Onze Beginselen en
deze der Progressisten.
Een liberaal banket te Brugge.
De hervorming der spelling.
STADSNIEUWS.
't Nieuwsblad is kwaad.
Heden Zaterdag, 18 Oogst 1900,
Algemeene repetitie
dat bij uitgeput was, wilde werken en leven.
O! leven vooral! En hij vroeg hulp.
Men sloot hem op zonder verder kompli-
menten, zooals wij hooger zegden. Wat valt
daartegen In te brengen? De overheid kan
immers haren tijd niet verslijten aan het
bestudeeren van sociale- en zielentoestan
den. Zij sluit de deur van de cel en van haar
hart, en, daarmêe punctum
Toen, een uur later, een politieagent in
de cel van den ongelukkige kwam, om hem
een bete broods toe te steken, was de opge
slotene dood. Een ontboden geneesheer stel
de vast dat de vagebond gestorven was aan
uitputting, aan honger.
Wij zullen over het eerste bedrijf van dit
melodrama, helaas niet zeldzaam, het doek
laten vallen.
Het ander bedrijf heeft plaats in Italië
De koning Umberto keert terug van een
feest en wordt vermoord. De moordenaar,
een anarchist, een gezworen vijand van de
samenleving, een monster, wordt een uur
nadien kant en klaar ingekofferd. Het eerste
wat men hem vraagt is:
Wat zou uwe Edelheid wel willen
gebruiken
't Gebeurde zoo voor Ravachol, voor Vail-
lant, voor Caserio, voor Luccheni, voor Sal-
son en zooveel anderen.
Het menu was om zoo te zeggen op voor
hand klaar gemaakt. Gevangenbestuurder en
bewakers waren aux petits soins voor
hunne anarchistische gasten. Niets ontbrak
aan de smulpartij, zelft niet de gebruikelijke
fijne cigaret na het nagerecht.
't Is heel schoon humaan te zijn, zelfs
voor anarchisten
Maar mogen wij nu het naspel met zijn
gevolgtrekking neerschrijven
De oude vagebond aan wie de maatschap
pij wel is waar niet veel verliezen zal stierf
bij gebrek aan spoedige hulp eu verzorging.
Als de openbare machten zoo bezorgd zijn
voor bekende en bestatigde misdadigers, zou
den zij ook wel wat meer menschelijkheid
mogen aan den dag leggen voor dompelaars.
Want wie zegt ons dat vagebonden altijd
booswichten zijn? Wie zegt ons dat hunnen
onwettigen toestand niet veelal voortspruit
uit een samenloop van omstandigheden onaf
hankelijk van hunnen wil? Wie zegt ons dat
hun hart bepaald bedorven is?
En wie zegt ons vooral dat er van die ver
dwaalden, van die gedeklasseerden, van die
ongelukkigen niets beters meer te maken is
in eene samenleving die geen wrok koestert,
die de spons vaagt over oude schulden en
slechts denkt aan edele verzoening?
Een vagebond is geen onmensch en mis
schien, o! veelal geen schuldige.
Daarmêe kan het doek over het finaal
vallen. Goliath
La Flandre Libérale zou willen weten
welk verschil er is tusschen onze beginselen
en deze der progressisten.
Een groot politiek blad moest zoo iets op
zijn duimken kennen, te meer omdat de bei
de partijen een gedrukt en tamelijk algemeen
verspreid programma hebben.
Wij veronderstellen dan ook dat La Flan
dre zich dommer gebaart dan zij in werke
lijkheid is.
Onze overeenkomst met de vooruitstreven
de liberale burgers, ziedaar waar de schoen
haar wringt en een haarkenpluk tusschen
ons en de progressisten, zou de oude Flan
dre in den zevenden hemel verplaatsen.
Wij gaan het liberaal orgaan al zijne illu-
siën ontnemen en de zaak klaar trekken,
omdat zuivere toestanden nog altijd de beste
zfyn.
Ziehier wat de Werkliedenpartij in hare
Verklaring van Beginselen zegt
1. De rijkdommen, in het algemeen, en de
voortbrengstmiddelen in het bijzonder, zijn
of natuurlijke bestanddeelen of de vrucht
van den handen- of den hoofdarbeid der vo
rige geslachten, zoowel als van het huidige
geslacht; bijgevolg moeten zg aanschouwd
worden als het gemeenschappelijk erfgoed
van het menschdom.
2. Slechts om reden van maatschappelijk
nut en met bet doel aan elk menschelijk we
zen zooveel mogelijk vrijheid en welzijn te
verschaffen, kunnen afzonderlijke menschen
of groepen het recht hebben over dat erfgoed
te beschikken.
3. De verwezenlijking van dit ideaal brengt
natuurlijk de verdwijning mede van het ka
pitalistisch stelsel, dat de maatschappij in
twee noodzakelijk vijandige standen verdeelt;
de eene die, zonder werken, van den eigen
dom kan genieten; de andere die verplicht
is een deel zijner voortbrengst aan de bezit
tende klasse af te staan.
4. De werkers kunnen hunne volkomene
vrijmaking maar verwachten van de afschaf
fing der standen en van eene grondige ver
vorming der bestaande maatschappij.
Die vervorming zal niet uitsluitend ten
voordeele zijn van het proletariaat, maar
van de geheele menschheiddaar zij echter
strijdig is tegen de onmiddelijke belangen
van den bezitteden stand, moet de ontvoog
ding der arbeiders grootendeels het werk der
arbeiders zeiven zijn.
5. Op stoffelijk gebied moeten zij voor
doel hebben zich het vrije en kosteloos ge
bruik van alle voortbrengstmiddelen te ver
zekeren. Die uitslag kan maar verkregen
worden in eene maatschappij waar het geza
menlijk werk meer en meer in de plaats komt
van het afzonderlijk werk, dat is, door het
collectief of gezamenlijk gebruik der natuur
lijke rijkdommen en voortbrengstmiddelen.
Als partij deelen de progressisten deze
verklaring niet. Wij zijn collectivisten, zij
niet.
Maar anderzijds verwerpen de vooruitstre
vende liberalen niet onvoorwaardelijk het
collectivisme.
Vele progressisten zijn aanhangers aan
den afkoop of de onteigening der kolenmij
nen.
Zij aanzien het collectivisme uit een meer
oportunistisch standpunt dan wij engelooven
over 't algemeen nog in eene mogelijke duur
zame verbetering der tegenwoordige samen
leving.
Dergelijk verschil van opinie is anneme-
lijk.
De progressisten willen overigens rechten,
bescherming en onderwijs voor de werkende
klasse.
Zij willen hare opheffing tot de Staats
macht en gelooven in de wijsheid en in het
regeeringsvermogen der massa.
't Is hetgeen hen onderscheidt van de doc-
trinairen.
Al de partijen willen hervormingen voor
de werklieden, op voorwaarde dat zij her
vormen in onzen naam, zonder ons en dik
wijls tegen ons, op slechte wijze of op onvol
doende wijze.
De progressisten begrijpen en willen dat
de werkende klasse den wettelijken invloed
bezit waarop zij recht heeft en door en voor
zich zeiven hervormt.
En daarom streven zij met ons zonder om
wegen naar Zuiver Algemeen Stemrecht met
Evenredige Vertegenwoordiging; zij willen
met ons de volledigste arbeidsbescherming,
schoolvoeding, schoolkleeding, verplichtend
onderwijs, enz.
Zijn zij geene collectivisten, deelen zij
daaromtrent ons geloof en onze hoop niet,
zij sluiten het collectivisme niet buiten als
eene opinie van roovers en geweldenaars.
Zij willen met ons den wettelijken weg
openen tot alle hervormingen door de meer
derheid der natie gewild en die langs wette
lijken weg te bereiken zijn.
Zij hopen dat bij een volk, beschermd en
onderwezen, in 't bezit zijner rechten en
vrijheden, het gezond verstand triomfeeren
zal.
Zij hebben gelijk en zij alleen trachten van
hunne klasse en van geheel de maatschappij
de onweders af te keeren, die hen bedreigen.
Met die menschen, die in hunne omgeving
een lastigen strijd voeren, gaan wij gaarne
hand in hand.
Waren er alzoo duizenden gelijk er he
laas maar honderden zijn, de samenleving
zou op vredelievende wijze hervormd wor
den en de wereld zou eene toekomst van ge
luk en welstand tegemoet gaan.
Is La Flandre nu voldaan.
Wij lezen in den Brugschen Beiaard-.
Een Dixmudsch liberaal schrijft aan den
Journal de Bruges eenen brief en doet het
voorstel een liberaal banket te Brugge aan
te bieden aan de liberale gekozenen van
West- Vlaanderen, die zoo machtig de le
venskrachten der liberale partij bewezen heb
ben.
Deze betooging zou ter eere zijn van MM.
De Lannier en De Ridder, senators, en Lust,
plaatsvervanger; Termote, Buyl, Nolf en
Vandevenne, volksvertegenwoordigers, en
Seresia, Pieters, Brunaert en Van Leynsseele
plaatsvervangers.
Deze liberale betooging van heel de pro
vincie West Vlaanderen, nu zoo kloek verde
digd in de beide Kamers, zou inderdaad
grootsch wezen en wij hopen haar dra ver-
wezentlijkt te zien.
De minister van openbaar onderwijs en
schoone kunsten, van Frankrijk, heeft
een besluit geteekend volgens welk een
zeker getal woorden en vormen der syntaxis
vereenvoudigd zijn, of beter voortaan zullen
geduld worden in hunne vereenvoudiging in
de examen en prijskampen afhangende van
de besturen van den Staat.
Het ministeriëel besluit beoogt nog de pho-
netische spelling niet, die het laatste doel is
der hervormers, maar het is voor hen reeds
eene officiëele zegepraal. Een groot deel der
onverstaanbare kunstspreuken der oude
spraakleer zijn voortaan afgeschaft. Deregels
op amour, délice en orgue, op gens, op
hymne, op aigle, automneoeuvre, Paques
périodede regels op de samengestelde
naamwoorden en bijvoegelijke naamwoor
den, waarvan het eene het meervoud aan-
neetm, en andere niet; de schrikkelijke de
gekke regels der deelwoorden, dit alles
dat ons jong geheugen onthield door veel
straffen, maar dat ons verstand weigerde te
begrijpen, dit alles heeft gisteren een eersten
en doodelijken houweelslag ontvangen.
Wat zullen de vrouwen tevreden zijn!
riep gisteren een lid van den hoogeren raad
van het openbaar onderwijs in mijne tegen
woordigheid uit, juist een dezer gebenedijde
bevrijders.
De vrouwen, en de mannen dan!
Maar wat heeft het tijd gekost om tot dien
eersten uitslag te komenHet is misschien
twintig jaar dat men daarover twist. Ver
zoekschriften met tien duizend handteekens
bekleed werden naar de fransche academie
gezonden. Zij bevatten honderden namen van
het hooger onderwijs, der verschillige aca
demies, van de charterschool, van de school
der studiën, van de hoogere Normaalschool
van de Faculteitennamen van archivaris
sen, van boekbewaarders van vreemde
leeraars, zwitsersche, belgische, engelsche,
duitsche, spaansche, zweedsche, al de over
heden, al de bevoegdheden der Hoogeschool.
De hervormers deden bij de Academie gel
den dat er vroegere gevallen waren geweest.
Op de 20,000 woorden van het woorden
boek van 1740, 5,000 zijn vereenvoudigd
geweest, vooral de woorden die h en y be
vatten. Sedert dien, bij elke uitgave, zijn
wijzigingen gebracht geweest in de spelling
van zekere rangschikkingen van woorden.
De hoogere Raad is dus den weg der ver
gunningen ingetreden. Maar hij heeft met de
spraakkunst begonnen, 't Is iets en 't is zelfs
veel. Men zal zonder onderscheid mogen
schrijven: Elles se sont tuoutues;fes
coups que nous nous sommes donné ou
donnés. Eveneens de deelwoorden met
het hulpwerkwoord avoir vervoegd, wor
den min stuursch. Men zal schrijven les li-
vres que fai lu ou lus; les fleurs qu'elles
ont cueilli owcueillisla peine que j'ai
pris ou prise «.En dan men zal niet meer
gehouden worden het uitlatingsteeken te
plaatsen aan entrouvrir, enz.nog het ver-
bindingsteeken aan entreballer, est il of y
a t il. Men zal naar beliefte quatre cent
of quatre cents trente hommes schrijven,
quatre vingt oïquatre- vingt- dix femmes.
Men zal het recht hebben une demie heu-
j re te schrijven 1 O droom! en zooveel andere
gelukken.
Maar de spelling der woorden is dezen keer
niet aangeraakt. Wij hebben nog het recht
niet kelke te schrijven, gelijk M. Ménard het
doet, noch téorie, noch borne, noch Vexpli-
cacion. Maar dat zal komen. De hervormers
zijn er zeker van.
Maar wat niet komen zal, en wat men
nooit zal zien, 't is dat het woord occidé oc-
cis zal vervangen. Het Journal d'Ypres
mag er zich over bedroeven of niet.
Eenige artikels ons te laat toege-
komen, zullen maar binnen acht da
gen opgenomen worden.
Wij verzoeken onze medewerkers
hunne bijdragen vóór den VRIJDAG
in te zenden,
Stukken die ons later toekomen
vinden zelden nog eene plaats in het
nummer van de week.
Redaktie.
Het Nieuwsblad, spuwt nog eens vuur
omdat wij, zooals gewoonte, ee/ie waarheid
gezegd hebben; het spreekt van beestighe
den!!! en denkt kluchtig te zijn met te
spotten van het groot gebouw der lange
Thouroutstraat. Zou de schrij velaar van het
Nieuwsblad dan /ergeten hebben dat het
zeer onvoorzichtig is te spreken van eene
koord in het huis van een gehangene? Hij
denkt slim te zijn, en och heere I hij begaat
nog eens eene dwaasheid!Dat hij maar op-
passe indien hij niet wil denzelfden weg in
slaan
't Vuilblad, in zijn nummer van zondag
11. sprekende over het turnfeest van de St.
Michielsschool, begaat nog eens eene dwaas
heid. Het zegt: Deturnfeeste van dinsdag is
wel gelukt, omdat ze in 't drooge gegeven
werd, anders viel ze ook in 't water!
Dus dat t Vuilblad wil zeggen: ware
het feest in de open lucht gegeven geweest,
het zou eene groote fiasco geweest zijn,
daar het beter door 't volk had kunnen ge
waardeerd worden. Wat samenwerking en
krachtdadigheid betreft, 't verschil was te
groot tusschen onze weezenkinders en de
processiekunstenaars, onze weezen vrochten
met gelijkheid en vlijt, terwijl de anderen
vrochten met onverschilligheid, ook welken
uitslag kan men bekomen van jongens die
moeten deelmaken van eene turnmaatschap-
PÜ, en toeren maken tegen hunne goesting!
Zeg eens vuilblad, wat antwoordt gij daarop?
Denkt gij niet dat het beter ware eene
plaats te gaan bespreken in 't nieuw gebouw
langs den Vlamertingschen steenweg, daar
is daar meer plaats; want er zijn er nogal bij
u die den kop beginnen te missen.
Maar a propos, sprekende van het niouw
gebouw, men hoort gelijk niets meer van
het schandaal dat aldaar gebeurd is, toen
de duivel eenen hollander liet martelen en
deed sterven, zal die zaak in den doodboek
blijven, of zal moeder Justitia deze zaak we
ten klaar te trekken? Volgens men zegt be
staan er genoegzame bewijzen om de plich-
tigen te straffen, maar als er duivels in 't
spel zijn, zal het moeilijk klaar komen.
En toch moet vroeg of laat zulke schan
dalige zaak te berde komen al moesten het
de kraaien uitbrengen.
En zeggen dat zulke schandalige feiten
gebeuren in een gesticht dat onder het toe
zicht staat van kaloten van 't fijnste ras, en
dat nog wel in de I9ia eeuw 1
En zij durven dan spreken van de mas
sacres van China! Schijnheiligaards!
'T is schande!!
OXJ:D - pompier S.
BERICHT
om 8 1/2 ure 's avonds,
van t programma voor Oostende.
Vertrek van't muziek uit't lokaal, 6 1/2
naar de statie.
Vertrek uit Yperen, ten 6,54 's morgends.
Aankomst te Oostende, 8,51
Concert op de groote markt van 12 tot 1 u.
Vertrek uit Oostende, 8,11 's avonds.
Aankomst te Yperen, 10,05
Prijs voor gaan en keeren 3d» klas, 2,20 f
2d8 klas, 3,70 f.
De reiskaartjes zullen gegeven worden
heden avond, in den Café du Commerce,
van 8 tot 10 ure 's avonds.
t»
k»
