Rede van Heer H. Vermeulen,
1 5
Antwoord van den Hr J. Van der Ghote,
wijze, de vriendelijkste betrekkingen onder
houdt. De heer Gillon zegde onder meer nog
dat hij, in zijne hoedanigheid van gecoöpteer
de senator, in deze kwestie hier zou moeten
onzijdig blijven, dat hij evenzeer de belangen
van Kortrijk, Yper als van Rousselare zou
moeten behartigen, doch dat hier, in zake de
gevraagde en gewenschte verbinding Leie-
Yzer, het recht zich langs den kant van Yper
'«bevindt en dat hij dan ook niet aarzelt om, sa
men met den heer senator Mullie, dit recht te
verdedigen en de belangen van Yper ter harte
;te nemen.
Deze korte en gemoedelijke aanspraken
werden warm toegejuicht en de heer Voor
.bitter Vermeulen, na de achtbare sprekers
voor hunne troostende en zoo deugddoende
verklaringen bedankt te hebben, stuurde ook
nog eenige woorden van welgemeenden dank
ïtot de heeren Ingenieurs Claeys en Dewulf,
die zoo welwillend zijn geweest hunne groote
bevoegdheid ten dienste der zaak van Yper
te stellen. De heer Hoofdingenieur Claeys
sloot vervolgens de reeks toespraken met den
heer Vermeulen voor zijne vriendelqke woor
den te bedanken, vei klaarde nogmaals ten
volle oveituigd te zijn van de mogelijkheid de
wei ken met welslagen uit te voeren en ver
zekerde allen op de gansciie medewei king
van het beheer van bruggen en Wegen te
mogen rt kenen om ue weiken der vaart Yper
Komen tot een goed einde te brengen, van
izoodra de Wetgevende Kamers en het Minis
terie de noodige kredieten om dit werk uit te
-voeren zullen willen beschikbaar stellen.
Daarna werd, omstreeks 14 u 3o, het
weder wat opgeklaard zijnde, de tocht onder
komen met twee gioote autocars naar het
slechtste en moeilijkste gedeelte der vaart,
de sleuf van Hollebeke. Van aan de brug bij
-de hofstede Capoen tot aan de ingestorte
brug van Hollebeke werd den weg te voet af
gelegd, opdat allen zich eens met eigen oogen
van den toestand van dit gedeelte zouden
kunnen overtuigen. Door de zorgen van den
(heer Pockelé, was de bekleeding in betonnen
Jcaders gevuld met metselwerk, dienende om
de vaartglooiing te versterken en die vroeger
met.gras en onkruid overgroeid totaal onzicht
baar was, op een zekere lengte langs beide
oevers der vaart schoon blootgemaakt ge
worden. Dit stelde ons in de gelegenheid te
.bestatigen dat deze bekleedieg op een nog
grootere lengte dan wij eerst vermoedden,
iieefi stand gehouden en er alleen door oor
logsfeiten beschadigd werd. Aan de sluis, die
in 1912 door den heer Monnoyer in de zoo
gevreesde klei van Hollebeke berg gebouwd
werd en er, buiten de vernieling door den
oorlog veroorzaakt, onaangeroerd eii onge
schonden is bewaard gebleven, gaven de hee
ren ingenieurs Claeys, De Wulf eu Pockelé
-aan de deelnemers van deze studiereis, die
zich in verschilhge groepen gevormd hadden,
ook alle noodige ophelderingen. Niettegen
staande den slechten aard van den grond al
daar, die door den versch gevallen regen
doordrongen getrouw aan de schoenen bleef
plakken, niettegenstannde de verlatene en
verwilderde verwoesting die zich daar op dat
-einde voor het oog ontrolt en voor oninge-
wijden schier onherstelbaar schijnt, hebben
de heeren Ingenieurs de stellige overtuiging
dat de doorsnede van Hollebeke thans moge
lijk is, en heöben zij met bewijzen aan de
hand en met hunne technische uiteenzetting
deze overtuiging aan de aanwezige deelne
mers weten mede te deelen. De tegenstanders
van de vaart Yper Komen of de half overtuig
den konden tot nu toe nog de vroegere mis
lukkingen inroepen, doch thans zijn zij ver
plicht het hoofd te buigen voor het oordeel
van bevoegde technici die sedert lange jaren
reeds de kwestie onderzocht hebben ea die,
door de vorige ondervindingen geleeid en met
de nieuwe stelsels en nieuwe uitvindingen en
verbeteringen van de moierne wetenschap
gewapend, nu verklaren en bevestigen dat het
werk kan uitgevoerd worden. Onder de ver-
schillige stelsels die het weliukken der vaart
kunnen verzekeren ware, volgens den heer
Ingenieur Claeys, het beste en het doeltref
fendste het aanleggen van een gepast drainee-
ringsstelsel om den ondergrond droog te hou
den en alzoe alle werking ervan te beletten
en het bedekken der vaartbedding met een
laag beton in het slechtste gedeelte en dit
hoogstens op een lengte van 7 tot 800 meter.
Aan de ingestorte brug van Hollebeke,
werd er terug op de autocars gestapt, en over
Hollebeke en Houthem, na onderweg nog
-«ens hier en daar de vaart vluchtig bezichtigd
te hebben, waren allen weldra te Komen,
waar het meerendeel der persvertegenwoor
digers, te 16 u. 10, den trein namen die hen
t le Kortrijk aansluiting moest geven met de
treinen voor Gent, Brussel en Antwerpen. De
tijd ontbrak om aan deze heeren hun per
soonlijk oordeel te vragen over hetgeen zij
hier gehoord en gezien hebben, doch zij zullen
voorzeker niet nalaten dit in hunne verslagen
te laten doorschijnen en wij zullen, bij gele
genheid, hier in ons blad wel eens eenige
uittreksels dezer verslagen overdrukken.
De nog gebleven overheden en uitgenoo-
digden begaven zich dan nog naar het gedeelte
der vaart dat in de Leie uitmondt. Onderweg
hadden zij het genoegen daar den heer Leon
Berghe, gewezen burgemeester van Komen,
te ontmoeten die hen zegde hoezeer de
pogingen door Yper gedaan aan de vurigste
verlangens der bevolking van Komen beant
woorden en van welk groot nut de vaart voor
gansch die streek zou zijn kon zij voor de
scheepvaart geopend worden.
Een kort bezoek aan Fransch-Komen, een
kleine verfrissching die aan velen welkom
was en de terugtocht, langs Waasten, vong
weldra aan zoodat allen, verheugd over den
schoonen dag en tevreden over al het leer
rijke dat zij gehoord en gezien hadden, hier
rond 6 u. terug te Yper aankwamen.
Om te sluiten aanzien wij het als een plicht
de Handelskamer van Yper en de Federatie
der Geteisterden van het Arrondissement Yper
van harte te bedanken om de pogingen die zij
zich zoo offervaardig en onbaatzuchtig ge
troosten ten bate van het algemeen belang en
om het goede zaad dat zij, door het inrichten
van dit belangrijk en ophefmakend bezoek aan
de vaart Yper Komen, geplant hebben. Mocht
het weelderig opschieten en goede vruchten
dragen, mocht Yper binnen afzienbaren tijd
haar vaart Yper Komen terug bekomen en
alzoo de verbinding Leie-Yzer verwezenlijkt
zien, tot grooter welzijn van gansch onze
streek 1
Dit bezoek, ingericht door de verdienste
lijke mannen die aan het hoofd van genoemde
inrichtingen staan, is een eerste stap die ons,
wij twijfelen er niet aan, met de medewerking
van allen die eenigen invloed hebben, naar
h;t einddoel moet leiden.
Hier lattn we thans de verschillige rede
voeringen volgen
Voorzitter der Handelskamer
Heer Burgemeester, Mijnheer en,
De plechtigheid van heden is als het ware
de opening van een nieuw tijdstip in de her
wording van Yper, zij zal immers het vraag
stuk van het herstel der vaart Yper Komen
aan de dagorde der openbare meening plaat
sen. Belangrijke dag, want zoo de ramp van
1914 1918 't ontslaan van een nieuw Yper in
sieen voor gevolg heeft gehad, is zij ook de
oorzaak geweest van het ontstaan van een
nieuw Ypsr in bestaansmiddelen geen enkel
der vroegere welstandsDronnen werd inder
daad aan Yper terug gegeven.
Hier liggen noch mijnen, noch steengroe
ven en om het bestaan van hare talrijke wer
kersbevolking te verzekeren, moet de stad
Yper in een toestand geplaatst worden die
voor de ontwikkeling van handel en nijverheid
voordeelig is. Dit was het doel onzer voorge
slachten die de vaart Yper Yzer bekwamen,
dit was eveneens het doel onzer voorouders
die met zooveel taaiheid voor het graven van
de vaart Yper Komen streden.
De vaart Yper-Yzer is zoo goed als her
steld en, ware het niet van de roodlottige
ijzerwegbrug van Caeskerke, zij zou thans
reeds het varen roet schepen van 3oo ton toe
laten. De vaart Yper Komen ligt daar nog
steeds in haar verwoesten toestand zij is,
van al de Belgische kanalen, de eenige waar
van het werk onvoltooid gelaten wordt.
Er is nu spraak werk aan onze werkloo-
zen te verschaffen, daar ligt werk genoeg dat,
zoo men het wil, van morgen reeds kan aan
geval gen worden gezien er geen voorberei
dende pleegvormen noch onteigeningen meer
te doen zijn. Er is thans ook spraak de Leie
met de Yzer te verbinden, daar ligt de kortste
verbinding. Er is spraak de drie Martelaars
steden. Nieuwpoort, Dixmude en Yper, een
nieuw leven te geven, daar ligt de bronader
van dezen welstand.
Het is mijne taak niet de technische zijde
van dit vraagstuk te bespreken. Wij hebben
heden de groote eer en het groot genoegen
hier in ons midden te hebben den heer Claeys,
hoofdingenieur van Bruggen en Wegen veor
West Vlaanderen, en den heer De Wulf, Inge
nieur bij dezelfde diensten, die dezen kant van
het vraagstuk met de grootste bevoegdheid
zullen behandelen.
Ik zal mij nochtans veroorloven de aan
dacht van de tegenwoordige heeren op een
punt te vestigen, namelijk op het vraagstuk
der waterspijzing.
Yper is gelegen in een kom waarvan de
heuvelen van 3 tot 7 kilometers van de stad
zijn afgelegen. De oppervlakte dezer kom is
onvoldoende om aan een rivier of een kanaal
een voldoende waterspijzing te geven, en dit
zooveel te meer dat de twee derden van het
water dezer kom moeten dienen tot het spij
zen der vijvers van Zille'oeke en Dickebusch,
die Yper van drinkbaar water voorzien.
Deze toestand wordt nog verergerd door
het feit dat de ondergrond hier uit ondoor
dringbare Ypersche klei bestaat het winter-
water gaat in den grond niet en veroorzaakt
overstroomingen, en bij gemis aan onder-
grondsch water is er, in den zomer, water-
schaarschte voor de bevolking en ook voor de
vaart Yper Yzer.
Het herstellen der vaart Yper Komen zal
aan dezen toestand verhelpen, daar al de pan
den van Boesinghe Sas tot aan Komen op
een goed waterpeil zullen kunnen gehouden
worden met het water uit de Leie te pompen.
Een bezoek aan het pand gelegen tusschen de
twee sassen van Boesinghe kan eenieder over
tuigen welke schoone vaart tusschen Boesin
ghe en Komen zal bestaan.
Dan zal, zooals voor de spijzing der
faDrieken van Roubaix en Tourcoing, zooals
voor de vaart van Bossuyt en voor de vaart
Oyghem - Rousselare, het pompen van water
uit de Leie ook de zegen van gansch onze
streek worden.
Ik bedank U, heer Burgemeester, voor
het goed gevolg dat gij aan onze vraag tot ont
vangst op het Stadhuis hebt willen geven. Ik
bedank de heeren Ingenieurs die ons in onzen
stiijd ten voordeele van Yper zoo welwillend
ter zijde staan. Ik bedank den heer Minister
Sap die hen de toelating gaf hier heden tegen
woordig te zijn. Ik bedai k ook al de heeren
Mandatarissen en dagbladschrijvers die hier
gekomen zijn om de kwestie te onderzoeken
en zich een overtuiging te vormen, en die zul
len medehelpen tot het smeden van het wapen
dat aan Yper het nieuw leven moet geven
Burgemeester.
Mijne Heeren,
Ik beu gelukkig, ia mijne hoedanigheid
van Burgemeester van Yper, U allen hier te
ontvangen en welkom te heeten
Ik ben gelukkig hier de mandatarissen van
Yper en het Ypersche alsmede de afgevaar
digden van de üelgische Pers te mogen be
groeten. Owe tegenwoordigheid is het bewijs
van het belang dat door U allen gesteld wordt
in de algemeene belangen van onze martelaar-
stad en namelijk in de verwezenlijking van
de voor Yper breodnoouige verbinding van
de Leie met de Noordzee.
De kwestie dezer verbinding is bijna even
oud als Yper zelf. Sinds eeuwenen reeds van
af de jaren 1600 werd immers de noodzake
lijkheid dezer verbinding bevestigd, het be
lang ervan ingezien, de verwezenlijking ervan
betracht. Later onder de regeering van
Lodewijk XLV, later nog in de jaren 1700 met
het ontwerp van E. H. Man, in 1806 met het
ontwerp Panay, in 1827 met het ontwerp
Alewyn werd de studie dezer verbinding inge
zet. In 1818 zien wij de Handelskamers van
Yper, Kortrijk, Oostende, Doornijk en Bergen
vergaderen om in gemeen overleg van de
Regeering het delven der vaarten Pomme-
rceul-Anloing, Bossuyt-Kortrijk en de verbin
ding van de Leie met de vaart Yper-Yzer los te
krijgen Van zijn kant steunt het Stadsbestuur
van Yper den wensch van de bevolking en, in
zitting van l3 Maart 1828, wordt bij aanzoek-
schrilt aan den Koning de uitvoering dezer
werken aanbevelen. Den 28 December i83i,
nieuw aanzoekschrift. In zitting van 22 Augus
tus i832 stemt de Gemeenteraad een krediet
van 5oo gulden voor het opmaken der plan
nen en bestekken dezer verbindingswerken.
Den 7 Oktober i83g wordt de Gemeenteraad
bij hoogdringendheid bijeengeroepen. Welk
gevaar is in het verschiet en moet afgeweerd
worden Het nieuws dat de Koning voorne
mens is het ontwerp van de verbinding van de
Schelde met de Deulevaart naar Roubaix
goed te keuren. Met algemeene stemmen
wordt dat ontwerp afgekeurd. Het schepen
college krijgt opdracht zich 's anderdaags de
lange reis naar Biussel te getroosten tea
einde een in zeer krachtdadige en heftige
bewoordingen opgesteld protest aan den
Koning ter hand te stellen. Den 12 Oktober,
