TAS IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Orgaan der Liberale verbintenis van Yper en het Arrondissement.
((EENDRACHT MAAKT MACHT.»
Liberale linkerzijden
Vijftiende jaar
Zaterdag 30" Maart 1901.
Nummer 13.
Vernieling van het Lager Onderwijs.
De Abt Benard.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor dea bulten. 2 50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncen; 15 cent
per drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 ft*, per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle beriehten van verkoopingeu of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
Mede die voor het buitenland worden ontvangen door don Office de Puhlicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht allo hoogenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
un onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Vernieling van 't officieel onderwijs,
rechtstreeksche of onrechtstreeksche ver
vanging der gemeenteschool door de katho
lieke school en waar de gemeentebesturen
de hand aan het verdelgingswerk der katho
lieke ministers niet wilden leenen: vermin
dering der toelagen en voorbereiding van 't
personeel bijna uitsluitend door de private,
klerikale normaalscholendat zijn de mid
delen door onze meesters gebruikt om het
onderwijs te vernederen en ten gronde te
brengen.
De aanvallen tegen de offlciëele school
zijn in geen boekdeel te vertellen zij zijn te
talrijk. Sommen wij de voornaamste punten
op:
1500 onderwijzers en onderwijzeressen
werden in beschikbaarheid gesteld ten ge
volge van de sluiting der school of der
klasse
833 lagere scholen werden gesloten.
185 bewaarscholen
1225 adultenscholen
In 275 gemeenten bestaat er geen gemeen
teschool meer, in vele andere sterft het
officieel onderwijs uit en de dag der sluiting
is nakend.
Er werden dus 2243 offlciëele scholen af
geschaft, maar ziehier de keerzijde.
1359 vrije scholen werden aangenomen
met een pcrsonneel van 3022 onderwijzers
en onderwijzeressen.
833 katholieke privaatscholen met 2411
onderwijzers en onderwijzeressen worden
gesubsidieerd door den Staat.
Deze katholieke scholen tellen 276,904
leerlingen en krijgen jaarlijks uit de kas
van den Staat 2,250,000 franken buiten de
toelagen van provinciën en steden dus ver
scheidene millioenen om katholieke kiezers
te vormen, terwijl de liberale gemeente
besturen die hunne onzijdige scholen willen
behouden, hunne subsidien grootendeels za
gen verminderenGoliath.
■uKJunaxjanOBogieB
Nog een die er genoeg van heeft.
De abt Alfons Renard, vermaarde belgi-
sche delstofkundige, leeraar bij de Hoogo-
school van Gent, heeft afgebroken met de
Kerk en den ongehuwden staat.
Het oud- lid van het Gezelschap van Jezus,
na den Kardinaal aartsbisschop van Meche-
len verwittigd te hebben, is den 21 dezer
getrouwd met Mej. Henrica Van Gobbel-
schroy, gewezen gemeente-onderwijzeres,
eene verstandige en vastberadene vrouw.
De naam van den abt Renard wordt ge
voegd bij de reeds larige lijst van dezen
en zij zijn talrijk die den moed hebben als
eerlijke lieden te bandelen in plaats van
achijnheiliglijk in eene kerk te blijven wel
ker geloof zij niet moer deelden, M. Renard,
die geleerde, die eere doet aan zijn land,
heeft ook erkend dat het onmogelijk was het
geloof en de Rede te vereecigen.
Zoon van werklieden, de abt Renard is het
kind zijner werken. Geboren den 28 Sep
tember 1842 te Ronsse, begon hij zijne loop
baan aan den ouderdom van 14 jaren, als
bediende in eene fabriek van weefsels. Op 16
jarigen ouderdom begon hij zijne weten
schappelijke studiën in hst bisschoppelijk
Collegie van Ronsse, welks overste eene stu
diebeurs beloofd had aan de behoeftige ou
ders; die studiebeurs werd nooit gegeven.
Hij verliet Ronsse in 1860 om zijne stu
diën voort te zetten in een college van Je
zuïeten in 1864 trad hij in de orde der Je
zuïeten, waarvan hij gedurende twintig ja
ren lid bleef.
Na zich uiet letterkundige en wijsgeerige
studiën te hebben bezig gehouden, ving de
abt Renard de wetenschap der delfstoffen
aan. Op 37jarigen ouderdom begaf hij zich
naar de Hoogeschool van Weenen om zich
toe te leggen op de scheikunde. Hij is eere
doctor der Hoogescholen van Edimbourg,
vanBologneen van Dublin. Hij is lid van de
koninklijke Academie van België en van den
bestuurraad der koninklijke bibliotheek,
alsook van dezen van het Muzeüm vau na
tuurlijke geschiedenis. Sedert 1888 bekleedt
hij in de hoogeschool van Gent den leerstoel
van delfstof-en aardkunde, welken de re
geering hem toevertrouwd heeft.
De abt Renard is een geleerde waarop
België mag roemen.
Over eenige dagen, schrijvende aan een
zijner vriend om hem het besluit aan te kon
digen dat hij genomen had de Kerk te ver
laten en te trouwen, zei de abt Renard
Eene nieuwe ingeving verlevendigt de
verslandengedachten die eeuwen lang
de gewetens bestuurd hebbenmaken
plaats voor een b^eed en waar begrip
der wezenlijkheid. De wetenschap gaat
vooruit en elk harer veroveringen is een
beslissenden slag aan het bovennatuur-
lijke toegebracht. Ik eisch, wal laat ze-
her,maar uit al de kracht van mijn ge-
weten van eerlijk man, mijn recht we-
der tot de vrijheidIndien mijn be-
sluit uwe bewondering niet heeftik ben
verzekerd dat lusschen den niet geloo-
vende priester en den man die rechtzin-
nig wil zijn, uwe achting niet aarzelen
zal.
De wetenschap komt niet overeen met het
geloof, die de loochening is der wetenschap.
Plaats voor de Rede.
VERKLARING
den Senaat en der Kamer van
V olksvertegen woordigers
21 December 1900.
Overwegende dat het gelijkvormig is aan
dea wensch uitgedrukt door al de liberalen
van het land en gunstig aan de wedersamen-
stelling van het liberalism dat de liberale
Linkerzijden van den Senaat en der Kamer
overeenkomen over een programma van
handeling en tegenstelling met inzicht van
het land te verlossen van de klerikale over-
heerschmg, nadeelig aan al de volkeren die
dezelve onderstaan hebben,
Hebben de liberale senators en volksver
tegenwoordigers het volgende programma
vastgesteld
1Herinrichting van het Onderwijs.
Het verplichtend onderwijs is eene poli
tieke en maatschappelijke noodzakelijkheid,
daarenboven noodweudig voor het uitbrei
den der nationale voortbrengst en rijkdom
al de burgeis mouten eene zekeio hoeveel
heid kennissen bekomen dat het onderwijs
der volwassenen voor zending heeft te be
waren en te vermeerderen.
Het openbaar onderwijs in alle graden
moet vrijgelaten worden van allen invloed
tot eene geloofsbelijdenis ibehoorende.
Het moet uitsluitelijk afhangen van de
burgerlijke macht.
Er is reden om alle maatregelen, strek
kende om de scholen tot eene geloofsbelijde
nis behoorende, af te schaffen.
II. Herinrichting der nationale
verdediging.
Niemand kan zich ten prijze van geld
vrijkoopen van den burgerplicht mede te
werken tot de nationale verdediging.
Die plicht moet den jjburgers maar aange
rekend zijn dan in de stipt noodige voorzorg.
De plaatsvervanging, in al de andere lan
den afgeschaft, moeten uit onze wetten ver
dwijnen.
De hervorming onzer militairednstellingen
moet strekken tot de (inrichting van een
leger, bekwaam om dejverdediging van het
land te verzekeren en gelicht,rjvolgens een
grondregel van rechtvaardigheid, in al de
klassenjjder samenleving.
III. Kieshervorming.
De liberale Linkerzijden achten dat er re
den is om gelijktijdig de verwezenlijking
door te zetten van het grondbeginsel der
politieke vrijheid door de afschaffing van het
meervoudig stemrecht en de verwezenlijking
der evenredige vertegenwoordiging in al de
graden van het kiesrecht, in de Grondwet
en in de kieswetten.
Het meervoudig voorrecht is eene bron
van talloos bedrog, dat onmogelijk is te
verijdelen en dat aan de klerikale partij
eene onwettige meerderheid verzekert.
De juistste evenredige vertegenwoordiging
mogelijk moet aanzien worden, vooral onder
het stelsel van het algemeen stemrecht, als
een maatregel van billijke en rechtvaardige
inrichting van het kiesstelsel.
Om den nauwen band te verzekeren tus-
schen het algemeen stemrecht en de even
redige vertegenwoordiging en om de vrijheid
der stemmen te verzekeren der leden die
het algemeen stemrecht willen afhankelijk
maken van de evenredige vertegenwoordi
ging, zal de groep, als zulks het geval is,
vragen dat, tijdens de bespreking der kies-
hervormingen, de eerste stemming berust op
het vraagstuk der evenredige vertegenwoor
diging.
Da Linkerzijden, een doel van eendracht
en gemeenzame handeling betrachtende, en
begeerende de strijdigheid van gevoelens te
eerbiedigen welke de toekomst zal kunnen
verdrijven, voorbehouden de vrijheid van
deze hunner leden die de zienswijze der
meerderheid niet deehn en gelooven zich
niet te kunnen hereenigen aan een kiesstel
sel dat alléén berust op het zuiver algemeen
stemrecht.
In geval van grondwettelijke herziening,
is er reden om de herinrichting van den Se
naat voort te zetten, zoodat het gezag der
beraadslagingen en der beslissingen van deze
vergadering versterkt worde.
IV. Strijd tegen de doode hand.
De aanzienlijke vermeerdering der roeren
de en onroerende rijkdommen der kloosters
vergt wettelijke maatregelen geschikt om
de uitbreiding der klerikale doode hand te
gen te houden.
V. Maatregelen met inzicht der
verbetering van het lot der wer
kende klassen.
De stoffelijke en zedelijke! verbetering van
het lot der werklieden is altijd eene der
hoogst noodige bedoelingen geweest der li
berale politiek en moet thans, meer dan
ooit, het voorwerp harer pogingen zijn.
Het liberalism betracht, door de uitbrei
ding van het onderwijs en der opvoediDg
onder al huune vormen en door de maat
schappelijke wetgeving die het meest be
kwaam is om Jden toestand der werklieden
te verbeteren, de eendracht der klassen en
de inrichting eener] vreedzame, vooruitstre
vende en verlichte'demokratie.
Leon d'Andrimontsenator van Verviers.
Jules Audent, senator van Charleroi-Thuin.
Beauduin, afgevaardigde van Leuven.
E. Bergmann,. senator van.Mechelen-Turn-
hout.
Em. Bertaux, afgevaardigde van Charleroi.
Ch. Boèyé, senator van Dendermonde-Sint-
Nikolaas.
E. Braun, afgevaardigde van Gent-Eecloo.
Brulè, senator vanNijvel.
A. Buyl, afgevaardigde van Veurne-Dix-
mude-Oostende.
Félix Cambier, afgev. van Gent-Eecloo.
Ch. Clément, senator van Luik.
Crombez, afgevaardigde van Doornik-Ath.
Vital De Coster, senator van Brabant.
Eug. De Gorge, senator van Brussel.
ADe Lanier, senator van Brugge.
E. Delannoy, senator van Brabant.
Fr. Delvaux. afgevaardigde van Antwerpen.
Emile De Mot, senator van Brussel.
Vital Deridder, senator van Kortrijk-Yper.
J. Devigne, afgevaardigde van Gent-Eecloo.
Ad Devos, senator van Gent-Eecloo.
Dufrane-Friari, afgevaardigd! van Mons.
Emile Dupont, senator van Luik.
Emile Feron, afgevaardigde van Brussel.
A. Février, senator van Naman-Dinant-
Philippeville.
F. Février, senator van Charleroi-Thuin.
Th. Finet, senator van Luxemburg.
A. Fléchet, senator van Luik.
E. Frangois, afgevaardigde van Arlon-Mar-
che-Bastogne.
J. Giroulafgevaard. van Hoei-Borgworm.
Goblet df Alviella, senator van Brabant.
E. Hambursin, afgevaardigde van Namen.
Prosper Hanrez, senator van Brussel.
Henricol, senator van Brabant.
AHouzeau de Lehaie, senator van Char
leroi-Thuin.
E. Huet, senator van Doornik-Ath.
Louis Huysmans, afgevaard. van Brussel.
Paul Hymans, afgevaardigde van Brussel.
Paul Janson, afgevaardigde van Brussel.
L. Jourez, afgevaardigde van Nijvel.
Ch. de Kerckhove de Denterghem, senator
van Henegouwen.
H. Lejeune- Vincent, senator van de pro
vincie Luik.
Léon Lepage, afgevaardigde van Brussel.
de Lhoueux, senator van Hoei-Borgworm.
C. Liefmans, afgevaardigde van Audenaerde.
H. Lippens, senator van Gent-Eecloo.
Georges Lorand, afgevaardigde van Neuf-
chat6au-Virton.
Monteflore Levi, senator van Luik.
Mullendorff, afgevaardigde van Verviers.
X. Neujean, afgevaardigde van Luik.
Ernest Nolf, afgevaardigde van Yper.
Ouverieaux, afgevaard. van Doornik-Ath.
Paternoster, afgevaardigde van Zoningen»
-j- A-
iaara-ag&WHBg
HET WEEKBLAD
DER
VAN
mm
