YAN YPEREN EN HIT ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- en Handels Annoncenblad.
Twintigste jaar.
Koolmijnramp te Courrières.
De kerk in Frankrijk.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. par jaar voor den buiten, 2.50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr, 50 Per 3 maanden 1 fr. Annoncen 15 cent
per drukregel. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4. fr. per 100
Alle berichten van verkopingen of andere bekendmakingeu ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzonde ring der beide Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangendoorden Office de Publicité, Magdaienastraat. Brussel Men wordt verzocht alle hoegtnaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
en onderteekeod toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Wederlandsche solidariteit.
De mijnwerkers wei eld is in den rouw
meer dan 1200 bunner broeders sneuvelden,
deze week, in eens, op het onverwachts, in
volle bedrijvigheid.
Duizenden ea nog duizenden weduwen,
weezen en hulpelooze ouderlingen telt het
koolbekken van het Noorderdepartement te
meer, die niet alleen door droefheid over
stelpt zijn, maar in nood verkeeren.
Dat hebben de openbare machten van
Frankrijk in het bijzonder, en van gansch
de beschaafde wereld in het algemeen be
grepen van alle kanten, worden sommen,
overgroote sommen naar het comiteit ge
zonden, dat de taak op zich genomen heeft,
in het mogelijke, die overgroote ramp te
lenigen.
In ons land, te Anderlues en elders, be
leefden wij ook betrekkelijk groote kool
mijnrampen, en nooit zijn oDze zuiderburen
ten achteren gebleven zij gaven steeds zon
der tellen.
Uit dankbaarheid van den eenen kant en
uit menschlievendheid van de andere zijde,
zijn de Belgen verplicht, zedelijk en stoffe
lijk, hunne hulp uit eigene beweging aan te
bieden.
De heer Mestdag ter kiele, de nu rustende
procureur generaal van 't Verbrekingshof,
een pratikeerende geloovige, in een zijner
merkwaardigste mercurialen, over ruim 20
jaar uitgesproken, beweerde en «bewees
dat de goederen, waarover de kerk beschikt,
de eigendom zijn van den Staat
Hij werd door de klerikale pers van dien
tijd hevig aangevallen; niet, omdat hij on
waarheid gezegd had, maar, omdat hij eene
thesis had daargesteld, die van weinigen ge
kend was, en, door sommige onkundigen tot
dan toe soms aangevallen werd. Zijne groote
bevoegdheid in volkenrecht en gerechtszaken
dwong eerbied en geloof af en snoerde den
mond van vele schreeuwers.
In de Fransche Kamer van Afgevaardig
den grijpt eene ondervraging plaats aan
gaande de onlusten in Boaschepe, bij Haze-
broeck; de leiders der rechterzijde en van
het, centrum, namelijk de lieer Ribot, de zoo
dikwijls gewezen minister, stelden de op
roerlingen in het ODgelijkde pastoor Le-
mire, afgevaardigde van Hazebroeck geen
pastoor Daens of Foateyne, maar vrienden
van Paus en bisschopging verder en vroeg
aan 't goevernement, dat men de ware
piiebtigan zou opzoeken en straffen. Hij werd
grootmoedig, met een warme handdruk ge
steund door ztjneu ambtgenoot in Ghristi,
priester Gayraud.
De klaar- en vooruitziende katholieke lei
ders van de Fransche Kamers, de twee
eenige priesters er aanwezig, vonden de toe
passing van de wet gerechtigd, en veroor
deelden hen, de politieke katholieken en de
strijdlustige geestelij -heid, die het volk op
het dwaalspoor brachten, het dronken maak
ten, het wapenden en de oorzaak waren van
de bloedige onlusten, en te laf om aan het
hoofd van de verdwaalden te blijven; doch
welke in het oogenblik van gevaar óf ach
ter uitwijken óf den schijn aannemen de
kalmte en de gelatenheid aan te prediken
3)at zijn lafaards verklaart priester Lemire
ik ben een gematigde, gaat hij voort, doch
moest ik het volk ophitsen, ik bleef aan het
hoofd en ware de eerste in 't gevang.
Bestaat er in Frankrijk kerkvervol
ging
Geenszins En dat weten alle poliliekers,
al de priestersdoch zij hebben er belang
bij aan het volk wijs te makeD, dat de ker
ken zullen gesloten worden en de priesters
weggejaagd; denkende op die wijze, met de
wetgevende verkiezingen van April, het volk
te misleiden, om de republiek eene onder
laag te doen ondergaan.
In Amerika zijn al de godsdiensten vrij
heeft het gouvernement niets te zien in
welkdanige kerk ookiedereen zorgt voor
zjjnen godsdienst, betaalt zijne priesters,
onderhoudt zijne kerken of tempelsen gou
vernement en bedieners der eerediensten en
geloovigen bevinden er zicb goed mede; daar
zou men geene schooloorlogen, als in België
aantreffen, en geene godsdienstburgeroorlo
gen, zooals nu in Frankrijk; het is het land
van de kalmte en de verdraagzaamheidhet
gevolg van De scheiding van Kerk en
Staat
Wat bestond voordezen in Frankrijk
Een concordaat; dat wil zeggen, eene
overeenkomst op godsdienstig gebied, over
zoo wat meer dan 100 jaar gesloten tusscben
len Paus en het Fransch gouvernementdie
overeenkomst bevatte artikelen en voor
waarden na te leven en te onderhouden door
de beide partijen; in den loop van dat lang
tijdperk wees het fransch gouvernement,
katholiek zoowel als vrijzinnig er meer dan
eens op, dat de paus zijn woord niet gestand
hield, zich naar het concordaat niet voegde
er werden verordeningen in dien zin geno
men, en wetten gestemd de geestelijkheid
bekreunde er zich niet eens om zij, immers,
volgens hare bewering, heeft geene bevelen
te ontvangenzij is een staat in den Staat,
of beter gezegd, zij is boven den Staat.
De zaak Dreyfus heeft getoond, wat de
eigentlijke bedoeling van Rome was het
fransch ministerie verwees de fransche gees
telijkheid naar het concordaat. Niets hielp;
een godsdienstoorlog moest uitbersten. De
geestelijkheid toonde zich onwillig, onhan
delbaar. Ten einde alle verzoenings
middelen, beeft de Fransche republiek be
sloten, en in dien zin eene wet gestemd, van
met alle eerediensten af te breken. De kerk
in Frankrijk is nu vrij te handelen naar
goeddunken; zooals in Amerika zal voortaan
daar de godsdienst eene bijzondere zaak
zijn, waarin de Staat niets meer zal in te
brokkelen hebben.
Zullen thans de kérken gesloten worden
en de priesters weggejaagd
Wel neendat hebben eenige politiekers
en wat strijdlustige priesters het onwetende
volk dietsch gemaakt, en wenschteD, dat zoo
een radikale maatregel genomen werd het
tegendeel zal plaats hebben; meer dan 15
millioenen zijn in de tegrooting gebracht,
om de pensioenen der priesters te beialen
nog een twaalftal jaren geniet de geestelijk
heid hare jaarwedde; en die overgroote
sommen zullen enkel uit de begrooting ge
schrapt worden bij uitsterving van de be
langhebbenden wat meer is, de kerken
worden onvergeld, dus zonder het betalen
van pacht, ter beschikking van de bedienaars
en beoefenaars der eerediensten gesteld.
Waarom dan al dat rumoer, dat gerucht,
dat bloedvergieten bij onze zuiderburen
Dat alie3 geschiedt ter wille van de ka
tholieke partij: deze had bet volk gezegd,
dat de kerken zouden gesloten worden en de
priesters den lande uitgezonden; ze zijn in
hunne verwachting teleur gesteld; zij blij
ven beschikken over de kerk en meester
van al wat er in is, de oude priesters
krijgen hunne pensioenen voort en het groot
ste deA der andere hunne jaarwedde; dat
gaat hun niet; zij hadden wetens en willens
gelogen; en, om hun eigen niet te logen
straffen, liegen zij voort, in hunne bladen,
in bunne predikstoelen; zij prediken den
heiligen oorlog.; een burgeroorlog of een
oorlog met Duitschland, een Europeesch
bloedbad ware hun thans welkom, wanneer
de niel-toepassing van de wet op de
scheiding er het gevolg mocht van zijn.
Al de bladzijden van hare geschiedenis
immers zijn met bloed bevlekt men vindt
geen grootere omwentelaars en opstandelin
gen dan de bedienaars van gelijk welken
stelligen godsdienst, wanneer eene regel
matig gestemde wet hen rnet andere bur
gers op gelijken voet stelt. Al de voorrech
ten voor hen, geene plichten of den oorlog
aan wie hen weerstaat 1
Het Fransch gouvernement laat aan de
katholieken onvergeld de kerken ter
hunner beschikking, met al wat er in is
Maar waarom dan het opmaken van den
inventaris, 't is te zeggen, het opschrijven
van al wat in de kerken is en er aan toebe
hoort? Men zegt en velen gelooven het, dat
het fransch gouvernement zich van die rijk
dommen, van die schatten wil meester ma
ken, om ze later te gelde te maken
Daar is hoegenaamd niets vande Staat,
op aanvraag van de fransche katholieke
volksvertegenwoordigers, maakt den inven
tarismet het uitsluitend inzicht, al de
voorwerpen, thans aan de «Kerkfabriek
toebehoorende, te kunnen overzetten aan de
godsdienstige vereenigingen associations
cultuelles welke in uitvoering van de wet
op de scheiding binnen eenige maanden
door de bisschoppen zullen ingericht worden.
De katholieken van alle eeuwen en van
alle landen, de heersebzuebt en de schraap
zucht kennende van de bedienaars der eere
diensten, hebben de kerkfabrieken
ingesteld. Deze wettige instelling, door we
reldlijken bestierd, doch van wier bestuur
de pastoor der parochie deel maakte, en de
burgmeester der stad of gemeente van rechts
wege de voorzitter is bij weze of liberaal,
of klerikaal, of socialist of demokraat.
De kerkfabriek beeft de burgerlijke
verpersoonlijkingdat beteekent dat zij kan
ontvangen verkoopen in een woonl
bezitten Zij vervangt den Staat
iD het bezit der kerkgoederen en wan
neer zij ontbonden wordt bij gebrek aan
noodzakelijkheid van bestaan, geeft zij haar
goed terug, aan wien het behoort, dat
is aan den Staat
De kerkfabrieken die in België
bestaan, bestonden ook in Frankrijk tijdens
het concordaat, en hadden dezelfde zending:
aanvaarding van Staat, van departement,
van gemeente en van bijzonderen van alle
giiten ten voordeele en ter begiftiging der
kerkenverkoop en bezit derzelfde. De
scheiding van Kerk en Staat maakt een
einde aan haar bestaan en strikt genomen
behooren al de kerkgoederen aan dén Staat,
en zouden hem door de kerkfabriek moe
ten overhandigd worden.
Dat is wef door al de rechtsgeleer
den, tot welke denkwijze zij ook behooren,
thans aangenomen.
De Fransche geestelijkheid meende, dat
d i Republiek van dat billijke recht zou ge
bruik maken, en daarom roept zij sedert
maanden Eet gouvernement gaat hand
aan de kerkgoederen slaan, waarvan het
grootste deel door de geloovigen geschon
ken werd
Maar de ware leiders der katholieke partij
wisten, dat het anders zou zijn; en vree-
zende, dat de onwaardeerbare schatten van
sommige kerken voor eenen-iiiet door
eene kunst onwetende geestelijkheid zou
verschacheld worden, of uit schraapzucht
verborgen, heeft met Ribot aan 't hoofdbij
't fransch gouvernement aangedrongen, op
dat er tot het opmaken van den inventaris
van alle kerkmeubelen zou overgaan worden.
Van dien inventaris, welke tegenwoordig
in Frankrijk zooveel opschudding verwekt,
was geene spraak noch in 't wetsontwerp
noch in 't verslag van den verslaggever
Briand.
De katholieken hebben bet gevraagden
de republikeinen, willende tot het einde toe
gevend zijn, voldeden aan hunne vraag.
Het Fransch gouvernement, in plaats van
zich alles toe te eigenen, doet de onkosten
en troost zich de moeilijk- en onaangenaam
heden van alles op te nemen, van alles zorg-
vuldiglijk op te schrijven, opdat er niets
verdwijne of ontvreemd worden, met het
eenige doeleinde al die meubelen in hun
geheel en onbeschadigd over te leveren
aan de bedienaars der eerediensten.
Het laatste werk van de Kerkfabriek
in Frankrijk zal dus zijn al hare eigendom
men, de meubelen der kerken ongeschonden
en onvergeld over te geven aan de nieuwe
godsdienstige vereenigingen (associations cul
tuelles) welke de Fransche bisschoppen zfll-
len inrichten.
't Is zooals priester Lemire zegt eene wet
tige, behoudsgezinde en weldoende formali
teit welke de Republiek vervult en nog
maals getuigenis aflegt van hare goede in
zichten om liefde en verdraagzaamheid in
het land te doen heerschenen zeer misda
dig zijn zij, welke het volk misleilen.
Wie met het zwaard slaat zal door het
zwaard vergaan. Dat is iets oudsch. En toch
steeds waarheid. Wij vernemen uit goedo
bron, dat de katholieken van Halewijn tot
geheel andere gevoelens geko.nen zijn; zij
zullen, volgens de Journal de Roubaix
geen weerstand meer bieden, maar da ambte
naars, ongestoord, hunnen dienst laten doen.
Nooit te laat om wel te doen 1 Er zal hun
veel moeten vergeven wordenzij hebben
veel misdaan.
De geestelijkheid van Belgie in den predik
stoel en in hare bladen liegt stelselmatig,
wetens en willens onbeschaamd, wanneer
zij beweert, dat de Kerk in Frankrijk ver
volgd wordt; 'tis de priesterschap, die het
volk misleidt, die eenen burgeroorlog wil
verwekken, om door dat middel, denkt zij,
hare heerschappij te herwinnen.
In Frankrijk begint men in baar bloedig
spel klaar te ziende Belgen ook zullen zich
WEEKBLAD
iiT Q O Mn»
