TAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Orgaan der Liberale verbintenis van Yper en liet Arrondissement.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
Vijftiende jaar
Zaterdag 14" September 1901.
Nummer 37.
Herziening der Kiezerslijsten voor
L 1902-1903.
Zóó staan de zaken in
Spanje.
De zwarte plaag.
Nieuwe Lasten.
Rechte slagen aan God
en aan den duivel.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2.50 fr. yoor stad. Per 6, maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoneen: 15 cent
jper drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureelo dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoneen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de PvMicité, Magdalenastraat, Brussol. I\fon wordt verzocht allo hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
im onderteek end toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
De vooiioopige lijsten, der kiezers
voor Kamer, Senaat, Provintie en
Gemeente liggen ter inzage van een
ieder op liet Stadhuis van den 3 Sep
tember 1901 tot den 31 Januari 1902.
De belanghebbende personen wor
den uitgenoodigd hunne reklama-
ties met al de noodige stukken aan
het Schepenkollegie in te zenden ten
laatste den 31 October.
Geene reclamaties ter inschrij
ving van kiezers, of ter verhooging
van het getal der hun toegekende
stemmen zullen later door het Be
roepshof kunnen ontvangen worden,
indien deze reclamaties niet eerst aan
het Schepenkollegie zijn onderwor
pen geweest, vergezeld van al de
noodige stukken.
De kiezerslijsten van al de ge
meenten van het arrondissement
Yper, hier onbepaald, liggen ook ter
inzage onzer Liberale vrienden op
het bureel der Liberale Associatie
(Koffiehuis de Zalm), Seminaristraat,
n° 1alle dagen van 9 tot 12 ure
's morgens en van 2 ure tot 6 ure
's avonds, uitgezonderd 's Zondags
van 9 ure tot 12 ure 's middags, waar
men zich kosteloos gelast de rechten
te doen gelden onzer politieke vrien
den van stad en der gemeenten van
gansch het arrondissement. De kie
zerslijsten, die in de Liberale Asso
ciatie van Yper ter inzage liggen der
Liberalen zijn deze van: Neer-Waas
ten, Becelaere, Bixschote, Boesinghe
Brielen, Comen, Crombeke, Dicke-
busch, Dranoutre, Elverdinghe, Ghe-
luvelt, Gheluwe, Hollebeke, Hou-
them, Kemmel, Langemarck, Locre,
Meessen, Oostvleteren, Passchendae-
le, Ploegsteert, Poperinghe, Proven,
Reniughelst, Rousbrugge, St Jan,
Vlamertinghe, Voormezeele, Waas
ten, Watou, Wervicq, Westouter,
Westmeuwkerke, Westvleteren
Woesten,Wulvorghem, Wytschaete,
Yper, Zandvoorde, Ziilebeke, Zonne-
beke, Zuydschote; als ook deze van
Moorslede, Noordschofe, Westroose-
feeke, Reninghe en Oost-Nieuwkerne.
Al zijn de gemoederen wat kalmer ge
worden in Spanje, toch smeult liet vuur der
misnoegdheid voort en de Staatsmannen hoe
ven vrij veel behendigheid en krachtdadig
heid aan den dag te leggen, om het niet op
nieuw, en met meer levendigheid dan ooit,
te doen ontvlammen.
Het optreden van een liberaal kabinet was
een eerste voldoening voor de Openbare
Meening en een laatste waarschuwing voor
de kloosterorden, wier overmoed, in deu
laatsten tijd, al te uitdagend werd en voor
's lands rust en ekonomische ontwikkeling,
diende gebreideld te worden I
De ministërs hebben de hoofden bij elkan
der gestoken en bedaard den toestand onder
zocht. Een beroerde toestand, voorwaar,
zooals er zich, trouwens, meer, dan één se
dert de troonbeklimming van Ferdinand VII
heeft voorgedaan Zij hebben hun taak af-
geteekend en als ze die volvoerd krijgen,
vóór de algemeene verkiezingen, zullen ze
goed werk verricht, en de verwachtingen
van 't gros der liberale partij niet be
schaamd hebben
Zij staan: i. tegenover een geduchte en
te duchten klerikale minoriteit, handelend
in den zin door de Jezuiëten aangeduid en
openlijk gesteund door monnikken, die, lijk
P. Augustino de Castro, meenen, dat al de
liberalen de galg (1) verdienen2. tegenover
la camarilla de hofkliek waarin de
geest van Montana nog heerscht al is deze
treurige held er uit verdwenen: 3. tegenover
de socialisten, vooral in 't Zuiden talrijk en
werkzaam, die hun strijd jegens de Room-
sche dwingelandij doen gepaard gaan met
het streven naar «onmiddellijke en radikale»
sociale hervormingen. Bovendien mogen de
vooruitstrevers niet vergeten worden, die
heden het ministerie genegen, doch het mor
gen vijandig zullen wezen, als het zijn energie
mocht laten verlammen en overhellen naar
de politique de courtoisie
Het ministerie is de woorden van Mevrouw
de Staël indachtig: op staatkundig gebied
brengen vervolgingen geen voordeel bij en
leiden enkel tot de noodzakelijkheid steeds
en nog méér te vervolgen. Daarom laat
het de uitdagingen der tegenpartij onbeant
woord, zoolang zij zich bepalen bij woorden
en niet ontaarden in aanpredikingen tot
burgeroorlog of aansporen tot een samen
zwering een en ander geen nieuwigheid
in Spanje.
't Heeft, met het Vatikaan, onderhande
lingen aangeknoopt om het aantal aaats-
bisschoppen en het budget van eerediensten,
hetwelk niet minder dan 43 miljoen bedraagt,
te besnoeien. Leo XIII, bij den aanvang tot
toegevingen geneigd, is het thans minder en
zal het aldra niet meer zijn de zwarte
Paus de generaal der Jezuiëten zal, in
dit geval gelijk in alle welke de Roomsche
kerkaanbelangen en doen zegevieren.
Dat is de eerste zaak, die aanleiding zal ge
ven tot vinnige twisten tusschen klerikalen.
De tweede, de herinrichting van het open
baar onderwijs, zal eveneens de weerstand
der achteruitkruipers prikkelen, maarniet
weinig aarde aan den dijk brengen voorde
heropbeuring van Spanje.
Geen land, waar de kloosterlingen, om
hun beslaan te wettigen, meer onderwijs
gestichten hebben gevormd en geen land
wordt er getroffen, waar de onwetendheid
der massa grooter is! Wat zij waard zijn
verklaart het feit, dat, meer dan de helft
der bevolking, noch lezen noch schrijven
kanl 't Pleit waarachtig niet in 't voordeel
van sommige Belgen, die bepaald niet van
't kloosteronderricht hooren willen
In Spanje worden er 12 millioen 's jaars
aan de publieke scholen besteed hoeveel
aan den katholieken eeredienst, zegden we
reeds hoogér en de Staat is er nog TWEE-
EN-TWINTIG millioen aan het personeel
der lagere gestichten SCHULDIG voor ach
terstallig loon.
De jonge en veelbelovende minister van
openbaar onderwijs, graaf de Romanones,
wil het onderricht doen stijgen tot het peil,
dat het bij de volkeren, die aan de spits
der beschaving staan, bereikt heeft, hij ver
langt het te onttrekken aan den verpesten
den invloed der papen en aan de leden van
het onderwijzerskorps den invloed, het ge
zag en de jaarwedde toekennen waarop zij
recht hebben.
Wat ten onzent gebeurde van 1879 tot
1884 zal ook ginder geschieden: zij, die het
hoofd niet zullen neerleggen in den schoot
der H. Kerk, zullen met haar vloek en met
haar pijnen der hel bedreigd worden.
Dat alles zal weinig baten als al de anti
klerikalen schouder aan schouder pal staan
tegenover hun gemeenschap, blijken vijand;
als de vooruitstrevers wat water in hunnen
wijn, de gematigden wat wijn in hun water
gieten en hem, door nauw aaneengesloten
te blijven, de kans niet gunnen, uit hun ver
deeldheid profijt te trekken.
Zóó zij hetY. D.
Het verkwezelde Spanje komt in opstand
tegen de kloosters, waarvan het letterlijk
uitgezogen en opgeeten wordt.
In Frankrijk heeft het gouvernement eene
wet doen stemmen om zich van de zwarte
plaag te bevrijden. De nuttelooze kloosters
moeten Frankrijk verlaten en het is zeer
moeilijk er nieuwe klooster in te richten.
Portugaal en Italië zoeken ook naar mid
dels om zich de zwarte plaag te beveili
gen.
In België, waar er tegenwoordig al veel te
veel kloosters van nuttelooze en schadelijke
paters en nonnen zijn, zullen er nog meer
komen.
België, met zijn kalote bestuur, is het lui
lekkerland van het zwart gebroed geworden.
Verleden week hebben wij eene lijst van
kloosters opgegeven die uit Frankrijk naar
België overwaaien. Wij geven er hier nog
eenige. Volgens den Gaulois zullen de
Benedictijnen van St Anna zich in het ka
steel van Wallay bij namen vestigen. De Je-
suiten van Amiens gaan Aarlen bewonen. De
karméliten komen ook naar België. De char-
treusen van Notre-Dame-des-Prés, vestigen
zich te Doornik, enz. Ons arm landeken zal
uitgezogen en opgeeten worden van de paters
en nonnen? en merkt goed op dat zij allen
groote kasteelen, met schoone hoven omge
ven, koopen!
Wat is da vrijwillige armoede toch eene
schoone zake! De arme nonnetjes en pa-
terkens bezitten geenen blinde kluite, zij
schooien gedurig en zie ze koopen prachtige
kasteelen
Wanneer zal België zich ook tegen de
zwarte plaag beveiligen? 't Is meer dan
tijd dat de kiezers beginnen te verstaan dat
zij voor geene kaloten meer mogen stemmen.
Bij elke kiezing hooren wij onze klerika
len zeggen: Geen man, geen kanon, geen
stuiver meer.
Zij maken zich gereed deze laatste belofte
op eene eerlijke wijze uit te voeren. Inder
daad, volgens het nieuw ontwerp van mili
taire herinrichting dat door de regeering
komt neergelegd te worden, is het geen stui
ver meer dat het leger aan het land zal kos
ten, maar 20 mülioertèn!
M. de minister van finantien, kabinets
overste, komt van den anderen kant aan
zijne collega's eenen brief te sturen door
welken hij hen uitnoodigt hem hunne voor
stellen te doen toekomen voor het opmaken
der begrooting van 1902.
M. de Smet de Nayer doet namelgk op
merken dat het noodzakelijk is er aan te
denken de overgroote vermeerderingen van
uitgaven tegen te houden, welke men heeft
moeten doen in den loop der laatste jaren.
En deze die men de volgende jaren zal moe
ten doen dan?
De militaire herinrichting zal ons ieder
jaar 20 millioenen kosten voor een leger dat'
min goed zal zijn dan hetgenewij nu hebben.
In dat geval begrijpen wij dat onze eerste
minister aan zijne collega's de spaarzaam
heid aanbeveelt.
Gij drijft waarlijk het land naar den on
dergang, heeren klerikalen, en zij bederft
alles wat gij aanraakt.
Na het onderwijs verwoest te hebben,
hebt gij de burgerwacht verwoest en nu zal
ons leger waarschijnlijk hetzelfde lot onder
gaan
Dit is de titel van een groot boekdeel in-
quarto dat de heer J. Bosmans, Elisastraat,
63, te Brussel, komt uit te geven om te vol
gen op zijne vlugschriften aan 10 centiemen
der onbijgeloovige Bibliotheek, de Inhwi-
sitie der Pauselijke Kerk De Repu
bliek, hel grondwettelijk koningdom en
de Pauselijke Kerk de Politiek der
Pauselijke Kerk de Monita Secreta,
enz.
Schrijver van talrijke geschiedkundige
werken, zooals Eet Leenwezen in het
land van Enghien, Athenen en zijne ge
bouwen, Oud en nieuw wapenboek van
Belgie, enz., heeft M. Bosmans eenen veld
tocht van propaganda ondernomen om de
klerikale overheersching te ondermijnen met
te bewijzen door ontegensprekelijke rede
neeringen en onloochenbare documenten dat
de Kerk van het Vatikaan onze beschaving
verachtert met het verstand te verlagen door
hare leeringen, met het geweTen te ver
drukken door hare Maffia en met onze
vrijheden te onteeren door hare hiérocratie-
sche terugeischingen.
De pausgezinde macht op leerstellingen
berustende, vernietigen wij deze leerstellin
gen en wij zullen de pausgezinde macht om
verwerpen, roept de vurige staatsgeleerde
uit.
In 284 hoofdstukken, een totaal van 220
bladzijden uitmakende, overziet M. Bosmans
den eeredienst der godheid bij de heidenen
der oudheid en de beschaafde of wilde ge
slachten van onzen tijdbij de zonderlinge
bijgeloovigheden dezer verschillfge godsiien-
sten vergelijkt hij het geloof en de niet min
belachelijke oefeningen van den katholieken
godsdienst; toont ons daarenboven in krach
tige fjbladzijden, warin de redeneering de
wetenschap, evenaart hoezeer al die ape-
HET WEEKBLAD
4
i
JK&g®®88gB<Bli-nT-rrri.