PARDESSUS Koopt niet vooraleer de uitstalling gezien te
225 00 Hebben by RAPH PANNEKOUCKE m—mm
250 00 Boterstraat, 12 (BIJ DEN GROOTEN BAZAR)
275,00
300,00
350,00
400,00
500,00
Heropening op 11 October aanstaande.
ALLE KLEEDEREN. Uit reklaam aanvaardt men de stof.
AUX AMITIÉS FRANCAISES
PAPIER GOMMÉ EN ROULEAUX
zijn en niettegenstaande de ontzaglijke kosten die
dit werk zal vergen en men het totaal bedrag dier
kosten op 100 millioen na niet met zekerheid kan
bepalen. Gansehe wijken der stad Brussel zullen,
voor de verwezenlijking der Noord-Zuidverbin
ding, grondige veranderingen moeten ondergaan,
het uitzicht der Noord- en Zuidstations zal vol
ledig gewijzigd worden, de sporen zullen er van
7 m. 50 verhoogd worden, straten en gebouwen
zullen moeten verdwijnen en gedurende zes jaar,
voorziene duur der werken, zullen de verbindin
gen tusschen het hoog en het laag gedeelte der
stad herhaaldelijk gewijzigd en het verkeer die
nen omgeleid te worden.
Spijts dit alles en spijts de groote moeilijkhe
den welke ermede gepaard gaan, zal niets belet
ten dit werk, waarvan de noodzakelijkheid geens
zins bewezen is en waaraan men zooveel honder-
de millioenen zal verkwisten, door te drijven.
Alles voor de groote steden en hier te Yper,
ver van er nieuwe werken uit te voeren, zijn de
oorlogspuinen nog niet eens volledig hersteld.
Diegenen die dezen onrechtvaardigen toestand
op hun geweten hebben, dragen een zware
verantwoordelijkheid.
SPANJE
Meest al onze lezers vinden dagelijks in hun
dagblad het relaas der bloedige gebeurtenissen,
die zich in dat schiereiland afspelen.
Weinigen nochtans kennen dat land onder aar
drijkskundig, ekonomisch en geschiedkundig op
zicht het zal bijgevolg geen verloren tijd zijn
er eens nader kennis mee te nemen om in staat
te zijn aangehaalde namen en toestanden beter
te begrijpen.
Spanje hangt met de Pyreneeën aan Frankrijk,
en is i7 maal zoo groot als België.
De 40' N. Br. parallel loopt iets ten Z. van
Madrid, dat dus in breedteligging overeenkomt
met Napels, Peking en Philadelphia.
De 0" meridiaan van Greenwich snijdt slechts
een kleinen driehoek af aan Kaap Kreus, zoo
dat het grootste gedeelte er ten Westen van ligt.
Kaap Finisterre (einde van 't land) is het Weste
lijkste punt.
Een afstand van 1000 km is die van Lissabon
naar de Balearen (Mallorca).
De ligging heeft twee groote voordeelen boven
die van de beide andere zuidelijke schiereilan
den van Europa, Italië en Griekenland. Vooreerst
ligt het meer Westwaarts, aan den Atlantischen
oceaan, en dan het nadert meest Afrika. Dank
aan die ligging was Spanje aangewezen om in
Europa de uitbreiding van den Islam te bevoor
deel igen en ook om als uitgangspunt te dienen
van de twee groote ontdekkingen Amerika door
Columbus en den weg naar Indië door Vasco di
Gama.
Daar staat aan die ligging een groot nadeel te
genover;- de Pyreneeën zijn een zeer scherpe
scheiding zoodat Spanje van Europa bijna geheel
geïsoleerd is
Achter de Pyreneeën begint Afrika zegt een
Fransch spreekwoord Het schiereiland heeft in
derdaad veel overeenkomst met Afrika, wat den
opbouw betreft. Grootendeels bestaat Spanje uit
hoogvlakten, het Iberisch tafelland met een ge
middelde hoogte van 7 a 800 m. omgeven van
randgebergten en dat juist is oorzaak dat het
binnenland den invloed der zee niet ondervindt
en dat het heete zomers en koude winters heeft.
Dat tafelland, waarin Madrid ligt bestaat uit
eenvormige vlakten beken en rivieren voeren
slechts enkele maanden voldoende water kleine
verheffingen worden benut voor het plaatsen van
windmolens, zoo karakteristisch voor het land
van Don Quichotte. De hooge randgebergten, zoo
als de Sierra Nevada (sneeuw-zaag) belemmeren
veel het verkeer, waarvan het grootste deel langs
de zee geschiedt zooals tusschen Bilbao en Bar
celona.
In de randlandschappen zetelt een bloeiende
land- en tuinbouw. Het Oosten van Katalonië tot
en met Andalouzië is de gordel der huerta's en
vega's, waar kunstmatige besproeiing uit kanalen
(gedeeltelijk onderaardsch om de verdamping
tegen te gaan) en stuwbekkens ware lustoorden
heeft geschapen.
De besproeiingswerken zijn grootendeels af
komstig van de Mooren (vandaar de Moorsche
naam Vega), nog andere zijn van de Romeinen
(vandaar de Latijnsche naam huerta hortus).
Toch heerscht in dien gordel zoo rijk aan over
vloedige oogsten armoede. De boer is meestal
pachter, een soort laat uit den tijd onzer middel
eeuwen en werkt voor den groot-grondbezitter
vandaar de belangrijke kommunistische aanhang
bij de buitenbevolking.
Ook de mineralen, waaraan Spanje zoo rijk
is, zijn in handen van vreemdelingen. Boeren en
mijnwerkers vullen hedendaags de rangen aan
der verbitterde militianen.
De randlandschappen beslaan slechts 45 der
totale oppervlakte en 70 der bevolking woont
er.
Tot den ekonomischen ondergang hebben ook
historische oorzaken meegewerkt. Vooral de
eeuwenoude strijd tusschen Christendom en Is
lam, die hier gewoed heeft, heeft de burgerlijke
beroepen in discrediet gebracht. De Kastiliaan
strijdt voor zijn geloof. De krijgsman en klooster
ling zijn er het meest in eere. Het fanatisme was
oorzaak van de verdrijving der vlijtige Mooren
het laatst viel Granada. Na den uittocht werden
prachtige bevloeiingswerken of vernield of niet
meer gebruikt, terwijl de vestingen bleven (een
dezer de Alcazar van Toledo is beroemd gewor
den in den huidigen strijd). Ook de Joden moes
ten het ontgelden.
Van alle groote rivieren is alleen de Gualdal-
quivir (groote rivier) bevaarbaar (tot Sevilla
voor schepen van 5 m. diepgang). De meeste
andere hebben in het Tafelland diepe canonach
tige dalen, die 's zomers droog zijn.
De groot-grondbezitters doen veel aan veeteelt,
vooral van schapen (merino's). Deze trokken
langs breede wegen van hun winterweiden in de
lagere gebieden naar de zomerweiden, zeer ten
nadeele van de boeren, die pachters zijn van de
kloosters en den adel, aan wien de kudden toe-
behooren.
De naam Sierra, die in Spanje veel voorkomt,
beteekent «zaag» (zaagvormige kam). De naam
Morena beteekent zwartde Sierra Morena
is zwart, niet door de bosschen, maar van de
struiken (maquis).
De eenige stad van beteekenis is Madrid, aan
het riviertje Manzanares. Het is sedert Filips II
de hoofdstad in plaats van Toledo en een centrum
van spoorwegen. Almaden heeft groote kwikzil
vermijnen Badajoz is een grensvesting tegen
Portugal.
Voor dat Kastilië veroverd was, was Valladolid
de hoofdstad. De spoorweg gaat van hier over
Burgos naar San Sebastiaan en Frankrijk.
De Noordkust wordt bewoond door de Basken,
die nu ook zelfbestuur eischen. Ze doen veel aan
landbouw, mijnbouw en zeehandel. La Coruna
heeft als haven veel door het verlies van Kuba
geleden. Ferol is de oorlogshaven, nu in handen
der rebellen en Bilbao, waarom nu gestreden
wordt, is een belangrijke uitvoerhaven van ijzer.
De Pyreneeën met hun moeilijk begaanbare
passen waren te allen tijde schuiloorden voor
rooversbenden en smokkelaars. In den Maladetta
vervloekte, wegens de slechte weiden) verhef
fen ze zich tot 3400 m. Daarin vinden we ook de
kleine herders- en boeren republiek Andorra, dat
onder toezicht staat van Frankrijk en een Spaan-
schen bisschop.
Katalonië is het dichtst bevolkt van Spanje,
door de vele industrieën en ontginning der
ertsen.
Barcelona benadert Madrid en heeft veel ka
toen- en ijzerindustrie daar hebben we Valentia
als uitvoerhaven van sinaasappelen en Cartha-
gena, gesticht door Annibal, als oorlogshavën.
Verder naar het Zuiden heeft men Granada,
met zijn prachtige besproeiingskanalen en zijn
mooi Alhambra, getuigen van Moorsche bescha
ving.
Bij de Siërra Nevada leven nu nog echte
Morisco's. De Zuidkust zelf is de Spaansche
Rivierra. Niet alleen groeien hier zuidvruchten,
maar zelfs suikerriet en katoen. Het middelpunt
is Malaga, uitvoerhaven van Malagawijn. Dan
hebben we op een schiereiland Gibraltarhet is
in handen der Engelschen de sleutel der Middel-
landsche zeedaartegen ligt Algeciras, bekend i
door het Marokko traktaat.
Van den Spaanschen bodem wordt slechts 1/3
voor landbouw gebruikt. Een der grootste oor
zaken van den huidigen toestand is wel dat het
land voor een groot deel in handen is van den
adel. Koren moet in dit dun bevolkt land van
24 miljoen inwoners nog ingevoerd worden.
De oudst bekende bewoners van Spanje waren
de Iberiërs, waaraan de Basken verwant zijn.
Veel invloed op de bevolking hebben gehad de
Pheniciërs, de Grieken, de Karthagers, de Ger
manen en later de Arabieren. Het aantal anal-
phabeten is beschamend groot, 68 der bevol
king. De emigratie is sterk vooral naar Algiers
en Kuba. Door hun eigenaardige kolonisatie en
vermenging met de bevolking is de Spaansche
taal nog zeer verbreid. Geheel Zuid Amerika,
behalve Brazilië en Midden-Amerika spreken
deze taal.
Arm SpanjeEenmaal de grootste koloniale
Mogendheid, waaraan Christoffel Columbus een
Nieuwe wereld had geschonken. Terecht mocht
Keizer Karei V zeggen De zon gaat nooit onder
in mijn Staten Eeuwenlange verdrukking en
uitbuiting der volkeren joeg ze tegen het
Spaansch gezag op en onder leiding van Bolivar
scheurde zich Zuid Amerika van Spanje af
Engeland die ten tijde van Koningin Elisabeth
de machtige Spaansche Armada had zien vergaan
verrijkte zich eveneens met brokken uit het
Spaansch koloniaal vermogen en de Vereenigde
Staten ontnamen Spanje, na de nederlaag van
Cevaras, de laatste koloniën Kuba en de Philip-
pijnen.
En al ware het nog niet genoeg herhaalde
Pronuntiamento's of krijgsopstanden en burger
oorlogen teisteren voortdurend het land. Niet te
verwonderen dat een deel der bevolking overhelt
naar de dolste hervormingen bij monde der So-
viëts en een ander deel haakt naar een diktatuur
van nationale grootheid.
Wat moet uit dien chaos groeien? X...
A l'ordre du jour de l'assemblée générale qui
a eu lieu au local Hotel Ypriana le Jeudi 8
Octobre, figurait un point trés important
Nouvelle dénomination de la Société.
Bien que le comité ait insisté pour que les
membres assistent nombreux a cette réunion afin
d'être éclairé par l'avis de chacun, sept person-
nes seulement ont répondu a son appel. C'est
réellement regrettable mais il en est ainsi depuis
l'origine. Du reste, le même absentéisme règne
dans toutes les sociétés a Ypres. Ceux qui s'ab-
stiennent d'assister aux assemblées n'ont pas le
droit d'en critiquer les décisions.
Par neuf votes sur quinze, il fut décidé que les
Amitiés Frangaises s'appelleraient désormais
NOS SOIRÉES Cercle privé. Pour rappel
Le mercredi 14 octobre, au Vieil Ypres
Conférence suivie de films d'Innsbruck, du Tirol
Autrichien et des Sports d'Hiver en Autriche.
Le mercredi 4 novembre, au THÉATRE COMMU
NAL Une affaire d'orpièce en 3 actes de
Marcel Gerbidon, par la tournée Charles Mahieu.
Le mercredi 11 novembre, salie Lapierre Bal
de l'Armistice.
En décembre Une Conférence
Le 31 décembre, salie Lapierre Bal de Réveil-
lon. LE COMITÉ.
EN VENTE AU BUREAU DE CE JOURNAL.
