VAN IJPHREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- Handels- en Annoncenblad.
Philips Van Artevelde.
Negentiende jaar.
Nummer 36.
Hel ouderwijs.
Ze laten zien dat zij
met de poepers zitten.
UkOBO«mentspr|]l voorop betaalbaar 8.00 fr. per jaar voordes buiten. 2 50 ft», voor stad. Per O maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fir. Armoncea: 15 cent
drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke n immers v.x>r artikels, enz. 4 fr. per 100
berichten van verkocpingen of andere bekendmakingen ten burede dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd De annoncen voor Belgie, i.er uitzondering der beide Vlaanderen, als-
pjtfil voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicity, Magdalenastraat, itrussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamd'' artikels na-'rt 'k te-.:en Vrijdag middag vrij
i jfiderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten beVatrende orden ijiet diigèhomeri
Binnen kort herbegint het school
jaar voor onze jeugd. Niet ten on
tijde roepen wij de aandacht der
voare liberalen op het belang van tien
keus der scholen.
Het officieel onderwijs is steeds de
grootste vijand gebleven van onze
brave klerifcalen, die spijts hun een
en twintigjarig bestuur, er toch nog
niet gekomen zijn het wetenschappe
lijk onderwijs geheel weg te cijferen
Zij weten ook dat, daar de laatste
struikelsteen ligt van de vrije prin
ciepen, nog niet rijp voor roomsche
slavernij, blinde gehoorzaamheid aan
de dwaalbegrippen en jezuïtische
huichelarij
In de onzijdige school alleen wor
den burgers gevormd, die op geen
sectarischen leest geschoeid zijn, men
leert hun niet anderen haten wier
politieke of philosophiscbe zienswijze
met de hunne verschilt.
He klerikalen hebben sinds lang
gezien waar zij de jeugd moesten lei
den. Daarom mieken zij scholen n ar
hunnen zin, waar de wetenschap
slechts een ondergeschikte rol speelt.
Zij kneden den zwakken geest van
het kind om dweepzuchtige mannen
te maken. Sinds 1884 kunnen wij
bestatigen tot hoever zij gelukt zijn.
De vrijgevigheid van ons staatsbe
stuur, het eenige ter wereld dat zijn
eigen onderwijs tegenwerkt, kent
geen palen. Terwijl de inlandsche
schoolmeesters met go den grooten
koek geldelijke toelagen verorberen,
worden de fransche kloosterorden
ruim bedeeld.
Geschiedkundig Roman.
Daar verschijud eensklaps de Ruwaard op
den hoek der straat. Het hoofd hangt hem
op den borst, en, in zijnen ptnschen persoon
ligt droefheid en bovenmatige kommer, üe
twaalf Wethouders) die den Opperhoofdman
ter verkrijging van den vrede naar Doornik
vergezelden, volgen even bedrukt en ter ne
der geslagen. Die houding alleen bevestigde
de bevolking in hare droevige vooruitzichten
en eene lange jammerklacht stijgt hartver
scheurend boven de mengte.
Te midden van het noodgeschrei des volks
verdwijnt Artevelde in het Tooghuis, terwijl
de Dekens der neringen zich voor het gebouw
in eenen kalmen kring scharen ten einde de
rede van den Opperhoofdman des beter te
verstaan.
Niet zoodra is de Ruwaard voor het ven
ster verschenen of het gekerm des volks
houdt op, en eene doodsche stilte heerscht
Op de Vrijdagmarkt. Hoezeer het lijden den
boezem van den zoon des Wijzen Mans ook
verscheurt, toch verheft hij thans het hoofd
otet fierheid eu zelfbetrouwen hij begrijpt
Wij liberalen achten het ons tot
eer steeds het staatsonderwijs verde
digd te hebben; wij verleenen geen
duit vertrouwen in de gediplomeer
den der papekrochten, en gelijk al
de vooruitstrevende landen huldigen
we het officieel onderwijs.
Ouders, nogmaals herhaald, zendt
uwe kinderen naar de officieele
school. Als de pastoor u komt spre
ken ten voordeele van zijnen winkel,
wijst hem spoedig van de hand. Wij
weten stellig dat paapmans dit sys
teem hier ter stede gebruikt. Weest
liberaal met woord en met daad.
Hoevele mannen zien wij niet in het
klerikaal kamp, ten gevolge der
school, wier ouders en grootouders
geleden en gestreden hebben voor
hunne politieke overtuiging en hun
plicht
Sommigen van ons kweeken nog
pilaarbijters en kwezels, omdat het
plus chic is de kinders naar het ge
sticht des chères sceurs of des rêvé-
rends pères te zenden, waar un saint
quelconque op de fagade figureert.
Zoo zijn de kleinen niet in rapport
met het vulgum pecus.
Anderen vinden onze gezegdens on
gegrond, en steunen hunne meening
op eenige afzonderlijke gevallen.
De oprechte liberalen zullen wel
weten welke school te verkiezen.
Sedert eenige weken, hoort men in
de dorpskerken, in al de missen des
Zondaags van niet anders meer pre-
dat zijne sterkmoedigheid over het lot zijner
geboortestad zal beslissen en bedwingt
zijnen eigen angst om enkel de gewichtig
heid zijner zending voor oogen te houden.
Het schijnt als wilde hij zijne medeburgers
doen gevoelen dat, hoe ellendig de toestand
des vaderlands ook weze moge, er niettemin
nog hoop is in de toekomst en dat wilskracht
en eensgezindheid het wreed beproefde Gent-
sche volk uit zijne vernedering kunnen op
beuren.
Na eenige oogenblikken spreekt hij
Vrienden en Gezellen.
Wanneer ik een veertiental dagen gele
den, met uwe Schepenen en Wethouders, de
siadverliet om te Doornik met den graaf te
gaau onderhandelen, smeektet gij ons den
vrede te willen medebrengen. Wij hebben
alles gedaan wat mogelijk was om uwe wen-
schen te vervullen en te verwezenlijken en
en den stad van den hongersnood te redden.
Boeten, ballingschap, de dood zelfs zouden
ons niet afgeschrikt hebben, zoo de vorst
slechts het Gensche volk hadde willensparen.
Helaas! al onze smeekingen zijn vruchteloos
geweest, al onze voorstellen zijn meêdoogen-
loos verworpen!
Noch de voorspraak van den bisschop van
diken dan over de slechte gazetten.
Wij zouden willen weten wat zij
met slechte gazetten bedoelen?
Zij verbieden immers ook het hei-
ligschrift of den Bijbel te lezen. Is dit
ook een slecht boek?
Volgens die predikanten mag men
geen andere gazetten lezen dan deze
die door hunne vrienden uitgegeven
worden, of, men wordt in het diepste
der hel verdoemd!
Gij ziet lezers dat die mannen mees
ter spelen over hemel en hel, zij zen
den al hunne politieke vrienden naar
den schoonen hemel en hunne vijan
den naar de hel. Maar zeggen is ge
makkelijk, wij twijfelen straf aan
hunne macht.
Sedert jaren hebben die mannen
zoodanig veel menschen levend ver
doemd dat de hel wel te klein zoude
geworden zijn.
Maar als die verdoemde komen te
nerven, gaan ze direct naar den
hemel, als ze maar geld hebben om
eenen grooten dienst te betalen.
Die mannen denken nog altijd, dat
zij in den goeden ouden tijd leven,
wanneer zij heer en meester waren,
en met een enkel woord iemand kon
den in 't gevang doen smijten, ophan
gen of verbranden.
Het is het geloof niet dat slecht is,
't zijn hare valsche dienaars,welke in
plaats van zich uitsluitelijk met den
godsdienst bezig te houden, zich ver
slaven aan de wereldsche goederen en
daardoor gedwongen worden zich in
de politiek te werpen om aan 't scho
teltje te geraken.
Maar daar zij nu geenen aardschen
Luik, noch de tusschenkomst van den graaf
van Henegouw, noch de bescherming der her
togin van Brabant, hebben onzen vorst kun
nen bewegen medelijden te hebben met zijne
rampzalige onderdanen.
Hij heeft zich zelf niet gewaardigd ons te
aanhooren, en alhoewel de dood zijner moe
der hem tot goedheid en vergevingsgezind
heid hadde moeten stemmen, heeft hij slechts
den Prootst van Harelbeke gezonden, om ons
zijne onverbiddelijke eischen te doen ken
nen.
En op welke voorwaarden, wil de vorst
ons den vrede schenken? vraagt eene stem.
De eischen van den graaf gaat Arte
velde voort, zijn wreed en streng en zullen
uwe harten met diepe droefheid vervullen.
dwang genoeg meer kunnen gebrui
ken, trachten zij de menschen bang
te maken met de hel.
Zij weten dat de drukpers een
machtig wapen is, want het is door
haar dat de menschen geleerd worden.
Zij trachten dus door alle middelen
de verspreiding en de lezing der an
ders denkende gazetten te beletten,
want nog eens gezegd, ze weten het
te goed
Dat door de gazetten licht gebracht
wordt waar het duister is;
Door de gazetten wordt hunnen
handel en wandel ruchtbaar gemaakt;
Door de gazetten weet men hoe
valsch en hoe hatelijk zij te werk
gaan
Door de gazetten wordt hoop ge
bracht waar verdrukking, vervolging
en broodroof heerschen
Door de gazetten worden de boeren
onderricht over de grootste boeren-
fopperij der boer- en andere bonden.
Om kort te zijn, zij vreezen de gazet
ten, omdat zij hun, hunne waarheden
zeggen zonder omwegen.
't is daarom dat zij verbieden op
straf van eeuwige verdoemenis die te
lezen of te doen lezen.
Zij vreezen en met recht dat het
rijk hunner vrienden ten einde is en
daarvoor beginnen zij van nu reeds
hemel en aarde te bewegen om hunne
vrienden nog eenigen tijd aan 't scho
teltje te houden.
Hunne vrienden aan 't schoteltje is
de weelde in hunne wijnkelder, onge
strafte heerschappij en voortduren-
den dwang.
bloed versmachten, hij wil voor immer allen
tegenstand van wege de Gentenaren onmo
gelijk maken om alzoo de stad naar wege-
vallen te kunnen behandelen en opdat nie
mand aan zijne wraak zou kunnen ontsnap
pen, eischt hij dat alle mannen en vrouwen,
van vijftien tot zestig jaren, blootsvoets, in
het hemd en met, den strop om den hals hem
tot Bulskampveld zullen te gemoet komen,
om zijae genade af te bidden.... Helpe God
Een luide jammerkreet, een machtige
klacht klimt bij de laatste woorden van Ar
tevelde uit de samengepakte volksschaar.
Het akelig gekerm der vrouwen: Wee
Gent! Wee ons! Wee onze kinderenI Helpe
God! vermengt zich met de vervloekingen
en het wraakschreeuw der mannen en jonge-
Hij wil dat wij ons op levensgenade in zijne lingen en voor eene wijl schijnt de Vrijdag'
handen overleveren en behoudt zich het recht
elkeen, zonder onderscheid, op leven en dood
en met verbeurte der goederen, te vonnissen
of te vergeven zonder wederspraak. Ik per
soonlijk en uwe Wethouders insgelijks, had
den ons volgaarne aan die voorwaarden on
derworpen en onze hoofden tot redding der
moederstad ten offer gebracht. Maar helaas I
dat offer kan den vorst niet bevredigen, hij
wil meer. Hij wil onze vrijheidsmiu in het
markt herschapen in een zoo hartverscheu
rend tooneel van vertwijfeling en wanhoop
dat de Ruwaard, ondangs zijne zelfoeheer-
sching, zijne tranen niet kan weerhouden.
Langzamerhand echter bedaart die betooging
van droefheid en haat en stijgen nog enkel
diepe zuchten uit de benepen borsten van
vrouwen en kinderen, terwijl de mannen,
met opgeven handen, klagen: Wat raad!
o God I wat raadWordt voortgezet.
HET
KBLAD
(26® Vervolg).
en niet
bondon Anorlnrornn on hnhon Ht winli Vlot vioohf 1. a. l_L
