TAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Orgaan der Liberale verbintenis van Yper en het Arrondissement.
EENDRACHT MAAKT MACHT.
Zeventiende jaar.
Zaterdag 23R Mei 1903.
Nummer 21.
Godsdienst en Bijgeloof.
Gehoord en gezien.
Het leger.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2.50 fr. voor stad. Per 0 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden i fr. Annoncen: 15 cent
par drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle beriehten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Ylaanderen, als-
Mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamds artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
m. onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Het is algemeen gekend dat de klerikalen
nog vele lichtgeloo/ige menschen van ons
afkeerig maken door te zeggen: dat wij het
geloof aanvallen.
Wij willen daar heden nog eens over
spreken om de pennelakijën uit de klerikale
bladen te overtuigen, dat wij niet vijandig
zijn aan de godsdiensten, doch integendeel
het bijgeloof bestrijden.
Er is tusschen godsdienst en bijgeloof een
oneindig breed verschil.
Wat kan het ons maken, dat er inde
wereld 685 gekende godsdiensten zijn en dat
eenieder in de overtuiging leeft, dat hij
slechts in zijn eigen geloof kan zalig worden.
Ons persoonlijk is het gelijk of men aan
Christus, Confucius, Mahomed, Brahma,
Boedha of Luther gelooft.
Volgens ons kan men in alle godsdiensten
braaf en eerlijk zijn, Zooals er slechte chris
tenen zijn, zoo bestaan er ook slecb'e anders
denkenden. Doch mep zal ons niet aan 't
verstand brengen, dat al de joden, moba-
medanen, anglikanen, grieken, boedbisten,
enz., enz.slechte menscben zijn, omdat zij
den christen godsdienst niet belijden.
Wij hebben nog nooit gezien dat de groo-
ten der aarde andersdenkenden verafschuw
den en vervolgden.
De Paus, als hoofd der Roomsch Katho
lieke Kerk, is nooit zoo kleingeestig geweest
zijne briefwisselingen te staken met de jood-
sche on protestantsche bankiers die zijne
talrijke miljoenen in dépot hebben.
Ook heeft Leo XIII niet nagelaten met
veel plechtigheden de prachtige geschenken
te aanvaarden, welke de groote turksche
bloedhond hem toezond ter gelegenheid van
Leo's jubelfeest.
Zijn de grooten verdraagzaam, de kleinen
integendeel zijn juist het tegenovergestelde.
De priesters, de nederige dienaars van het
klerikalism, zullen in hunne sermoenen de
menschen ophitsen tegen diegenen, die zoo
vrij zijn niet aan den sleep te hangen van de
roomsche bedriegersbende.
Het gaat zelfs zoo verre, dat zekeren dag
een vriend ons bekende, dat de pastoor zijn
kind had aangehitst om in de klas geen plaats
meer te nemen naast een jongen van protes
tantsche ouders. We vragen het ons in ge-
moede; is dat nu wel godsdienst aanleeren,
of is dit integendeel haat en nijd aanvuren
tusschen kinderen, die nog niet het minste
begrijp hebben over godsdienst
Juist diegenen, die eene degelijke en ver
standige ontwikkeling hebben, zijn de ver
draagzaamste menschen. Die hebben het een
en ander over godsdienst gelezen en de on
dervinding opgedaan dat al de godsdien
sten door de menschen zelf zijn gemaakt om
het goede onder het menschdom te bewaren,
ja, hetzelve bij het individu te bevorderen
en dat een godsdienst, die tot exploitatie
leidt, meer slecht dan goed zal bewerkstel
ligen. De exploitatie van den godsdienst,
zulks noemt men bij ons gewoonlijk van de
kerk eenen winkel maken.
En daartegen komen wij op. Want een
maal dat het ongeleerde volk begint in te
zien, dat de kerk eenen winkel geworden
is, dan wordt de massa afkeerig van het
geloof en een onwetend volk zonder gods
dienst, dat kan zeer gevaarlijk wezen voor
de maatschappij.
En zouden de opstellers van de klerikale
kranten wel durven beweren, dat de roomsch
katholieken godsdienst niet ontaard is in
eenen winkel
Missen, aflaten, gebeden, sacrementen,
alles is te verkrijgen voor geld.
Doopen kost geld trouwen kost geld
begraven kost geld het ontslaan van den
vasten kost geld het luiden der klokken
kost geld. De kerk is eene goudbron. Hoe
meer men betaalt des te beter zijn de gebe-
j den. Er zijn missen van Ist", 2e en 3® klasse.
Een rijke, die veel kan betalen begraaft mea
met veel prachtvertoon het lijk van den
arme werker kau integendeel niet spoedig
genoeg gedolven worden.
De arme zelfmoordedaar begraaft men in
den hondenhoek, voor de rijke zelfmoorde
naar gaan de poorten der kerk wijd open.
Laat men voor het eerst het orgel in eene
kerk spelen, dan is er slechts plaats voor
diegenen, die betalen kunnen.
Men kan dus niet loochenen dat de kerk
een winkel geworden is.
En omdat wij dit alles durven aan het
klokzeel hangen, zijn wij volgens de papen,
godslasteraars en menschen zonder geloof.
Jan. Dag, Pier.
Pier. Dag, Jan
Jan. Ik had u laatst beloofd Pier, u
te spreken over de handelwijze onzer regee
ring, tegenover de kloosterlingen, niet waar;
Pier. Ja, Jan, gij hebt dat beloofd, en
ik luister....
Jan. Op 24 October 1901, zond minis
ter de Trooz aan de schoolopzieners een om
zendbrief, waarin bepaald werd dat de
vreemdelingen, die bewaarscholen besturen,
toelagen mogen vragen.
Pier. Is dat niet tegenstrijdig met de
wet?
Jan. 't Schijnt van ja, Pier: artikel 9
der schoolwet zegt dat men moet Belg zijn.
Pier. Hewel, en dan
Jan. Ja, en dan... Onze klerikalen ver
staan de wet op hunne manier.... en daarbij,
Pier, ik heb ii reeds vroeger doen opmerken
dat voor de kloosterlingen, en vooral wie de
regeering nauw aan 't hart ligt.geene wetten
bestaan, 't en zij voordeelen, en daarbij de
omzendbrief waarvan ik u spreek is eene
onbewimpelde uitnoodiging voor de Fransche
kloosterratien, om naar ons land te komen,
en hun vet te mesten in onze staatskas.
Pier. Dat is nadeelig voor de onder
wijzers en onderwijzeressen van ons land?
Jan. Zeker, Pier, en hoeveel ouders
zijn er niet die zich groote opofferingen heb
ben getroost om hunne kinders tot dit ambt
te laten leeren.
Pier. Eu nu door de fransche ratten den
kaas van hun brood gaan zien binnenspelen.
Jan. En dit door aanmoediging van onze
katholieke regeerders, die voor leus hebben
aangenomenAchteruit BelgenPlaats voor
de Fransche blootvoeters en trekmutsen!
Pier. O, die valsche verraders!
Jan. De broeders der christelijke lee
ring zullen de eersten zijn op wie die voor
deelen gaan toegepast worden.
Pier. Er gaat dus in België geen on
zijdig onderwijs meer bestaan
Jan. De kalotjes zullen het zoodanig
brengen dat de nog weinig bestaande ge
meentescholen geene leerlingen meer hebben,
en in weinige jaren van hier zal het officieel
onderwijs verdwenen zijn...
Pier. ...en zullen wij onze kinders door
die overgewaaide scherrewegs en luiaards
moeten laten opleiden, 't Is voorwaar een
schoon vooruitzicht I
Jan. En tot staving zijner gezegden,
geeft M. Crombez het volgende bewijs, en
spreekt borg voor zijne inlichtingen
Te Laplaigne wordt eene vrije school be-
stuurd door de zusters der Saint-Union
welnu, dagelijks worden door Fransche
zusters een dertigtal leerlingen uit Frank-
rijk begeleid en zij houden er klas in een
gebouw dicht bij de grens
Pier. En 't zijn wij, Belgen, die deze
gasten bij middel van subsidiën mogen on
derhouden.
Jan. En hetzelfde geschiedt te Bléha-
hav'es en nog elders.
Pier. Maar dat is opentlijk den spot
drijven met de Fransche Regeering.
Jan. Zoo, Pier, en dit onder offlcieele
aanmoediging van onze Regeering; want er
zijn sommige van die kloosterlingen die recht
streeks toelagen krijgen van ons ministerie
van openbaar onderwijs: daar zal nog al
meer over uitkomen, Pier, tijdens de behan
deling der begrooting van onderwijs.
Pier. En lieten de katholieken, dit zoo
maar effen af zeggen in de Kamers
Jan. 't Moet zijn dat zij daar nog al
genepen zaten, want de voorzitter die ook
een pur sang is, deed aan M. Crombez
opmerken dat hij het moest kort maken, en
dat hij reeds veel te lang sprak.
Pier. 't Is zoode waarheid wil niet
gehoord zijn.
Jan. M. Crombez bekommerde zich
weinig om die opmerking en bracht den
volgenden bouquet voor den dag
Pier. Een bouquet
Jan. Ja,Pier,een "bouquet» van kloos
terpaleizen:" Te Peruwelz heeft een fransche
klooster orde het schoone eigendom van
den heer Tondreau aangekocht. Andere
kloosterlingen hebben het huis van den
deurwaarder Kensier aangekocht. Te Tam-
pes hebben de Karthuizers 30 hectaren ge-
kocht om eene stokerij op te richten.
Pier. -Om duivelsdrank te maken.
Jan. Te Kain werd een buitengoed
aangekochthet kasteel van Froidmont wordt
aan de zusters Oblaten verhuurd; het kasteel
van prins de Ligne te Antoing, werd door de
Jezuietenin huur genomen; in het kasteel van
Bourgogne, te Estaimbourg, hebben kloos
terlingen eene kostschool voor jonge meisjes
ingerichtkloosterzusters bewonen het kas
teel van de gravin van Romerée, te Rongy.
Pier. Gelukkige trekmutsen
Jan. De zusters der Heilige Veree-
niging van Do waai bewonen het kasteel
Dutoit, te Chercq.
Pier. Een gebed langs hier, een gebed
langs daar...
Jan. De Jezuieten hebben het kas
teel Liénard aangekocht.
Pier. Een cent langs hier, één frank
langs daar...
Jan. Te Percq wordt een kasteel
van 300 kloosterlingen van Nancy gebouwd.
Pier. En zoo leven zij met malkair 1
Jan. KI losterzusters hebben naailes
sen ingericht te Peronnes; enz. enz. enz. I
Pier. Ja, en zoo voorts, want er zijn er
waarschijnlijk nog.
Jan. Voorzeker, en te veel om aan te
halen.
Pier. En wordt dit al in het Beknopt
Verslag der Kamers overgenomen
Jan. Op zijn geheel.
Pier. - En heeft men den prijs van het
Beknopt Verslag op geen 100 frank 's
jaars gesteld
Jan. Dat verwondert u, nietwaar Pier?
Mij ook 1
Pier. Het zal er nog van komenmaar
alles komt toch uit; al moesten de vliegen
het uitbrengen.
Jan. Toekomende keer, Pier, zal ik u
onderhouden over de Paters Salesianenover
de broeders der Onbevlekte Ontvangenis,
enz...
Pieter. Broeders van de Onbevlekte
Ontvangenis... dat klinkt aardig, niet waar,
Jan
Jan. Ja, Pier, dat brengt ons zekere
bevlekkingen te binnen, van Ronse, Malte-
brugge, enz.
Jan. Nu, Jan, tot de naaste week!
Pier. Zonder missen, Pier
De vlieg. Ja, Pieren Jan, zonder man-
keeren De Vlieg.
Sommige fanatieke dompersblaien geven
den minister van oorlog ferm op zijn
kousebanden! Zij beweren dat hij de schuld
is van het bankroet van het vrijwilligers
leger. De kaloten zouden willen doen geloo-
ven dat, zoo het volontariaat mislukt is,
zulks moet toegeschreven worden aan de
handelwijze der militaire overheid
Wij bekennen het graag: in die omstan
digheden heeft minister Cousebaut, op wien
hooger genoemde bladen het bijzonder ge
munt hadden, getoond dat hij op zijne plaats
was. Hij heeft bewezen dat hij alles gedaan
heeft wat hem de wet oplegde te doen, en
dat men volstrekt niets ten laste kan leggen
van de militaire overheid.
Van daar dan ook de woede der kaloten 1
Uit offleiëele bron blijkt dat op 31 Decem
ber 1902 het getal vrijwilligers beliep tot
2830, op 31 December van het vorige jaar
was dit cijfer 2012.
Een mager beestje zooals men zietEn
zeggen dat men overal speciale comiteiten
tot stand heeft gebracht om vrijwilligers aan
te werven.
Dekens, pastoors, onderpastoors, kosters,
klokkeluiders en stoeltjezetters hebben als
echte zielhonden de zolen van hunne voe
ten geloopenalles te vergeefs 1
De vrijwilligers wet is op een erbarm-
lijke fiasco uitgeloopen. Zij kost millioenen
en dient tot niets
In plaats van den persoonlijken dienst
plicht in te voeren, die door de drie vierden
der bevolking bevraagd wordt, nemen de
kaloten hunnen toevlucht tot eene kostelijke,
nuttelooze en ellendige legerinrichting, die,
uitsluitend weegt op het kind van den werk
man en den kleinen burger. Zij beoogen
maar één doel met hunne wet: namelqk
de pastoors en de rijken ontslaan van den
dienstplicht.
De wapens dragenHet vaderland verde
digen dat is geen werk voor die heeran,
dat is te getjisen dat is beneden hunne
waardigheid
Allo, too, jongens, trekt maar op 1
HET WEEKBLAD
v