SCHILDERWERKEN
HENRI CHERCHYE
JULIUS SABBE,
Strijder, Volks- en Cultuurheld
Congres van het' Willems-Fonds
DUIVEN WEDVLUCHTEN
Nabootsing van Hout en Marmer
- Letters en Reklaamschildering -
PLASTIEK, enz.
2, Veurnesteenweg, 2, IEPER
Tel. 484
Op 14 Februari 1846 werd Julius Sabbe te Brugge
geboren. Dit zelfde jaar schreef, vóór zijn verscheiden,
dichter Ledeganck, den schoonsten zang uit zijn Drie
Zustersteden Aan Brugge
Wie ooit een doode maged zag
Den eersten droeven stervensdag,
Eer nog de vinger der vernieling
De lijnen heeft gekrenkt van schoonheid en bezieling.
Die ondervond hoe zacht, hoe engelachtig schoon
't Genot der eeuwge rust op 't wezen ligt ten toon.
Wat baat het, dat uw Hal op d'oceaan nog ziet.
Als haar geen vreemde vlag meer groet of
[schatting biedt.
Wat baat nog de eeuwge roem der schoonheid uwer
[vrouwen
Wanneer ze in 't spiegelglas van vreerpde wuftheid
[schouwen.
Ik zag de Vlaamsche vlijt, waar nijverheid uitsproot
Haar wondren en haar weelde ontwikkelen in uw
[schoot.
Maar ach het eergevoel van uw zelfstandigheid
Uw eigen Vlaamschen aard hebt ge onbedacht
[vergeten
Al wat gij dierbaarst hadt voor vreemden pronk
[versmeten.
En daarom is uw rijk vergaan.
Zoo zong in zijn vaderlandsche ode, waarin diepe
droefheid luwt, de te jong gestorven dichter.
Sabbe's leeraar in 't Nederlandsch aan 't Gentsch
Atheneum en later aan de Hoogeschool, Prof. F. P.
J. Heremans, maakte hem tot Flamingant, zooals hij
vroeger had gedaan met J. Vuylsteke, Tony Bergmann
en andere.
Met Vuylsteke, den opwekker onzer vrijzinnige jeugd,
den staatskundige die de Vlaamsche beweging tot
'n maatschappelijke factor heeft verheven, en wier
wel gesneden pen de Vlaamsche zegepralen in het
parlement voorbereidde, stichtte Sabbe 't zal wel
gaan
Aan de Gentsche Hoogeschool was Sabbe de ziel
van dit organisme en de voornaamste opsteller van de
studenten-almanakken voor 1866 en 1867, waarin hij
de gedichten Vaderland en Roma reliquenda liet ver
schijnen.
Toen de eerste volksbibliotheek van 't Willems-
Fonds te Gent in 1865 werd gesticht, waren Sabbe en de
medestudenten J. Devigne, A. Hoste, Oswald de Kerck-
hove dadelijk te vinden om kosteloos dienst te doen
in de eerste volksbibliotheek in Vlaanderen. Men vond
trouwens J. Sabbe onder de eerste voordrachtgevers
dezer maatschappij. Daar verdiende hij zijn sporen
als volksredenaar.
In 1867 was Sabbe medestichter van Het Volksbe
lang dat Vuylsteke's leusKlauwaard en Geus
in 't schild voerde.
Als inrichter der Nederlandsche Congressen maakte
J. Sabbe zich buitengewoon verdienstelijk. In 1902
leidde hij te Kortrijk het 27<;' Nederlandsch Congres
In 1869 werd Sabbe leeraar aap het Koninklijk
Atheneum te Brugge.
Alles wat dè natuur en de studie in zijn hart en
hoofd aan schatten hadden gelegd stelde hij ten dienste
zijner aangenomen tweede vaderstad». (P. Fredericq).
Bij Sabbe's overlijden schreef Max Rooses in de
Nieuwe Gazet 't Lot dat hem anders zoo weinig gun
stig was, plaatste hem in de stad waar 't meest te wer
ken en wekken viel
Gansch 't openbaar leven was te Brugge toen ver-
franscht en de burgerij door 't onderwijs ontvlaamscht.
De stad was beproefd door kwijnziekte. In enkele jaren
weken 5.000 Bruggelingen uit naar Brussel, Rijsel of
Parijs.
In 1854 telde Brugge 51.484 inwoners en in 1867 nog
slechts 47.017 waarvan meer dan 10.000 van den open
baren onderstand leefden.
Sabbe stelde zich voor dat hij aan de wedergeboorte
der stad alleen kon werken door de wortels der vrij
zinnigheid te leggen in 't volksleven door het ijveren
voor grootsche plannenBrugge-Nuremberg, Brugge-
.Zeehaven, waarmede hij den sluimerenden kunstzin te
gelijk met de stoffelijke welvaart zou bewerken.
Het Nederlandsch dat voor zijn aankomst erg stief
moederlijk werd bejegend wist hij door zijn talent tot
geliefkoosd vak te maken.
In 1872 wist hij van het Schepenencollege de toela
ting te verkrijgen om een Vlaamsche redevoering uit
4e spreken bij de prijsuitdeeling. Dit was de eerste
Vlaamsche toespraak die in een Atheneum gehouden
werd bij dergelijke gelegenheid.
De lessen van Sabbe waren niet schoolsch. In alle
wist hij geestdrift te brengen. Als karaktervormer was
hij voorbeeldig. Zijn onverschrokken neiging voor de
waarheid, zijn afkeer voor welken vorm van knecht
schap ook waren spreekwoordelijk.
Aangewezen om ter gelegenheid van den 25" ver
jaardag der Belgische onafhankelijkheid te handelen
■over den bloei onzer letteren sedert 1830 heeft hij dur
ven wijzen op den heilzamen invloed der Hollandsche
regeering en op de miskenning van Guido Gezelle.
Baron Bethune, gouverneur der Provincie, bracht hem
hulde voor zijn treffende beschouwingen.
En toch werd de spreker aangeklaagd bij de regee
ring doornaamloozen
Tal van overtuigde Vlamingen werden door Sabbe
gevormd als K. De Poortere, Fr. Retsin, Dr Van der
Ghinst, P. Van de Weghe, J. Boedt, A. Vermast, L. Lam-
brechts, M. Verkest, enz.
Buiten de schooluren wijdde Sabbe zich met hart
en ziel aan de herleving van Brugge, eerst in zijn
maandblad «De Halletoren», dat van 1874 tot 1880 ver
scheen, en later in den Brugschen Beiaard dien hij
bijna alleen opstelde.
In de Halletoren voerde hij met Leo van Gheluwe
en Karei Deflou een veldtocht voor het herstel der
oude Gothische huisgevels.
Sabbe's voorgangers waren hierin de Brugsche bouw
kundigen K. Verschelden en Van Rabaeys.
Zijn begrippen over kunst heeft hij treffend neerge
pend in Het Nationaal Beginsel in de Schilderkunst
Met woord en pen heeft hij de vijandiggezinde burge
rij tot dit werk van hergeboorte te weten overhalen.
Leopold II de Bouwer bij Gods genade opperde
eens het idee Brugge te herschapen in een muzeum,
wat de toeristen zou lokken. Sabbe trad als kamper
op voor dit plan
Na het verschijnen van den Leeuw van Vlaanderen»
kwam te Brugge een Comité tot stand met het oog de
gelden in te zamelen voor een standbeeld aan Breidel
en De Coninck gewijd. Sabbe zou als secretaris deze
zware taak tot een goed einde brengen. In 1887 werd
het monument, vervaardigd door P. Devigne, ingehul
digd.
Bij zijn aankomst te Brugge sloot Sabbe zich aan bij
Yver en Broedermin» letterkundige vereenigingi
Maar het beste zijner krachten wijdde hij aan de
Brugsche afdeeling van het Willems-Fonds die hij in
1872 stichtte met Leo van Gheluwe, Karei Versnaeyen,
L. Schoofs e. a. Deze afdeeling werd het brandpunt
van het kunst- en geestesleven van het ontwakende
Brugge. De volksvoordrachten hier gehouden werden
beroemd in Vlaamsch-België, vooral om de keurige
muziek die er onder de leiding van Leo van Gheluwe
en met de krachten dezes Vlaamsche muziekschool
werd uitgevoerd.
Te Brugge vond Sabbe een geschikt veld om Benoit's
kunstopvattingen, ook buiten Antwerpen, te verwezen
lijken.
Sabbe stond aan het hoofd van de beweging tot het
bekomen van Benoit's Koninklijk Vlaamsch Conserva
torium, tot hij in 1897 den slag tehuis haalde.
Hij stond zijn vriend ter zijde door de vertaling van
enkele zijner werken in 't FranschDe Wereld in,
Mijn Moederspraak. Uit het Duitsch vertaalde hij voor
Benoit Hansel en GichelLater schonk hij aan de
nagedachtenis van zijn boezemvriend In Memoriam
P. Benoitdat verschillende herdrukken beleefde.
De grootste weldaad door Sabbe aan zijn geliefd
Brugge bewezen ligt in zijn. reuzenstrijd voor Brugge-
Zeehaven.
In 1878 schreef Demaere aan Sabbe nopens deze
kwestieDe Bruggelingen zijn onverschillig als al
degenen die lijden aan verval van krachten. Brugge
is het Venetië en zijn bewoners de lazzaronen van het
Noorden. Zij hebben te veel om te sterven en te weinig
om te leven
Sabbe richtte met zijn Willems-Fonds den eersten
oproep tot de Brugsche bevolking. Volksvergaderingen
werden gehouden en 't Comité Brugge-Zeehaven ont
stond. Zijn vertrouwen lag in Demaere, gelijk dat van
Demaere in hem lag.
De Staatscommissie was de zaak niet genegen. Betere
dagen braken aan. Enkele steden en 't Provinciaal be
stuur zegden hun steun toe.
Nochtans bij de officieele inhuldiging werden
Demaere en Sabbe geweerd. Les mouches du coche
Ja de hevigste tegenstrevers van vroeger waren aan de
eer.
Een vriend dichtte voor J. Sabbe toen volgend kwa
trijn
Prent, ook gekrenkt, u geen wrok in het hart,
't Loon is te schoon, dat nu aller werk zal kronen
Brugge terug uit den nacht harer smart
Groet u stralend U als het puik harer zonen.
Dat het volk waarlijk zulke gevoelens voor Sabbe
koesterde bleek treffend bij zijn teraardbestelling, die
geschiedde bij een ontzaglijken toeloop van volk.
Dit leven vol strijd in een tijd dat 't Flamingantisme
't mikpunt was van spot en vernedering en slechts
leiden kon tot verwijdering iuit officieele plaatsen, is
een voorbeeld voor de jongeren.
Zij denken er aan A vajncre sans péril il n'y a
point de glpire Geen wég üitsluitelijk bestrooid met
rozen of jasmijnen mag" heii a.aritrqKken, want hij leidt
tot compromissen en lafheid. Strijden voor een rrieer
nobel bestaan onzer volksgenooten en dus voor
natie en de gansche gemeenschap sterkt het hart.
Gekneusd, misschien, bereikt m,en het einddoel zijner
bestemming, maar in zich zeli'vindt men de zoete vol
doening van gedanén plicht.
Dat is de les die Julius Sabbe ons schonk,
leper is hem veel verschuldigd. Zijn bekommernis
overschreed zijn geliefd .Brugge. Bij de ode aan de drie
Zustersteden van onzen nationalen bard voegde hij
een schitterenden blijk van genegenheid aan leper
in gevleugd proza, en glanzende redevoeringen.
De opbeuring van Brugge eischte een heropbloei der
Vlaamsche psyche waarvan Brugge en leper als 't
ware een belichaming waren.
Uit dit oogpunt was het gulden tijdstip, door onzen
nooit genoeg volprezen Vanden Peereboom ingeluid,
een ware zege. De gemeenschap voltrekt haar lots
bestemming langs de baan haar door haar cultuurhel
den geopend.
Brugge's herleving valt samen met deze onzer moe
derstad. De verrijzenis van leper uit de vergetelheid
is niet minder wonderbaar dan deze van Brugge. De
eene dekt de andere.
Een der meest geliefde voordrachten van Julius Sabbe
was leper in 1383.
Zal de vrijzinnige vaderlandsminnende gemeente in
Vlaanderen en vooral van Brugge en leper zal de
jeugd met ons staan te Brugge op 30 en 31 Augustus
om er het genius van onzen stam op te roepen en den
komenden strijd te plaatsen in 't teeken onzer groote
dooden
Wij hopen hetJ. T.
Zondag 30 en Maandag 31 Augustus 1936, wordt te
Brugge een Congres van het Willems-Fonds gehouden,
samen met de herdenking van Julius Sabbe.
ZONDAG 30 AUGUSTUS
9 u. Nederleggen van bloemen op het graf van
dichter Julius Sabbe, door afgevaardigden van het
Algemeen Bestuur, van het bestuur der afdeeling
Brugge en van het Provinciaal Verbond der West-
vlaamsche afdeelingen.
10 u. Academische zitting in de groote cinemazaal
van het Zwart Huis, Kuiperstraat.
13 u. Gezamenlijk democratisch eetmaal in het
hotel Verriest, Langestraat.
De deelnemers moeten vóór 25 Augustus het bedrag
(18 fr.) storten op postrekening 171966 (Braekman).
15 u. 30 Optocht naar het huis waar Julius Sabbe
gewoond heeft. Vertrek aan het Zwart Huis.
17 u. Feest, aan de congresleden aangeboden in
den tuin van het Koninklijk Schuttersgilde Sint Sebas-
tiaan, Carmerstraat.
A. Zanguitvoering door het koor van den Jeugdkring
van de afdeeling leper.
MAANDAG 31 AUGUSTUS
9 u. Bezoek aan de musea en merkwaardigheden
der stad, onder bevoegde leiding.
16 u. Boottocht naar Zeebrugge. Wandeling langs
het strand naar Blankenberge.
(Men kan den weg ook per tram afleggen).
18 u. Ontvangst in het Casino te Blankenberge
door den heer Burgemeester Pauwels.
Terugreis per trein.
Lokaal De Zonbij A. Vanwichelen-Dedier,
Statiestraat, Yper.
o
UITSLAG DER PRIJSVLUCHT UIT BRETEUIL
van Woensdag 12 Oogst 1936
Bij OD. TAILLIEU, Kiekenmarkt.
117 prijsduiven, gelost om 7,05 uur
Snelheid eerste duif 1209,53 rp.
1. Vansteenkiste 2. Ossieur Edw. 3. Pieters Edg.
4. Verschoore H. 5. Devos Michel 6. Dejaegher
A. 7. Molein Floris 8. Demuynck Ch. 9. Molein
Georges 10. Casteleyn G. 11. Devos Michel 12.
Dickels Cam. 13. Vanwichelen A. 14. Dewitte Jul.
15. Taillieu Od. 16. Ossieur Edw. 17. Speybrouck
Remi 18. Lelong Jer. 19. Ossieur Edw. 20.
Geldof Jos. 21. Blic Oscar 22. Tuyten Marcel
23. Dickels Cam. 24. Dewitte Jul. 25. Taillieu Od.
26. Dewitte Jul. 27. Lelong Jer. 28. Vandervon-
delen 29. Keygnaert Th. 30. Ollevier Jos. De-
weerdt René Sennesael Gebr. Snelheid laatste
duif 1149.70 m.
UITSLAG DER PRIJSVLUCHT UIT CLERMONT
van Zaterdag 15 Oogst 1936
(9e Bondsvlucht)
276 Prijsduiven, gelost om 6,55 uur
189 oude prijsduiven
Snelheid eerste duif 1220,14 m.
1. Verschoore H. 2. Maerten Jos. 3. Corneillie
Ug. 4. Blic Oscar 5. Blic Oscar 6. Ollevier Jos.
7. Molein Georges 8. Speybrouck Hil. 9. Van-
dekerkhove C. 10. Speybrouck Remi 11. Ossieur
Edw. 12. Verschoore H. 13. Deruytter Em. 14.
Desmet Ch. 15. Gekiere Ev. 16. Speybrouck Remi
17. Molein Floris 18. Dejaegher A. 19. Deruytter
Em. 20. Ossieur Edw. 21. Speybrouck Hil. 22.
Speybrouck Remi 23. Speybrouck Remi 24. Os
sieur Edw. 25. Vansteenkiste 26. Speybrouck
Remi 27. Deruytter Em. 28. Gadeyne Henri 29.
Casteleyn G. 30. Hebben 31. Gadeyne Henri 32.
Dewitte Jules 33. Deruytter Em. S. Vandamme
34. Maerten Jos. 35. Speybrouck Hil. 36. Gadeyne
Henri 37. Trezy Arth. 38. Vandervondelen 39.
Derycke gebr. 40. Taillieu Od. 41. Desmet Ch. -
42. Dejaegher A. 43. Trezy Arth. 44. Donck Cyr.
45. Bruneel Fl. 46. Ossieur Edw. 47. Reynaert S.
Dewitte Jules Snelheid laatste duif 1147,37 m.
87 jonge duiven
Snelheid eerste duif 1191,71 m.
1. Dejaegher A. 2. Speybrouck Remi 3. Dejaegher
A. 4. Donck Cyr. 5. Speybrouck Remi 6. Hebben
7. Wullepit Em. 8. Wullepit Em. 9. Gauquie M.
10. Dejaegher A. 11. Dejaegher A. 12. Hebben
13. Dejaegher A. 14. Molein Fl. 15. Dónck Cyr.
16. Gauquie M. 17. Dewitte Jules 18. Donck
Cyr. 19. Vandepittë gebr. 20. Hallaux J. 21.
Speybrouck Hil. 22. Maerten Jos. 23. Hebben
24. Dejaegher A. 25. Casier Lucien 26. Gonthier
Cam. 27. Demuynck Ch. 28. Dejaegher A.
29. Belaen Em. Wullepit Em. Carpentier P.
Gonthier Cam. Snelheid laatste duif 1017,53 m.
UITSLAG DER PRIJSVLUCHT UIT ARRAS
van Zondag 16 Oogst 1936
72 prijsduiven, gelost om 7.05 uur
Snelheid eerste duif 1401.00 m.
1. Tyteca gebr. 2. Hondeghem M. 3. Trezy Arth.
4. Gadeyne Henri 5. Lepla Henri 6. Maerten
Jos. t— 7. Trezy Arth. 8. Gekiere Hil. 9. Hondeghem
M. 10. Fauvart Jules 11. Gadeyne Henri 12.
Declercq 13. Vandamme Gaston 14. Vandamme
Gaston 15. Deforche H. 16. Gekiere Hil. 17. De-
forche 18. Debreyer A. 19. Sercu Gérard 20.
de Vinck P. 21. Tyteca gebr. 22. Vandamme Gust.
23. Taillieu Od. 24. Debreyer A. Gekiere Hil.
Carrissimo L. Snelheid laatste duif 1070,50 m.
Duivenmaatschappij 't Nieuw Lokaal
bij Dan. Sennesael, de Haernestraat.
UITSLAG DER PRIJSVLUCHT UIT CLERMONT
van Zaterdag 15 Oogst 1936
129 prijsduiven (76 oude), gelost om 7,00 uur
Snelheid eerste duif 1178,40 m.
1. Keignaert Theo 2. Walgraeve Theo 3. Van-
doorne Karei 4. Dehaene Jos. 5. Maerten Jos.
6. Maerten Jos. 7. Ossieur Edw. 8. Ennaert Gast.
9. Keignaert Theo 10. Sennesael Gebr. 11. De
haene Jos. 12. Ossieur Edw. 13. Dereu Em.
Dehaene Maur. 14. Dumolein Ach. 15. Parmentier
L. Ennaert Gast. 16. Gadeyne Henri 17. De
haene Jos: 18. Sennesael Gebr. 19. Schooneere
Maur. Dumolein Ach. Schooneere Maur. En
naert Gast. Gadeyne Henri Heughebaert Jer.
Derou Em. Walgraeve Theo Ossieur Edw.
Vandoorne Karei Snelheid laatste duif 1097,25 m.
44 jonge duiven, gelost om 7,00 uur
Snelheid eerste duif 1152,90 m.
1. Dehaene Jos. 2. Gadeyne Henri 3. Vandoorne
K. 4. Dehaene Jos. 5. Derou Em. 6. Buyse Jules
7. Vandenberghe Maur. 8. Dehaene Od. 9.
Taillieu Od. 10. Dehaene Jos. 11. Buyse Jules
Buyse Jules Taillieu Od. Buyse Jules Snelheid
laatste duif 1068,60 m.
(O)
VRAAGT PRIJZEN EN DEVIEZEN BIJ
Eere diploma met gouden medaille aan
Hooger Schilderschool van M. A. Logelain te Brussel.
Eereprijs - Wereldtentoonstelling - 1935 - BrusseL
