T I
Li
1- JL
VAN YPSREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws- en Handels Annoncenblad
NIEUWXERKE.
Openbare vergadering
Openbare voordracht
Philips Van Artevelde.
Twintigste jaar.
Zaterdag 7 April 1906.
Nummer 14.
De heeren kandidaten
en de heer Advokaat La-
heyne zullen er het woord
voeren.
Liberale Jonge Wacht.
ZONDAG 8 APRIL 19)6,
Pol AN BI van Gent
C NU DDE van Synghem.
Uit ons programma.
De kiesstrijd.
Abannamsrttspr -s voorop oetaalbaar 3.00 fr. p;r j tar voor den buiten, 2 50 fr. voor stad. Per 6 maanden 1 fr, 50 Ter 3 maanden 1 fr. Annoncen 15 cent
per Irukregel. Recht* lijko eerhers ellingen 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centiemen per nummer Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4. fr. per 100
A'1-t berichten v r verkoopingei of andore bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncan voor België, ter uitzond* ring der beide Vlaanderen, als
mede de voor iie< buitenland word n ontvangendoorden Office de Publicité, Magdalenastraat. Brussel Men wordt verdocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
en onderteeke n to^ t zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
ZONDAG 8 a PRIL 1 906,
om 3 uren nt middags,
bij de Wedu e CLARYSSR,
Café de la TB TE D'ARGENT»
om 3 uren 's n imiddags
OVER
HST VERPUCH END ONDERWIJS
door do he eren
EN
Ingericht met medehulp van d^n Bond
voor het Onderwijs» waarvan M. Buis,
ou 1-Burgameaster van Brussel,voorzitter is.
Stelselmatige belagers van alle kleur heb
ben steeds stay tde gehouden, dat de liberale
party geen programma bad. Zij vergeten,
de uene, wetens en wil ens, de andere, om
reden van ouweten' heii, dat het congres
vaa 1847 een programma vaststelde, dat aan
de behoeften van dien tijd teene naai vol
deed. Thans is het gewijzigd ingevolge de
Cteschiedku dig Roma a.
(48" V srvolg).
De Vijandelijk, te d vaa Oudenaarde, dat
allo toe i adering me do Gentenaren hals
starrig weigerde, de snoeverij der bezetting
welke den Ruwaard "ui daagde en hem en
gansch Vlaanderen ito inde en tergde, gevoegd
bij de roekeloos-; daad ,vaa Daneel van Hale
wijn, dwongen Art-wvldo tot de belegering
vaa die stad te 'i slu. n Bèvelbrieven alom
do 'f h; t laad roidg* on tas doden een nog
al drijk leger nndgr zijn bevel samenstroo
mt O en wann tno op' 3 )n Mei het beleg
aanving. bedrr» g de nacht eer Vlamingen
"verscheideneduo.end- as rijders. Z j beschik
ten daarënbc en o> er talrijke ichiet- en
«ihuergotaigeo waarmeezij steene ten bom-
anei op de stal ko: ion werpea m waar-
ton .er zich d beroet te Dull Griet
"fee oud, die nut i bij lage, vijf uren «n bij
nachte tien u-'en v rr< hoorde bulderen.
Verse teidene Vlaams ;ie aa iv ierd' rs wilden
de vestiog ouruidclHliik as mallen en men
sel een zelfs geneigd tun gedacht '6 volgen.
Artevelde echter deel ie dit gevo.len niet.
hedendaagsche noodwendigheden en eischen.
Wat willen de liberalen en wat zullen zij
verwezentlijken eens het bewind in handen?
A. Verplichtend volledig onderwijs; kos
teloos lager onderwijs met scboolsoep en
schoolkleeding; wereldlijk staatsonderwijs
Wat is de Staat
't Is eene vereeniging van mensclien door
dezelfde wetten geregeerd.
Welke is de waarde van den Staat?
Zij moet geschat worden naar de persoon
lijke waarde van elk lil.
Daaruit volgt; Is de groote meerderheid
der arbeidende en voortbrengende klasse on
geleerd of maar zeer weinig lezen en
schrijven Is de opvoeding der hoogere
burgerij gesteund op dweepzucht en kweze
larij, de Staat of beter het landsbestuur zal
negen op tien malen, achteruitkruipend, on
verdraagzaam zijn in zake godsdienst, vyand
van degelijk onderricht; de openbare scho
len zullen vervangen worden door gendar-
merijen, kloosters ea bidkapellen, gevange
nissen en bedelaarsgestichtende werkman
zal veel uren werken, weinig verdienen,
slaaf zijn; de rijke, met de hulp van de
geestelijkheid zal hem gemakkelyk uitbui
ten: hij heeft immers geen bewustheid van
zijne menschenwaardehij ziet niet, kan
niet vergelyken, redeneert niet en kan niet
besluiten.
Is de werkman iotegendeel geleerd en
heeft de opvoeding van den ryke de weten
schap en de verdraagzaamheid 1 oor grond
slag, die staat, samengesteld in overgroote
deele uit bekwame werklieden, klaarziende
burgerij en verdraagzame rijke lui, zal voor
geen andere welken staat moeten onder
doen; zijne werklieden zullen gewaardeerd
en gezocht worden, zijne burgerij geacht,
zijne rijken en liooggeplaatsten bemind.
Het totaal van de enkele of individueele
waarden maakt de eigentlijke waarde uit
van een land.
Dat beginnen reels velen te begrijpen en
in te zien. Met genoegen bestaligen wij dat
reeds een groot aantal gemeenteraden, waar
onder katholieke en zelfs gez vorenen, wen-
Hetzij hij schrikte bij den stormloop es
te veel volk te verliezen, hetzij hij vreesde
dat Kerste hij de plun lering die er achter
zou volgen, mocht gedood of gekwetst
worden, hij haalde de krijgshoofden over om
de sterkte door den honger te bedwingen.
Daneel van Halewyn, dacht hij, zou toch do
onmenscheiijkheid zoover niet drijven, zyae
eigene dochter door gebrek te laten om
komen, alvorens tot de overgave te besluiten
Ten gevolge van deze beslissing werden alle
uitgangen bezet, en daar de Schelde van
den Zuidkant tot den toevoer van levens
middelen kon dienen, wijl Doornik, dat van
Frankrijk afhing, het insgelijks met den
graaf hield, werden balken en alen in den
stroom bevestigd om den doorgang der
schepen le beletten De stad was weldra zoo
nau v ingesloten dat cr zelfs geen haas
uilkon, zooals de kronijkschrijvens het ge
tuigen. Het gebrek was dan cok te vreezen
oiscbo.m Daneel van Halewyn, volgens de
aanbevelingen vaa den graaf, zorg gedragen
had de vesting overvloedig van levensmid
delen le doen voorzien.
D..t het met Kerste, gedurende dit beleg,
alleszins jammerlijk en beklagenswaardig
toeging, hoeft niet gezegd. Wel was zij niet
schen uitgedrukt hebben ten voordeele van
het verplichtend onderwijs.
Wat meer is: ik was over zoo wat drie
weken in eene naburige stad in gesprek
met de onderwijzers der gemeenteschool
allen zeer katholiek en te gelijk zeer
godsdienstig en ter mijner groote ver
wondering kon ik bestatigen, dat zij niet
alleen het verplichtend onderwijs genegen
waren, maar dat zij er geen bezwaar in
vonden de onzijdige zedeleer in de school te
zien invoeren.
Sedert twintig jaren zijn wij ver vooruit
gegaan, dank aan den helleren en prak-
tischen geest der Belgen, die nu begint te
ondervinden, waar de oorlog tegen het
openbaar onderwijs hen bracht
Allen die durven spreken ouder de
mindere klas vooral weuschen die nood
zakelijke hervorming.
Iedereen nagenoeg is heden doordrongen
van die waarheid, dat de ouders verplicht
zijn, zoo noodig gedwongen om aan hunne
kinderen niet alleen het stoflelijke, doch
het zedelijke en het verstandelyke te bezor
gen. Bij gebreke aan doorzicht der ouders
moet de Staat zorgen, dat al zyne leden in
state, hun eigen te verheffen en medewerken
tot zijnen bloei, vooruitgang en voorspoed.
In den Staat» hebben wij twee afzonder
lijke standen de werkers of voorbrengers,
(hoofd- en handwerkers) de niet werkers of
parasieten (coupons knippers en lompen
proletariaat).
Het lompen proletariaat, dat uit oorzake
van zijne onwetendheid, hondsch en slaafsch
en kruipend is kost ons jaarlijksck millioe-
nen wij kweeken het in het gering, in de
bedelaars gestichten, door tusschenkomst
van het armbestuur cf de byzondere liefda
digheid en zijne kroost in de huizen voor
verlatene kinderen en in de hu--ormings-
scholen.
Het onderwijs verplichtend, dat wil
zeggen, alle kinderen in de school, van 6 tot
12 jaar b. v.
Men versta ons niet bier mis, wij bedoelen,
dat de ouders bunne kinderen zenden naar
gehouden aan het bevel door beuren vader
gegeven en volgens welk vrouwen, kinderen
en ouderlingen ia de kerken opgesloten
werden om die he vegingen en handelingen
der krijgslieden niet t.e b dernmete imaar
haar toestaad was daarom niet beter,
Wouter van Massomen, de gehate Wouter,
dien zij uit al da krachten harer ziel
verfoeide, viel haar gestadig lastig met zijne
bezoeken en zijne brandende verklaringen;
het scheen dat de gedurige tegenspoed, de
herhaalde mislukkingen zijner ontwerpen
hem, zooals Daneel het gezegd had, tot meer
moed en volharding aanspooren. Ea noch-
taos moest hij genoeg gevoelen dat zijne po
gingen zonder uitslag bleven, want de maagd
bejegende hem steeds met tergende onver-
schillendheid en onbewimpeld misprijzen.
Doch hij erkende het spreekwoord: Wie
aanhoudt verwint, en deinsde nog voor wei
gering nog voor hoon. Meermalen gebeurJe
het hem de edel vrouw, zooals vroeger te
Brugge, eene toekomst van liefde en zoet ge
not voor te spiegelen en niet zelden hadden
dan yselijke tooneelen plaats waarin de laag
hartige Massemen meestal eene droevige rol
speelde.
Dit was nogmaals het geval op den 5 Juli
de school hunner keus; wie van het staats
onderwijs niet wil, onttrekke er zijne kinde
ren doch de Staat moet in machte zijn en
den plicht op zich nemen de kinderen te
onderwijzen en te voeden, welke onder dat
opzicht door hunne ouders verwaarloosd
worden en een bescheiden toezicht te houden
op de bekwaamheid en de zedelijkheid van
het onderwijzend personeel der vrije scholen.
Het onderwys is de hefboom der samen
leving; die natie, waar het onderwijs in eer
gehouden wordt; dat land, waar men
o:. k.sten doet voor de opvoeding van de
volksklas, is het eerste land of zal het
worden.
De geestelijkheid heeft het volk opge-
ruischt tegen den leerplicht, omdat zij bang
is, dat het volk in haar afschuwelijk spel zou
klaar zien ea hare geschiedenis k innen -
Da liberale partij zegt aan de werkende
vader, moeder, uw kind is zesjaar, vertrouw
het mij toe, ik geef het voedsel, kleeding,
onderwijs, opvoeding, kortom, ik maak er
een man van, een toekomende goed burger,
een nuttig lid voor de samenleving, voor den
Staat.
O, neen, antwoordt de arme werkman,
dat nooit! mijn kind moet niet geleerd zijn,
heeft geene opvoeding noodigdit had ik
ook nooit en toch ik leef
De klerikale partij zegt: Uw kind is
19 jaar, geef het ons; wij zullen er kanonen-
vleesch van maken en kindermeiden; het aan
zijn werk onttrekken en het gedurende
jaren een geestdoodenden onzedelijk kazerne
leven, ver ier zijnen dooa beleven.
M-'t liefde, gulhartig, scheuk ik mijn oog
appel, mijn steun, bij wie zijne moeder zoo
veel slapelóoze 'nachten doorbracht en die
thans onze troost en onze trots uitmaakt,
roepen vaderen moe Ier mat leende stem
en tranen in de oogen: maak een hondje
van, een man zonder wil en karakter, en
zoo noodig een vader en broedermoorder,
een soldaat. Volgt).
De'tijd kort schrikkelijk inNog slechts
6, 7 weken scheiden ons van de algemeene
een dag in de jaarboeken van Oudenaarde
met boedige ietteren aangeteekend. Van
's morgens reeds had hij zich bij de jonk
vrouw aangeboden, want het gerucht eener
ontzetting had zich verspreid en hij willede
eerste zijn om dit gelukkig nieu ws aan de
maagd mede tedselen.
Kerste, begon hij, naar alle gedachte
s onze red iing naken i. Volgens do zeer ge
gronde vermoedens der krijgsoversten, is
een talrijk leger ia aantocht dal ons Ier hul-
ps k mt
Inderdaad? vroeg bel m isjvden edel
man met een meags :l van hoop en teleurstel
ling aanschouwde.
Dat ten mios'e, meent men te m >eten
opmaken uit de beweging, die inen ia het
vijandelijk leger bespeurt. D opstandelingen
schijnen hol beleg op te breken en voorne-
rti rjs te wezen naar het zuiden te rukken.
O! mocht dat waar zijn, Kerste dan zouden
weldra heilvolle dagen voor ons aanbreken,
want hei oproep is het eenigste belets-1 tot
ons geluk. O! wat zaligheid znllen wij sma
ken, wanneer eenmaal onze liefde door
's priesters band zal gezegend zijn, en wij
elkander voor eeuwig zullen tóehoören....
Wordt voortgezet.
WEEKBLAD
vMBMBBeBaKsaaaasg ^ssa&B *®mb3bki
Sasraaw».
