2
Z. E. H. Kanunnik Vandenberghe, groot-
vicaris, de leden van het kapittel en E. H.
English, ceremoniemeester.
Het H. Misoffer werd opgedragen door
Z. E. H. Kanunnik Delaere, de heldhaftige
Ypersche deken van binst en na den oorlog,
met als diaken en subdiaken E. H. Nuytten,
de oudste priester-Yperling, bestuurder der
Reguliere Kanunnikessen van St Augustinus
te Yper, en E. H. Paul Sobry, ook Yperling,
zoon van onzen geachten Heer Burgemeester,
professor van Rhetorika aan het Klein Semi
narie te Rousselare.
Onder de talrijke aanwezige overheden
bemerkten wij de vereerende tegenwoordig
heid van den Heer Van Caeneghem, minister
van Openbare Werken, officieel afgevaardigde
der Regeering van Weledelen Heer Bruneel
de la Warande, senator van Dr H. Brutsaert,
volksvertegenwoordiger van MM. Sobry,
burgemeester Declercq, Lemahieu en D'Hu-
vettere, schepenen Struye, oud-senator
Verhaeghe, algemeen bestuurder van den
dienst der oorlogsschade Verwilghen, ko
ninklijke hoogcommissaris Coomans, bouw
kundige G. Tack, J. Antony, M. Cocle,
A. Dochy en F. Haus, leden van den Kerk
raad van St-Maartens enz.
Het mannenkoor van St-Maartens, begeleid
met symphonisch orkest, onder de kundige
leiding van den Heer Lionel Blomme, be
stuurder der stedelijke muziekschool, voerde
op treffende wijze de driestemmige mis van
Aug. De Boeck uit, en de plechtige Mis
eindigde met den pontificalen zegen, door
Z. D. H. Mgr Waffelaert gegeven, en met
het spelen van ons Ypersch Tuinlied.
Al deze verhevene plechtigheden en in
't bijzonder de solemneele Hoogmis met
pontificale assistentie, iets dat we hier te Yper
maar zelden het geluk hebben te mogen
bijwonen, werden door de talrijke en inge
togen geloovigen met de vroomste godsvrucht
gevolgd, en hebben op allen een diepen en
onvergetelijken indruk gemaakt, zoo door het
groot getal aanwezige priesters van Yper en
't omliggende, als door de kostbare en schitte
rende gewaden die Mgr de Bisschop en de
officianten droegen, de verhevene en ziel
roerende gebeden, de prachtige en meesterlijk
uitgevoerde gezangen, in een woord door
gansch het buitengewoon en luisterrijk cere
monieel vertoon dat in het heerlijk kader
onzer mooie en ongeëvenaarde St-Maartens
kerk werd ten toon gespreid.
Na de H Vis werd» n, aan de deur der
dekenij, als een nijzonder blijk van erkente
lijkheid en kindei lijke genegenheid, twee
mooie bloemtuilen aangeboden aan H. D. H.
Mgr Waffelaert en Lamiroy door twee lieve
meisjes, in 't wit gekleed, van de school der
H. Familie.
Daarna had, om I u voor een vijf en
zeventigtal genoodigden een banket plaats in
den Katholieken Kring. De zaal was er rijk
versierd met natuurlijke bloemen en midden
de borstbeelden onzer beminde vorsten prijkte
een mooi portret van Zijne Heiligheid Paus
Pius XI. De tafel was voorgezeten door
Z. D. H. Mgr Waffelaert, omringd van Mgr
Lamiroy, van den Heer Minister Van Caene
ghem en al de geestelijke en burgerlijke
overheden.
Tijdens het banket hield Z. D. H. Mgr
Waffelaert een prachtige rede en herinnerde
eraan, met een zichtbaar genoegen, dat hij
over 70 jaar ook Yperling was en in het
bisschoppelijk College onzer stad zijne stu
diën heeft gedaan. Hij zegde ook welk een
geluk het voor hem was de verrijzenis der
prachtige Kathedraal van Yper te mogen
voorzitten en bracht een bijzondere hulde aan
den verdienstelijken oorlogsherder, Z. E. H.
Kanunnik Delaere. Hij wenschte vervolgens
den Z. E. H. Deken Vermaut en gansch den
Kerkraad geluk voor den prachtigen uitslag
waarmede hun onverpoosd werken bekroond
is geworden, en vond een gansch bijzonder
woord van dank voor den heer bouwkundige
Coomans, de vernuftige opbouwer der Kathe
draal, aan wien het te danken is dat dit
heerlijk praalgebouw thans in al zijn vroegere
schoonheid en macht weerom oprijst. Hij
huldigde eveneens den Heer Staatsminister
Vande Vijvere, destijds Minr der Verwoeste
Gewesten, die er machtig toe bijgedragen
heeft om dezen heropbouw mogelijk te maken,
en begroette met vreugde de tegenwoQrdig
heid van een lid der regeeiing. Daarna sprak
hij ook nog eenige woorden van dank voor
al de medewerkers aan de stoffelijke en geeste
lijke herleving der stad Yper, een der roem
rijkste steden van de wereld. Hij drong er
met nadruk op aan hoe noodig het is het
wettelijk gezag te eerbiedigen en allen samen
hand in hand te werken, in liefde en getrouw
heid tot heil van ons Kristen Vlaanderen en
van ons duurbaar Belgenland. Een warme
ovatie begroette deze wijze en vaderlijke rede
van den Doorluchtigen Kerkvoogd.
Toen was het de beurt aan Z. E Heer
Deken Vermaut, die met zijne gewaardeerde
welsprekendheid, aan den Hoogwaardigen
Opperherder van het bisdom den hartgron-
digen dank der Ypersche bevolking uitdrukte,
steunend op drie redenen
We bedanken U, Mgr, eerst en vooral
om de hooge genade der kerkwijding zelf.
Yper is altijd en terecht fier geweest op
dezen heerlijken tempel dien we in weer
wil van de historische veranderingen, en in
aandenken aan het grootsch verleden
blijven heeten onze kathedraal.
St-Maartenskerk is als het hart van die
oude stad met haar rijk verleden het hart
waar, voor eigen kinderen en vreemde be
zoekers, nog als de stille hartklop wordt
gevoeld van een teruggeloopen grootheid.
St-Maartens, met zijn uitwendige pracht en
zijn koninklijke binnenruimten, met zijn on
sterfelijke kunstgewrochten door voorge
slachten hier opeengestapeld, met zijn praal
graven waarop de gemyterde prelaten hun
rustigen doodenslaap te slapen liggen Hier
op die wanden was heel de grootsche ge
schiedenis van de aloude stad te lezen, zijn
godsdienstige geschiedenis en zijn burgerlijke.
Groot was de liefde van alle Yperlingen
voor hun kathedraal. Groot was de droefheid
toen in de sombere dagen van den oorlog, al
deze pracht in rook en vuur ineenstortte...
God zij gedankt, tien jaar na de verwoesting
staat het reuzengebouw, waaraan men wel
eens honderde jaren had gearbeid, in al de
pracht zijner eerste lente.
En vandaag is, bij die herrezen materieele
pracht, nu gekomen een veel heerlijker sieraad
en voltooiing nu, door de consecratie, het
monument geworden is in den vollen zin des
woords het domus Dei et porta cceli het
huis Gods en de deur des Hemels. Het is
alsof de heilige zalvingen, de oorlogswonden
van den machtigen reus volledig hebben ge
heeld. We treuren niet meer om wat verloren
ging, daar wij het kostbaarste hebber, terug
gevonden en onze blanke kathedraal
weerom geworden is het hart van het gods
dienstig leven, dat, zooals in vroegere tijden,
de rijke stroomingen der genade tot in de
verste uithoeken onzer stad zal omdragen.
Om deze groote gunst die alleen van U,
Mgr, als Vader van dit bisdom kon komen,
danken wij U eerst en meest.
Wij danken U ten tweede, Mgr, omdat Ge
voor deze plechtigheid hebt afgevaardigd
onzen beminden oud-deken, Uwen Coadjutor
Z. D. Hoogwaardigheid Mgr Lamiroy.
We weten het, omdat Gij zelf, Mgr, het
meer dan eens hebt gezegd, dat de consecra
tie van onze St-Maartenskerk voor U als de
kroon moest zijn op het herstel van het ver
woeste Vlaanderen, een plechtigheid die Ge
U zeiven als een bijzondere voldoening hadt
voorbehouden.
Het is slechts Uwe fijnzielige vaderliefde
die U kon ingeven van dit opzet af te zien, om
de consecratie te laten verrichten door iemand
die aan het materieel herstel van St-Maartens
zoo machtig veel heeft bijgedragen.
Yper is U, Mgr, voor dit fijnzielig gebaar
zeer dankbaar. We danken U om de groote
vreugde die Ge vandaag aan onzen Hoog
waardigen en dierbaren oud deken hebt ge
schonken. Gedeelde vreugde is dubbele
vreugde», zegt het spreekwoord. U w vreugde,
Mgr, moet dan groot zijn, omdat Gij van Uw
vaderlijk voorrecht hebt afstand gedaan ten
gunste van den besten Uwer zonen. En op die
wijze heeft de Voorzienigheid, in deze plech
tigheid, een onzeggelijken troost geschonken
aan die twee werkers hun gedachtenis is
onafscheidbaar de twee werkers die den
last van den arbeid en de hitte van den dag
hebben gedragen Z Hoogw. Mgr Lamiroy
en zijn geachten en beminden en onvergete
lijken voorganger Z. E. Heer Deken Delaere.
We danken U ten derde en ten laatste,
Mgr, om Uwe aanwezigheid op dit feest.
Het is nu 70 jaar geleden dat Ge, als jeug
dige student, hier in de schaduw der kathe
draal zijt opgegroeid, dat Ge voor onze pracht-
kerk de schoonste van uw bisdom de ge
negenheid hebt opgevat die Ge onverzwakt
door Uw leven hebt meegedragen.
Zonder U ware ons feest niet volledig ge
weest. Dat Ge ons die volheid der vreugde
hebt willen brengen is een reden van blijvende
dankbaarheid. God vergelde het U Domimis
conservet et vivificet et beatum faciat in terra.
Moge Uwe Hoogwaardigheid in de schaduw
van onze geliefde kathedraal terugvinden,
meer nog dan zonnige jeugdherinneringen,
de zonnige jeugd zelf en hernieuwde levens
kracht Ad multas annos
Vervolgens bracht de heer Minister Van
Caeneghem de hulde der Regeering aan de
stad Yper die thans door de verrijzenis harer
Kathedraal een der schoonste monumenten
van gansch het land bezit. Hij bedankte in-
zonder de opbouwers, den heer bouwkundige
Coomans, de heeren aannemers Vande Kerck-
hove en Mahieu, en allen die eraan meêge-
holpen hebben. De heer Minister begroette
in 't bijzonder den heer Gouverneur van West-
Vlaanderen en herinnerde de gedachtenis van
wijlen den heer Burgemeester Colaert. Beiden
hebben de baan geopend voor het herstel der
gemartelde stad, het beroemde Yper, dat in
vroegere tijden de eerste groote stad is ge
weest van 't land en ver boven Brugge, Gent,
Antwerpen, Brussel of Mechelen verheven
was. Hij wenschte den heer Sobry, burge
meester der verrezen stad, geluk en feliciteer
de ook den Z. E. H. Deken Vermaut, dien hij
den gelukkigen deken betitelde, die in 't bezit
komt van de rijke Kathedraal en den oogst
plukt die met zooveel moeite gezaaid werd
door zijne voorzaten, de arme dekens van de
barakken. Hij wenschte hem gedurende lange
jaren zijn verheven priester apostolaat te mo
gen verrichten in zijne prachtig herbouwde
Kathedraal. Alsslotzijner schoone rede bracht
hij een warme hulde aan Z. D. H. Mgr. Waf
felaert, en stelde een heildronk in op de ge
zondheid van den wijzen en eerbiedwaardigen
Bisschop, den grooten Kerkvoogd en ouder
domsdeken van het Belgisch Episcopaat.
's Namiddags om 4 u. 3o had een luisterrij
ke optocht plaats van honderden en honderden
schoolkinderen, allen leden van^ den Eucha-
ristischen Kruistocht, uit Yper stad en al de
parochiën van de dekenij Yper. De stoet ging
langs de Rijselstraat, Groote Markt, Dixmude-
straat naar de Janseniusstraat waar hij, voor
aleer in de Kathedraal te gaac, door Hunne
Doorluchtige Hoogwaardigheden de Bisschop
pen en de geestelijkheid in oogenschouw ge
nomen werd.
Tot slot van die heerlijke plechtigheid werd,
om5u., door Mgr Lamiroy een pontificaal
Lof gezongen in de Kathedraal, die tot prop-
pens toe gevuld was door dit overgroot getal
kinderen en een groote menigte geloovigen.
Z. E. H. Kanunnik Mahieu, diocesane leider
van den Eucharistischen Kruistocht, hield er
een kort sermoen tot die bonte schaar kinde
ren diejesus hunnen Koning noemen en Hem
