VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- Handels- en Annoncenblad.
G he min de fer
Veertiende jaar
Zaterdag 18" Maart 1899.
Nummer 12.
Chemin de Eer Vicinaux.
De moord van Rijsel en de klerikalen.
Het onderwijs te Yperen.
Onze taal in de burgerwacht.
STADSNIEUWS.
Vóór een portret.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
per drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand, li centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. pér 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden. eens gratis ingelijfd De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicitë, MagdalenaslraatA''Brussel. Men wordt verzocht alle Roegenaamde artikels uiterlijk .tegé: Vrii By^middag vrij
on onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet; opgenomen.
Heures de départ ei'YPRES pour
1 Janvier 1899.
YPRES-FURNES.
FURNES-YPRES.
YPRES-KEMMEL.
WARNETON-KEMMEL.
KEMMEL-YPRES.
Sedert eenige weken wordt er hier
en overal veel gesproken van de ver
krachting en moord gepleegd op den
twaalfjarigen Foveaux.
De jongen woonde in de priester
straat en ging ter school in de munt
straat bestuurd door de broeders der
christelijke leer.
Op zondag 5n Februari laatstleden
was het voormeld kind ter school
gegaan gelijk naar gewoonte, maar
des avonds niet meer binnen geko
men de ouders van het kind zijn
denzelfden avond nog op inlichtingen
naar het klooster geweest. De be
stuurder zegde hun, het kind gezien
te hebben in den namiddag en be
loofde een onderzoek te doen, des
anderendaags dienden de ouders een
klacht aan de politie, deze stelde een
onderzoek in, en ziende dat het nut
teloos was nog iets te vragen hebben
zij het klooster doen bewaken om te
zien wat er uit en in ging. Doch
eensklaps doet de bestuurder het par
ket verwittigen, dat het kind gevon
den is; de magistraten begeven zich
ter plaats en vinden het kind ver
moord, verkracht, in eene kist ge
stoken. Spoedig doen zij een onder
zoek: zij beginnen met al de broeders
te ondervragendoch ik vergeet er
bij te vQegen, dat een briefje bij de
kist lag, meldende dat het kind ver
kracht en vermoord was door eene
gewezene broeder, thans een hevige
socialist om wraak te nemen op het
klooster.
Het parket van al die schoolkes
t'huis gekomen nam zulks voor geene
klinkende munt aan, en verplichte
de broeders te schrijven, maar eene
was er die weigerde; ook weigerde
hij het slachtoffer te bezien, maar
door het vragen en aandringen der
magistraten heeft hij eindelijk beslo
ten te gehoorzamen zij hebben hem
de zelfde brief doen schrijven gelijk zij
gevonden hebben in voormelde kist.
Wat is nu de tot nu toe gekende
uitslag
1° dat het geschrift van broeder
Flamidiaan geheel hetzelfde is van
hetgeen gevonden geweest is in de
kist
2° dat zij kaarsevlekken gevonden
hebben in broeder Flamidiaan kle
dingsstukken die overeenkomen met
de gevondene kaars bij het slachtoffer.
2° dat hij niet kan bewijzen, waar
hij zijnen tijd heeft doorgebracht.
En wanneer wij al deze feiten aan
halen om te bewijzen dat niemand
anders kan de plichtige zijn dan die
vuile broeder Flamidiaan dan sprin
gen de kaloten uit hun vel van kolère
en roepen ons toe ge zijt lasteraar,
geuzen bandieten, maar wij nemen
het van waar het komt, leugenaar,
de tijd zal het uitwijzen; dan kunt
ge de stad Rijsel bij Ronse, Maalte-
brugge, Cittaux plaatsen en broeder
Flamidiaan heilig verklaren, als
slachtoffer voor zijne goede daden.
Dan kunnen zij nog eens een valsch
gerucht in stad doen loopen als zou
de vader zijn kind vermoord en ver
kracht hebben. Maar de waarheid is
dat zij gepoogd hebben het kind bui
ten het gesticht te werpen, hetgeen
hun mislukt is dank aan de waak
zaamheid der politie.
Het ongehoord schandaal van Rijsel en de
slechte behandeling, waarvan een onzer
werkmanskinderen in eene nonnenschool
verleden week het voorwerp geweest is heeft
nogmaals de kwestie van het volksonder
wijs hier ter stede in sommige klingen en
bijeenkomsten doen spreken.
Allen zijn overtuigd in woorden dat
het onderwijs door de geestelijken, door de
broerkens en de nonnen gegeven, slecht is,
omdat het niet steunt op de wetenschap, op
de verdraagzaamheid, omdat degenen, welke
het geven geene werkende leden zijn van de
samenleving.
De wetenschap wordt daar verdrongen,
verwrongen,verminkt en als gevaarlijk aan
zien, omdat ze den mensch doet denken, re
deneeren, besluiten, en dat elk besluit dat
op eene redeneering volgt kwaad berokkent
aan gelijk welken stelligen godsdienst. Credo
absurdum, ik geloof, omdat wat ik geloof
ongerijmd is. De geestelijkheid is overtuigd
dat waar de wetenschap begint het geloof
eindigt.
In die scholen leert men den kinderen,
dat wie den Roomschen'godsdienst niet is
toegedaan en hem niet belijd slechte men-
schen en dat men hunne verkeering neers-
tiglijk moet schouwenin die jonge harten
stampt men den afkeer in, den haat voor
anderdenkendenmen leert er hun de min
achting voor hunne bloedverwanten, zelfs
voor hunne ouders, wanneer die in de poli
tiek zouden aangeboekt staan als vrijden
kers of vrijgezinden. Daar waar de ver
draagzaamheid en da eerbied voor iedereen
het doel zou moeten zijn van het onderricht
is Jn de kloosterscholen de haat voor an
dersdenkenden de bezorgdheid van haar
doen en streven.
De priesters die eeuwige zuiverheid ge
zworen hebben en volkomene gehoorzaam
heid, de broerkens, waarvan negen of tien
noch opvoeding noch geleerdheid bezitten,
en welke noch levensdoel noch ideaal heb
ben, de nonnen, welke van de vrouw niet
meer overhebben dan de schelp, alle drij
kortom, die de wereld haten en verfoeien,
omdat deze slecht en bedorven is, omdat zij
overtuigd zijn, beweren zij, dat men daar
zijne zaligheid niet kan bewerken ik vraag
het u zijn dat de personen, geschikt, om
toekomende burgers, toekomende vaders,
toekomende vrouwen en moeders te vor
men 1
Dat zij onze kinderen voorbereiden tot het
kloosterleven of tot het priesterdom, dat
neem ik aan, maar dat zij mannen vormen
of vrouwen, vaders of moeders, iets, waar
van zij in hun binnenste eenen afkeer moe
ten gevoelen, dat kan een mensch, die re
deneert, niet aannemen.
En toch zien wij dat onze liberale burgerij
liare kinderen toevertrouwt aan de ergste
vijanden van de wetenschap en den voor
uitgang, aan de bezoedelers en de verpros-
sers van onze jeUgd.
Welke verantwoordelijkheid is deze, voor
al dat de kleinen, de werklieden zich rich
ten naar de handelwijze van hen, die zij
onafhankelijk meenen en meer bekwaam
om het goede van het kwade te onderschei
den dan zij.
Wanneer zullen van het ongediert der
papen, verlost ons vaderland geene ijdefe
woorden meer zijn 1
Wanneer zullen wij logiek worden, en in
daden niet doen, wat 'wij ia woorden be
knibbelen en Verachten?
Het ónderwijs is de hefboom van de sa
menleving de beste zooniet de eenige mid
del van de volksbeschaving, maar het moet
ontdaan zijn van alle godsdienstige droo-
merijen, van vèrdichtsels en bijgeloof, het
moet steunen op de wetenschaphet ware,
het schoone moeten zijne betrachting zijn.
Het volksonderwijs moet wereldlijk zijn
en ingelicht door den Staat, onverschillig
aan gelijk welken stelligen godsdienst.
de
Volgens de nieuwe wet op de Burgerwacht
moeten de commando' s en onderrichtingen
in de Vlaamsche gewesten aan de manschap
pen gegeven worden uitsluitend in de volks
taal.
Bij de onthulling van het standbeeld van
Ledeganck te Eekloo in September 1898,
kort na de stemming der bedoelde wet op de
herinrichting der Burgerwacht, komman
deerde de majoorbevelhebber, voor het eerst
in geheel België zijne manschappen in de
moedertaal.
Doch hij deed zulks uit eigene beweging.
De wet was nog niet uitvoerbaar en de nieu
we Vlaamsche commando's waren door de
Regeering nog niet vastgesteld.
Sedertdien zijn maanden verloopen en de
verfranschte hoofden der Burgerwacht in de
meeste Vlaamsche steden schenen zeer onge
neigd om de wet na te leven, vooral daar de
offlcieele cammando's nog altijd ontbreken.
Enkele onzer Vlaamsche confn\ ers, en
vooral de Brugsche Beiaard, brachtda- deze
grief herhaaldelijk ter sprake.
Ook de Vlaamsche burgerwachten van
veel plaatsen blevenniet onbetuigd. UitBrus-
sel, Antwerpen, Gent, Lier, Oostende, Brug
ge, Roeselare, enz., werden verzoekschriften
naar de Kamers en naar Minister Schollaert
gezonden, om te bekomen dat de lijst der
Vlaamsche bevelen door de Burgerwacht
zoo spoedig mogelijk afgekondigd en overal
nageleefd worde.
Deze week is die afkondiging eindelijk ge
schied. Nu moeten onze Vlaamsche vrienden
in de Burgerwacht overal een oog in'tzeil
houden om hunne verfranschte officieren te
beletten de moedertaal niet te gebruiken, te
gen de uitdrukkelijke voorsohriften in van de
nieuwe wet.
Elke verovering der Vlaamschgezinden,
nadat zij van de Kamers of van de Regeering
afgedwongen werd, moetdan nogdoor jaren-
langen strijd en waakzaamheid opnieuw ver
overd worden, wil men ze aadersdan op
het papier genieten.
Maar de Vlamingen zijn nog taaier dan de
Franskiljons.
Opletten is intusschen de boodschap.
Het Journal d'Ypres, in zijne twee laat
ste nummers, spreekt breedvoerig over het
portret van Z. M pardon van M." Surmont
de Volsberghe, den sympathidken (1) Burge
meester der stad Yperen. Het godvruchtig
orgaan van het stadhuis vindt geene woor
den genoeg om 'de volmaaktheid van dit
portret uit te roepen, maar voor wie tus-
schen de regels kan lezen is die lofspraak
meer gemaakt om het model op te hemelen
dan om de verdienste der kunstenares te
waardeeren.
Wij zijn het volkomen eens met het Jour
nal d' Ypres voor wat het talent onzer be
minnelijke stadsgenoote, Mej. Louisa Dehem
betreft, het is algemeen gekend dat zij eene
kunstenares is in het volle betrek van 't
woord en, wij zijn fier het te mogen besta-
tigen, hare gewrochten strekken tot eer
niet alleen aan haar, maar ook aan hare
geboortestad, die immer genoegen schept
in hare zegepralen op kunstgebied. Doch
f
WEEKBLAD
ars
Poperinghe, p-30 6-53 8-52 9-03 9-43 10.52
11-45 2-46 3-43 6-24 8-10 9-41
rfouthem, 5-08 8-00 10-57 12-33 5-02 7-38
Cotnines 5-08 8-00 9-41 10-57 12-33 2-29
5-02 7-38
Comines-Armentières, 5-39 8-25 11-27 3-18
5-45 9-17
Roulers, 6-41 7-44 10-19 11-58 2-34 3-48
6-23 7-37.
Langhemarck-Ostende, 6-54 9-48 11-57 3-39
6-07. (4-00 's m. en 8-13 's av. tot Cortemarck),
Courtrai, 5-08 8-00 9-41 10-57 12-33 2-29
5-02 7-38.
.ourtrai-Bruxelles, 5-08 8-00 9-41 10-57 12.33
2-29 5.02.
Courtrai-Gand, 5-08 8-00 10-57 2-29 5-02
7-38.
De Poperinghe vers Hazebrouck, 7-11 9-19 12-03
4-01 6-38 8-28.
4-41 7-23 9-46 10-30 1-01 3 51 6-36
10-30 (le samedi seulement).
4-45 7-27 9-50 10-24 1-05 3-55 6-05
10-24 (les mercredis seulement,)
7.00 10.00 11.20 13.30 16.00 18.30 20.10
KEMMEL-WARNETON.
7.23 10.26 12.26 13.56 16.26 17.47 18.56 20.36
KEMMEL-NEU </E-ÈGLISE.
6.03 7.23 9.13 11.46 13.56 16.26 22.07
NEUVE-ÈGLISE-KEMMEL.
5.47 7.07 8.22 8.57 10.10 12.10 14.30 17.31
5.27 8.00 8.37 11.10 13.10 15.40 17 10
19.00 21.30
6.03 8.33 9.13 10.26 11.46 14.46 17.47 19.37
Waar moeten wij onze kinderen
zenden t
Het vrije werkvolk van yperen.
V"
aaagi
