nig de geesten op onzen tijd: de hedeDdaag-
sche smetziekte is de overdrevene zorg voor
het persoonlijk belang, de ikzucht die de ge
voelloosheid baart: zekerlijk is het wettig
dat alle man behebt zij met het verlangen
zijnen stoffel ij ken toestand te verbeteren
door alle eerlijke middelenzeker zou men
dezen niet kunnen hekelen die werkt en
zwoegt voor de zijnen, maar het is niet aan
nemelijk dat men denkt het recht te hebben
maar op zijn eigen te peinzen en zich on
verschillig te toonen voor al wat het alge
meen welzijn betreft en namentlijk voor de
maatschappelijke en politieke kwestiende
zen en zg zijn talrijk in onzen tijd die
het onderzoek dezer vraagstukken versma
den, getuigen van een zedelijk en schrikke
lijk verval.
Deze oorzaak komt zich bij al de andere
voegen om ons bovenmate gelukkig te ma
ken over de onbetwistbare ontwaking der
liberale jeugd die zich in deze laatste tijden
op eene zoo hevige wijze openbaard hebben
van den eenen kant van 't land naar den
anderen en bijzonderlijk in ons duurbaar
West-Vlaanderen. Het is nauwelijks eenige
maanden geleden dat de liberale jeugd van
Diksmuide haar vaandel inhuldigde: heden
is het de beurt van Yper, Zondag en acht
dagen zal het de beurt van Roeselare zijn;
alles doet ons voorzien dat deze ontboeze
ming overal elders zal gevolgd worden en
wij mogen vastelijk hopen dat de plaatsen,
die het nauwst aangesloten zijn aan het kle
rikalisme, eerlang jonge wachten van onze
denkwijze, in hun midden zullen zien ont
staan. Deze beweging verontrust met recht
onze politieke tegenstrevers; zij lachen er
mede; maar zij lachen groen Wat wonder?
Heeft men geen gelijk gehad te zeggen dat
de jeugd de hoop is eener partij en 13 eene
partij zonder jeugd niet onherstelbaar ver
loren
Mynheeren, deze die de eer heeft op dit
oogenblik het woord vóór u te voeren, zal
weldra het einde zijner politieke loopbaan
bereikt hebbenmet al de mannen van zijn
geslacht heeft hij het liberalisme in België
sombere dagen zien beleven: sedert bijna
twintig jaren is de zegepraal der reactie on
afgebroken geweest; nog meer, gedurende
eene lange reeks jaren, tot de komst der
evenredige vertegenwoordiging, heeft de kle
rikale party als meester en bijna zonder
parlementaire toezicht geheerscht. Heden
kent de verwaandheid onzer tegenstrevers
geene palen meer, zy zijn er toegekomen
België als een veroverd land te behandelen
en zich onsterfelijk te wanen in hunnen
bluf spreken zy reeds van binnen zes jaren
de zilveren bruiloft van het klerikaal minis
terie te vieren. Het liegt bijzonderlijk van
uwe volharding dat zulke schande voor ons
vaderland gespaard zy: Het onophoudeiyk
gedacht van al het kwaad dat het klerika
lisme bedreven heeft zal uwen moed onder
steunen in den stryd welken gij zult onder
nemen.
Overwegen wij de vruchten van die twin
tig jaren klerikaal beheerde openbare
ambten, betaald by middel van het geld van
de algemeenheid der burgers, hebben opge
houden de belooning te zyn van de verdien
ste, zij zyn de prys der politieke diensten
geworden; de Staat samenzweert tegen zyn
eigen onderwijs om dat der geestelijkheid
te begunstigen: onder den invloed der vrye
scholen is de gelijkheid van het openbaar
onderwijs zoodanig gedaald, dat Belgie he
den het onwetendste land is van Europa
het leger is ontredderd, daar het aangewor
ven wordt door het verleidelijke der winst,
spijts alle gedacht van vaderlandsliefde en
rechtvaardigheid; de rijken maken zich vrij
van hunne schuld jegens het vaderland met
de medeplichtigheid der wet; de kinderen
der werklieden en der kleine burgers zijn
alleen [onderworpen aan den militairen dienst.
De politieke ongelijkheid gaat voort met
zich onbeschaam 1 in onze wetboeken aan de
kaak te stellen, een gemakkelyk voorwend
sel leverende tot den klassenhaat, bestendig
gevaar voor de orde en voor den openbaren
vrede: het meervoudig stemrecht, bron van
bedrog en onrechtvaardigheid, dat de opper
macht van het platteland op de steden duur
zaam maakt, blijft in voege, spyts al de
protestaties die het ministerie gebaart niet
te hooren.
Eo als overdreven hulde aan al die
schandelijkheid is de openbare schatkist le
dig, het bankroet is aan onze deur.
En onze tegenstrevers durven onbe
schaamd uitroepen dat wij geene grieven
hebben.
- Het is meer dan tijd dat Belgie voor
zijne eer en zijn geluk ophoudc overgele
verd te zyn aan de geestelykheid, waarvan
de klerikale ministers de onbeduidende
knechten zijn; 't is in dat groot werk van
openbaar heil dat wij de liberale jeugd uit-
noodigen ons te helpen. De te volbrengen
taak is niet gemakkelijk om ze tot het einde
te vervullen, zullen er groote pogingen van
krachtdadigheid en volharding behoeven.
Dat zulks voortaan onze leus zy Weg met
die verschillen van gevoelen die ons eene
onberekenbare schade veroorzaakt hebben.
Noch doctrinairen, noch radicalenallen
liberalen en wyselyk vooruitstrevers.
Indien het, geluk de liberale party toe
lacht, wat niet twijfelachtig is, zullen de
politieke voorrechten afgeschaft worden, een
degelijk j zal onderwijs de burgers gegeven
worden, onder het toezicht jvan den Staat,
door betaalde keurleeraars, bekwaam om
den geest en het hart der jonge geslachten
te vormener zal dienen de praktische op
lossingen te zoeken die best geschikt zijn
om den stoffelijken en zedelyken toestand
der werkende klas te verbeteren, door vreed
zame en wettige middelen: men zal de open
bare weldadigheid moeten vernieuwen, de
uitdeeling van den onderstand verzekeren
zonder politieken haat en beletten dat wel-
dadigheidsbureelen die millioenen rijk zijn
voortgaan met ellendigen te laten sterven
van honger. Eindelijk zal de liberale partij
de moeielijke zending hebben de financiën
van den Staat te herstellen en bij den ont
vangst der belasting wettiger grondslagen
en eene billijker verdeeling te verzekeren.
Dit zijn, denk ik, de bijzonderste arti
kels snel maar getrouw afgeschetst, van het
liberaal programma in het manifest der par
lementaire linkerzijden geschreven, die, hoop
ik, ons aller, oud en jong, gemeene oorkon
de zal worden. Dat onze verzamelkreet zij:
Op tegen de klerikalen!
w Aan 't werk dus. Zonder zwakheid en
zonder ontmoediging. De toekomst is aan
ons
Wanneer ik mijne blikken op dat schoon
blauwe vaandel vestig, welks inhuldiging
de oorzaak is onzer tegenwoordigheid al
hier, geluk ik er niet in een gevoel van diepe
aandoening te beheerschen. Ik denk inder
daad met droefheid aan de talryke neder
lagen welke dit vaandel in deze laatste jaren
ondergaan heeft; maar onmiddelyk nadien,
voel ik myn hart zich openen tot de hoop;
want ik zeg in mijn zeiven dat de laatste
zegepraal bestemd is aan de beginselen van
vryheid, van gelijkheid, van verdraagzaam
heid, van rechtvaardigheid en van vooruit
gang, welke het voorstelt en die onvergan-
kelyk zijn.
Een laatste woord, Mijnheeren, ik stuur
het bijzonderlyk tot de jonge wachten van
Yper, de helden van ons feest, 't is een
wensch; mochten zy den 18 October aan
staande hun vaandel boven op hun stadhuis
planten.
Deze prachtige voordracht wordt langdu
rig toegejuicht.
M. Nouwynck bedankt in welgepaste
woorden de twee redenaars die komen te
spreken en men schenkt den eerewyn.
De eerbewljzingen aan het vaandel.
Eene groote aandoening beving aller har
ten wanneer het nieuwe vaandel verscheen,
dat met de vreemde «laggen eene apothéose
vormde en begroet werd met eene trillende
Brabangonne uitgevoerd door de Oud-Pom
piers van Yper.
De stoet hervormt zich en vervolgt zynen
weg langs de Bukkerstraat, de Hondstraat,
de Groote Markt, de Diksmuidestraat, de
Nieuwe Houtmarktstraat en de Vandenpee-
reboomplaats.
Hulde aan Alf. Vandenpeereboom.
Terwijl eene geestdriftige vreugd de dichte
gelederen der betoogers ontroerde, terwyl
overal de zegevierende pas-redoublés dreun
den, hield de stoet stil vóór het standbeeld
van M. Alfons Vandenpeereboom, om aan
M. Nouwynck, voorzitter der Liberale Jonge
Wacht, toe te laten eene prachtige bloemen
garve op het voetstuk neêr te leggen ten
teeken van eeuwige bewondering voor den
grooten burger. Eene levendige aandoening
had zich van de omstaanders meester ge
maakt en eenigen hadden zich niet kunnen
weerhouden tranen te storten.
Het was te gelyk eene grootsche en tref
fende betooging, die de grootste eere deed
aan de gevoelens der Ypersche liberale jeugd,
dankbaar voor de onvergeetbare diensten
door een zijner doorluchtigste kinderen aan
zyne geboortestad bewezeD.
De stoet stelt zich weêr op weg en komt
alzoo rond vier ure en half aan de zaal der
Oud-Pompiers waar de meeting gehouden
wordt.
Het Concert der Philharmonie
van Poperingbe.
Het concert gegeven door onze liberale
vrienden van Poperinghe op de kiosk der
stad had eene talryke eD uitgekozene me
nigte op de Groote Markt gelokt. Wij zouden
hen geene bedankingen genoeg vol lof kunnen
toesturen voor de meesterlijke wijze op de
welke hunne uitmuntende maatschappij de
verschillende muziekstukken uitvoert die op
het programma waren aangeduid geweest
en welker keus onze levendigste gelukwen-
schen verdient. De aanhoudende toejuichin
gen en den algemeenen lof doen de grootste
eere aan haren uitmuntenden muziekmees
ter, M. Van Elslande, een kind van Yper.
De gedenkwaardige dag van Zondag zal
een perel te meer voegen aan de schitterende
kroon die zy reeds in het verleden gevloch
ten heeft en welke zij niet zal ophouden te
versieren in het toekomende.
Na de uitvoering van het laatste stuk, is
M. Nouwynck, gevolgd van het Comiteit
der Jonge Wacht, eene bloemengarve gaan
aanbieden aan M. Van Elslande, ten teeken
van bewondering en van dankbaarheid. De
woorden vol lof die hem toegestuurd zijn ge
weest door den voorzitter der Jonge Wacht
verwekten geestdriftige toejuichingen.
Aan het avondmaal dat de leden der mu
ziek maatschappy in het hotel der Kasselrij
vereenigd had, hebben de afgevaardigden
Buyl en Nolf hunne levendige woorden van
dankbaarheid willen voegen by de bewijzen
van sympathie die hun reeds gedurende den
dag betuigd waren geweest door de Yper
sche bevulking.
De gelegenheid liet namelijk M. Buyl toe
den lof te maken der maatschappij die zich
een algemeene gewaardeerde kunstroem
heeft weten te verschaffen en eene rechtzin
nige populariteit, verschuldigd aan de mede
werking die zij aan al de liefdadigheidsfees
ten, verleent.
Hy stuurde hen de schoone verzen van
den onsterfeiijken Ledeganck toe
Kunstenaars wanneer uw vingren,
Zwevend over uw soort klavier,
Tonen door elkander slingren
In ver wisselenden zwier,
Weet ge, dat in 0 w akkoorden
Als in wondre tooverwoorden
Dan een taal zich hooren laat,
Die ons hevig kan ontroeren
En den geest aan d'aard ontvoeren
iMaar die 't hart alleen verstaat.
M. Buyl heeft de hoop uitgedrukt eene
schaar van kunstenaars te zien blyven be
staan waarover Vlaanderen zich met recht
beroemt.
Hulde aan het Comiteit der
Jonge Wacht.
Het Comiteit der liberale Jonge Wacht
mag zich met fierheid den grootschen uitslag
zyner pogingen en zijner opofferingen herin
neren; het gedenkwaardig feest van verle
den Zondag doet de grootste eer aan de
werkzaamheid en aan de dienstwilligheid
der inrichters die door eene apotheose den
immer aangroeienden bloeienden toestand
hunner maatschappy hebben willen verheer
lijken. Het heeft ons getoond dat indien de
tegenspoed en de teleurstellingen uren van
vermoeidheid en belangloosheid voor de
openbare zaak met zich slepen, dat indien
het somtijds gebeurt dat eene betreurens
waardige zedelyke verstramming op de ne
derlaag volgt, de liberale jeugd van Yper
echter de kostbare herinnering niet verloren
heeft van de grootheid van het liberaal ver
leden het heeft getoond dat de jonge libe
ralen getrouw gebleven aan hunnen dienst,
meer dan ooit betrouwen hebben in de toe
komst. Een machtige ingeving van levens
kracht vereenigt korts vóór den strijd de ge
lederen onzer vrienden. Wij zyn overtuigd
dat, doordrongen van de herinnering aan
dezen onvergeetbaren dag van Ypersch libe
ralisme, zij met hardnekkigheid zullea ku
nenstrijden voorde zegepraal der onsterk
lijke princiepen van vryheid, van verdrag
zaamheid en van vooruitgang, die langen tiVi
onze stad en ons land vereerden, dat
trouw het edel en moedig voorbeeld van
kleefdheid zullen volgen dat het Comiteit
liberale Jonge Wacht van Yper hen komt 7
geven. 'e
Om zich een gedacht te maken vaa t,
getal vreemdelingen die toegestroomd -
om ons schoon liberaal feest te be wond
zeggen wij dat in de statie van Yper ai[öa'
en zondag avond meer dan 2000 reiskaart^
gegeven zijn geweest.
In de trams der linie van Veurne en va
Nieuwkerke was men letterlyk opeenge
pakt gelijk haringen.
Talryk waren de aanschouwers die te
roet en in rijtuig gekomen waren van de om-
liggende gemeenten, waar noch spoorwegen
noch buurtspoorwegen bestaan.
Het spreekt van zelfs dat de dag van Zon
dag 30 Augusti vruchtbaar zal geweest zijn
voor de herbergiers en de kooplieden. Het
is overigens altijd zoo in alle feesten door de
liberalen gegeven.
Dezen, ten minste, doen den handel leven.
De Meeting.
Ziehier, volgens de Réveil de Bruges
het verslag dezer meeting
M. P. E. Janson opent het vuur.
l)e betooging van heden, zegt hij, heeft
ons getoond dat het liberale leven niet dood
is in Vlaanderen, maar dat het sterker is dan
ooit. Dank zij de aanhoudende werking der
getrouwe kampioenen der Vryheid en der
Verdraagzaamheid, is het liberalisme ont
waakt en denkt zijnen schoonen weg voort
te zetten naar eene schitterende toekomst.
Weldra zullen wij roemrijke zegepralen be
groeten. De gemeentekiezingen zullen eene
nieuwe gelegenheid zijn om liberale zege
pralen te vieren.
WÜ hebben ons verheugd te zien dat
door een wonderbaren geest van weder-
zijdsche verbintenis, zich zoovele afgevaar
digden zijn komen voegen by den libe
ralen senaior en volksvertegenwoordiger
van uw arrondissement. Gy hebt brieven
van sympathie ontvangen van al onze hoofd
mannen, van de vooruitstrevendste radikalen
tot van de gematigste liberalen. Wij weten
daardoor dat al de onvruchtbare oneenig-
heden moeten ophouden om het verfoeide
ministerie te kunnen omverwerpen.
Wy hebben ook de burgers en de werk
lieden zich in dezelfde gelederen zien men
gen, de inwoners der steden met dezen van
het platte land. Deze vermenging leert ons
dat al de klassen der samenleving zich onder
de plooien van het blauwe vaandel kunnen
schuilen.
De liberale party is de natuuriyke party
van al de mannen, wie zy ook zyn, welke
ook hun fortuin of hunnen maatschappelij-
ken toestand weze, die de verdediging willen
voortzetten van het erfgoed dat ons gemeen
is, van al de vryheden veroverd na zoovele
strijden, van de vrijheid van gedachte, van
de vrijheid der drukpers, van de vryheid
van vereeniging.
Buiten het behoud van dat erfgoed van
het verledene, hebben wy een ander doelwit
dat bestaat in het te vergrooten en het te
ontwikkelen. Zonder geweld willen wy nieu
we hervormingen veroveren, om al de Recht
vaardigheid, al de politieke Gelykheid te
verzekeren.
Wij willen voor al de burgers zonder
onderscheid, de verplichting van den mili
tairen dienst tot het stipt noodige vermin
derd zien, wij willen het verplichtend onder
wijs, wij willen het algemeen stemrecht.
Met het gevoel der wederzijdsche ver
bintenis uit te breiden, met ons vaderland
bloeiender en zyne kinderen gelukkiger te
maken, ontwikkelen wy de ware gevoelens
van vaderlandsliefde.
Om deze gedachten practischerwyze te
vertolken, moeten wij een einde stellen aan
de onvruchtbare worstellingen, en dat wij,
voor de verdediging onzer grondbeginsels,
door ons standvastig werk van alle oogen-
blikken de toekomende zegepraal verzekc-
ren, die ik begroet 1
Men begrijpt welke geestdrift deze warme
improvisatie teweegbracht op die tallooze
menigte die zich in de ruime zaal verdrong
spyts de stikkende hitte. Er was een groot
oogenblik noodig vooraleer de tweede ing«-
