Koloniën
Een 6edenkplaat ter nagedachtenis van
KOLONEL BOURS
Stort 4 Frank 50
op postcheckrekening Nr 46.173 van
G. Dumortier, Yper, en Het Ypersche
wordt U wekelyks toegezonden van nu
tot Nieuwjaar.
A
Wanneer men van handel spreekt, dan hoeft
men ook een woord te reppen over de kolo
niën, want men beeldt zich in, dat een land
er moet bezitten om een bloeienden handel
te hebben.
Wij hebben een kolonie, 8o maal grooter
dan België is or ze handel nu voorspoediger
Moeten andere landen ook niet zoo spreken
Tyrus en Carthago, groote handelssteden
uit de oudheid, stelden in omliggende landen
posten aan om handel te drijven die posten
werden koloniën en later voorspoedige onaf
hankelijke steden.
Griekenland stichtte koloniën om zich te
ontdoen van de overbevolking Italië, alhoe
wel de bevolking verminderde, stichtte kolo
niën, met zijn veteranen te vestigen op de
gronden der ove-wonnelingen, met het doel in
die streken zijn heerschappij te grondvesten.
Spanjaarden en Portugetzea stichtten in de
Middeleeuwen ook koloniën om zich den
grootsten riikdom van dien tijd aan te schaf
fen, namelijk de edele metalen.
Hollanders en Eng» lschen deden insgelijks,
maar 't was om hui handel uit te breiden en
zich den verkoop voor te behouden van
zekere waren, die in Europa zeer gezocht
waren.
Stilaan werd uit de opecr.hooping van een
massa oepeikende reglementen het koloniaal
stelsel geboren het berustte op twee mono
poliën 1* Het moederland behield voor zich
het uits'uitend recht de produkten der kolo
niën aan te koopen om ze in Europa af te
zetten Int berekende alzoo, bi; gebrek aan
mededinging, zich die waren goedkoop aan te
schaffen om ze duurder te verkoopen.
Het behield voor zich het uitsluitend
recht in zijn koloniën alleen zijn afgewerkte
produkten te vei koopen om, bij gebrek aan
mededinging, een hoogen prijs er voor te
krijgen.
Die hoop baarde ontgoochelingen de
schennis der vrijheid heeft, gelijk altijd, slechts
bittere vruchten afgeworpen van den eenen
kant bleven de kolon 1, slachtoffers dier be
perkingen, arm en keehten weinig van den
anderen kant betaalden de inwoners van het
moederland, zeer duur de waren hunner kolo
niën, wat de vrijhandel hun goedkooper ha 1
kunnen aan de hand doen.
Voegt daarbij de wreede verdrukking der
Indianeu de slavernij der zwarten de ont
zaelijke massa geld en bloed, prijs van hua
vrijmaking in de Fransche, Engelsche en
Amerikaansche koloniën de vernietiging der
aloude beschaving in Peru en Mexico dj
reusachtige uitgaven voor leger en vloot en
eindelijk meer dan een halve eeuw barbaar
sche oorlogen tusschen Europeesche Staten
ter oorzake der koloniën en men zal over
tuigd zijn dat de som der kwalen veruit deze
der voordeelen overtreft.
Zeker hebben de ontdekking van Amerika
en de handel met Azië het menschdom het
genot verschatt \an een groot aantal nuttige
en aangename zakeH. Maar de handel had zulks
ook kunnen doen, zonder zulken bloedprijs te
eischen.
Er is hedendaags geen enkele kolonie die
aan het moederland niet meer kost dan zij op
brengt.
Kan men een mooier en rijker Kolonie uit
denken dan Indië Een overgroot Keizerrijk,
bevolkt door 3oo millioen wcikzame onder
danen, houdster van de grootste beschaving
ter wereld en bevattende alle mogelijke pro
dukten. En nochtans, maak de rekening Een
gedurig jaarlijksch te kort, gedurige onrust,
bedekte naijver en de geheele buitenlandsche
politiek beheeischt door dat eene belang. De
keizerskroon van den koning van Enge
land heeft gekost en zal nog veel miljarden
aanzijn onderdanen kosten.
Koloniën zijn voor de moderne staten een
anachronism.
Er zijn drie soorten van Koloniën
De eene zijn landen, waar de uitwijkelingen
van het moederland kunnen leven, werken en
zich voortzetten, zooals Australië, Canada of
Zuid Afrika. De tweede zijn militaire posten
of bevoorradingspunten, zooals Gibraltar,
Malta, Aden, Singapore en Hong- Kong.
Eindelijk zijn de derde tropicale gewesten,
bewoond door rassen voor dat klimaat ge
schikt zooals Indië, Java, Congo.
Wij zullen slechts deze laatste behandelen
omdat de eerste groep zich welhaast zal vrij
maken gelijk Nieuw-Engeland de Vereenigde
Staten geworden zijn en Canada schier de ge
heele onafh mkelijkheid bezit en omdat de
tweede groep slechts machtige oorlogstuigen
zijn op de oppervlakte der oceanen gezaaid
om den handel te beschermen.
Om koloniën te besturen hoeft er een bij
zonderen geest van opeenvolging en gezag,
dat men alleen kan verwachten vaneen alleen
heerschende macht en niet van een parlemen
tair ministerie, dat ieder oogenblik verandert
en in het bestuur telkens nieuwe en zelfs
tegenovergestelde lichtingen aanduidt.
Een parlement dat gekozen is om 's lands
zaken te regelen heefc noch de bekwaamheid
noch den lust om zich met deze der kolonie
bezig te houden. Zoo gebeurt hït dat in En
geland, als men het budget van Indië be
spreekt, er geen 5o leden der Kamers aanwe
zig zijn 't is hier nog gebeurd dat er maar 6
waren voor het bu Iget van Congo.
De koloniale belangen, die 's lands ziken
reeds zoo delikaat nog ingewikkelder komen
maken, vermeerderen nog de moeilijkheden
van het parlementair regiem men kan h et in
Holland als voorbeeld nemen.
De blanken, die onder de tropen niet kun
nen werken, leven noodzakelijk van het werk
der inboorlingen dit stelsel werd vroeger als
zeer natuurlijk beschouwd maar het is een
verkapte slavernij of dwangarbeid.
Zoo men de gelijkheid der verschillende
rassen als een dogme aanziet, dan zijn ook
gelijke rechten aan de inboorlingen voorbe
houden. Maar hoe zal men ze toekennen en
blijven gunnen zoo men de inooorlingen steecis
onderworpen heeft Wanneer krijgen de in
boorlingen het recht, het zelfbeschikkings
rtcht Wanneer, zegt men, zij door Wester-
schen omgang de Westersche beschavings
hoogte bereikt hebben vertaal wanneer ze
totaal uitgezogen zijn of zich door een bloe
dige omwenteling vrijgevochten hebben.
Het grootste onheil is, dat het bezit van
koloniën, onder de volkeren, de oorzaken van
konflikten vermenigvuldigt. Jacht op koloniën
en landhooger zijn ook voor een groot deel
schuld van den wereldoorlog zoo was het
met Engeland en de V. S met Frankrijk e i
Engeland Engeland en Zuid-Afrikaansche
republieken Rusland en Japan Amerika en
Spanje Engeland en Duitschland, enz.
In den huidigen toestand der wereld, is de
vrede een zoo verheven goed, dat alle kolo
nies nog geen enkel jaar oorlog waard zijn.
De grootste koloniale macht ter wereld
heeft het noodgedwongen moeten verstaan
met volledige emancipatie te verlet nen aan
Canada, Aus ralië en Zuid Afrika de andere
machten zullen denzelfden weg moeten op
gaan.
Indien een land geld te veel heeft en ni.t
weet hoe het te gebruiken, dat het zijn
onvruchtbare gronden koloniseere in plaats
van naar den vreemde te loopen Mussolini
deed het reeds met de Campagne Frankrijk
kan het doen met Sologne Holland met de
Venen Belg;ë met de Kempen.
De landen die geen kolonies hebben, hoe
ven er niet jaloersch om te zijn en deze, die
er hebben kunnen zich het verlies derzelve
gereed maken en dat verlies zal nog een
winst blijken.
Koloniën zullen dus ook geen oplossing
brengen aan de krisis en onzen ha idel nieuw
leven in pompen en toch moet er voor onze
kwijn.. nde nij verheid nieuw afzetgebied gevon
den worden. Maar kan dat n >g met den
huidigen tultarievenoorlog Wij denken van
ja en zullen het bewijzen in een volgend
artikel. M. HETT.
In de Brusselsche dagbladen van verleden
week lazen wij dat, op Zondag gn September
11 in het Luxemburgsch dorpje Weicher-
dange een gedenkplaat ingehuldigd werd ter
nagedachtenis van kolonel Bourg, een der
schoonste helienfiguren van het Belgi.ch
leger.
Veel oude Yperlingen, die hem destijds
goed gekend hebben, herinneren zich nog van
hem toen hij hier, te Yper, luitenant was bij
het 3de linieregiment, net zal hen dan ook
ongetwijfeld genoegen doen als wij hier, naar
aanleiding van het grootsche feest, dat in zijn
geboortedorp plaats had en dat met de aan
wezigheid der vertegenwoordigers van het
Groot Heitogelijk Hof, van de Belgische
regeoring, van het Belgisch leger, van ruim
honderd verschillige maatschappijen met vaan
del vereerd werd, eenige bijzonderheden
mededeelen over het leven van dezen roem
rijken soldaat, zooals dit door den heer A.
Meyer, voorzitter van het inrichlingscomiteit,
in zijne inhuldigingsrede geschetst werd.
Pas 17 jaar oud, nam Damien Bourg dienst
als vrijwilliger bij het 1 ie linieregiment en in
1894 deed hij zijne aanvraag om de Belgische
nationaliteit te vei krijgen. Het duurde niet
lang eer hij tot onder luitenant bevorderd
werd Tijdens den vredestijd wist hij, door
de uitstekende gaven waarvan hij steeds blijk
gaf, de achting en de genegenheid zijner over
sten en onderhoorigen te winnen. Daar hij de
duitsche taal volkomen machtig was, werd hij
gedurende zeven jaar gehecht bij den dienst
der pers en der boekenkennis in het ministe
rie van landsverdediging. Beter dan een an
der had hq een voorgevoel der gebeurtenissen
van 1914 en, wanneer de oorlog uitbrak, was
hij kapitein bevelhebber. Gansch in het begin
der vijandelijkheden on lerscheid le hij zich
reeds te Namen aan het hoofd eener com
pagnie van het 28* linie. Den 23 Oogst bevond
hij zich met zijn mannen op 8 km ten Noor
den van Namen toen hij vernam dat de stad
door den vijand reeds bezet was en dat hij
weldra zou ingesloten worden. Door burgers
verwittigd dat twee duitsche cfficieren zich
niet ver van daar in een herberg bevinden,
laat commandant Bourg 's nachts het huis
door zijn mannen omsingelen, terwijl hij zelf,
revolver in de hand, de herberg binnentreedt
en de twee officieren gevangen neemt. De
eene was von Roel, ordonnans tffifier en neef
van den generaal von Gallwitz, en de andere
kapitein Talbot van het groot hoofdkwartier
van Namen. Den volgenden dag opent com
mandant Bourg het vuur op de duitsche rui
terij die, verrast, groote verliezen ondergaat.
Vervolgens gaat hy zich schuilen in het bosch
van Profondeville, doch voor den steeds groo
ter wordende duitschen vloed vertegenwoor
digt hij nog slechts een kleine minderheid die
niets meer vermag. Den 25 gelukt hij, bij
middel zijner twee gevangenen, te onderhan
delen en btkomt alzoo een vrijgeleide voor
hem en al zijne soldaten om het belgisch leger
te gaan vervoegen.
Den 3on is Bouig te Antwerpen. Men vindt
hem vervolgens terug te Dendermonde en te
Tervaete, waar hij gtk vetst wordt op het
oogenblik dat hij zijn kolonel ter hulp snelt.
Den '2 November wordt hij tot ridder in de
Leopoldsorde bènoemd met de volgende
melding Voor zijne hoedanigheden om de
mannen te bezielen en zijne krachtdadige
houding in verscheidene omstandigheden
sedert het begin van den veldtocht
Men ziet Commandant Bourg terug op de
Yzer, waar hij wonderen verricht. Den 20
Juni i915, neemt hij nabij St Joris een loop
gracht in. Als majoor gaat hij vervolgens
naar het 19' linie over. Later neemt hij deel
aan den slag van Merckem waar hij, dank
zijne hardnekkigheid, aan generaal Jacquis
toelaat zijne uiteengeschokte stellingen te
hervormen en 700 krijgsgevangenen te m ken.
Dit feit deed, na den oorlog, aan generaal
Michel zeggen Men leest met fierheid, in
het verhaal van den slag van Merckem, een
Ier schoonste bladzijden onzer geschiedenis
van den 001 log. het roemrijk deel dat het 19*
er aan nam en de heldhaftige houding van het
3* bataljon, waarvan de aanvoerder, de ma
joor Bourg, een held uit vroegere tijden
schijnt te zijn
In 19 8 onderscheidde majoor Bourg zich
nog te Zarrtn en elders, ook nog te Bellem,
waar hij door een granaatscherf gekwetst
werd. Den 20 Juni 1921 werd hij tot kolonel
bevorderd en voerde het bevel uit over het
25' linieregiment.
Onder zijn talrijke vermeldingen stippen
wij alleen, om te eindigen, deze aan waardoor
hij de groote eer genoot door Maarschalk
Foch in persoon tot Officier in het Eere
legioen benoemd te worden Uitmuntend
hooger officier, bezield met een onver-
saagde dapperheid en een nooit in gebreke
blij venden moed, heeft, den 17 Apiil 19:8,
toen hij in de voorposten het bevel voerde
over een bataljon, door zijn verstandige
"leiding, zijn taaie vastberadenheid, zijn
misprijzen van de dood, onder de troepen
de kalmte, de stoutmoedigheid en een on-
wrikbare geestdrift weten te behouden
die de verwoede aanvallen van een vijand,
veel sterker in getal, hebben verijdeld
