Vaderlandsliefde
Een belangrijk Feest
in het Willems-Fonds
Leest en verspreidt Het Yperscht
Wanneer het schip in nood is dan slaat de
gansche bemanning, van kapitein tot kajuits
jongen, de hand aan 't werk om de redding te
bewerken. Alle verdeeldheid houdt op, ieder ge
schil is plots bijgelegd, aller wil buigt zich onge
dwongen op het gebiedend gebaar van den
scheepsvoogd, want van de gezamenlijke ver
standhouding en samenwerking hangt aller lot
af de redding.
Zoo moet het ook zijn wanneer het land in
nood is. En België is in nood. Men moet het ons
niet zeggen. Het gevaar hangt in de lucht, het
schemert ons voor de oogen, we voelen aan den
lijve, we voelen het nakend.En daarom moet
ieder Belg, we zeggen wel ieder Belg de hand
uitsteken tot de gemeenschappelijke redding.
Ieder burger, van ministerpresident tot den sim
pelsten werkman, moet eens van gedacht, van
voelen en van willen tot de redding bijdragen,
zooveel het in zijn vermogen is. Hebben alle
Belgen dat gedaan
We lezen in het Staatsblad van 4 December
laatstZ. M. de Koning heeft gisteren volgend
besluit onderteekend
«Huidig besluit verscherpt de wet van Juli 1926
en voorziet strenge straffen tegen personen, die
om 't even door welke middelen het krediet en
het vertrouwen van den Staat aan 't wankelen
brengen en daardoor de waarde van onze munt
helpen verlagen.
't Verschijnen van zulk besluit stelt dus de
aanwezigheid vast van slechte Belgen, onwillige
Belgen, lijk we schreven in ons vorig artikel,
die op inflatie aansturen. De goudberg van 13
miljard, die berust in de kelders van de Natio
nale Bank en die als dekking dient van de papie
ren munt, mag niet verminderd worden. Doch
hetgeen zich in de laatste dagen heeft voorge
daan is niets anders dan een misdaad.
Belgen zonder geweten, maar smoorrijk, zijn
met gansche pakken bankbiljetten om goudsta
ven gegaan. Dat deden ook Belgische maatschap
pijen.
Als men nu weet dat de minste hoeveelheid
goud, die men kan koopen, 12 kgr. bedraagt, dan
ziet men dat noch arbeiders, noch kleine burgers,
noch boeren, noch handelaars op die manier hun
geld in verzekerde bewaring kunnen brengen.
In min dan 1 maand verminderde de goudstapel
van ruim 1 miljard en half. Waar zitten die zoo
gezegde vaderlanders, die kapitaalvluchters, die
uit vaderlandsliefde de kleinen willen doen boe
ten voor hun eigen schelmstukken.
Waarom die mannen niet met naam en titels
noemen om ze aan den schandpaal te spijkeren.
Waarom ze vrij laten rondloopen om hun verder
felijke rol in 't geniep voort te zetten, om de
nationale fortuin, de spaarcenten van iedereen
in 't gedrang te brengen, wanneer men een aop-
per die op oneerlijke manier enkele honderde
franken wist te bemachtigen voor het tribunaal
sleurt en veroordeelt.
Het land is in nood. Weg met hen, die den nood
aanwakkeren en hem uitbuiten.
Gij, kleine burger, kleine handelaar,gij midden
stander, voor wien alle lasten zijn, op wiens rug
men arbeidt, gij staat aan het hoofd van een
zaakje, dat door de crisis aan bloedarmoede lijdt,
kwijnt en op het punt staat den geest te geven.
Gij hebt daarbij nog eenige fouten begaan en
de failliet staat aan de deur. Wie zal u redden,
den kop boven water houden Niemand. Gij
beheert uw zaak, gij draagt de gevolgen van uw
beheer. En dat is natuurlijk.
Ondernemingen, waarin het groot kapitaal
het hooge woord voert en de profijten opstrijkt,
zitten in moeilijkheden. Zij hebben honderde
dwaasheden begaan en moesten honderdmaal in
failliet verklaard worden.
Zij smeeken, of beter zij eischen de tusschen-
komst van den Staat. Deze verhaast zich bij te
springen onder voorwendsel de kleine spaarders
te beschermen. Maar de beheerders, aldus ex-
minister Crockaert, denken geen oogenblik aan
de nijverheid die dient gered te worden, zij zijn
onverantwoordelijk en zijn zeker dat aan hun
fortuin niet zal geraakt worden, de maatschappij
door hen beheerd mag failliet gaan. De schuld-
eischers zullen zich met een ontzaggelijk ver
lies getroosten.
Dat moet veranderen, zegt de heer Crockaert.
«Wie de profijten wil deelen, moet instaan als
verantwoordelijke persoon bij het verlies.Het
geld van iedereen moet niet dienen om hun
dwaasheden recht te brengen. Dat zij hun vader
landsliefde toonen en de lekken stoppen in plaats
van het Staatsschip nog meer te bezwaren. En
dat ze zulks kunnen, bewijst volksvertegenwoor
diger Michaux door volgend voorbeeld
De 23 maatschappijen die de electriciteit
leveren hebben een gezamenlijk kapitaal van
1265 miljoen fr. en in 5 jaar hebben ze een zuivere
winst gedaan van 2142,8 miljoen. Een miljard
dividend is uitgekeerd. Dertig beheerders van
die maatschappijen verdeelden onder hen 97
miljoen 305 duizend frank
Het land is in nood. Hier hebben we weer een
klas van personen om aan de redding mee te
helpen. Zoo vaderlandsliefde bij zulke lieden
verder gaat dan hun geldbuidel, dan zullen ze
schouder aan schouder staan met den bezwij
kenden lastenbetaler om de redding mogelijk
te maken zonder Staatstusschenkomst in te
roepen.
Een huisgezin waarvan enkele leden werken
en zwoegen om de twee eindjes aan elkaar te
knoopen en waarvan enkele andere leden niets
doen dan teren op de voortbrengst der eersten,
moet achteruit boeren. Dat spreekt van zelf.
Zoo ook in het Staatshuishouden. Verre van
ons in het minst de werkende klas bittere woor
den toe te sturen, of hun vaderlandsliefde in
twijfel te trekken, of niet mee te voelen in den
zwaren strijd om de korste brood in deze be
narde tijden. Integendeel, wij hebben dikwijls
voor hen in de bres gesprongen. Maar het blijft
toch ook waar dat de plaag der werkeloosheid
het staatshuishouden in nood houdt en dat er
onder de massa eerlijke en deftige werkeloozen
schurftige schapen loopen die evenals de hier
boven aangehaalde onwillige Belgen liever het
geld van alleman aanspreken in plaats van als
echte Belg ook een offer te brengen op het altaar
des Vaderlands die denken dat de hen met gou
den eiers een werkelijkheid is en de Staat voor
hen een nooit uitgemolken melkkoe is.
Daarom keuren we de beslissing van de regee
ring in zake opeisching of aanwerving der werk-
loozen goed. Men weet dat een vorig besluit
alleen de provincies en de gemeenten machtigde
de werkeloozen op te eischen. Zulks wordt nu
uitgebreid tot den Staat en de spoorwegen. Daar
bij werd beslist dat deze opeisching zal geschie
den aan loonen, die iets lager staan dan deze
van de plaatselijke nijverheid. Zulks is gedaan
om de misbruiken te bestrijden welke hierin
bestaan dat werkeloozen weigeren in de plaatse
lijke nijverheden of bedrijven te gaan werken
onder voorwendsel dat zij zich tevreden houden
met den werkloozensteun. Zij zullen dus te kie
zen hebbenofwel werken in de plaatselijke
bedrijven ofwel aan de gemeente, de provincie,
den Staat of de spoorwegen ofwel geen steun
meer.
Daar zijn nog veel andere gevallen en daar zijn
nog apdere personen die met vrucht hun vader
landsliefde kunnen toonen nu het land in nood is.
Bezuinigen en ontlasten zijn probate middelen
om het schip in nood te helpen, 't Is niet genoeg.
De gansche bemanning moet met vereende krach
ten werken onder de beproefde leiding der hoof
den, die hetzij tot hun eer gezegd bewiizen van
hun «nbaatzuchtig streven hebben gegeven met
te verzaken aan hun beheerdersmandaten.
Wij hopen slechts dat ieder Belg eerlijkheids
halve ook zijn plicht zal weten te doen. M. Hett.
Zondag j. 1. had te leper in de zaal «Concordia»
het 1'' winterfeest plaats van 't Willems-Fonds.
Wie vertrouwd is met de vergaderingen van
deze maatschappij weet hoe hartelijk en hoe ge
zellig het er toegaat.
Ditmaal stond het feest in het teeken van de
verheerlijking van ons openbaar onderwijs.
Een eeremetaal zou uitgereikt worden aan de
leerlingen van onze Officieele Scholen die dit
jaar den eersten prijs in Nederlandsch hadden
behaald.
De laureaten waren voor de Middelbare Jon
gensschool Ossieur Maurice, thans leerling aan
de middelbare Rijksnormaalschool te Gentvoor
de Stadsmeisjesschool, St-Janstraat, Mej. Simone
Jael, thans leerlinge aan "de Rijksnormaalschool
te Bruggevoor de Stadsmeisjesschool, Rijsel-
straat, Mej. Maria Vandenabeele, van Zonne-
beke voor de stedelijke Jongensschool, Verheye
Gustaaf.
Meer dan 400 personen waren aanwezig om
het keurig concert tóe te juichen.
Mej. Verhack onzer stad zong met haar ge
kende geoefende stem een aria uit Hamlet
liederen van Megtdagh, Duparc en Verheyden,
en bekwam een welgemeend succes.
Mej. De Backer zong op mooie ynjze een lied
van Vermeulen en Ik ken een Lied van Wil
lem de Mol. Ze ontroerde en verrukte de zaal.
Mej. Coppin droeg vóór uit de werken van
Alice Nahon Idylle en 't Gezin van Soetewey.
Het talent van deze voordraagster groeit. Ze
beheerscht zich zelf en haar toehoorders.
De heer Gobron is de gekende virtuoos op
viool. Zijn verschijning wordt immer met alge-
meene instemming begroet. Zijn Madrigal
(Simonetti) en Schön Rose-Marinebevielen
allermeest.
Heer Vanden Hende met zijn schoone alto stem
vertolkte met kennis, warmte en juistheid Aria
uit Lakmé, Hemelhuis van Hullebroeck, «Lief
de van Moerman. Hij bekwam een zeer ver
diend succes.
Heer Jan De Cadt, de ziel van het muzikaal
gedeelte, voerde met de hem gekende maïtrise
uitPrélude van Rachmaninoff, Clair de
Lunevan Debussy en speelde uit het reper
torium van heer Moerman, een niet genoeg ge-
waardeerden kunstenaar uit onze stad.
Heer Jan De Cadt bekwam een zeer vleienden
bijval.
Heer De Bijser gaf in geestige trekken den
toestand der kas van onze afdeeling te kennen
die na de grootscheepsche winter- en zomer
feesten met een batig saldo van 71 fr. 80 sluit.
Heer De Hem had het in sierlijken stijl over
de inrichting der bibliotheek.
Het aantal leden van 't Willems-Fonds is nu
204 het aantal lezers 264 gedurende 't verloo-
pen dienstjaar werden 5308 üitleeningen gedaan.
Een dertigtal trouwe leerlingen volgen onze
leergangen in Engelsch, Handel en Uitspraakleer.
Tusschenin het muzikaal gedeelte dezer feest-
vergadering, reikte de Heer Voorzitter de di
ploma's uit aan de hierboven genoemde laure
aten en richtte tot hen de volgende toespraak
't Willems-Fonds heeft het zich voor plicht
gerekend een diploma en een eeremetaal uit te
reiken aan de leerlingen van onze officieele
scholen, die de eerste waren in de proeven van
Nederlandsch gedurende 't schooljaar 1933-34.
't Willems-Fonds blijft alzoo in 't kader zijner
werkzaamheid. Immers het heeft de zedelijke
en de verstandelijke vorming van onze bevol
king op het oog, door verspreiding van goede
volkslectuur, het inrichten van kunstavonden,
voordrachten, leergangen, enz.
Het wil onze volkseigenschappen steunen en
versterken door middel van 'n sterke Nederland-
sche cultuur. Het onderwijs in eigen taal is het
meest parate en het meest vruchtdragend. Het
moet onze bevolking dienen in haar optocht naar
meer stoffelijke welvaart en meer zedelijke vol
making.
Waarde leerlingen, indien gij vandaag hier
zijt is 't omdat gij goede ouders hebt die voor u
een voorbeeld waren van deugd en werkzaam
heid. Aan hen zijt gij in de eerste plaats erkente
lijkheid verschuldigd.
Maar mag ik u ook attent maken op het aan
zienlijk aandeel dat in uwe vorming toekomt
aan de bestuurders en leeraars uwer school
De taak van onderwijzer is ongehoord zwaar.
De ideëele invloed, die hij op uwe vorming
had, ontsnapte u. Zijn voorbeeld van burgerdeugd
en eerbied voor de cultuurwaarden hebben uwe
pogingen vruchtbaar gemaakt.
Zij die in de wereld vooruit willen, dragen
in zich het reine beeld eener zorgzame moeder
of van een plichtbewusten vader. Maar velen
werden tot een hooger leven opgewekt door het
beeld van een beminden onderwijzer, die hun de
arcanen opende der offervaardige liefde en der
menschelijkheid.
De wetenschap en de kunst eischen trouwe
dienaars die zich den wil stalen door noeste
inspanning.
Hoog sociaal gevoel is noodig om mensch te
worden.
Daarom durf ik u dit te vragen
Indien gij later in de maatschappij mocht
vooruitgaan wat ik u van harte wensch ge
denkt dan dezen avond en maakt dan 't vaste
voornemen te arbeiden, zonder winstbejag, voor
de verzoening der standen, voor 't verspreiden
van cultuur in de bevolking waarnaar zij hun
kert meer dan naar stoffelijken welstand. Want
slechts deze genietingen zijn duurzaam en onver
deeld weldadig.
Op dezen weg ook kan slechts uw sociaal
gevoel bevredigd worden
(Daarna werden de diploma's uitgereikt).
De heer Voorzitter dankte daarna nog van
harte de talrijke aanwezigen, en de kunstenaars
die hun offervaardige hulp aan 't feest hadden
verleend. Mejuffrouwen De Backer, Verhack en
Coppin werden met bloemen beladen.
Uitstekende vergadering, die op de cultureele
vorming onzer bevolking een weldadigen invloed
zal hebben.
De dag van 2 December is een nieuwe mijlpaal
in onze poging tot cultureele vorming onzer
leden en belangstellenden.
Den 6 Januari, te 3 u.,zal de heer Verhaert in
Concordia optreden voor het Willems-Fonds
met zijn merkwaardig poppentheater. Overal
waar de heer Verhaert optreedt boekt hij een
ongehoord succes. Ouders en kinderen zullen
van deze eenige gelegenheid gebruik maken om
een paar prettige uurtjes door te brengen. Allen
naar Concordia dien dag.
Verder bereidt 't Willems-Fonds een groot
scheepsche muzikale avond, die ophef maken zal.
Dat iedereen der leden meehelpe op de hem
aangeduide plaats en we gaan naar een triomf t
