Koninklijke Maatschappij
ELZA
Een mooie collectie
Armoede en aalmoes.
Rijksweldadigheidsschool.
STADSNIEUWS.
Maatschappij de Onvermoeibaren.
Maatschappij der Oud-Pompiers.
Fransch tooneel.
Le F"Iil»u.sti»iei%
Le Frère,
Maatschappij Kruisboogschutters
Vlaamsche Ster.
Elisa de Kantwerkster
Gheluwe.
en de oogen weenden van weedom, déar,
daar moet er nog een teug gal in dien be-
- ker gegoten worden
Wie zou het ooit gedacht hebben De
bisschop van Gent, hij zelf, had
laten weten dat Priester Daens
niet mocht ten offeren gaanDe E
H. Deken niet, de priesters niet der kerk,
maar een bisschop, de bisschop van Gent 1
Ohl ik zal geenen uitval doen tegen
eenen bisschop, al is het, ik zal het open-
ljjk zeggen, dat ik mij zeiven moet geweld
aandoen! maar ik wil toch, al is het een
bisschop, vrjj mijn gedacht zeggen 1
Weigeren, de pateen te kussen te geven
aan priester Daens!...
Ik zal het maar zeggen, 't is zoo klein en
kleingeestig, zoo kinderachtig, dat men
het niet beletten zou, indien dat kinderspel
uitging van de kleine missendienersmaar
dat is het werkje van eenen grooten
KerkvoogdMet eerbied, 't is om er de
schouders ervan op te halen
Meer als kleingeestig, 't is genoeg om al
de ernstige menschen te doen spotlachen.
Ten offeren gaan, 't mag er al naartoe; ik
zal niet zeggen: vrijdenkers, vrijmetse-
laars en wat weet ik al, want dat kunnen
ook deftige menschen zijn; maar al dat
vod is in de wereld, of schurk, of dief, of
meer nog, 't mag er al voorbij, als ze maar
doppen.... en dat wordt geweigerd aan
priester Daens, een eerbied waar digen
grijsaard, een man die niemand kwaad
deed, een edel hart dat alles, geld en goed,
rust en vrede, gezondheid en leven, alles
h ten beste gaf en geeft voor het arme volk,
hem, die den eerbied en de achting van
een gansch Volk waardig is
Mocht ik, ik zou zeggen, die weigering
in omstandigheden, op den boord van een
graf, is eene lafheid, vergeef mij 't woord
De dichter heeft gezongenLa lyre au
tombeau n'a jamais insulté. Wij zouden
zeggen op den boord van het graf
daar past het alle ongelijk te vergeten;
daar is de plaats van goedheid en liefde,
van grootmoedigheid en groothartigheid,
en niet van bitterheid, van wraak, van
haat en nijd
En als wij dat droevig tooüeel hebben
bijgewoond, dan moeten wij den priester
hooren zingenSur sum Corda habemus
ad Daminum. - De harten keeren wij
tot den Heer.
Is dat de harten tot den Heer keeren
Dien Heer van goedheid, die zijn leven,
zijn zweet en zijn bloed, ten beste gaf voor
't menschdom, uit loutere liefde; Hij, die
Goede, die eenige oogenblikken later, nog
eens uit liefde, zal geofferd worden. Hij,
die daarboven aan 't kruis hangt, de ar-
men open, Hij, de goddelijke Goede, moet
aan zijne voeten een ouden grijzen pries-
ter zien beleedigen
't Is genoeg daarover, maar 't is mis,
als de bisschop denkt daarmeê een ridder-
lijken slag gedaan te hebben l Deerlijk
mis, als hij denkt daarmeê zielen te win-
nen voor den Heer 1
Met eerbied, maar vrij en vrank
Priester Fonteyne.
Dat is wonderwel geschreven, en niemand
zal betwisten dat bet de echte waarheid
niet is. Priester Foüteyne, kan dat volkje
beter dan wij beoordeelen want hij kent ze
sedert lang van nabij.
De hooge plaats van bestuurder van het
Lager onderwijs in België is dus op sn geval
len, door 't afsterven van M. Emond, die
zijne liberale grondbeginselen verloochende,
om het schoolafbrekerswerk der heeren
ministers Jacobs, Tbonissen, Devolder, Melot,
de Burleten de Trocz te voltrekken.
Talrijk zijn de kandidaten die hunkeren
naar dit winstgevend postje. Tusschen de
namen der postulanten welke vooruitgezet
worden, treffen wij aan
M. Doek, inspecteur der Normaalscholen,
vrijdenker in de jaren 1879 84, flambeeuw-
drager sinds de klerikalen aan 't bewind
zijn
M. Allegaert, dito inspecteur, die weleer
leergangen iurichte ter hervorming van
liberale bekwaamheidskiezers en thans pa-
penknieler
M. Van Herstraetethans hoofdinspec-
teurslipdrager der paperij, na te Antworpen
jaren lang den verstokten geus te hebben
uitgehangen
M. Mestdag, klerikale hoofdinspecteur,
gewezen bestuurder der liberale middelbare
school van Geeraardsbergen
M. Colpaert, een liberale held uit West-
Vlaanderen, die tegenwoordig de dweeperij
zoo verre drijft, dat hij bij zijn schoolbezoe
ken de kinderen aanraadt de overheden te
bejegenen met den welkomgroetG loofd
zij Jesus-Christus 1
Een aantal andere kazakdraaiers zullen
dit lijstje volledigen, waarin minister de
Trooz dan zal mogen kiezen, om het gene
raal bestuur onzer langere scholen toe te
vertrouwen.
Een mooie collectie kandidaten, zooals ge
ziet 1
Onder dien titel, deelde ons het Nieuws
blad van Yper in een zijner laatste num
mers een artikel mede, waarin de schrijver,
een collegiegast waarschijnlijk, eenen op
roep doet tot de liefdadigheid der rijken.
Dat de armoede moet bestreden worden,
daar zal geen mensch tegen opkomenMaar
dat men door giften, door aalmoezen er toe
geraken zal die kwaal meester te worden,
zelfs eenigzins te verminderen, daaraan twij
felen wij grootelijks! Zal een m >n, bijvoor
beeld, aan wie gij vandaag een brood geeft,
daarom morgen of toekomende week min
honger moeten lijden? Kan uwe aalmoes
dien man tegen armoede bevrijden? In't ge
heel niet! Zelfs zult gij in vele gevallen door
geven de luiheid aanmoedigen of wakker
schudden en aldus, in plaats van eene goede,
eene slechte daad verrichten.
Ons dunkens, moet de ellende, evenals
alle andere kwalen, niet in hare uitwerk
sels, maar wel in haar ontstaan bestreden
worden. De oorzaken moet men bevechten,
maar niet hetgeen er uit voortspruit. En,
zou het niet de onwetendheid zijn, die de
grootste schuld is van de armoede van ons
volk? Zou het niet aan een gebrek van op
voeding mogen toegeschreven worden, dat
wij zooveel ellende om ons zien Wij geloo-
ven het stellig, en durven het zelfs beweren 1
Indien de mindere klassen een weldoend
onderricht hadden ontvangen, indien men de
ouders verplichtte hunne kinderen tot een
zeker tal jaren naar school te zenden, heel
zeker zou de toestand veranderen. Ontwik
kelt dus de geesten, opent het verstand der
kleinen, geeft hun een begrip van eigen
waarde, maakt ze tot menschen, en weini
gen zullen u nog de han 1 reiken en uwe
liefdadigheid afsmeken; zij zullen zich tot
zoover niet willen vernederen.
Wat wij vragen als aalmoes voor de ar
men, is het verplichtend kosteloos onderwijs
in het algemeentoegang moet hun gegeven
worden in al de schelen 1 En zoo gij ons dat
door uw toedoen weet te verkrijgen, dan
zult gij toonen dat gij het lot van het arm
volk behartigtMaar, dat zult gij niet 1 De
liefdadigheid, gelijk gij en de uwen ze ver
staan, is eene liefdadigheid die met politiek
gepaard gaatZij is een werktuig in uwe
handen, dat u de stemmen aanschaffen moet
om uwen dorst naar heerschappij te laven!
Uwe oproep is nog eens, gelijk altijd, zand
in de oogen der verdrukte massa, het is een
schoon vertoog, waarachter valschheid, list
en dweeperij schuilen 1 Het volk moet voor
u knielen; het moet zich voor u vernederen
•n slaafsch gehoorzamen 't Is uwe wensch,
't is uwe wil
Maar wee u wanneer de sluier der onwe
tendheid vallen zal! Wee u wanneer dat
zelfde volk dat gij nu bedriegt en verdrukt,
van zijne slaafschheid bewust zal zijn, en
zijne vrienden uit zijne vijanden zal weten
te onderscheiden De straf zal verschrikke
lijk zijn.
Overbrengimg.
LEOPOLD II, Koning der Belgen,
Aan allen, tegenwoordigen en toekomen
den, Heil.
Gezien artikel 1 der wet van 27 Novem
ber 1891, tot beteugeling der landlooperij en
der bedelarij
Op voorstel van Onzen Minister van Justitie
Wij hebben besloten en Wij besluiten:
Eenig artikel. De Rijksweldadigheidsschool
te Rekheim is overgebracht naar Yper.
Onze Minister van Justitie is belast met de
uitvoering van het tegenwoordig besluit.
Gegeven te Oostende, den 11 October 1904.
LEOPOLD
Van 's Konings wege.
De Minister van Justicie,
J. Van den Heuvel.
Morgen Zondag om 7 ure juist in hun lo
kaal, geeft deze maatschappij aan hare le
den en hun huisgezin een luisterlijk concert
gevolgd van danspartij, geen twijfel of de
zaal zal als gewoonte te klein zijn, hieron
der geven wij het programma
Eerste deel.
1. Mouvements d'ensemble mains libres,
pour pupilles.
2. Mouvements d'ensemble avec b&tons.
3. Barre fixe.
4. Ballet des Clowns, pour pupilles.
Tweede deel.
5. Mouvements d'ensemble avec massues.
6. Pyramides.
7. Mouvements d'ensemble avec engins pour
pupilles.
I. Danse des matelots
Derde deel.
REDOUTE
Zondag 30 October, om 7 ure 's avonds,
geeft deze maatschappij aan hare leden een
luisterlijk Concert gevolgd van danspartij
waarvan hieronder het programma
EERSTE DEEL.
1. Allegro militaire (Michiels).
2. Introduction et choeur
d'Hamlet (A. Thomas).
3. Ave Maria (Gounod),
adopté au ir prélude de J. F. Bach.
4. La Bohème, fantaisie (Puccini).
5. Route d'Alsace, polka pour
pte flüte (Rakosky).
TWEEDE DEEL.
1. Ballade en sol mineur, pr piano (Chopin).
exéculée par M. Moerman M*.
2 a) Divertissement (J. Haydn).
andante-menuetto-Finale.
b) Grossmüterchen (G. Langer),
trios par M.M. Van Neste frères.
3. M. J. Julal dans son répertoire.
4. Rondo capriccioso (Saiut-Saëns).
pour violon par M. Van Neste Michel.
5. Concerto en la mineur
le et 2e partie (Goltermann).
pour violoncelle par M. Van Neste Alph.
6. M. J. Julal dans son répertoire.
DANSFEEST.
Zondag 12 December komt er eenen fran-
schen tooneeltroep van Parijs, eene luister-
lijke vertooning geven, bestaande in
Polygèmei,
tragédie en 2 actes et en vers par A. Samain.
pièce en 3 actes et en vers par J. Richepin.
Comédie vaudeville en 2 actes,
par E. de Boyson.
volgens programma beloof het eene mooie
vertooning te zijn, later zullen wjj meer
uitleg geven.
stalen boogschutters.
Maandag 10 October had in deze bloeiende
maatschappij, de koning schieting plaats,
39 leden namen er deel aan, en allen deden
hun b st om den koning vogel af te schieten,
toen aan de derde ronde men eensklaps ge
rucht hoorde, 't was de vogel die door den
heer K. Deweerdi werd afgeschoten, allen
wenschten hem proficiat en drukten hem
de hand onder het geroep van Leve de Ko
ning 1 De heer voorzitter Brunfaut nam het
woord, en ia eene welgepaste redevoering
wensch te hij den nieuwen koniQg proficiat,
een glas werd gedronken op zijne gezond
heid 1 daarna heeft de koning eenige prijzen
gegeven die met veel iever bekampt zijn ge
weest.
De heer Deweerd is gekend sedert lang
als een behendige schutter, het is de derde
maal dat hij koning schiet in deze maatschap,
pij.
Wij wenschen hem gulhartig procfiiat.
Schieting van Maandag 17 October
Naar den Cirkel.
Hoog getal.
Dewanckel Jules 8 12 12 9 41
Laag getal.
Thirifays Xavier 3 2 2 1
Op Zondag 6 November geeft deze maat
schappij hare eerste vertooning met de me
dewerking van Mej. M. DEURBROECK, too-
neelspeelster te Brussel, en bestaande in-
tooneelspel in 4 bedrijven
Blijspel met zang in één bedrijf.
Eene schoone vertooning zooals men ziet.
De personen die een abonnement begeeren
worden vriendelijk verzocht zich te begeven
bij M. K. Deweerdt, Rijselstraat, 59 alhier,
waar de lijsten berustend zijn
Wy ontvangen van den koster van Ghe
luwe het hieronderstaande liefelijk briefje
dat wij het genoegen hebben geheel en
gansch over te nemen, aangezien het de ge
zegden van onzen vriend Stijn komt beves
tigen.
Hij bekent zelfs dat er een lekkerpot is te
Gheluwe.
Onze lezers zullen het karakter en het
groot verstand van den koster waardeeren;
en daar hy voor allen antwoordt, zullen z(j
eens te meer zien wie de bestuurders zyn der
gemeente Gheluwe.
Gheluwe, 17 October 1904.
Mijnheer de Opsteller,
Krachtens het recht mij door de wet
gewaarborgd, verzoek ik u dit schrijven
op te nemen in uw eerstvolgend nummer,
als antwoord op het artikel Een bezoek
te Gheluwe waarin ik aangevallen
x word.
x Dat ik het uitzicht mijner bediening heb
x of, anders en klaarder gezeid, dat ik aan
x een koster gelijke, moet elk end' een goed
x vinden. Een boer heeft best een boeren-
x uitzicht, 'k En mag het dus niet kwalijk
nemen dat Stijn vindt dat ik een ware
x kosterstype ben.
Yan typen gesproken, 't ware misschien
x de moeite weerd van eens Stijns uitzicht
x te beschrijven wel te verstaan den Ghe-
luwschen Stijn, die Fernand te woord
x staat. My dunkt dat het een volmaakte
x Judastype moet zijneen verrader-over-
drager-jaloerschaard.
x Zie mij hem daar staan, met zijn valsche
x katoogen I
x Voor dertig zilverlingen (vijftien geld-
x zucht, vijftien heerschzucht) is hij bereid
x zijne partij te verraden en galle en venyn
x te spuwen op dezen die gisteren nog z(jne
x vrienden waren.
x Hoor hem, Stijn-Judas, bezig 1 Burge-
x meester, secretaris, veldwachters, onder-
pastoor, koster, gemeenteraadsleden,
x werklieden, allen komen voor de pinne.
x 'Nen vuilen hond gelijk, heft hij zynen
x poot op tegen allen die hem in den weg
x staan.
x De eene is te goed, de andere te kwaad,
x de eene en deugt niet hierom, de andere
x daarom!
x Hij alleene is volmaakt, hij Stijn-Judas:
x noch te goed noch te kwaad, noch te koud
x noch te heet; kattelauw! van passé slok!
OnbaatzuchtigO neen, hij en zou nie-
mand concurrentie doengeen twee drie
stielen aangaan 1 (alhoewel hij, met éénen
x stiel, meer over heeft op een jaar, dan de
x koster met al zijne stielen verdient).
x Niet jaloerschHy leeft en kan ook
x verdragen dat een ander leeft! Daarom
■i ii ii li ii »n—
EN
