TAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- Handels- en Annoncenblad.
Liberalen, opgelet
Achttiende jaar.
Zaterdag 8 October 1904
Nummer 41.
Waarom moet men liberaal zijn.
Hoe de klerikalen het
Volksonderwijs vernielen.
De militaire mis
Algemeen Stemrecht. Waarom?
Hoe minder scholen, hoe meer
kloosters en gendarmen.
Een aftreden.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor dea buiten. 2.50 ft*, voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
fgt drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 frper 100
w Atte berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
mtdeéie voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
m «aderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
JU Wacht niet de lijsten te onderzoe
ken en te zien of uwe rechten ge
waarborgd zijn.
fpVergeet niet dat er hoogdringend
heid bestaat en dat al de reclamaties
moeten gedaan worden vergezeld
met de bewijsstukken vóór den 3111
October, 't is te zeggen vóór het einde
der toekoemende maand.
De lijsten zijn ter uwer beschik
king gesteld, waar gij ze kunt raad
plegen
in de herberg het Zilveren Hoofd,
Rijselstraat
in de herberg Cour de Bruxelles
Dixmudestraat
in de herberg de Casino, Statie
straat.
Ten bureele der liberale Associatie,
Seminariestraat.
Omdat de liberale partij, de
schoonste en de edelste programma
bezit der partijen. Omdat zij gevormd
is, onder vrijzinnige burgers en
werklieden, mannen met karakter
en verstand. Die willen gelijkheid
doen heerschen, in alles en voor
allen. Die willen het zuiver algemeen
stemrecht tot stand brengen, met
toepassing der alzijdige evenredige
vertegenwoordiging, en het onrecht
vaardig en schandalig meervoudig
stemrecht afschaffen, Die willen dat
den afgesloofde werkman, één frank
pensioen daags trekt, in plaats van
eene almoes van 18 centiemen. Die
willen de belastingen op het inko
men, de plaats doen innemen van
die, op de verbruikingswaren. Die
willen dat de kinderen, kosteloos een
goed onderwijs genieten. Die willen
de loting afschaffen, met al zijne on
rechtvaardigheden, en dat alleman
de wapens opneme, zoowel rijken als
armen. Die willen wetten zien tot
stand komen, die den werkman be-
voordeeligen. Terwijl de katholieken
van al deze rechtvaardige punten,
niets willen weten. Zij weten, dat
het meervoudig stemrecht, de schan
delijkste wet is, welke er eens be
staan heeft, wet van onrechtvaardig
heid en bedrog, en toch, trots de
wille van het volk, blijven zij hem
behouden. De wet op de werkmans
pensioenen, hebben zij gestemd uit
dwang, en daarbij nog uit kiesbelang,
zij geven eene bagatelle van 18 cen
tiemen, terwijl de liberalen één frank
daags eis'chten. Zij willen niet weten,
van belastingen te leggen op het in
komen, omdat zij zouden kloppen op
de beurs van Jen rijken, maar zij
behouden de belastingen op de ver
bruikingswaren, omdat die belastin
gen onrechtstreeks op den werkman
vallen. De katholieken schrijven,
dat zij tegen het onderwijs niet zijn,
maar doen al wat hun macht toelaat,
om de lagere en middelbare staats
scholen te vernietigen, en ze te doen
vervangen, door broerkens en non
nenscholen, om alzoo de kinderen,
stom en dwaas te doen opgroeien. Zij
willen niet dat alleman soldaat wor
de, er moeten uitzonderingen zijn,
voor een weinig geld, mogen de rij
ken thuis blijven, en de werkmans
kinderen, moeten naar de kazern. Zij
willen van geene wetten weten,
welke den werkman min of meer
bevoordeeligen.
En als men dat al grondig over
weegt, moet men niet aarzelen, om
te zeggen, de liberalen, dat zijn de
mannen, die het land zouden moeten
besturen, en die welvaart voor ieder
een zouden betrachten.
'T is daarom dat gij, kiezers, met de
eerste wetgevende kamerkiezing, een
fermen dop moet geven, voor de li
berale partijtegen de dompers, dan
zult gij uwen plicht volbracht heb
ben.
Daar vallen ons zooeven eenige cijfers
onder de oogen, die op treffende wijze doen
uitschijnen hoe ons katholiek bestuur het
officieel onderwijs tegenwerkt en vernielt.
Deze cijfers betreffen de provincie Oost-
Vlaanderen.
Deze provincie telt ongeveer 300 gemeen
ten. Van die drie honderd gemeenten zijn er
heden vijftig die volstrekt geene gemeente
school bezittenen onder die vijftig gemeen
ten treft men er verscheidene, zeer volk
rijke aan, zooals Nazareth, Huysse, Sahel-
dewindeke enz.
Er zijn twee honderd en zeventig ge
meenten zonder gemeenteschool voor meis
jes, waaronder belangrijke steden zooals
Audenaerde, Dendermonde, Eecioo. enz. De
meisjes, onze toekomende echtgenooten,
huisvrouwen en moeders, moeten immers
aan de nonnen geleverd worden, nonnen,
die nooit noch echtgenoote, noch huisvrouw,
noch moeder geweest zijn of zullen worden.
Twee honderd en tachtig van die drie
honderd gemeenten bezitten geene enkele be
waarschool meer, en in twee honderd en
zestig waaronder Ronse, Audenaerde,
Deynze bestaan er geene avondlessen
meer voor volwassenen, voor jongelingen die
vroegtijdig de school moeten verlaten, om
in eene werkplaats dienst te nemen, en die
gaarne wat meer onderricht zouden ont
vangen.
Ziedaar de toestand in geheel zijne een
voudigheid.
Is dat niet echt betreurenswaardig
En zeggen dat in onze provincie de toe
stand ook niet veel beter is. En niettemin
loopen onze meesters het hoofd hoog op
en boffen met hunne gewaande bezorgd
heid voor 't openbaar onderwijs.
Ouders, wij kunnen het u niet genoeg
herhalenAl wat klerikaal is, is tegen het
volksonderwijs.
Wij zeggen volksonderwijswant de rijke
katholieken laten hunne kinders studeeren
zoolang ze maar willen. Zij zijn het immers,
die later het ongeleerd volk moeten met de
neus leiden en hoe onwetender het volk is,
hoe gemakkelijker dit gaat. Zij willen het
volk beletten te leeren, want op den dag dat
het zal geleerd zijn, zal het klaar zien en
dau dan beklaag ik die brave kaloten.
De klerikalen verliezen geen enkel oogen-
blik om het leger te verdompelen.
Men weet immers dat zij een nieuw werk
gesticht hebben De militaire mis, waar
zij de soldaten aantrekken, veel meer door
hunne belooningen in tabak, cigaren en
andere lekkernijen, dan met de beloften van
in het rijk der uitverkorenen te geraken.
Het is heel eigenaardig te bestatigen dat
zij liever de soldaten op zulke manier aan
lokken,dan zich daartoe tot hunne kristelijke
gevoelens te wenden.
Ziehier, inderdaad, waarom voetgangers,
kanonniers en ruiters zoo graag naar die
militaire mis trekken buiten de goede noten
dat zij daar bekomen, geeft men hun aller
lei belooningen.
Wij hebben hier onder de oogen eene geele
kaart, de naam eens kanonniers dragende
deze kaart is bedekt met stempels (er zijn er
17) en, in het vlaamsch en in het fransch,
kan men het volgende lezen
J. M. J. A.
Diegene, wiens kaart 30 maal zal gestem
peld geweest zijn, zal eene roode kaart
bekomen, die na 30 nieuwe stempels op
het einde van den diensttijd des eigenaars
recht zal geven aan eene schoone herdenke-
nis van de militaire mis.
En daar hebben wij hethet is niet moei
lijker dan dat.
De hoop van die buitengewoon schoone
herdenkenis doet de soldaten naar de mis
stroomen.
En de klerikalen roepen dan overal rond
dat het Belgisch leger uit eene meerderheid
van geloovigen bestaat.
De waarheid is, dat onze soldaatjes naar
de mis gaan voor de belooning.
Zegde Hendrik IV immers ook niet dat
Parijs wel eene mis waard was f
Voor onze soldaten zijn eenige ponden
goeden tabak, eenige pakken chocolade ook
wel de verveling waard, 60 malen dezelfde
oremussen te hooren.
Ook, hield hij er aan de brave kanonnier
die ons zijne kaart toevertrouwd had, ze
terug te krijgen.
Overweeg eensZe was reeds 17 malen
gestempeld.
Nog 13 missen en de rekening zou juist
geweest zijn....
1. Om, zooals de Grondwet het voor
schrijft: Al de Belgen zijn gelijk voor de
Wet.
2. Om het kiesbedrog door de klerikalen
gepleegd te doen ophouden.
3. Om eene ongelijkheid te meer tusschen
de verschillende klassen der maatschappij
te doen verdwijnen.
4. Om aan het land het bestuur te geven
dat waarlijk de meerderheid van het kie
zerskorps zal vertegenwoordigen.
5. Om alzoo de rechtvaardige en noodige
hervormingen te zien invoeren die sedert
zoolang gevraagd worden door het overgroot
gedeelte van het belgische volk.
Sinds het klerikaal Ministerie, 2,200 ge
meentescholen sloot en 290,000 kinderen in
Belgie geen onderwijs genieten, vermeer
dert het aantal wanbedrijven en misdaden
op schrikbare wijze.
Het klerikaal Ministerie zoekt het heil in
de aanstelling van meer en meer gendarmen.
Alweer worden acht nieuwe brigaden van
veiligheidswacht ingesteld, terwijl 25 gen
darmen te paard het effectief van het mobiel
eskadron komen vermeerderen.
In 1880 bezaten wij in ons land 1,980
gendarmenthans overtreft hun getal 3,000.
De uitgaven zijn van 3 1/2 gestegen tot
9 millioen.
In dezelfde verhouding is de klooster
macht geklommen.
Het Staatsblad van 28 Sept. meldt het
ontslag van den heer P. J. Maas, als kanto
nale schoolopzienerhij wordt bemachtigd
zijne rechten op pensioen te doen gelden en
den eeretitel van zijn ambt te behouden.
Dit aftreden van den geachten ambtenaar
is een gevoelig verlies voor het onderwijs;
zonder overdrijven mocht men hem onder
de bekwaamste mannen in zijn vak rang
schikken. Onvermoeibare arbeider, grondige
denker, wist hij het onderwijzend personeel
op de hoogte te houden der jongste methode
leer, strekkende tot opbeuring der jeugd op
het driedubbel terrein der lichamelijke, ver
standelijke en zedelijke opvoeding.
Zijne betrekkingen met zijne onderhoori-
gen droegen steeds het kenmerk der min
zaamheid; met raad en daad sprong hij bij,
wanneer het ware, het goede, het schoone
op het spel stonden. Men raadplege 't is ge
lijk welken onderwijzer of onderwijzeres,
geestelijke of wereldlijke, allen zullen open
hartig bekennen dat M. Maas voor hen een
ware leidsman was, een voorzichtige raad
gever, altijd bereidwillig, zonder onderscheid
te maken voor wat de denkwijze betrof.
Welk verschil met de handelwijze der
katholieke regeering
De bekwaamheid van M. Maas, al zijne
onbetwistbare goede hoedanigheden moesten
hem sedert lang reeds tot provinciaal school
opziener doen verheffen hebben; doch, de
kleingeestige partijhaat onzer ministers 'kon
niet dulden dat een andersdenkende, hij
weze de bekwaamste der ambtenaars,'eene
verhooging bekwam; het onderwijs 'mocht
er door lijden, liever dan M. Maas tot eene
hoogere welverdiende bediening te benoe
men. En hij, het slachtoffer zyner onbewim
pelde denkwijze, bleef kloek zijne gedachten
HET WEEKBLAD
A
