VAN IJPEREK ER HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws». Handels- en Annoncenblad.
Orgaan der Liberale verbintenis van Yper en liet Arrondissement.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
Vijftiende jaar
Zaterdag 21" September 1901.
Nummer 38.
Herziening der Kiezerslijsten voor
1902-1903.
Wervick.
Normaalscholen
De liberalen
en de landbouw.
Aanslagen.
ms
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 £r. per jaar voor dea buiten. 2.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
Sper drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
t® onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of persennaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
De voorloopige lijsten der kiezers
voor Kamer, Senaat, Provintie en
Gemeente liggen ter inzage van een
ieder op het Stadhuis van den 3 Sep
tember 1901 tot den 31 Januari 1902.
De belanghebbende personen wor
den uitgenoodigd hunne reklama-
ties met al de noodige stukken aan
het Schepenkollegie in te zenden ten
laatste den 31 October.
Geene reclamaties ter inschrij
ving van kiezers, of ter verhooging
van het getal der hun toegekende
stemmen zullen later door het Be
roepshof kunnen ontvangen worden,
indien deze reclamaties niet eerst aan
het Schepenkollegie zijn onderwor
pen geweest, vergezeld van al de
noodige stukken.
De kiezerslijsten van al de ge
meenten van het arrondissement
Yper, hier onbepaald, liggen ook ter
inzage onzer Liberale vrienden op
het bureel der Liberale Associatie
(Koffiehuis de Zalm), Seminaristraat,
n° 1alle dagen van 9 tot 12 ure
's morgens en van 2 ure tot 6 ure
's avonds, uitgezonderd 's Zondags
van 9 ure tot 12 ure 's middags, waar
men zich kosteloos gelast de rechten
te doen gelden onzer politieke vrien
den van stad en der gemeenten van
gansch het arrondissement. De kie
zerslijsten, die in de Liberale Asso
ciatie van Yper ter inzage liggen der
Liberalen zijn deze van: Neer-Waas
ten, Becelaere, Bixschote, Boesinghe
Brielen, Comen, Crombeke, Dicke-
busch, Dranoutre, Elverdinghe, Ghe-
luvelt, Gheluwe, Hollebeke, Hou-
rpem, Kemmel, Langemarck, Locre,
Meessen, Oostvleteren, Passchendae-
le, Ploegsteert, Poperinghe, Proven,
Reninghelst, Rousbrugge, St Jan,
Vlamertinghe, Yoormezeele, Waas
ten, Watou, Wervicq, Westouter,
WestnieuwkerkeWestvleteren,
Woesten, Wulverghem, Wytschaete,
Yper, Zantvoorde, Zillebeke, Zonrie-
beke, Zuydschoteals ook deze van
Moorslede, Noordschote, Westroose-
beke, Reninghe en Oost-Nieuwkerke.
VriendenOpgepast
De kiezerslijsten, welke zullen dienen voor
de Kamer hiezing en van toekomende jaar,
liggen ter inzage van het publiek op het
stadhuis, en voor onze vrienden in de
Halve Maan, Nieuw straat.
Wij kunnen u niet genoeg aanwakkeren
zonder uitstel, persoonlijk te komen
zien, indien gij op de nieuwe kiezerslijs
ten staat en het met het getal stemmen
waaraan gij recht hebt.
Opgepast! VriendenI en niet gewacht tot
tot eenige dagen vóór de kiezing van te re-
klameeren, want dan is het te laat
Komt allen naar de Halve Maan vóór
den 30" September.
Als gij dit doet, zullen wij ons op tijd
de noodige stukken kunnen bezorgen voor
de reklamatiën, die, om geldig te zijn, vóór
den 31 October, moeten ingediend zijn.
Indien gij van het gemeentebestuur be
richt ontvangen hebt dat gij van de kie
zerslijsten geschrabt zijt, of dat uw ge
tal stemmen verminderd is, gelieft uwe
verwittiging mede te brengen.
Nog eens, Vriendenopgepast! en allen
naar de Halve Maan, zonder uitstel
In 1883 de Regeering was liberaal
aanvaardde de Belgische Staat in zijn kweek
scholen voor onderwijzers en onderwijzeres
sen 848 leerlingen, 381 jongens en 439 meis
jes.
In 1901, na zeventien jaar klerikaal be
stuur worden in de Staatsnormaalscholen
283 leerlingen aangenomen, waarvan 140
jongelingenen I43juffers.
Totaal verschil 565.
Maak nu evenwel de gevolgtrekking niet
dat er jaarlijks zooveel honderd onderwij
zers en onderwijzeressen minder worden ge
vormd dan toen de liberalen het bewind in
handen hadden.
Wel neen! De klerikalen schaften eenvou
dig officiëele normaalscholen af om 't nor
maal onderwijs in handen te leveren van de
geestelijkheid die aldus in staat werd gesteld
het opkomend geslacht op te leiden in kort
zichtig fanatism en enge onverdraagzaam
heid.
In de meeste Vlaamsche en vele Waalsche
buitengemeenten bestaat de gemeenteschool
niet meer. De gemeenteraad weet hoeveel
duizend hij per jaar in zijn budjet heeft te
schrijven voor de aangenomen school, daar
bij bepaalt zich heel zijn zending; voor de
rest leervakken, leerstof, methode en per
soneel zal mijnheer pastoor wel zorgen.
Mijnheer pastoor benoemt bet personeel,
maakt den werkrooster op, stelt vast hoe
veel uren en wekelijks voor bidden, katekis-
mus en gewijde geschiedenis worden uitge
trokken kiest de leerboeken zoodanig dat ze
nog eens eene herhaling van oud en nieuw
testament uitmaken; zorgt verder dat de
kinderen in gelid en op den noodigon tijd te
biechten gaan en te kommunie, deelnemen
aan retrets, novenen en processiën; dat zo
worden ingelijfd bij patronagiën, bonden
enz. enz.
Zijn er nu in de gemeente lieden slechte
lieden die hun kinderen anders wenschten
opgeleid te zien, zoo wat minder voor kerke
lijke wetenschap, kerkelijke aangelegenhe
den en ceremoniën, en wat meer voor de
wereld en de bestemming die do kinderen er
als werkers en burgers zullen moeten ver
vullen, zie, dan hebben die inenschen maar
het hoofd in den schoot te leggen. Dergelijk
volk is van geen tel. Alle onderwijsgestich
ten waar bet niet toegaat zooals 't hierboven
werd aangegeven, worden door de klerika
len voor scholen van verderf uitgekreten
waar zij baas zijn, dulden zij slechts een
I
school; de klerikale, waar het kind wordt
opgenomen en gekneed en gefatsoeneerd tot
een klerikaal.
Om tot dit doel te geraken had de geeste
lijkheid behoefte aan kolfjes naar haar hand,
aan goed gedrilde helpers, geheel doortrok
ken van den geest, waarmee zij zelf is be
zield. De bisschoppelijke normaalscholen zou
die leveren: 'tZijn ongezalfde priesters, pa
ters zonder pij, geestelijke zusters zonder
kap, maar allen even stellig overtuigd dat
maar één enkel geloof door heel de wereld
mag worden beleden: het hunne; en dat an
dersdenkenden een gevaarlijk goedje zijn,
wier verkeer den kristen mensch brengt op
twee passen van de poorten der hel.
De lezer, die niet heel versuft is door kwe
zelarij, begrijpt gemakkelijk, wat wereld-
sche zin, wat onafhankelijkheid van geest
en wil, hoeveel vrankbeid en vrijheidsliefde
er nog levendig zijn kan in iemand, die al
dus van zijn zesde tot zijn twintigste jaar in
diezelfde prang heeft gezeten; altijd aan den
band, altijd bewaakt of bespied, steeds reke
ning moetende geven van zijn minste gedach
ten en daden.
En omdat de geestelijkheid helpers van dit
gehalte behoefde en geestelijke gestichten
alleen in staat zijn om zulk werk te leveren,
daarom werden de Staatsnormaalscholen af-
afgescht en werd het getal leerlingen meten-
kele honderd verminderd.
Tegenover het algemeen stemrecht stelden
de klerikalen de broeinesten van klerikalism,
de klerikale scholen, onderhouden door
Staat en Gemeente.
Dit stelsel heeft voor uitwerksel dat, niet
tegenstaande het algemeen stemrecht, de
meeste buitengemeenten maar één kiezer
hebbenden priester, onder wiens invloed al
de anderen, automaten zijn. Zulk priester
beschikt over vijf, zes honderd, ja duizend
stemmen.
Welnu, liberalen, socialisten, kristen de-
mokraten, waar gaat gij hoen met uw pro
paganda: alle vier jaar een voordracht in en
kele dier gemeenten?
Ook onder 't regiem van algemeen stem
recht zal de uitspraak der natie vervalscht
blijven, zoolang de school niet ontrokken is
aan de onmiddelijke leiding der geestelijk
heid.
De school voor het leven in de maatschap
pij en de verschillende kerken voor de ver
schillende godsdiensten, dat blijft de leus!
M.
Voor eenige weken gaven wij een over
zicht voor al hetgeen de liberale ministerien
voor de arbeidende klas en voor den land
bouw gedaan hebben.
Een klerikaal is schaamteloos genoeg te
beweren dat de liberalen zich nooit met den
landbouw beziggehouden hebben en dat de
eer van al de door ons opgesomde maatregels
moet toegeschreven worden aan de katholie
ke ministeries die 't land beheerden van 1870
tot 1878 en van 1884 tot 1901.
Welnu, wij houden staan dat deze mini
steries vreemd gebleven zijn aan alles wat
betreft den grondslag en de inrichting van
het hooger en lager landbouwonderwijs, aan
de voornaamste maatregelen welke moesten
dienen om den landbouw en de veeteelt doel
matig op te beuren, aan 't vervaardigen van
de bijzondere wetten welke het vervoer en
den handel op den buiten moesten bevoordee-
ligen.
Wij zullen het hier niet bij woorden laten,
maar feiten aanhalen, welke onze tegenspre
kers vruchteloos zullen trachten te looche
nen.
Het was in 1849 dat het landbouw-en hof
bouwkunde onderwijs ernstig werd ingericht
en uitgebreid op initiatief van den liberaal
Karei Rogier, alsdan minister van het inwen
dige.
Beurtelings kwamen in dat jaar tot stand
de landbouwkundige scholen van Thienen,
Gentbrugge, Vilvoorde, Vaux lez Ohenée,
Oudenbui g, Chimay, Thourout, Ostin, Attert
Verviers, Leuze en Lier.
De veeartsenijschool van Cureghem, tot
alsdan onbeduidend, werd ernstig ingericht
en uitgebreid.
Het was den 18 Juli 1860 dat bet liberaal
ministerie de organieke wet op het land
bouwonderwijs deed stemmen.
Het waren de liberalen die 't centraal land
bouwkundig instituut van Gembloux sticht
ten.
Door de wet van 1860 kwamen de prak
tische Staatsscholen van hofbouw en boom
teelttot stand te Gent en te Vilvoorde.
Den 22 April 1864 machtigde het liberaal
ministerie de inrichting der Ecole jorestière
van Bouillon.
De land en hofbouwkundige voordrachten
werden ingericht door het ministerie Frère-
Orban.
't Waren de liberalen die bij koninklijk
besluit van 5 October 1863 bet krediet van
het landbouwfonds deden verhoogen.
Ontelbaar zijn de maatregelen welke door
de liberalen genomen en de subsidiën welke
door hen gestemd werden om het vervoer
van kalk, landvette, enz., te vergemakkelij
ken.
't Waren de liberalen die de belasting op
het zout en het octrooi afschaften, welke
laatste maatregel den Chineeschen muur
deed verdwijnen welke de buitenbevolking
van de steden verwijderd hield.
Al hadden de liberalen geene andere dan
deze twee laatste hervormingen ingevoerd,
daarvoor alleen zouden zij mogen zeggen dat
zij meer voor den buiten gedaan hebben dan
't is gelijk welke ministerie.
sinds eene halve eeuw gepleegd op
Staatshoofden.
Talrijk zijn de aanslagen, sinds eene halve
eeuw gepleegd tegen Keizers, Koningen en
andere Staatshoofden. Ziehier:
1854. Moord op Karei III van Parrnadoor
Antonia Carra.
1860. Moord op den prins Danilo van Mon
tenegro door Kaditsch, een onderdaan, door
hem verbannen.
1865. Moord op Lincoln, president der
Ver.-Staten door Booth.
1S18. Moord op prins Michael van Servië.
1881. Moord op Alexander II van Rusland
door de Nihilisten.
1881. Moord op Garfield, president der
Vereenigde Staten door Guileau.
1894. Moord op Carnot, president der
Fransche Republiek door Gaserio.
1893. Moord op Shall Naz-en-Dar door
MollahRejah, een fanatiek van desecte der
Babis.
HET WEEKBLAD