VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-Handels- en Annoncenblad.
Liberalen, opgelet
Achttiende jaar.
Zaterdag 15 October 1904
Nummer 42.
Bericht.
Verplichtend Onderwijs!
't Is wel besteed
Durven
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den buiten. 2.50 flr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
fsr drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 ft*, per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
mm Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
i die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenaztraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
i onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende orden niet opgenomen.
Alwie een abonnement neemt voor
gansch het jaar 1905, ontvangt het
blad kosteloos van den dag der in
schrijving tot nieuwjaar.
Wacht niet de lijsten te onderzoe
ken en te zien of uwe rechten ge
waarborgd zijn.
f Vergeet niet dat er hoogdringend
heid bestaat en dat al de reclamaties
moeten gedaan worden vergezeld
met de bewijsstukken vóór den 3111
October, 't is te zeggen vóór hst einde
der maand.
I)e lijsten zijn ter uwer beschik
king gesteld, waar gij ze kunt raad
plegen
in de herberg het Zilveren Hoofd,
Rijselstraat
in de herberg Cour de Bruxelles,
Dixmudestraat
in de herberg de Casino, Statie
straat.
Ten bureele der liberale Associatie,
Seminariestraat.
T
Verplichtend onderwijs is voorze
ker de sleutel tot alle verdere socia
le hervormingen. Pc macht en wel
vaart eener natie berust op de be
kwaamheid van hét volk zelve. Wel
ke staten der wereld staan aan de
.spits op gebied van rijkdom en be
schaving, van welvaart en geluk?
Daar waar de leerplicht in voege is.
Eerst ware gegronde kennissen, het
andere spruit er uit voort. Geleerd
heid voor alle Belgen, vragen de
liberalen. De onwetende is blind, een
goed onderwezen man is voor voor
uitgang vatbaar.
Het onderwijs is de graadmeter
van de maatschappelijke ontwikke
ling van een volk. Een mensch zon
der bekwaamheid, zonder geleerd
heid is evenals een kreupele en een
blinde, een gebrekkelijke in de sa
menleving. Verplichtend onderricht
alleen is de redding van ons kroost,
het eenigste middel om goede Belgen
te vormen. Waar scholen oprijzen
verminderen gevangenissen en tucht
huizen, aan de scholen moet men
geen geld maar schatten besteden.
Kleingeestig zijn de argumenten
door onze tegenstrevers aangehaal 1
om het verplichtend onderwijs te
bestrijden. Wie zulks wil beletten,
wil den ondergang zijner medebur
gers. De klerikalen dwingen burgers
en werklieden naar de kazerne te
gaan, waarom dwingen zij ons niet
de school te bezoeken? De leerplicht
is inbreuk maken op de vrijheid
beweren zij, doch is niet in strijd
met de grondwet, terwijl ons alleen
de wapenen te doen opnemen, is niet
meer alle Belgen gelijk voor de
wet. En zeggen dat bijna alle kle
rikale gazetten als opschrift dragen
Godsdienst, Vaderland en... Grond
wet. Wel jongens, welk zonderling
begrip hebt gij van al die dingen die
maar theorie zijn voor u. Volgens
hen is de leerplicht de grootste
kwaal die een land teisteren kan, zij
zullen weldra als beweeggrond aan
halen het fameuse:
Komt die hervorming wie zal
er onze.... koeien wachten
E m gewichtige bijzaak dringt zich
op. Waar wordt zooal goed onderwijs
en degelijke opvoeding gegeven?
Alleen in de officieële gestichten.
Dóar alleen vindt men bekwame en
gediplomeerde onderwijzers, daar
alleen eerbiedigt men elks godsdien
stige overtuiging, daar alleen wor
den zuiver ware wetenschappelijke
kennissen aangeleerd. Wetenschap
in de school, dogmas en dwaalbe
grippen in de kerkIn de offlcieële
scholen vormt men mannen met een
helder denkvermogen, rein van ge
moed, vast van karakter en wil. Daar
alleen leert men rechtvaardigheid,
vrij onderzoek, vrij denken en waar
heidszin.
Altijd zullen wij liberalen, aan
onze democratische hervormingen
getrouw blijven, verplichtend onder
wijs verdedigen wij uit al onze
krachten.
O! onderwijs! gij alleen zijt de
fakkel die het volk verlicht op den
weg van vrijheid, beschaving, wel
stand en naastenliefde
Door u alleen onderwijs, komt men
tot waarheiddoor waarheid tot
recht en door recht tot vrijheid
VRIJHEID! WAARHEID! RECHT!
[Werker sbelang).
Onze goede confrater van «La Democratie»
orgaan der liberale werklieden, vertelt de
wederwaardigheid van de wegloopers van
het officieel onderwijs
Met hunne taak op het uur des onheils te
laten vlotten, hebben zij op di eeuwige en
winstgevende dankbaarheid gerekend der
klerikalen.
Arme snullen
Buiten eenigen, tot min of meer hooge be
trekkingen opgeklommen; zien het gros der
koene overloopels zich verdrongen, voor de
schoolambten, door jonge gediplomeerden
komende uit de klerikale nesten.
De jongelingen die zich slim waanden met
naar de aangenomene normaalschool te
gaan en met het onzijdig en officieel onder
wijs te verfoeien, hebben loon gekregen naai
werken voor hunne jezuietenstreek
Eerst heeft men hunne diensten aanvaard,
maar door het indringen der gerokte lui,
heeft men heden domperridders en kleine
zusterkens genoeg om de wereldlijke helpers
te bedanken.
Men zuivert de papenschool van al we-
reldscli element.
De onderwerping, de laagheid, de lafheid
waaavan de loensche opvoeders bewijs heb
ben gegeven waren geene waarborg genoeg
voor de meesters die hen betaalden. Een
vooreen worden de wereldscheonderwijzers
en de onderwijzeressen der kalotegesticbten
vervangen door geestelijken of nonnen, die de
volstrekte vrijwaring aanbieden in zake van
ontkennende bekwaamheid en die in alle
geval gebonden zijn door regels waaraan zij
zich niet kunnen onttrekken.
Men verstaat de houding der katholieken,
men kan in den grond hen niet beknibbelen
van betrouwen te hebben in huune geeste
lijken, eerder dan in de rekruten van wan
kelbaar vertrouwen, gereed om het klerika
lisme en zijne werken te verlaten zoo het
reeds opklimmende liberalism zijne opper-
mac it zal hernomen hebben
La Democratie vraagt zich af indien
men die mannen, slachtoffers van hun ver
raad of hun mangel aan getrouwheid van
denkwijs, moet beklagen.
Onbetwistbaar, gelijk onze koafrater zegt,
is het noodig televen, en het staatsonderwijs
door gansche vernieling bedreigd zijnde,
verstaat men zelfs, dat ongelukkigen slechts
hunnen honger hebben geraadpleegd. Doch
het is echter onloochenbaar, dat zij tot eene
misdadige taak hebben medegespannen, dat
zij hebben medegewrocht tot het uitdelgen
van het volksonderwijs, waarvan het recht-
streeksche gevolg is het vertragen der ont
voogding van het proletariaat, waaruit zij
zelf sproten.
Het ware diep onrechtvaardig ze uit me
delijden te verkiezen boven de oude soldaten
van de schoolkeurbende, boven de jongelin
gen, aan de jonge dochters die, zonder be
kommernis voor den vooruitgang, getrouw
bleven aan het nationaal onderwijs.
Aan dezen eerst, aan deze dapperen, aan
deze trouwen, moet onze sympathie en ons
vertrouwen gaan.
De liberale partij, terug aan het bestuur
zal niet handelen met verbanning of brutale
afzetting, zij houdt nog van tranen noch van
tandengeknars.
Maar zij zal de zachtmoedigheid zoover
niet drijven de deserteurs te verkiezen boven
degenen die de verdedigers waren van het
openbaar onderwijs.
La Democratie heeft gelijkde toe
komst verduistert voor dezen die dachten dat
onherroepelijk België klerikaal kon worden
en blijven. M.
Dat het woord durven in onze maat
schappij eene grootere rol speelt dan velen
vermoeden is eene onomstootbare waarheid.
Elke minuut van den dag ligt het woord
durven op de lippen, zoowel van kinderen
als van volwassenen, van mannen als van
vrouwen, en in 99 van de 100 gevallen, gaat
het vergezeld van een ander zoo betekenis
volle woordje niet. Wij durven niet £3
Eu die drie woorden Wij durven niet
gebruikt men steeds om eene ware of voor
gewende vrees uit te drukken. Zij zijn eene
groote struikelblok op den weg van den
menschel ij ken vooruitgang. Waar het wij
durven niet in voege is, daar is stilstand
van gedachten, van handeling, van wil. Wie
niet durft, is in de onmogelijkheid iets van
beteekenis uit te voeren. Het wij durven
niet- staat in dienst der reactie en bewijst
haar overgroote diensten. Hadden onze voor
vaderen niet moeten durven nooit
zouden wij den staat van ontwikkeling en
vooruitgang bekomen hebben, waarop wij
thans zoo fier zijn.
Het is wel waar, dat degenen die wel dur
ven, met vele moeilijkheden te kampen heb
ben, omdat zij op hun weg een groote schaar
vijanden aantreffen, die hen den doorgang
versperren, om hen te beletten verder te
gaan, dan dhar, waar de reactie het gedoogt.
Ibsen heeft dit in zyn wereldberoemd
tooneelspel Een vijand des volks zoo juist
en duidelijk weergegeven, waar alles tegen
Dr Stockman keert, de man, die wel handelen
durft, maar die den rug wordt toegekeerd
door allen die eens voorgaven met hem te
wezen, maar nu hij handelend optreedt, hem
verlaten, omdat zij niet durven met hem
medegaan.
De huisheer zegt den Dokter de woonst op,
omdat hij ham niet langer zijn huis durft
verhuren; men ontslaat hem uit zijne betrek
king als dokter aan de ba linrichting, omdat
men hem niet durft behouien, uit vrees voop
de openbare opinie; de dochter van Stockman
verliest hare plaats als onderwijzeres, omdat
men haar niet .langer in de school durft
behoudenzijne beide zoontjes worden insge
lijks de school ontzegd, want ze langer
onderwijzen, durft mea niet
Dat is het trouwe beeld onzer gansche
samenleving.
De eene trouwt in de kerk, omdat hij niet
anders durft daar hij met zijne familie
leden niet in onmin wil leveneen ander
zou wel willen dat zijn kind niet werd ge
doopt, maar dat durft hij niet nalaten,
daar zijn vrou v zijne gedachten niet deelt op
dat punteen derde zou zijn zoontje niet
zijn eerste communie laten doen, maar hij
durft» het niet wagen dien stap te doen,
daar de ouders zijner vrouw hem zouden
onterven. Weer anderen gaan ter kerke, om
dat zij dat niet durven nalaten voor de
buren.
Vraagt men aan een arbeider waarom hij
niet als strijder voor waarheid en recht op
treedt, het antwoord luidt Omdat ik niet
durft» ter wille mijner positie
Waarom zegt gij niet vrij uit u mee
ning tegen allen die u om den tuin leiden en u
met leugens bedienen? Omdat ik niet durft,
want ik wil niet met mijne vrienden in ruzie
leven
Als een onervaren meisje haar eer offort
aan den man in wie zij al haar vertrouwen
heeft gesteld, en er een kindje geboren wordt,
en wanneer dan den moedigen man gevraagd
wordt, waarom hij dat meisje niet tot zijne
vrouw maakt, dan luidt in de meeste gevallen
zijn antwoord Ik durf niet, want mijn
ouders zullen nooit in zoo een ongelijk hu ve-
lijk toestemmen
En als het meisje dan in een oogenblik
van wanhoop of krankzinnigheid haar kind
3KS59
HET WEEKBLAD
mm—mm li. i mr..mi u m—mimmm—
