TAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
STADSNIEUWS.
Philips Van Artevelde.
1
Negentiende jaar.
Zaterdag 11 Maart 1905.
Nummer 10.
Het Liberaal programma
De Bedienden van den
IJzeren weg.
Klerikalen moraal.
Portret.
j Vlaamsche Ster.
Abmtnamentsprtys voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor den bulten. S.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncen, 15 oent
drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 oen tie man per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
amJdh berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureeïe dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. Do annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als-
HBsde die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magd&lenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag mid-lag vrij
sa onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekeaJ of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
bevat slechts vier artikels
Evenredige Vertegenwoordiging in alles
en voor alles
Een maneene stem
Elk soldaat voor zijn lot
Het werkmanspensioen aan 65 jaar van
1 frank daags.
Werklieden, herinnert u, dat de klerikalen
u geen behoorlijk pensioen willen geven in
uwen ouden dag.
Herinnert u, dat de klerikalen u minachten
en u een stemmeke geven, omdat gij werk
man zijt, terwijl de rijke en de kloosterling
2, 3 en 4 stemmen krijgen.
Peist er op als 't kiezing is 1
De bedieuden van ijzeren wegen ea open
bare werken, komen nogmaals een nieuw
dienstbevel (ordre de service) te ontvangen.
Het is het 116e van die soort!
Hoede bedienden daaruit wijs worden,
kan de duivel raden. Ditmaal heeft het be
trek op de kleeding van de hoogste tot de
laagste bedienden, ja zelfs tot de werklieden.
Niet min dan i9 bladz. beslaan de menig
vuldige en ingewikkelde inlichtingen. Het
bevat vooraf 10 artikels, met uitleg hoe de
bedienden den rouw moeten dragen en de
opsomming van de te dragen kleederen is in
drij afdeelingen en elke afdeeling in ver
scheidene reeksen van bedienden opgegeven.
Vnor elk bestaan er verschillende kleede
ren, waarbij zelfs het getal knoppen niet
vergeten is. Art. 6 zegt dat alle inhreuk zal
gestraft worden, niet alleen tegenover den
bediende, die ze begaan heeft, maar ook
tegen den onmiddelijken overste, of zijnen
gemachtigdo, die ze geduld heeft.
Dat eene propere kleedij volgens werk en
vermag geëischt wordt, is te verstaan en
zelfs wenschelijk, maar dat slechts bezoldig
de ambtenaren verplicht zijn den rijken man
te spelen en met ledige maag hunne plichten
te moeten vervullen is ongehoord. Ventre
affamè rCa point d'oreilles zegt een oud
Geschiedkundig Roman.
«Heil Arteveldel weerschalde het in de
straat zoo luid en zoo machtig dat de huis-
genooten van den zoon des Wijzen Mans
opschrikten.
Terzelfdertijd liep een jongeling de schaar
vooruit en richtte zich haastig naar de deur
van Artevelde's woning.
Hal daar is Gozewijn van Herzeele; hij
komt naar hier; wij gaan seffens de oorzaak
van dien oploop vernemen; zegde Philips
zich naar de vrouwen begevende.
Gozewijn bij die dwaze volksmenigte?
kreet Eerste. Maar hemel 1 wat mag dat
beteekenen 1 Zou men onze woning willen
bestormen
De jongeling, die men Gozewijn van Her
zeele genoemd had, moest met de dienstbo
den en de gebruiken van Artevelde 's huis
volkomen bekend zijn, want Eerste had
spreekwoord en dit is misschien wel oor
zaak, dat sommige bedienden noch hooren,
noch zien, omdat zij slecht gevoed zijnde,
hunne lastige taak niet kunnen volbrengen.
Dat men dan beginne met hunne traktemen
ten, hunne dagloonen te vermeerderen en zij
zullen hunne opgelegde taak met nauwge
zetheid en met ijver volbrengen.
Is het omdat die bareelwachter, of die
pioeheur een proper, splinternieuwe kostuum
draagt, dat er zooveel ODgelukken gebeu
ren? Men zou het wel moeten denken. De
spoorwegrampen zijn in Belgie sinds eenige
jaren zoo menigvuldig, dat de vreemde lie
den ze nauwelijks durven gebruiken, terwijl
de onregelmatigheden in vertrek en aan
komst bij honderden per dag plaats hebben.
(Een schoon gekleed hger is chic, 't is
mooi, zou de Hollander zeggen, waar wat
doen die kleeling, al die parade aan de
kennis zich goed van de wapens te kunnen
bedienen De Transvaalsche boeren pronk
ten niet met prachtige uniformen, maar ze
schoten honderden- Eogelsche officieren
neder).
Een wel betaaldp, tevreden knecht zorgt
voor zijne meesters en zijn8 uitgevoerde
taak laat niets te wenschen. Om een goed
werkman, een goed knecht, een goed be
diende te hebben, moet men dus goed be
talen, in plaats van door allerlei plagerijen,
door alledaagsche nieuwe orders en bevelen
den dienst lastiger en onverdraaglijk te ma
ken. De onder-chefs moeten de bediening
van chef of overste uitvoeren, zonder dat zij
daarvoor betaald worden; honderden dienst
doende chefs-garde, alhoewel dezes dienst
uitoefende, worden slechts als garde be
taalt, verstandige werklieden oefenen de
plaats van toezieners uit, alhoewel ze
slechts als werkman betaald worden;
piocheurs oefenen den dienst van chef-
piocheur uit en krijgen geen cent meer
voor dagloonhonderde vrouwen vervangen
hunnen man als bareelwachter voor eenige-
centiemen daags.
Aldus zijn alle bedieningen op de staats
spoorwegen aan minderen, dikwijls aan on-
bekwamen toevertrouwd.
Het moet dus niemand verwonderen, dat
zoovele ongevallen, zooveel rampen op de
Belgische spoorwegen gebeuren, en dat tie
heure uitroeping nog niet voleindigd, toen
hij reeds in de zaal verscheen waar hij on-
middelijk met vragen overvallen werd.
Gij hebt volstrekt niets te vreezen
zoo suste hij den angst der twee vrouwen
terwijl hij eenen teederen blik op Eerste
wierp. Het volk heeft zooeven, op de Vrij
dagmarkt, Mher Artevelde tot Opperhoofd
man uitgeroepen...
Ik, Opperhoofdman? kreet verwonderd
Philips. Dat is niet mogelijk! O neen! Dat
is niet mogelijk
De dekens der neringen zijn gelast u den
algemeenen wenscli aan te kondigen en u te
smeeken het volk te redden. Gij alleen zijt
in staat dat reuzenwerk te volvoeren en rust
en welvaart in de stad te doen wederkee-
renver klaarde Gozewijn.
O PhilipsI doe dat toch niet; klaagde
Lente. Gij weet hoe wispelturig de Gen
tenaars z(jn. Herinner u den akeligen dood
van uwen vader O Philips I blijf bij ons,
verlaat ons niet
En de ontroerde vrouw viel heuren echt-
vertragingen dagelijks zoo talrijk voorko
men.
De bedienden wachten nu een paar
maandeD naar de regeling van hunnen
mast, 't is te zeggen de besparingen, die zij
op den aankoop hunner kleederen verwe-
zentlijkl hebben.
Voorzeker zouden de oversten, die daar
weeral hunne uitsnuiten, liever zien, dat
alles verteerd of verkleed is, maar do nede
rige bedienden weten beter en hebben noo-
diger onkosten te betalen. Waarom dan zoo
lang gewacht om de verschuldigde sommen
uit te betalen
Z ju bet toch waar zijn, dat minister De
Sinet geldhonger heeft?
Den 25 April opent het Assisenhof van
Brugge zijnen tweeden zittijd te Brugge,
onder het voorzitterschap van den heer
Goddyn, raadsheer bij het Beroepshof te
Gent.
Er gaat nooit een trimester voorbijzonder
dat het assisenhof onzer provincie ten minste
ecu, zoo niet twee zittijden houdt, terwijl er
in de provinciën Limburg, Luxemburg,
Namen, ja zelfs Luik, dikwijls een trimester
komt, waarin het Assisenhof geen enkele
zaak op de rol ingeschreven vindt. In die
feiten ligt er iets vernederens voor de West-
Vlaamsche bevolking, wisr zedelijk peil zoo
laag gezonken is en derhalve zooveel werk
aan Moeder Themise oplevert, En als men nu
nog weet, dat de verdachten die voor het
Assisenhof te Brugge te recht staan, negen
maal op tien van den buiten komen, alwaar
de menschen door hunne geestelijke herders
in de vreeze des Heeren worden opgeleid,
moet men allicht gaan besluiten, dat zelfs
ten plattelande, alwaar de priester invloed
op politiek gebied zoo groot is, hun invloed
op zedelijk gebied zoo goed als nul mag
geschat worden.
Waar men onderwijzers op straat
werpt moet men gendarmen binnen roepen,
dit is eene gekende waarheid.
Wij ondervinden dit eens te meer ten
onzent. De clericalen hebben honderden
genoot om den hals, terwijl overvloedige
tranen langs heure wangen biggelden.
O lieve oom, kermde thans ook Eerste,
door Lente's droefheid getroffen, o lieve
oom, geef gehoor aan onze smeekingen 1
Aanvaard dien last met 1 Blijf bij ons, men
zal wel eenen anderen aanleider vinden.
Eenen anderen behoorlijken aanleider
vinden is lastig, zelfs onmogelijk voor 't
oogenblik; sprak Gozewijn met overtui
ging: Alleen Mher Artevelde kan het volk
opheffen uit de ellende waarin het gedom
peld ligt; zijn naam doet de geestdrift ont
vlammen en is een waarborg van welgeluk-
ken. Zoo velen reeds hebben het beproefd
ons vrede en voorspoed te schenken, en toch
bleven hunne beste inzichten vruchteloos.
O Mher Artevelde, voldoe aan het verlangen
uwer medeburgers, neem het bestuur in
handen, en Gent zal uwen naam zegenen I
Stemt toe dat de dekens bij u komen en aan
vaard de zending die zij u zullen opdragen...»
De dekens wil ik wel aanhooren, het
ware eene onheuschheid ze niet te ontvan-
goede scholen gesloten en onderwijzers afge
dankt en wat zien wij gebeuren.
Elk jaar wordt de begrooting der Rijks
wacht vermeerderd en zoo zijn wij er toege
raakt dat het gendarmenkorps dat in 1884,
onder 't liberaal ministerie 3 millioen 500,000
frs. aan 't land kostte, nu 8 millioen 600,000
uit de schatkist vergt.
En de minister van oorlog heeft ons laten
vernemen dat het daarbij niet zal blijven,
wat M. Woeste met vreugde vernam.
Die menschen schijnen zich in te beelden
dat hoe godvruchtiger een land wordt,
hoe meer gendarmen er moeten zijn. Dit is
een zonderling begrip van den vooruitgang
hebben. Immers men hoeft er niet naar te
streven om misdrijven en misdaden te beteu
gelen, maar wel er toe geraken de bevolking
derwijze te verbeteren dat uitbreiding der
rijkswacht totaal nutteloos blijkt.
Zoo de clerikalen overtuigd zijn dat onder
wijs en opvoeding geen invloed hebben op de
zedelijke ontwikkeling van ons volk, dat ze
dan de scholen sluiten en 't land overdekken
met kazernen. Integendeel, zoo zij den zede
lijken invloed der hoogere beschaving aan-
nemea, waarom voeren ze dan de leerplicht
niet in
De katholieke advokaat Planquaert maakt
in zijn vlaamsch blad het volgende portret
van de klerikalen. Op 100 katholieken, zegt
hij, zijn er 98 onnoojtelaars of mannen zon
der karakter, 1 van de 2 die over blijven
exploiteert de an teren en slechts de laatste
is een voorstelbaar man verloren in den
hoop.
Dus 98 kiekens, i stekvogel (de priester
waarschijnlijk) en 1 musch.
De overeenkomst bij de klerikalen is prach
tig niet waar.
Zondag 26" en Maandag 27n februari 11.
j gaven de leden onzer dappere tooneelmaat-
j
genverklaarde Artevelde. Maar het
ambt van Opperhoofdman aannemen, dat,
Gozewijn, o neen, dat nooit 1
Welaan, dit is r.eds veel? juichte de
jODgeling. Ik ga, ik vlieg om hen bet goede
nieuws over te brengen; aanstonds zullen ze
hier zijn, want ze naderden reeds wanneer
ik hen vooruitgesneld ben.
Nauwelijks had Gozewijn het vertrek ver
laten of Lente en Eerste hernieuwden bunne
smeekingen om Philips te beletten den ge
vaarlijken en ondankbaren last te aanvaar
den, dien men hem zoo onverwacht kwam
aanbieden. Nog waren zij bezig daaromtrent
allerhande beweegredenen te doen gelden,
wanneer Pieter Van den Bossche, Pieter de
Winter, Raas van Herzeele en tien of twaalf
dekens der neringen in de zaal verschenen.
Een handdruk was de groet der eersten, de
anderen bogen beleefd en schaarden zich in
eenen halven kring, waarvan Artevelde en
zijn gezin het Middenpunt vormden.
Wordt voort gezel).
HET WEEKBLAD
(30 Vervolg).
