VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws*. Handels- en Annoncenblad.
Orgaan der Liberale verbintenis van Yper en het Arrondissement.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
1
Zeventiende jaar
Zaterdag
7" Februari 1903.
Nummer 6.
De vaart van de Leie naar <le
Ieperlee, en de haven van Nieuwpoort
Adolf Buyl,
Volksvertegenwoordiger.
De vragen in de Kamer.
m»l'
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2 50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden i fr. Annoncen: 15 cent
r drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 oentiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
t® onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
(Uit Ons Blad van Zondag 1 Februari
1903.)
De wetenschap van den ingenieur heeft
voorzeker in onzen tijd, wonderen verricht,
en men zou genoopt wezen te meenen, dat
haar voortaan niets onmogelijk is. Edoch om
de natuur te beheerschen, overal waar zij
weerstand biedt, dient men al hare geheimen
te doorgronden, al hare wetten te ontdekken
en te bestudeeren, en, laat ons het maar be
kennen, zooveel wetenschap te gelijk is moei-
sluit, dat aan de H.H. Bucher en Van Eecke
het maken dier vaart toestond. Dat is nu
veertig jaar geleden.
De naamlooze vennootschap welke deze
vaart zou uitbaten, werd opgericht den 28 Juli
daarop volgende, en de werken werden aan
gevangen in 1864. Ten gevolge van geldelij-
ken tegenslag en moeilijkheden van uitvoe
ring, onderhandelde de vennootschap met
den Staat voor overname. De akte van af
stand aan den Staat werd onderteekend den
18 April 1822. De gronden en werken wer
den overgenomen voor 3.500.000 frank.
Uit de nasporingen van het Rekenhof, ge
daan door M. Nolf, volksvertegenwoordiger
van Ieperen, blijkt dat de Staat, sedert 1882,
eene bijna overgroote som heeft uitgegeven,
zoodat de vaart tot heden, aan de openbare
schatkist, nagenoeg 7 millioen frank heeft
gekost.
De vaart was gegraven, de sluizen en brug
gen gebouwd, de vaart ging in gebruik ge
steld worden, toen plotseling, in 1893, zij
van zelf toeging, op eene lengte van 3 kilo
meters, in de doorsnede van Hollebeke.
Wat was daar nu gebeurd
De grond was in beweging geraakt, de
oevers waren elkander genaderdop die
lengte viel alles opnieuw te doen. Men hoopt
de beweging van den grond tegen te houden,
met de vaart door een tunnel te leiden. In den
beginne ging alles wel, maar langzamerhand
kwam de vloer van het tunnel omhoog, en
eens te meer was het werk vruchteloos.
De reden dier misrekening was zeer een
voudig: men had vergeten de aardkundigen
te raadplegen over den aard van den grond,
waar de vaart moest doortrekken: Onvoor
zichtig had men de grondslagen der vierde en
der derde aardvorming en wel somtijds op
dezelfde plaats twee grondslagen der vierde
aardvorming en eene grondlaag der derde
aardvorming doorgesneden.
Wat moest er nu gebeuren
Op die plaats is de vaart gegraven in klei-
lijk te bevatten in de hersenpan van éénen
enkelen mensch, hoe begaafd die ook moge
wezen. Vandaar die veelvuldige misrekenin
gen, dat dikwijls falen der wetenschap van
den ingenieur, wanneer het groote werken
geldt. Hij vergeet maar al te dikwijls dat,
in vele gevallen eene andere wetenschap tot
grondslag dienen moet voor zijne berekenin
gen, namelijk de aardkunde.
Die waarheid heeft eens te meer bevesti
ging gevonden, bij het graven der vaart van
de Leie naar de Ieperlee. Daar heeft de
wetenschap van den ingenieur gestuit op
eene moeilijkheid welke zij hadde kunnen
ontwijken, indien zij te rade gegaan ware
bij de aardkunde.
Bijgaande schets spaart ons de moeite
in lange uitleggingen te treden over de
ligging en de rol der vaart van de Leie
naar de Ieperlee Die vaart is bestemd
om, langs de Leie, het bekken der
Schelde te verbinden met den kleinen
Kuststroom de Yper. Zij gaat van Komen
p de Leie naar Ieperen, op de Ieperlee,
bevaarbaar gemaakt tot in den Yzer. De
vaart is 14 kilometers (3 uren) lang.
Nagenoeg in het midden harer lengte,
gaat zij.onder tunnel, in de groeve van
Hollebeke. Wij geven hierbij een zicht
van den ingang van dit kunstwerk.
De geschiedenis dezer vaart begint
met 31n Januari 1863; toen verscheen,
in het Staatsblad, het koninklijk be-
grond, ten volle in Iepersche klei. Evenals
alle kleisoorten, zwelt de Iepersche klei on
der den invloed van het water, en de grond
schuift noodzakelijk af naar den kant waar
hij geenen tegenstand ontmoet (den kant
der groeve), of den kant waar hij slechts
weinig tegenstand vindt. De uitzettingskracht
der klei is zoo groot, dat zij eene drukking
uitoefent van meer dan 3.500 kilogr. per
vierkanten meter.
Bij die eerste reden van afschuiven, komt
nog de drukking, uitgeoefend door het in
wendige water, de verbrokkeling der klei
door de droogte, welke haar doet krimpen
en barsten; de vochtigheid vult die barsten,
en oefent op hare beurt de drukking uit
voeg daarbij de verbrokkelende werking van
den vorst, e» gij zult u een denkbeeld kun
nen vormen van de veelvuldige oorzaken,
welke er toe bijgedragen hebben om de
groeve te vullen.
Die uitzettende eigenschap der klei wordt
van zeer groot belang,wanneer die aarde tot
grondslag dient voor lichamen of bouwwer
ken, welke breken kunnen. Zulks is hot ge
val geweest voor den vloer van het tunnel in
de doorsnede van Hollebeke; de vloer werd
omhoog gedrongen op zekere lengte, en het
werk moest herbegonnen worden
Zijn die moeilijkheden onoverkomelijk?
Is het uitgegeven geld geheel nutteloos
verteerd
Volstrekt nietDe Staat heeft zijne beste
ingenieurs geraadpleegd, heeft studiereizen
doen ondernemen, conctmissiën samengesteld
uit bevoegde mannen, zoowel aardkundigen
als ingenieurs. Er werden wetenschappelijke
verhandelingen geschreven over dit onder
werp, verslagen werden ingediend, verschil
lende middelen vooruitgezetmaar, tot
heden heeft het Staatsbestuur nog geene uit
spraak gedaan.
En nochtans heeft die vaart een overgroot
belang voor de handelsbetrekkingen van
West-Vlaanderen en Henegouwen. Thans
j stookt geheel West-Vlaandereu Eogelsche
kolende stoombooten, in onze haven,nemen
die als voorraad mede, omdat zij goedkooper
zijn dan de Belgische. Dat men de Midden
vaart voleindigde, waar nog een paar kilo
meters van te maken blijven; de vaart
der Leie naar de Ieperlee bevaarbaar make,
en België zal eenen prachtigen waterweg
hebben van Nieuwpotrt naar Charleroi, ja
zelfs naar Namen en Dinant. Die weg zou
de groote gemeenten van West-Vlaanderen
rechtstreeks verbin Jen met de groote steden
van Henegouw, met Doornik, Bergen, Char
leroi; hij zou het vervoer vergemakkelijken
van het duinzand naar de glasblazerijen van
Jumet, Charleroi, enz.; van de kasseien wel
ke voor onze polderwegen zoo noodigzijn;
van de Doorniksche kalk ten behoeve der
fabrieken van cement en kunststeen, welke
in de kleistreek van Nieuwpoort en Veurne
beginnen op te rijzen, enz...
(Wordt voortgezet).
M. Nolf en de Chronique
De Chronique, in haar Nr van Dinsdag
27 Januari 1903, zei dat de ministers dien
dag moesten antwoorden op 31 vragen en
schreef dat groot getal vragen toe aan een
stelsel van bijzondere verstopping. Zij be
oordeelde verscheidene afgevaardigden en
onder anderen onzen liberalen volksverte
genwoordiger M. Nolf vragen gesteld te
hebben die niet zeer dringend noch belang
rijk zijnde, buiten de Kamer hadden kunnen
behandeld zijn.
Deze onrechtvaardige schatting der feiten
die M. Nolf bewogen hebben te bandelen
vóór bet land, is natuurlijk overgenomen
geweest door de Patrie van Brugge en ha
ren confrater het Journal d' Ypres.
De Chronique, weinig of niet op de hoog
te van hetgeen bij ons omgaat, is wel stout
zonder eenige kwaadwilligheid misschien
onzen liberalen afgevaardigde te beoor-
deelen, die zijnen plicht doet.
M. Nolf heeft 3 vragen gesteld: de 1® be
trekkelijk de vaart Leie-Yperlée; de 2® be
trekkelijk eene 7® plaats van hulponderwijzer
in de school de Looie; de 3° nopens den
prijs der bijgevoegde kiezerslijsten.
Van de 1® vraag zegt de Chronique niets,
wel wetende dat voor de vaart Leie-Yperlée,
de Regeering ons paait met valsche belof
ten. Inderdaad, korts vóór de kiezingen
verleent men kredieten voor de voltooiing
der vaart, maar eens de kiezingen voorbij,
laat men die kredieten vervallen en den 27
Januari 1903 drijft de minister met ons den
spot en komt verklaren dat de studiën voort
gezet wordenI
Het zijn de 2® en de 3® vraag die, voor de
Chronique een stelsel van bijzondere ver
stopping uitmaken en die noch dringend
noch belangrijk zyn.
Wat de 3® vraag betreft, het geldt hier
eene oorspronkelijke vraag voor onze partij
het onderwijs van 't volk.
Sedert de aankomst der klerikalen op het
stadhuis hebben wij met droefheid bestatigd
dat alles, volstrekt alles in 't werk gesteld
j wordt om onze wereldlijke onderwijsgestich
ten te vernietigen ten voordeele der geeste
lijke scholen. Het klerikaal Bestuur heeft
opvolgentlijk de kostschool van het stads-
koliegie, het stadskollegie zelf, andere scho
len, de hoogste klas der lagere betalende
school voor meisjes afgeschaft, het heeft het
schoolgeld merkelijk verhoogd, het vervangt
de onderwijzers en de onderwijzeressen niet
die vertrekken en laat het onderwijs weg
kwijnen dat het wettiglijk verplicht is te
ondersteunen. Het gebruikt alle middelen om
zijn doel te bereiken: Het onderwijs van 't
volk in de handen van den priester.
In de lagere school voor meisjes en in den
kindertuin, ontbreken sedert lange maanden
twee onderwijzeressen. Deze week hebben
de ouders een verzoekschrift gezonden naar
den Gemeenteraad, het noodige getal onder
wijzeressen vragende. De Looie, gezien het
getal leerlingen, vergt een 7n onderwijzer.
Wat zal het Stadsbestuur doen
Deze tweede vraag is dus voor ons zeer
dringend en belangrijk, wat er de Chroni
que ook van zegge.
Wat de 3® vraag betreft, zij gaat al de
politieke Vereenigingen des lands aan.
Verscheidene gemeentebesturen beweerden
dat de bijgevoegde kiezerslijsten aan denzelf
den prijs moesten betaald zijn als de voor-
loopige lijsten. Daar de wet over dit punt
niet geheel klaar is, heeft M. Nolf, op het
-verzoek zijner vrienden de vraag gesteld en
de minister heeft geantwoord dat die ge
meentebesturen mis waren.
Het gansche land had er dus belang bij
nopens die zaak ingelicht te zijn.
De Chronique zou beter gedaan hebben
niet onvrijwilliglijk in de kaart onzer
tegenstrevers te spelen.
Le petit Bleu waardeert anders het onbe
rispelijk gedrag van M. Nolf.
Ziehier wat wij lezen in het Nr van Zater
dag 31 Januari en van Dinsdag 11.
De schooltoestand te Ypers Een
koninklijk besluit van 14 februari 1899 heeft
eene beraadslaging goedgekeurd genomen
door den gemeenteraad van Yper, de bedie
ning afschaffende van zevende hulp-onder
wijzer in de knechtjes stadsschool, bediening
die open gevallen was ten gevolge van het
overlijden van een der titularissen. Deze be
slissing is gesteund geweest op het voor
wendsel dat, sedert verscheidene jaren, de
bevolking van gemeld gesticht maar tot 183
leerlingen meer beliep, verdeeld in zes klassen.
De bevolking dezer school beloopt nu tot
172 leerlingen.
In den loop van het verleden jaar, telde
de laagste klas omtrent Paschen 80 leerlin
gen; om den onderwijzer te ontlastendeed
men een gedeelte der leerlingen in de hoo-
gere klassen gaan.
In de maand October 11 de bevolking
van het eerste studiejaar nog eens bovenma
tig zijnie, gebruikte men hetzelfde middel.
Zoodanig dat de onderwijzers der hoogere
klassen leerlingen hebben die niet regelmatig
de leergangen hebben gevolgd en die om die
reden onbekwaam zijn zich te vereenzelvigen
met de stoffen die 't programma voorschrijft.
Die toestand zal nog verslechten door de
nieuwe inschrijvingen die zullen voorkomen
in het loopende jaar.
De school is gansch ontredderd en de
gelijkheid der studiën moet er noodzakelijk
door lijden.
De stichting eener plaats van zevende
hulponderwijzer dringt zich op; de vraag
is gedaan geweest aan den Gemeenteraad,
maar deze weigert er recht aan te doen met
HET WEEKBLAD
o STAVELE JX roulers
o BIXSCHOOTE
tSEQHEM
RüPEftmni
HARlEBEKt
COURTRAI^Can
fOORMESEELt o Tunnel
HOLLEBEKE&sr ME ff IR
HOUTHEM%.WER^CQ
ES
WARNETON
BAILLEU
TOURCOIN&ê.
ES PI ERR ES
QUESNOY
ROUBAIX%-i d*
ARMENTIÈRES
ESTAIRES
ik TOURNA!