VAN IJPERSN IN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Achttiende jaar.
Zaterdag 9n Januari 1904
Nummer 2.
De Klerikalen.
Het Onderwijs.
De Rasphuizen.
Congres der Liberale
Weekbladpers.
STADSNIEUWS.
Begrooting der stad Yper
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor dea buiten. 2.50 fr. voor stad. Per 0 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
far drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 Cr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alte berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dozer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
•taée die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Bru.vèel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
«ia onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Ieder tijdperk der menschelijke geschiede
nis heeft zijn kenmerken dit teekent zich af
volgens de grondbegrippen der bewindvoe-
rende machten des lands.
Was de toestand van België over een tien
tal jaren reeds niet benijdenswaardig, het
klerikaal regiem heeft er een geschapen, den
welken wij gerust akelig en schrikbarend
mogen noemen.
Ons duurbaar en tevens nijveiig België
wordt stilaan maar zeker een gewest, dat
weldra zal staan op een der laagste sporteD
der hedendaagsche beschaving.
De toestand van een land voor wat het
zedelijke aangaat, wordt bewezen naar den
graad van onderwijs van eiken burger.
Welnu, voor het begin der 20e eeu w is die
toestand beklagenswaardig.
Zeker, scholen zijn er met de vleet
maar wordt in zekere zoo genaamde aan
neembare (katholieke) en andere vrije 1
scholen, wel voldoende en degelijk onder
wijs gegeven
En toch hoeveel duizenden volkskinderen
blijven er nog gansch verstoken van alle
onderwijs 1
Dat de droevige gevolgen van het kleri
kaal regiem, hetwelk de vrijheid der on
wetendheid nog steeds in zwang houdt,
zich weldra zouden doen gevoelen, dat was
gemakkelijk te voorzien.
Het bewijs daarvan vinden wij in de kolos
sale toeneming der bevolking in de bedelaars-
en Vkgeböndenkoloniën van Hoogstraeten,
Wortel, Merxplas, St. Hubert, Moll, enz.
Op dit oogenblik kwam de wet in voege,
Waarbij de provinciën verplicht werden een
groot aandeel te verleenen in de verblijfs- en
onderhoudskosten van bedelaars-landloopers
Ziehier dus de officieële cijfers der begroo
ting eener provincie, die wij hier voor ons
liggen hebben
In 1881 sloot die rekening dezer verplich
tende uitgaven met fr. 169.839.19. De
söm Voorzien in de begrooting voor 1903
dus na 20 jaar klerikale regeering be
loopt tot de overgroote som van 226. OOO
franken. Dat maakt eene vermeer
dering van 55,161 fr. voor eene
enkele provincie.
Moet ons zulke schrikbarende toeneming
der bedelarij en landlooperij voor de toe
komst niet afschrikken
Bewijst dit niet duidelijk dat wy verkee-
reu in een staat van een tot nu toe nooit
gekend zedelijk verval
Welke is nu de hoofdzaak van dien alles
zins verontrustenden toestand
Eene kwaal waarvan ons landeke mank
gaat, namelijk de onwetendheid
Daaraan laat de klerikale partij wel dege
lijk zien en ook voelen dat ze de zedelijke
verheffing des volks niet betracht
Want, zoo zij dit ernstig wilde, dan zoude
zij niet aarzelen den stier bij de hoorns te
vatten, en het verplichtend onderwijs
invoeren.
De bilan van onze klerikale regeering kan
samengevat worden, in de onloochenbare en
tevens kenmerkende feitenafschaffing van
degelijke onderwijsgestichten (gemeentescho
len); ontreddering en tegenwerking van het
openbaar onderwijsvermeerdering van arm
besturen en bouwen van nieuwe kazernen;
bouwen en vergrootingen van gevange
nissen die overbevolkt zijn
Voeg daarbij nog het immer toenemende
getal van bedelaars en landloopers, en gij
zultu gemakkelijk een gedacht kunnen vor
men, wat de klerikale partij ons nog in de
toekomst voorbehoudt
Een aanmoedigend woord.
Zooals wij het genoegen hadden te melden,
heeft hat voorloopig komiteit der vlaamsch-
liberale weekbladen, bestaande uit de hee-
ren:
Lode wijk De Vriese,, (Liberale propa
gandabladen), Gent, d. d. voorzitter.
L. Augusteyns, (Het Werkersbelang),
Antwerpen.
H. Goddyn, (Ons Blad) Oostende.
Winand Kloek, (De Demer) Hasselt.
E. Van Guyck, (De Dixmudenaar) Dix-
mude.
F. A. Vande Velde, (De Strijd) Gent.
Frans Van Schoor, (Het Licht) Dender-
monde.
Gustaaf D'Hondt, Gent, d. d. sekretaris
beslist een congres te houden op Zaterdag
10 en Zondag 17 Januari 1904.
Het doel der vlaamsche propagandisten is
zeker lofwaardig, gezien de belangrijke
punten van 't grootste nut, voor de vrijzin
nige gedachten.
Het initiatief verdient slechts lof en aan
moediging.
Het vuur voor de wetgevende en provin
ciale kiezingen wordt heden geopend door
eene kategorie vrijzinnigen, perswroeters
uit loutere opoffering, de beste en hardnek
kigste soldaten uit het liberale leger.
Wanneer die strijders die de meeste ver
volgingen te verduren hebben, de handen
aan 't werk slaan, mag men van den goe
den uitslag verzekerd wezen.
Zij weten bij ondervinding wat een poli
tieke strijd in zich bevat.
Zij hebben dus ten volle recht op aanmoe
diging, die zich dan ook niet laat wachten.
Hieionder deelen wij een artikel mede,
verschenen in het dagblad Le Réveil van
Brugge.
De houding van het Brugsche blad strek-
ke tot voorbeeld
Wij kunnen niets anders dan de ontwer
pen van dezen nieuwen Bond gelijk wen-
schenhij beantwoordt aan eene wezentlijke
noodzakelijkheid.
Het is het eerste practisch gevolg gegeven
aan het voorstel gedaan door den senator
Lippens, op het Congres der liberale wer
ken, door den nationaleo propagandabond
te Brussel bijeengeroepen, met Hemelvaart
laatst, en dat den wensch uitdrukte de libe
rale dagbladschrijvers op bepaalde tijdstip
pen te zien bijeenkomen en het stichten vroeg
van een middenbureel, dat meer eenheid in
de strijd zou teweegbrengen.
Onze propagandisten, zei de achtbare se
nator, vormen een bewonderenswaardig
leger van voorposten, maar zij missen den
noodigen samenhang om den onweerstaan-
baren stormloop te loopen.
Sinds dien hebben eenige mannen van de
daad besloten, regelmatig de aandacht onzer
confraters in te roepen op de belangrijkste
punten die doeltreffend terzelfdertijd in de
verschillende organen konden behandeld
worden.
Over het algemeen hebben zij dat met bij
val gedaan.
Voor de vlaamsche drukpers blijft er nog
veel te doen. In onze gefanatiseerde streken
is zij ons een machtige steunde ongeluk-
kigen die de vrijheid niet hebben onze ver
gaderingen bij te wonen, wanneer onze
vrienden deze houden, kunnen, ten minste,
onze bladen lezen, alhoewel wij ze gewoon
lijk slechts op bedekte wijze moeten laten
geworden. Want de vlaamsche boer, die het
zou durven bestaan regelmatig een liberaal
blad per post te ontvangen, zou aldra door
zijnen pastoor den bol gewasschen worden,
die hem ook geene vermaledijdingen zou
sparen.
Doch, niettegenstaande deze drukking,
onbeschaamd in den stoel der waarheid be
kend, worden onze liberale bladen op den
vlaamschen buiten meer gelezen dan men
deukt.
Diensvolgens is het ook noodig dat zij goed
sar-ingesteld worden.
Maar, aangezien het geene winstgevende
zaak is een vlaamsch liberaal blad uit te
geven wij hebben geene pastoors om
abonnementen tegen wil en dank op te trom
melenis het ook onmogelijk eene redac
tie te betalen, die talrijk genoeg is,om de
taak te vervullen. Men moet zich tevreden
stellen met de toewijding van enkelen, maar
deze toewijding heeft ook hare grenzen en
de tijd dien onze propagandisten aan den
strijd kunnen besteden is somtijds beperkt.
Zij hebben ook hunne gewone bezigheden
die hunne bezorgdheid vergen.
Wij kunnen dus slechts een goeden uitslag
bekomen door elkander behulpzaam te
wezen.
Dit is het doel van den Bond die te Gent
zal gesticht worden.
En omdat hij aan eene wezentlijke be
hoefte voldoet, mogen zijne ontwerpers van
den bijval verzekerd zijn.
Zij zullen aanspraak mogen maken op de
erkentelijkheid der liberale partij en wij ra
den ten sterkste al onze vlaamsche vrienden
aan, die propaganda maken bij middel der
pen, den oproep te beantwoorden die hun
gedaan wordt door het nieuwe comiteit.
Allen die de verspreiding der vrije gedach
ten liefkozen, zullen de denkwijze van de
Réveil deelen
Dereactie wordt bevochten door de ne
derigste wroeters der partij, het is plicht
voor alle oprechte liberalen zich aan te slui
ten in 't nadeel van den algemeenen vijand.
voor het dienstjaar 1904.
De bespreking van de begrooting der stad
heeft plaats gehad in openbare zitting van
den Gemeenteraad van 19 December 1903.
Deze begrooting is met eenparigheid goed
gekeurd geweest.
Wij geven er hieronder de verschillende
hoofdstukken van en de aanmerkingen door
verscheidene leden van den Raad voorge
steld.
Hoofdstuk I. Buitengewone ont
vangsten.
1. Beschikbaar overschot der
varige dienstjaren fr. 24,328-86
2. Herhalingen en regelingen 20,240-00
3. Nieuwe ontvangsten 30,098-42
Het totaal der buitengewone
ontvangsten is van fr. 74,667-28
Hoofdstuk II. Gewone ontvansten.
1. Gemeentefonds en belastin
gen fr. 208,590-78
2. Stadseigendommen 13,558-00
3. Inkomen der fundatiën 5,220-35
4. Rechten en verschillende
opbrengsten 49,159-00
§5. Koophandel en nijverheid 20,765-00
6. Openbaar onderwijs 29,421-90
7. Letteren, wetenschappen
en fraaie kunsten 2,800-00
8. Ontvangsten bij bevel en
allerhande ontvangsten 15,782-57
Het totaal der gewone ontvan
sten is van fr. 345,297-60
Algemeene herhaling der ontvangsten.
Buitengewone ontvangsten fr. 74,667-28
Gewone ontvangsten 345.297 60
Totaal fr. 419,964-88
Hoofdstuk I. - Gewone uitgaven.
1. Middenbestuur fr. 44,000-00
2. Stadseigendommen 17 660-00
3. Koophandel en nijverheid 31,599-47
4. Openbare veiligheid 44,310-00
5. Wegenis, bygieen en open
bare gezondheid 33,125-00
§6. Dienst der begrafenissen 8,000-00
§7. Eeredienst 2,600-00
8. Openbaar onderwijs 70,632-65
9. Letteren, wetenschappen
en fraaie kunsten 16,125-61
10. Fundatiën 4,017-32
11. Stadsschuld 33,519-00
§12. Pensioenen en toelagen (15,414-54
13. Openbare feesten en schouw
burg 4,500-00
14. Uitgaven op bevel en aller
hande uitgaven 18,582-57
Het beloop der gewone uitgaven
is fan fr. 344,086-19
Hoofdstuk II. - Buitengewone uitgaven.
1. Terugroepingen en regelin
gen fr. 21,314-51
§2. Allerhande credieten 54,148-86
Beloop der buitengewone uit
gaven fr. 75,463-37
Herhaling.
Gewone en buitengewone ont
vangsten fr. 419,964-88
Gewone en buitengewone uit
gaven 419,549-56
Overschot fr. 415,32
Aan het 2, Terugroepingen en rege
lingen, zegt de heer Burgemeester at de
som van 40.000 fr. verleden jaar ontleend
aan de nationale Bank, teruggegeven is ge
weest in de maand September 1903 eene
nieuwe leening van 20.000 fr. is gedaan ge
weest om te dienen voor loopende fondsen.
Aan het 3, nieuwe ontvangsten, zegt
HET WEEKBLAD