4: -
Eindelijk, de heer Charles Malo besloot als volgt een artikel in
het Journal des Débats
I)e vesting Antwerpen vergrooten is dus goed ofschoon
zij slechts waarlijk nuttig is in het minst waarschijnlijk geval
afzonderlijken inval, rechtstreekschen aanval tegen België I
doch het leger te velde versterken, het, zoo spoedig mobiel en
zoo volkomen beschikbaar te maken als mogelijk is voor
't verdedigen van de grens, dat ware nog veel beter.
Al de militaire bevoegde mannen, generaal Langlois evenals
generaal Zurlinden zijn het eens om te zeggen, dat België een
leger van 300,000 man moet hebben, 't Is niet met, de vrijwillige
dienstneming of den beperkten dienst, dat men die manschappen
zal vinden alleen de persoonlijke dienst, in den vorm van alge-
meenen dienst met korten diensttijd, kan ons daartoe brengen.
Over den diensttijd moet men trachten het eens te worden het
volk zou den dienst op zijn Pruisisch niet aannemen er dient
dus iets anders gevonden, en ik zie niets dan den algemeenen
dienstplicht, maar het antwoord op die vraag moet niet van ons
komen.
Ik stel de vraag niet met het oog op de politiek alleen de
verantwoordelijke Regeering kan de oplossing vinden in gemeen
overleg met de bevoegde mannen.
Het «enige dal wij kunnen doen, is den weg afbakenen. Ik voor
mij wijs het Zwitsersch stelsel van de hand, zooals ik het reeds
heb gezegd ik vestig de aandacht op het stelsel van generaal
Dejardin, die den diensttijd van één jaar aanneemt, het Neder-
landsch stelsel, dat zich op 9 maanden bepaalten eindelijk, op
het stelsel aangeprezen door de Belgique Militaire en dat, aan de
rechterzijde, door den heer Helleputte wordt opgehemeld.Ik ben
overigens overtuigd dat wij een Belgisch stelsel zullen vinden,
eenvoudig, practisch, van democratische denkbeelden uitgaande.
(Zeer wel links.)
Kieswetten
Ik kom tot de kiesquaestie waarover ik eenige uitleggingen
wil geven. Het geldt hier twee zaken het kiesrecht voor de
Kamers, dat eene herziening der Grondwet vergt en het kies
recht voor de gemeente, dat kan worden opgelost door eene
eenvoudige wet.
Be herziening der Grondwet werd door heel de linkerzijde
aangenomen en ik heb er mij bij aangesloten. Hel meervoudig
stemrecht bevoordeelt den buiten zoozeer,dat men het stemrecht
van den buiten heeft genoemd het geeft trouwens aanleiding tot
allerhande bedrog.
Moeten wij tot het algemeen stemrecht gaan Wij bezitten het
in dezen zin dat iedereen mag stemmen maar het werd ver
deeld in klassen. Ik ben geen blind voorstander van de politieke
gelijkheid, maar ik moet erkennen, dat een strooming er al de
Europeesche wetgevingen naar voert.
De heer Woeste heeft het meervoudig stemrecbi een hord-
papieren hinderpaal geheeten en de heer de Smet de Nayer
deelde zijne zienswijze. De heer Lefebvre verklaarde, dat het
onvermijdelijk een overgangsmaatregel zou zijn. Er dient te
worden onderzocht, of de hervorming der kieswet voor de ge
meente radikaal en beslissend of enkel een stap vooruit moet
zijn.
Ineen artikel in een tijdschrift verschenen heb ik mij voor
dat laatste stelsel verklaard en bewezen dat men onze kieswetten
moest eenmaken in afwachting dat een algeheele erx grondwet
telijke herziening zou gebeuren.
Tot verdediging dier zienswijze voegde ik er twee punten aan
toe ik verklaarde mij tegenstander van het stemrecht op een-en
twintigjarigen ouderdom met zes maand verblijf en dat zoo men
verder wilde gaan ik mijn meening voorbehield. II schaam me
niet te erkennen dat ik bijna alleen bleef met mijn meening.
(Gelach rechts.)
De overgroot,e meerderheid mijner vrienden verklaarden mij,
dat, het meervoudig stemrecht voorgoed door 't volk was veroor
deeld. Inzonderheid spraken mijn vrienden van de Vlaamsche
provinciën zoo. Moest ik me van mijn partij afscheiden, en haar
den dag vóór den verkiezingstrijd aan twee scheuren.
Ik heb het tot mijn plicht gerekend de zaak te onderzoeken
en een vergelijk te trefïen.
Ik zal raad houden met mijn partijgenooten, met liberalen,
sprekende namens het liberalisme
Gij weet welk stelsel mijn partijgenooten hebben aangenomen.
Evenredige-vertegenwoordiging is een waarborg tegen alle
misbruik van macht.
i Het eenig onbeslist gebleven vraagstuk is het referendum voor
de gemeente, in zake van groote uitgaven, iets wat den heer
Lorand nauw aan "t hart ligt. Dit referendum zou plaats hebben
onder al de schatplichten.
Het denkbeeld van den heer Lorand steunt op dit beginsel,
dat de uitgaaf moet worden bekrachtigd door hen, die ze be
kostigen.
Het stelsel van kiesrecht dat wij voorstellen, steunt op een
dubbelen waarborg den ouderdom en de familie.
De waarborgen, steunende op ouderdom en familie werden
door onze vrienden aangenomen, en ik verdedig ze met hen. Na
ons programma aldus te hebben, uiteengezet ben ik benieuwd
het uwe te kennen. Misschien zijn onze formulcn onvolmaakt,
zij bevatten, in elk geval, practische oplossingen. Hebt gij er
om het militaire vraagstuk op te lossen
Het klerikaal programma
Uw programma beoogt dus enkel wederstand. Doch, dat is
slechts een programma als het algemeen welvaren is bedreigd;
welnu, heden is het slechts de Regeering, die bedreigd is. Gij
wilt enkel het bewind bij de teugels houden. Gij hebt van den
Staat eene wereldlijke kerk gemaakt naast die der priesters
naast uwe strijdende priesters, staan uwe wereldlijke voorvech
ters, namelijk uwe notarissen en vrederechters.
Sedert 1884 heeft men 242 rechters benoemd, waaronder 217
clericalen. In de Vlaanderen en Limburg zijn allen katholiek. In
het arrondissement Namen behooren al de vrederechters tot de
clericale partij, behalve één, die benoemnd werd onder het
liberaal bewind. In het arrondissement 'Bergen werden uitslui
tend clericale vrederechters en plaatvervangende vrederechters
benoemd. In het arrondissement Brugge, op 57 benoemingen,
werden er 9 gedaan ten voordeele van overleden notarissen. Op
de 48 benoemingen, zijn er 47 clericale benoemingen.De kantons
van Gbistei, Ruvsselede, Tielt en Ardoye hebben niet een enkel
liberaal notaris. Een enkel liberaal blijft ons over in het kanton
Thourout.
Uw geestelijkheid vuurt den politieken strijd aan: zelfs in de
kerk komt er weerstand tegen de dwingelandij der bisschoppen
en der hoogere geestelijkheid, die alles wil besturen. Het is
Mgr. Hevlen, die om zijn "ijver weldra den kardinaalsmantel zal
krijgen, welke, in zijn mandement in 't begin van dit jaar, de
candidaten aanwijst en gebebpn tot den goeden uitslag der ver
kiezingen voorschrijft.
Bij dit tijdstip van vulkanische uitspuwingen, braken al de
kraters.
Het oud vraagstuk der kerkhoven komt opnieuw te berde. De
heer Asou heeft onlangs bewezen, dat een arrondissementscom
missaris het bestaan van het hondenkot had bekrachtigd 1 Te
Thielt verbiedt men den verkoop van dagbladen. In andere
steden worden de in de schouwburgen op te voeren stukken
onderworpen aan goedkeuring. Het godsdienstig fanatisme wil
heer en meester spelen.
De liberale gemeetebesturen, ondersteund door bijzondere
personen, hebben de Schoolcantine's en het werk der kleeding
van scholieren ingerichtdaarin ligt niets politieks. En terwijl
dergelijk werk wordt aangemoedigd door het Engelsch parle
ment, tracht de Belgische Kamer het te vernietigen.
De rechterzijde tracht niets anders dan het volksonderwijs te
vernietigen, zonder het door iets te vervangen gij handeldet
als geestdrijvers.
Doch dat gelukte u niet, en goedbedachle lieden deden het
door den heer Minister van Binnenlandsche Zaken gewijzigd
ontwerp van den heer Woeste in de doos bergen. Gij zoudt het
niet durven voordragen voor de verkiezingen. Onderbrekingen
Gij zoudt uwe werken met ons geld wille ondersteunen, doch
dat zal niet geschieden. (Gerucht).
Gij zoudt ook aan de schoolcantine's den'! aard van liefdadige
werken willen geven.
De heer de Trooz. Zij zijn ook niets anders Verzet links!.
De heer Hymans. Het land zal u niet volgen en lusschen
u en ons kiezen, tusschen geestdrijverij en vrijheidszin.
Wij vertengenwoordigen den nieuweren geest en gij vertegen
woordigt den geest van het verleden.
Zoo het land wil, en het zal willen, zal het zich met een enkel
woord, met de stemming den 27 Méi bevrijden (Zeer wel Toe
juichingen links. Spreker wordt door zijne partijgenooten geluk,
gewenschtj.
