VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- Handels- en Annoncenblad.
Achttiende jaar.
Zaterdag 2TD Februari 1904
Nummer 9.
Vlaansch-Liberale Weekbladpers.
DE BLOEDWET.
Kostelooze leeskamers.
Ons Onderwijs.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr per jaar yoor den bulten. 2 50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
mr drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nutnmer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
lede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
t onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
BOMD
Liberale Propaganda.
Met het oog op de aanstaande Wetgevende
i Provinciale Kiezingen, heeft het bestuur
m den Bond een bestendig bureel ingericht,
Mast met het nemen van de practische maat-
sgelen, om de Liberale Propaganda, door
insch Vlaamsch België, te verzekeren.
Dit bureel gelast zich met het opstellen,
itgeven en uitdeelen van liberale weekbla-
jn en vlugschriften, tracts, plakbrieven, en
at geven van conferenties in de Vlaamsche
povinciën.
Alle verdere inlichtingen zullen met de
teeste bereidwilligheid worden verschaft
aor het bestuur van den Bond, Fortstraat,
1, te Gent.
Het heeft nogmaals Loting
eweest.
Het is een dag geweest die het hart
Etn vele arme moeders der werkjon-
ensmet rouw en droefheid heeft ver-
uld, omdat hun zoon, hun lieveling,
ien zij met zooveel moederlijke zor-
en hebben grootgebracht, ten gevol-
e van een slecht nummer, hun zal
loeten verlaten om naar het leger te
aan.
Het is een dag die ons nogmaals
eeft bewezen op welke manier het
Alle Belgen zijn ge-
ijlt voor de wetwordt
legepast: evenals met hetstemrecht,
en voordeele der rijken
Wij weten dat er geen zwaardere
icht is dan de bloedwet.
Vaarom wordt die plicht niet aan
llen opgelegd? Aan rijken en armen?
Omdat de klerikalen het niet wil-
en.
De klerikalen willen niet weten
an de gelijkheid voor den soldaten-
ienst
Ze willen niet dat hunne toekom-
;ige gezalfde kiesdravers en hunne
Is-a-papa geweer en ransel dragen
f zich door de aanraking met de jon-
ens uit het volk vernederen of be-
uilen.
Daarom wordt door de klerikalen
e schandelijke zedelooze plaatsverv
anging behouden; daarom hebben
ij aan het volk de schreeuwendste
ngelijkheid, de wraakroependste on-
echtvaardigheid van de tegenwoor-
ige legerwerving doen slikken, met
n den schijn, een diensttijd van eeni-
e maanden te verminderen en de
naandelijksche vergoeding te verhoo-
en.
En bij hoevelen gaat die schade-
oosstelling naar de ouders, voor wie
de klerikalen beweren ze te geven
Nog bij geen 5 op de 100. Het zijn
10 fr. drinkgeld meer, die eerder mo
gen aanzien worden voor verbees-
tingsgeld, onzer volksjongens.
Elk moet soldaat zijn voor zijn
eigen, rijk en arm; iedereen gelijk
voor de bloedwetZiedaar de wensch
des volks
Ziedaar wat zelfs de meest gema
tigde liberalen, die alle voorrechten
wilden doen verdwijnen en het
woord der GrondwetIede
reen gelijk voor de
wet willen verwezentlijken.
De algemeene kreet om tegen de
bloedwet te protesteeren, zou moeten
zijn
Weg met de klerikale foppers
M. Goddijn, hoofdspeller van Ons Blad,
te Oostende, heeft op het congres der liberale
weekbladen te Do"* "oio""1»
ontwikkeld, dat met algemeene stemmen
werd aangenomen
Als gevolg van den omzendbrief uitgaande
van het inrichtingscomiteit, had ik de eer aan
dit comiteit het volgende ontwerp van voor
stel op de dagorde te laten brengen, om door
het congres van heden te worden besproken
Inrichting van kostelooze leeskamers
van Vlaamsch-liberale dag- en weekbla
den in politieke, lokalen, ter stede der bij
den Bond aangesloten weekbladen.
Ziehier nu in korte woorden de manier
van inrichting, het doel en nut van mijn
voorstel, dat ik onderwerp aan het oordeel
der heeren leden van het congres
Voor wat de inrichting betreft der koste
looze leeskamers -> zouden de uitgevers der
Vlaamsch-liberale weekbladen, die hier ver
tegenwoordigd en bij den bond aangesloten
zijn, zich onderling moeten verstaan om een
nummer van hun blad te sturen naar politieke
lokalen van andere steden en gemeenten, op
aanvraag van den uitgevèr van het of de bla
den die ter dezer steden of gemeenten worden
uitgegeven. Die uitgevers zouden dan op hun
ne beurt een nummer van hun blad sturen
in kostelooze verwisseling wel te verstaan
rechtstreeks op het adres van het lokaal,
waar de leeskamer is ingericht.
Op deze manier zouden de ledeD, en zelfs
de niet leden der liberale kriDgen, den poli—
tieken toestand van 't land leeren kennen en
er de beweging van volgen.
En voor wat nu de kosten van uitgave en
verzending betreft, die uit die kostelooze ver
wisseling voor eiken uitgever moet voort
spruiten, daar zouden de propagandakassen
der politieke kringen, waar de leeskamers
zijn ingericht, het voor plicht moeten aanzien
er voor een gedeelte in tusschen te komen.
Zooals bij ons, te Oostende, b. v. Daar
heeft de Politieke Afdeeling van Help u
Zelf het oog op de goedkeuring van mijn
voorstel beslist, de kosten van verzending van
Ons Blad en de helft der kosten van uitgave
der inwisseling gestuurde nummers, op haar
te nemen.
Die kosten zullen echter niet hoog oploopen
en 't ware te wenschen, in 't belang der
liberale partij, dat al mijn confraters mijn
gedacht deelden, en al de liberale kringen het
voorbeeld der Politieke AfdeeliDg van Help
u Zelf van Oostende volgden.
Welk nut kunnen de leeskamers voor de
liberale partij wel teweegbrengen
1° Zij zullen niet alleen de leden der krin
gen naar het lokaal lokken, maar ook talrijke
lieden, die de middelen niet bezitten om zich
een dag-of weekblad te verschaffen. Zelfs des
zondags zullen de buitenlieden die de ver
volging der priesters te duchten hebben, in
dien zij een liberaal blad in huis ontvangen
den weg naar de leeskamers inslaan, waar
zij in volle vrijheid zonder de minste vrees
aan hunne politieke nieuwsgierigheid zullen
mogen lucht geven.
2e Wanneer nu die bladen op 't einde der
week in de leeskamers niet meer worden ge
lezen, dan zou het bestuur van den politieken
kring, waar die kamer is ipgericht, zorgen
dat ieder blad onder een afzonderlijken band
worden gestoken en naar de buitenkiezers
gezonden, waarvan men zich op voorhand de
adressen zou aanschaffen in gevolge der
kiezerslijsten.
Bij de buitenlieden zal de nieuwsgierigheid
titel van het blad die hun vreemd is. En
welk zal er het gevolg van zijn i Zij zullen
het blad opnemen en aan hunne nieuwsgie
righeid lucht geven, met het van 't begin tot
't einde uit te pluizen en er den inhoud van
te overwegen.
Ziedaar een probaat middel, om met kleine
kosten en moeite, een goed werk te stichten
ten voordeele der liberale partij, wier grond
beginselen niet kunnen missen van tot in de
kleinste hoeken van dorpen en gemeenten
door te dringen en aangezien onze vereeni-
ging de verspreiding van het liberaal ideaal
voor voornaamste doel heeft, ben ik op voor
hand overtuigd dat mijne geëerde confraters,
hier aan het congres aanwezig, het op dit
gebied met mijn voorstel zullen eens zijn.
De klerikalen vinden het eene schreeu
wende tegenstrijdigheid, dat de liberalen in
hun programma schrijven
1° Vrijheid in alles en voor allen.
2° Verplichtend onderwijs.
Vrijheid en verplichting kunnen niet
samengaan zeggen de kaloten.
Oppervlakkig heeft het den schijn of hun
ne redeneering is onomstootelijk, doch als
men 't op den kep8r beschouwt heeft geen
zierken waarde.
Elk kent de bepaling van het woord
vrijheid. Elke burger is vrij te doen, te
zeggen en te schrijven wat hij wil, op voor
waarde, dat zijne woorden, schriften of
daden geene medeburgers benadeelen.
Daaruit volgt dat het genot van vrijheid
zelf verplichtingen met zich brengt, daaruit
volgt, dat de wet soms genoodzaakt is ver
plichtingen op te leggen, welke er in wezen
lijkheid, niet behoefden in te staan, indien
alle menschen de plichten beseffen welke
de natuur hen zelf oplegt.
Is het «geene natuurlijke plicht dat de
ouders hunne kinderen liefhebben en met
liefderijke zorgen omringen, is het geen na
tuurlijke plicht, dat de ouders hunne kinde
ren genoegzaam kleeden en voeden, is het
geen natuurlijke plicht dat de ouders aan
hun kroost het goede voorbeeld geven van
netheid, vlijt, orde en zedelijkheid.
Welnu het is droef het te moeten bekennen,
maar er zijn ouders die hunne kleinen ver
foeien verwaarloozen, mishandelen en mar
telen.
Het is gruwelijk maar hetis^zoo.
Men heeft wetten moeten maken tegen
ontaarde vaders en moeders, die hunne kin
deren verlaten, mishandelen of laten verhon
geren
Is de wet, die den vader verplicht zijn
kind het noodige voedsel te geven; is de
wet en aanslag op de vrijheid
Mag die vader zich beroepen op zijne vrij
heid en zijne vrouw en kinderen afranselen
en als beesten behandelen
Christus heeft gezegd: De mensch leeft
niet alleen van broodhij moet niet alleen
lichamelijk maar ook geestelijk voedsel
hebben, en dit laatste is hem zoo noodig als
het eerste. Het is dus de plicht der ouders
hunne kinderen eene opvoeding te geven en
een onderwijs, dat thans in de samenleving
onontbeerlijk is.
of om de geleerdheid der kleinen niet be
kommeren, als deze maar het huis uit zijn
is het genoeg. Ze loopen op de straat mét
heele benden, leeren luiaardij, dieverij en
zedeloosheid.
Wij zeggen dus, dat de wet welke de
ouders verplichten zou hunne kinders naar
de school te zenden geene inbreuk zou zijn
op de vrijheid zoomin als de wet welke aan
de ouders verbiedt hunne kinderen van ge
brek te laten omkomen.
Gemis aan onderwijs is de grootste plaag
onzer samenlevingverplichtend onderwijs
alleen zal tot de opbeuring en verheffing
van het volk leiden.
Onze klerikale meesters zijn de averecht-
sche vrienden van het onderwijs: om te too-
nen hoeveel belang zij er aan hechten werd
het ministerie van onderwijs afgeschaft en
versmolten met 't ministerie van binnen-
landsche zaken.
Overal schaft men scholen af, goede scho
len, en neemt men andere aan waarin on
derwijzers praktizeeren, die men noch van
haar noch pluim kent en waarin de overheid
niets heeft te zien dan te betalen.
Geen wet is zoo noodzakelijk als de wet
welke de ouders verplichten zou hunne kin
deren brood te verschaffen en onderwijs te
laten genieten.
Wanneer wij, liberalen, dus schrijven in
ons programma
1° Vrijheid in alles en voor allen,
2° Verplichtend onderwijs, s
ligt daarin niet meer tegenstrijdigheid dan
in de woorden van iemand die zeggen zou,
De mensch moet vrij zijn, maar hij mag
niet stelen
Misschien zullen de papenbladen ook be
weren, dat een mensch die niet stelen mag
niet meer vrij is.
En M. Colaert die van de commissie was,
wanneer men het verplichtend onderwijs
vroeg en men zegde dat er zooveel onge
leerde kinders waren, moest hij bewijzen
hebben. Waarom waren die vreemdelingen
daar, 't was aan hem de zaak te onderzoe
ken.
HET WEEKBLAD
DER
"w oravu wwmjjwj..—jcf