STADSNIEUWS.
KissKiss
Heb medelijden!
Aan de groote kas.
Wat kiesgerammel.
Doodzonde.
Vergelijkt en oordeelt.
De strijd van morgen.
In de Kamer.
In den Senaat.
Honorairen of loongeld.
Eene willekeurige aanhouding.
man, die universeele minister, welken de be
houdsgezinde bewierookt en half dronken ge
maakt had van loftuitingen, wordt eensklaps
de zondenbok, beladen met al de zonden van
Israel, en hij wordt ongenadig in de woes
tijn en de eenzaamheid gejaagd.
En men wil dat zijne verdwijning volledig
weze, want men kende hem zelfs geeneplaats
toe in het Salon der Geweigerden, in 't
Senaat. West-Vlaanderen gaf den voorkeur
aan eerbiedweerdige nulliteiten gelijk d'Ar-
doye en anderen boven het glorierijk kind
van Ko'rtrijk, gelijk men eertijds zegde.
De vrees maakte de bewaarders wreed en
ondankbaar; het is nog deze ondankbaarheid
niet die hun redden zal.
Ondanks alles zullen zij den laatsten stap
doen; zij zullen aan het volk toekennen wat
zijn recht is: de politieke gelijkheid.
Indien onze bewaarders het gevoel hunner
waardigheid bezaten, de gedachtenis van
dezen die België één en anathanKelijk maak
ten, zij zouden de volkseischen vooruit loo-
pen, en het gouvernement zou zelf de bijl
zwaaien die den tronk der oude stelsels zou
splijten, waarachter de schelmen zich ver
schuilen want het volk, opgestaan als Spar-
tacus, wil zijn geluk.
Alvorens de pen neer te leggen, moeten
we als priester en christen een vooruitzien-
den wensch vormen.
De strijd begint tusschen de verdedigers
van voorrechten en de verdedigers van de
rechten des volks. De demokraten zullen nog
en altijd met het volk zijn.
Maar langs welken kant zal de geestelijk
heid zich rangschikken?
Zij mogen voorzeker, onze priesters, als
burgers hun gedacht hebben, den voorkeur
geven aan dit of dat kiesstelsel. Waartoe zij
het recht niet hebben, 't is van hun invloed,
hunne waardigheid, de heilige zaken te ge
bruiken ten voordeele van gemeene zaken en
't rijk volk.
Wij zullen hun niet vragen met ons te zijn;
wij smeeken den godsdienst niet bloot te stel
len in eene vrije zaak.
Want het volk zou openbaarlijk zeggen
Gij zijt met Bethune, het bedrog en den
diefstalgij bedekt de kerk niet die vuilig
heid wij willen er niet onder zijn en blijven
er buiten.
Priester Daens.
Onze goede moeder zit in nesten, de heili
ge vader lijdt gebrek.
Baas Schmitz heeft het verteld in 't Con
gres der duitsche katholieken, te Crefeld ge
houden.
Het valt niet te ontkennen, zegthij.de
St. Pieterspenning vermindert meer en meer.
Voor het algemeen bestuur der kerk, heeft
de paus eene jaarlijksche som van 7 miljoen
franks noodig. Daarvan zijn hem 3 miljoen
verzekerd, uit eene bron, die ik niet zal be
kend maken.
De vier andere miljoenen moeten komen
van de offergiften der geloovigen van gansch
de wereld. Over twee jaren nog beliep het
bedrag van den St. Pieterspenning meer dan
4 miljoen, zoodat de paus nog geldelijken
onderstand kon verleenen aan verschillende
werken. Sedert twee jaren heeft de St. Pie
terspenning nog slechts 2 1/2 miljoen 's jaars
opgebracht; moest dit voortduren, dan zou
de paus zich weldra in een zeer neteligen
toestand bevinden.
Zonder geld is er geen vrije paus. De H.
Vader moet de kerk kunnen besturen, zon
der stoffelijke bekommernissen. Ons orde
woord moet zijn: Wij moeten eenen vrijen
paus lubben.
Die oproep verwondert ons echter, want
in Belgie alleen stijgen de rijkdommen der
doode hand op verbazende wijze.
Hieronder eenige cijfers ten bewijze:
Jaren Huizen Paters en Nonnen
1816 742 11,968
1856 848 14,630
1866 1,144 18,196
1880 1,346 25,326
1890 1,425 30,098
Van 1846 tot 1890 verdubbelde het getal
der gestichten, en de paters en nonnetjes
gingen vooruit in drievoudige evenredigheid.
Ziehier wat ze, volgens ofhcieële versla
gen, ontvingen
Jaren Getal Som
1882 395 934,952
1885 598 1,001,519
1890 665 925,643
1394 665 1,051,387
1895 695 1,356,567
Om ons een gedacht te maken van de rijk
dommen der kerk, wier prachtige kloosters
de beste bewijzen zijn harer weelde, halen
wij hier eene statistiek aan, in 1866 door
Emile de Laveleye opgemaakt, en die, vol
gens den geleerden staathuishoudkundige nog
verre beneden de wezenlijkheid gebleven is:
uitgestrektheid
getal der eigendom" waarde in
Steden Kloosters in hectaren geld
Brussel 31 9,27,35 6,916,320
Gent 22 26,59,65 5,937,624
Brugge 22 13,57,79 1,173,180
Antwerpen 22 11,47,27 3,848,640
Luik 15 13,80,82 3,280,000
Bergen 10 3,27,01 1,052,400
Namen 8 6,66,77 1,190,400
Totalen 130 84,66,66 23,398,564
Merken wij terloops op dat de Laveleye te
Luik ter plaats een onderzoek heeft gedaan
en bevonden heeft dat het getal der kloosters
er veel grooter was en hunne waarde dus
veel aanzienlijker.
In plaats van 3,280,000 franken mocht
men ze voorzeker op 4,580,000 franken
schatten.
Men mag daarbij niet uit het oog verliezen,
dat in 1866 de waarde der onroerende goe
deren het tegenwoordig peil niet had bereikt
en dat de doode hand sedert dien tijd eene
reusachtige uitbreiding heeft genomen.
In Frankrijk is het er nog erger toegegaan,
want men schat er de waarde der klooster
goederen op 10 milliards
Hoe durft de kerk dan spreken van hon
gersnood als hare graanzolders zijn opge
propt?
Bij haar heerscht geene ellende.
Dagelijks ontsnappen haar discipelen en ze
tracht met geld hare'wankelende heerschap
pij staande te houden.
Men reikt er de schaal om te beter te kun
nen verdrukken, te gemakkelijker te kunnen
boeien en binden.
Helaas, 't zal niet helpen, het medelijden
der geloovigen is uitgeput.
De dagen zijn daar. 't Zal nog eens klin
ken bij de klerikalenLaat ons maar de
boeren foppen en het volk bij den neus lei
den. Immers de kerkmannen zitten aan de
groote kas beschikken over de honderde mil
joenen der schatkist en de priesters zouden
den duivel te rade gaan, om meester te blij
ven, alles uitzoeken om de liberalen voor al
tijd buiten de wetgeving te houden.
In de politieke kringen begint men zich
reeds bezig te houden met de aanstaande her
opening der Kamers.
Het gouvernement is voornemens de wets
ontwerpen, betreffende de werklieden en na
melijk die aangaande de regeling van het
werkkontrakt en de inrichting van eene ver
zekering ten gunste der slachtoffers van
werkongevallen, aan de dagorde te stellen.
Indien de Kamer evenwel verkiest eerst
de begrootingen te behandelen, alvorens de
een of'andere dier kwesties te bespreken zal
het ministerie er zich niet tegen verzetten,
integendeel I Zoo schrijft men uit Brussel
aan het ministerieel Handelsblad.
Wij willen 't wel gelooven. Hieraan ziet
men dat 't ministerie niets beters vraagt dan
de voornaamste sociale hervormingen se
dert jaren beloofd en waarvan zij zoo behen
dig eene kiesreclame maakten op de lan
ge baan te schuiven. Voor eenige dagen1 de
redevoering van minister Nyssens bespre
kend, waarin hij beloofd had dat dees jaar
nog de wet op de vergoeding van de werk
ongevallen besproken en 't ontwerp van wet
op de werkerspensioenen neergelegd zou
worden, lieten wij reeds voorzien dat men er
weer op uit was de werklieden blauwe
bloemkens op de mouw te speten. Men ziet
dat de ministerieele organen reeds beginnen
om 't publiek daarop voor te bereiden Jaren
lang sedert de klerikalen aan het bewind
zijn werden de budjetten op 't laatste
knipken en au p as de charge gestemd. Nu
wil men ze den voorrang doen bekomen, om
de met zooveel blaai aangekondigde sociale
wetten te kunnen uitstellen tot 't jaar een....
of nog later.
Totaal (13 jaren) 3,018
5,270.068
De klerikalen van Yper beweren dat de
burgerlijke begravingen mamfestatien zijn
tegen den godsdienst en dat het doodzonde is
die begravingen bij te wonen.
Welnu is het ook doodzonde voor katho
lieke ministers;
Zaterdag laatst hebben de burgerlijke be
graving van M. Bara bijgewoond
1® M. Desmet De Naeyer, hoofdminister.
2° M. Cousebant, minister van oorlog.
3° M. De Favereau, minister van Buiten-
landsche zaken.
4° M. Van den Heuvel, minister van Jus-
ticie. Dezelaaatste heefteen hoek van de
lijkwade gehouden.
Doodzonde voor 't schamele lichtgeloovige
volk.
Toegelaten voor katholieke ministers 1
Er is kwestie van in iedere provincie een
Sanatorium of Gezondheidsgesticht te bou
wen voor terende kinders en volwassenen.
De klerikale provinciale raad van Oost-
vlaanderen heeft dit voorstel verworpen.
De provinciale raden van Luik in meer
derheid samengesteld uit liberalen en socia-
tisten, heeft reeds zulk gesticht opgericht en
die van Henegouwen heeft, met gunstige
meening, de zaak tot eene commissie over
gezonden.
Vergelijkt en oordeelt I
Het Antwerpsch orgaan der kristene de
mocraten bevat een artikel, getiteld: He
strijd van morgen\ waaruit wij het volgen
de knippen.
Waalsche werklieden gij ook zijt men-
schen zooals deze die uw zweet, omgezet in
goud in den zomer gaan verspillen te Spa,
Oostende of te Monaco.
Miskende vlaamsche werklieden, zijt gij
ook geen menschen zooals deze die van uwe
dochters koninginnen maken der onlucht?
Socialisten, gij zijt vast besloten voor
den strijd van A. S. Wij kristene democraten
beloven u al onzen steun.
Laat ons de rangen sluiten om de grond
wet van een onrecht te zuiveren.
Behouders, neemt achtde strijd zal he
vig zijn.
Zegt maar aan uwe gendarmen dat zij
hunne sabels slijpen, want een woord van u,
behouders, doet deze wapens te voorschijn
komen.
Maar dat alles zal niet lukken, degenen
die de wapens hanteeren zijn ook menschen.
Democraten, in geval men geld komt
vragen, al was het voor Albert de Coburg,
sluit uwe beurzen. Er zal veel geld noodig
zijn om de wezen en de weduwen te onder
steunen.
De buitengewone zittijd van 4900 is Dins
dag 3 Juli geopend.
M. Braun heeft verslag gedaan over de
kiezing van Yperen.
M. Nolf heeft den eed afgelegd in 't
vlaamsch; MM. Golaert en Van Merris,
in 7 fransch
De Petit Bleu van 5 Juli, sprekende van
de samenstelling van het bureel der Kamer,
zegt
Wat de plaats van Secretaris aangaat,
die aan de linkerzijde toekomt, eenige le-
den denken er de kandidatuur van aan te
bieden aan M. Nolf, de jonge en sympa-
thieke afgevaardigde van het arrondisse-
ment Yperen.
De openingszitting van den buitengewonen
zittijd heeft Dinsdag 3 Juli plaats gehad.
M. La Fontaine heeft het verslag neerge
legd, besluitende tot de bekrachtiging der
kiezingen van Kortrijk-Yperen.
MM. De Ridder, Surmont en Bethune heb
ben den eed afgelegd.
Het verlies van 57,400 fr. dat de Burger
lijke Godshuizen, door hunneschuld, gedaan
hebben, is zoowel door de katholieken als
door de liberalen zeer beknibbeld geweest en
dat niet zonder reden.
Om den slechten indruk daarvan uit te
wisschen, of zij denken het misschien, heb
ben de hospieenbeheerders een verslag ter
hunner verschooning aan den gemeenteraad
gezonden, zooals wij reeds gezegd hebben.
Daarin boffen en stoffen zij met hun eigen
hetgeen van weinig ootmoedigheid getuigt
van wege mannen die zich voor katholiek
willen doen doorgaan.
Het bewijs, zeggen zij in hunne verwaand
heid, dat wij met verstand en goeden uitslag
de belangen van het hospicenbeheer ter her-
te hebben genomen, is de vermindering die
wij bekomen hebben op de rekeningen van
MM. Vanheule, Grosjean en Degryze.
Dit heeft hun waarachtig weinig of geen
moeite gekost en ze kunnen er uit geen ver
diensten halen. Een enkel bewijs zal ons ge
zegde bevestigen.
M. Godtschalck had sedert lange jaren en
tot zijn overlijden toe, voor advokaat en
raadgever in allerhande moeilijke omstan
digheden M. Vanheule. Deze had inderdaad
25000 fr. loon uit den erfenisboedel gevraagd.
De rechtbank van Yper besliste dat deze
eisch redelijk en verdiend was. Het hof van
beroep was van hetzelfde gevoelen, en had
M. Vanheule de zaak tot het uiterste willen
voortzetten, zekerlijk zou hij deze som toe
gekend zijn geweestmaar hij deed het niet
om aan de hospicen proceskosten te sparen
en ook om het arrest op de vraag of een tes
tamentuitvoerder recht heeft aan loon niet af
te wachtenhij verminderde van zelfs zijne
rekening van 5000 fr. en daarop wierd ac-
coord gesloten.
Dat het ons toegelaten zij hier te doen
opmerken dat het verslag der hospicen gee
ne melding maakte van den advokatenloon
van M. Biebuyck die M. Godtschalck oven
tijd eens op eene zaak geraadpleegd had.
Naar wij vernomen hebben, wanneer deze
onverwachte rekening ingezonden werd
vonden de hospicen bestierders het cijfer er
van zeer hoog en dit gaf aanleiding aan op
spraak. Zij onderwierpen die nochtans niet
aan de rechtbanken en zij betaalden de
geëischtesom aan M. Biebuyck eenige dagen
vóór zijne aanstelling als lid van het hos-
picenbestuur.
Hetzelfde verslag rept ook geen woord van
het loongeld gevraagd door Mr Colaert voor
zijne tusschenkomst om de actiën, in naam
van M. Godtschalck ingeschreven en deelma
kende van zijne erfenis, te doen verkoopen.
Zouden wij niet te wete kunnen krijgen hoe
hoog deze rekening wel beliep en of ze hem
ook betaald is geweest zonder vermindering
of aftrek?
Wij hebben in ons Nr van 14 Juni het
misbruik van gezag verteld dat M. Charles
Baus uitgesteken heeft, met zijnen neef
Armand Mote door drie pompiers te doen
aanhouden en in de doos te stoppen. Het
schijnt dat Mote zich 's anderdaags naar het
Commissariaat begeven heeft om eene klacht
in te dienen tegen M. Baus en dat men dadr
geweigerd heeft de klacht op te nemende
van dienst zijnde agent moest er eerst over
spreken aan den duurbaren en sympa
thieken kommandant der Pompiers!!!
Indien zulks waar is en wij hebben
moeite er aan te gelooven 't is een schan
daal. En welk gedacht moeten de ongeluk
kige werklieden zich maken van de onpar
tijdigheid van het gerecht en van de gelijk
heid van al de Belgen vóór de wetüll
En men is dan verwonderd dat, op zekere
oogenblikken, het volk in opstand komt
Niemand mag door de exerciepleinen
meer passeerenl Niemand mag daar nog
bleeken noch zijne hennen of kiekens opja
gen. Niemand meer 1
Ja, zoo gaat het sedert dat de Poperin-
ghenaar burgmeester is van Yper. Die vent
heeft middel gevonden om in kweste te ko
men met de militaire overheid. Hij heeft ze
geambeteerd en de soldaten, om zich te
wreken over den dommen trek van Colaert
gelijk zij het zelve openbaarlijk verkla-
ïen in de herbergen verbieden den door
tocht op de krijgsgronden.
Colaert is daarmee niet veel gekuld, maar
de talrijke inwoners van onze twee pleinen
