weerwraak der Oostenrijkers
ontvlucht waren, aan. De Vonckisten en de
luiksche uitwijkelingen waren het thans
eens om de vereeniging der oelgische pro
vincies in etnen enkelen staat te vragen. In
een smeekschrift, aan de Nationale Verga
dering gericht, gaven zij hunnen wensch te
kennen. Zij deden er in uitschijnen dat de
belangen des volks de vernietiging van den
band, welke een deel onzer provincies aan
het Keizerrijk hechtte, Tolstrekt eiscliten.
Zij maakten een somber tafereel van den
verderfelijken invloed welken adel en gees
telijkheid, bijzonder in de vlaamsche gou w en
op de volksklas uitoefenden, en vroegen
dringend dat er een einde aan den erbarme-
lijken toestand onzer provincies gesteld
wierde.
De bannelingen hadden verhoopt dat de
jeugdige Republiek, getrouw aan bare leus
van vrijheid en broederlijkheid, zonder
gedacht van vergelding of inlijving voor de
verdrukte volkeren de wapens zou opvatten.
De latere voorvallen moesten eene bloedige
zoo komt men in de steden tot eene
liberale meerderheid van 47,915 stem
men.
Ten slotte mag men voor de katho
lieken in de twee bovengenoemde
arrondissementen 110,204 stemmen
rekenen, voor de liberalen 70,798 en
voor de socialisten 19,169 wat een
inhouding van 45.35 en 20 daarstelt.
Te Brussel werden 111,000 stem
men in stedelijke en 62,000 in de
landelijke kantons uitgebracht. Inde
eersten verkregen de liberalen eene
meerderheid van 35.009 stemmen,
indien men de stemmen aan de socia
listen gegeven bij rekent; in de laat-
sten de klerikalen eene meerderheid
van 35,000 stemmen.
In geheel het arrondissement
Brussel bekwamen de katholieken
93,000 stemmen, de liberalen 60,000
en de socialisten 40,000: dus eene
antiklerikale meerderheid van 7000.
De verhouding tusschen de bekomene
stemmen is dus 47, 31 en 22.
Bovenstaande cijfers zijn te wel
sprekend opdat wij er bijzonder zou
den op aandringen. Die cijfers wer
pen omver alwat de antiliberalen
schrijven.
Die cijfers bewijzen, dat ver van
dood te zijn, de liberale partij in Bel-
gie heel machtig is. Wat er alleen op
te merken valt, is dat vele liberalen
sedert de laatste kiezingen den moed
in ile schoenen hebben laten zinken.
Gedurende den tijd, dat zij werkeloos
staarden op den treurigen politieken
toestand hebben onze vijanden propa
ganda gemaakt.
logenstraffing aan die schoone droomen
geven...
Terwijl deze gebeurtenissen te Parijs
plaats grepen hadden de keizerlijke hulp
benden de stad Luik, (16 Januari 1791) en
de overige gemeenten des bisdoms bezet. De
sticbtbewoners hadden op 's Keizers groot
moedigheid gerekend! Maar de Oostenrijker
deed hun zien en gevoelen dat er van hem
geene toegevendheid, geene erbarming te
verwachten was. Hij toonde zich onwrik
baar, en volbracht het vonnis van Wetzlar
met eene ongehoorde strengheid.
Wanneer ten allen kant de rust hersteld
was, toog Hoensbroek te midden der Oosten
rijkers, de hoofdstad binnen (13 Februari).
Geestelijkheid en adel juichten hem luid
ruchtig toe; het volk daarentegen staarde
den stoet met somber stilzwijgen aan.
Dien zelfden dag nog namen de uitvoe
ringen eenen aanvang. De partijgangers des
bisschops zochten met hartstocht de Patriot
ten op; en honderden bekochten hunne
vrijheidsliefde met den dood, m.t gevang,
met verbanning en verbeurdverklaring hun
ner goederjn. Kinderen noch vrouwen ble
ven gespaard zij boetten voor hunne vaders,
welke in den vreemde eene veilige schuil
plaats waren gaan opzoeken. Zoo wreed
was de bedwinging, dat de rechtbank van
Die onverschilligheid moet afge
schud
Ten strijd, liberalen, voor uwe ge
dachten! Allen op! En weldra mogen
wij de verlossing van ons vaderland
vieren.
Toekomend jaar hebben wij we
derom kiezingen voor de Kamer.
De volksvertegenwoordigers der
provinciën Oost-Vlaanderen, Lintburg
Henegouwen en Luik blijven aa:i. Dat
maakt 39 katholieken, 30 socialisten
en 6 liberalen.
Men weet dat de Kamer 152 leden
telt, zoodat de meerderheid (een meer
dan de helft) 77 leden moet bedragen.
Er moeten kiezingen plaats hebben
in Branbant, West-Vlaanderen, Ant
werpen, Namen en Luxemburg.
Die provinciën zijn nu vertegen
woordigd door 66 katholieken, 9 li
beralen en 2 socialisten.
[Vervolg.)
De zitting van den Gemeenteraad van 10
Augusti 1895 is zeer belangrijk geweest.
Wij hebben er een Schepencollegie gezien,
dat een aanvullend crediet van 24,000 fr.
vroeg voor openbare werken, zonder recht
vaardigend verslag van den besturenden
ingenieur.
Zou het misschien de aannemer zijn die
de nieuwe voorstellen en een voorbarigen
staat zou ingebracht hebben
Dit alles ware zeer stichtend.
Gedurende de zitting heeft de lieer advo-
Wetzlar de bloeddorstige ijverzucht der ach
tervolgers tot bedaren trachtte te brengen.
Maar Hoensbroek gaf aan deze vermanin
gen geen gehoor. Onverpoosd dreef bij zijn
werk van wraak en beteugeling voort, tot
dat eene schielijke dood een einde aan deze
treurige regeering stelle, en het luiksche
volk van eenen der verfoeilijkste dwingelan
den, welke het bisdom bestuurd beeft, ver
loste (3 Juni 1792).
Zijn neef Antoon Constantyn van
Méan sloot de reeks der prins-bisschoppen
van Luik; hij was zijne voorgangers waar
dig. Slechts ettelijke maanden vertoefde hij
op den bisschoppelijken stoel; wanneer op
21 September 1792 de Nationale Conventie
in Frankrijk het Koningdom had afgeschaft,
schreden hare legers, onder het bevel van
Dumouriezover de belgische grenzen, en
versloegen de Oostenrijkers te Jemappes-,
na de bloedige gevechten van Oreye, Wa-
roux, Alleur en Hombroux moesten de
Ceizerlijken ijlings de stad Luik ontruimen.
(27 November 1792).
Méan vond het niet geraadzaam om den
intocht der Franschen in zijne hoofdstad af
te wachten, en was daags vóór hunne ver
schijning in Haspegouwen, den Rijn over
getrokken.
Met deze regeering, die laatste sluiptrek-
kaat Colaen, eenen uitval" gedaan tegen ze
ker boos klein bladje der stad, dat, zoo het
schijnt te verstaan had gegeven dat de Bur
gemeester beschuldigd was geweest deelge
noot te zijn in de onderneming. Wij veron
derstellen dat Colaert, de man met twee
gezichten, het Weekblad bedoelt, weln liet
eerste ten strijde is getrokken tegen do
waterwerken, in antwoord op eene snoode
jezuietiesche samenspraak van het Nieuivs-
blad, door do bisschoppelijke kliek Colaert
en Cle ingegeven.
Wij denken het noodig eenen uitleg te
geven en eene terechtbrenging te doen voor
dezen die aan onze artikels eene beteekenis
willen geven welke zij niet bevatten.
Nooit, nimmer nooit hebben wij
het gedacht gehad te gelooven oi te
willen zeggen dat de heer Burge
meester Surmoat rechtstreeks of on
rechtstreeks in de onderneming be
trokken is geweest, en wanneer de
advokaat Colaert het tegenstrijdige
verklaart, is het om de openbare
denkwijze te misleiden en om n-iet
te moeten antwoorden op al de
moeielijke vragen die wij aan het
Nieuwsblad gedaan hebben.
Wat wij hebben willen bewijzen, is de
aanhoudende zorg van den heer Burgmees
ter de bramen en doornen te verwijderen (in
de wettelijke maat, wel te verstaan) die liet
werk door zijne politieke vrienden, zoo laag
aangenomen, zouden kunnen belemmeren.
Nu dat dit goed bewezen is, hernemen wij
de reeks onzer vragen.
Zou liet waar zijn dat er eene vraag van
vergoeding gedaan is geweest voor de aan
bestede uitputtingen?
Zou liet waar zijn dat de werken die men
thans bezig is in den grond der drie spoel
bakken der kommen voor liet langzaam af
gieten niet begrepen zijn in de 240Ü0 fr. aan
vullend crediet dat Zaterdag gevraagd is
geweest?
Waarom heeft men liet niet gedaan?
king van een gehaat staatsbeheer, verdween
insgelijks de nationale onaftiankelijkheid.
Voortaan geen luiksch volk meer, met zijne
afzonderlijke instellingen, zeJen en gebrui
ken 1 Het bisdom wordt beurtelings een
franse li departement, eene hollandsche, en
vervolgens eene belgische provincie.
Het volk juichte de intrede der Republi
keinen, en den terugkeer der luiksche bal
lingen met uitgelatenheid toe. Het plantte
den Vrijheidsboom op de Groote Markt, en
gaf het bestuur der zaken in do handen des
Geineenttraads, welke het in 1790 gekoztn
bad. Tevens stichtte liet een democratisch
gemeentebest, aan welks hoofd een Raad
van 120 leden stond. Het voorzitterschap
wierd aan Fabry, het ondervoorzitterscliap
aan Bassenge opgedragen.
Het land had zich echter niet veel te ver
blijden. Do parijsche Clubs spuwden in Bel
gië talrijke politieke dwepers, die ol spot!
onder de leus yan Gelijkheid en Broeder
lijkheid zich in onze gewesten gedroegen
als echte Wandalen. In hunnen haat tegen
al wat aan het oude, sombere, autocratisch
gezag herinnerde, eerbiedigden zij noch kas
teden, noch kerken, en herschiepen ze in
kazernen en politieke vergaderzalen.
[wordt voortgezet.
HET WEEKBLAD
<0
