GASTON PRUM
VALERE TALON
DE VISCHWINKEL
GLASHANDEL
Le Royal Amer
et le Bitter Zigomar
Arth. D'Hellem=Degryse
Mce Cherchye=Kesteloot
Maurice H0NDEGHEM
Vergelijkt onze Prijzen
VERANDERING VAN WOONST
Koelinrichtingen Frigipclaire
Snijmachines Hakmolens
Automatische Weegschalen
ALCEMEENEAANNEMING
LOOD ZINK EN KOPER
ALLE SOORT CASTOESTELLEN
JAN YPERMAN (1280-1331)
4, Surmontstraat, 4, YPER Tel. 309
4, Surmcr.istraat, 4, YPER Tel. 309
Gezondheidsartikelen Baden
Verwarmingstoestellen W. C.
Alie slach pers- en andere pompen.
Burgerlijke Stand van Yper
ONZE SCHEEPVAART
VERANDERING VAN WOONST
VERCOUTER - TALON
NAAR DE POPERINGHESTRAAT, 5.
AANNEMERS - LANDBOUWERS
Voor alle GLASWERKEN wendt U
tot het gekend Huis
Hoek der Elverdinghestraat
en Veurnesteenweg 1 IEPER
MASTIEK
VERVEN EN VERNISSEN
Tel. 484.
Kleermaker op maat
voor Heeren en Damen
Fransche coupe
Ook veranderingen en herstellingen.
van alie werken in
LOOD- EN ZINKWERKER
Volgens Mededeelingen en Verslagen
van de Koninklijke Vlaamsche Academie (1931)
Vlaanderen mag roemen op drie Jannen Jan Yper-
man, de vader der heelkunde te leperJan B. van Hel-
mont, die te Vilvoorde het beroep van medicus uitoe
fende en de wetenschap stuurde in de richting van de
proefondervindingJan Palfijn, uit Kortrijk, die de
verloskunde een reuzenstap deed vooruitgaan.
Over Jan Palfijn is onlangs een breedvoerig werk
verschenen, waarover wij het wel gens hebben.
Jan Yperman, als de oudste der drie, verdient de
eersie onze aandacht.
Jan Yperman, geboren in 1280, ontleende zijn naam
aan onze goede stede.
De heer Prof. Dr Alb. J. J. Vande Velde was aan
wezig bij het plaatsen van het gedenkteeken aan de
Belle in 1931.
Hij hield hier een rede die eveneens wordt bewaard
in de mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Aca
demie.
De heer Vande Velde herinnert in zijn studie aan
Fritz Haber uit Duitschland, die onderzoekingen heeft
ingericht in 1905 tot 1908 over de eigenschappen van
de amoniak, als bestanddeel der meststoffen, maar ook
bij het vervaardigen van een springstof die in 1916-17
gebruikt werd.
Onze schoone Halle, die het voorwerp was van een
wederlandsche bewondering, werd vernield o ironie
door 't product van Dr Haber, Nobelprijs.
De hal, de tempel van vrede, welke menschen in
103 jaren hebben opgebouwd, werd door de bescha
ving van 1914-18 platgemaakt, met de succesvolle, ellen
dige medewerking van giftige, doode gassen
leper bewaart de graven en de gedenksteenen van
de slachtoffers van een afschuwelijken oorlog, die voor
ons verschijnen onder den vorm van 'n jeugdigen, ge
zonden, schoonen man die met bebloede, Bescheurde
kleederen en verbrijzeld lichaam in het slijk den af-
schuwelijksten doodstrijd ondergaat
Hier in dit stille hoedje van leper, waar Jan Yper
man misschien eiken dag, na zijn troostend werk van
heelkundige te hebben verricht, kwam wandelen, werd
den grooten Vlaming herdacht.
Hij behoort tot het gezegend tijdstip van Vlaanderen
en was tijdgenoot van Jacob van Maerlant, Jan Boen-
daele, Ruusbroek, Breidel en de Coninck, Jacob van
Artevelde.
Waar is zijn graf
De oorlog heeft zijn asch met het gruis der Halle
vereenigdZijn geraamte werd door den Ieperschen
grond opgeslorpt
Voor de eerste maal schijnt over Yperman gesproken
te worden door den geneeskundige J. Carolus. Deze
zendt in 1854 een verhandeling in het licht in de uit
gaven van de Société de Médecine de Gand
La chirurgie de maitre J. Yperman, le père de la
chirurgie flamande Yperman was ook de eerste die
een wetenschappelijk boek in zijn moedertaal schreef.
Dr Snellaert zegt hieromtrent zeer raak
Vlaanderen heeft zich laten ontzenuwen in naam
van een principe dat het met zijn bloed bezegelde
onze taal is de taal der wetenschap niet meer men
heeft een muur tusschen ons en onze voorouders opge
trokken
De stad leper kocht, bij het verschijnen van het
boek van D Carolus, er een aantal exemplaren van,
zooals luidt in een schrijven van Diegeryck in 1859.
De Société d'histoir'e de la ville d'Ypres bevat een
verhandeling van Lafaut«Jan Yperman, de vader
der heelkunde in Vlaanderen
«Wij bezitten thans een uitgave van het hoofdwerk
van Yperman, die als definitief mag beschouwd worden.
Het boek van Prof. van Leersum, uit Leiden, is zoo
volmaakt en wetenschappelijk verzorgd dat het niet
beter van de hand van den beroemden Ieperling zou
kunnen verschijnen
Yperman schreef Medicina en Chirurgica Het
eerste schijnt weinig oorspronkelijk te zijn geweest.
Het tweede was belangrijk, hij spreekt hier uit eigen
ervaringen met allen eerbied der grieksch-arabische
overlevering. Yperman schreef in 't vlaamsch. In
't Vlaamsch schreef ook Van Helmont Zijn Dageraad»,
evenals Jan Palfijn zijn studiën.
Jan Yperman wist reeds dat de behandeling van de
wonden volgens de jaargetijden dient gewijzigdin de
beschrijving van zijn bewerkingen wordt nooit de
anatomie verwaarloosd'thans steunt de chirurgie
op de grondige kennis van al de organen van het
lichaam.
Yperman wist ook dat de hersenen in verband staan
met het ruggemerg en dat de zenuwen van de herse
nen afhangen.
De wonden aan het hoofd zijn niet doodelijk en
kunnen nog genezen zelfs als de dura mater aange
tast is.-
Hij schrijft het gebruik van mandragora wortels vóór
als slaapmiddel bij de heelkundige bewerkingen.
De heelkundige moet bekwaam en geleerd zijn, zegt
hij, hij moet van onberispelijke zeden zijn en zijn lede
maten op volledige wijze kunnen gebruiken.
Hij verlangt dat de medicus zijn beroep grondig
instudeert maar ook nog kennis hebbe in de philoso-
Vroeger Veemarkt, 33, thans overgebracht
SPECERIJEN:—:
Hesp en Patévormen, Kapblokken, Stalen Messen
Zagen en alle slach van Darmen, enz., enz.
Placeeren van balatum, enz.,
- aan buitengewone prijzen -
van den 21 tot den 27 November 1936
GeboortenVerburgh Gabriel,. Pennestraat, 6. De-
leye Norbert, Recollettenpocrt, 5, (van Zonnebeke).
Peel Etienne, Rijselstraat, 15. Deprey Jacqueline,
Zonnebekesleenweg. 85. Vervisch Jules, Recolletten-
poort, 5, (van Passchendaele). Neels Willem, Pope-
ringhesteenweg, 159. Baelen Yvette, Pilkemstraat.
Goethals Joseph, Bruggesteenweg, 38. Leenknegt
Maurice, Zonnebekesteenweg, 344.
HuwelijkSlembrouck Josephus, magazijnier, en Van
Huffel Germaine, z. b., beiden te Yper.
OverlijdensKaesteker Antonia, 56 j., hotelhoudster,
echtg. Neys Joannes, M. Frenchlaan, 8. Delvoye
Marie, 61 j„ z. b., ongehuwd, Hondstraat, 42. Segers
Eugenie, 67 j., z. b., wed. Cherf Arthur, wed. Clasens
Pierre, Gevangenisstraat, 1.
Huwelijksbeloften Valère Tally, autogeleider, te Po-
peringhe en Maria-Louisa Debisschop, z. b., te Yper.
Polydor Degrave, metser, te Yper en Germaine Depuydt,
dienstmeid, te Reninghelst. Lodewijk Gauquie, maro
kijnfabrikant, en Andréa Keignaert. z. b., beiden te
Yper.
MMMMWWHMt
HWMMMMMWWMM
phie Ende hi moet oec connen sine ethike, want die
const leert goede zeden
Zonder twijfel is Yperman verreweg de grootste
heelkundige van zijn tijd.
Ende ic mester Jan Yperman ne deet noint wat
hets te aventuerlijk
Jan Yperman nam den heelkundigen dienst in 't le
ger waar bij het geschil der Bruggelingen met Graaf
Louis de Crecy.
Jan Yperman was waarschijnlijk ook te Kortrijk bij
den Slag der Gulden Sporen.
Een gedenkteeken werd hem opgericht een eenvou
dige zuil, tien meter hoog, bedekt met een lauwerkrans
en in vergulde letters op den steen de eenvoudige
woorden
Aan
Jehan Yperman.
den vader der Vlaamsche Heelkunde,
leperen 1280 Ieperen 1331.
Het Vlaamsche Volk erkentelijk.
Op het breede voetstuk dat de zuil draagt leest men
vooraan deze volzinnen van Jakob Cats, uit de rede
op een Congres in 1850 uitgesproken
Wie kan zijn Vaderland beminnen, zonder het
volk te beminnen en deszelfs tael verachten...
(Jakob Cats 18-50).
Op de twee zijden van het voetstuk heeft de kunste
naar twee episoden uit het leven van Yperman her
dacht Aan de zijde naar het Gasthuis Belle gekeerd,
verzorgt de heelkundige arme menschen en onder het
bronzen paneel prijken deze woorden
Enten armen dient vriendelik om Gode die u de
macht verleent
Aan de zijde naar den Groeningekouter gekeerd,
verbeeldt de kunstenaar den heelkundige bij zijn tent
op het slagveld aan het verzorgen van een Vlaamschen
strijder, terwijl dicht bij een vijand van het volk
den adem uitblaast, onderaan het vers van De Koninck
Daar moest den Leliaert des Leéüwen kracht beproe
ven L. De Koninck.
De heer D1' J. Vande Veilde .herinnert aan de schit
terende redevoering van Mattmas Devries, te Damme.
in 1860, toen het standbeeld van Jac£b van Maerlant
werd ingehuldigd j
Nu verrijst hij vóór ons oog als de man, die uit den
doodenslaap der verdrukking de wedergeboorte van
Vlaanderen heeft voorbereid r ials kampvechter voor
het rijk der waarheid, die kennis én beschaving ver
breidde, dwaling en vooroordeel bestreed als de held,
die, tegen den dubbelen overmoed der wereldlijke
machten en der schoolsche geleerdheid, de rechten van
de menschen manmoedig handhaafde, en den geest
bevrijdde, in beider knellende handen gekluisterd
als de banierdrager der vaderlandsche taal, die be
greep dat alle ontwikkeling van het Vlaamsche volk
moest uitgaan van de Vlaamsche spraak, als de
heraut, eindelijk van de beginselen, die, eerlang door
Artevelde in daden overgebracht, den roem van Vlaan
deren in top verhieven en Europa met verbazing deden
aanschouwen, wat een vrij volk vermag. Ja, zulk een
man is Jacob van Maerlant geweest.
Laten wij nu alleen Damme en van Maerlant veran?
deren in Yper en Yperman, den vader der Vlaamsche
heelkunde, en wij zullen bekennen dat het niet beter
kan gezegd worden.
Tot daar dus de gegevens die wij uit het werk van
Prof. Dr Alb. J. J. Vande Velde oplichten. (Koninklijke
Vlaamsche Academie voor Taal en letterkunde. Ver
slagen en mededeelingen, Sept. 1931).
U voelt onmiddellijk dat de studie vol geestdrift zit,
maar ook stevig en zaakrijk is opgesteld.
In zake vereering onzer groote voorouders past fier
heid en degelijkheid.
Het werk is trouwens zeer belangrijk en wij bevelen
het ten zeerste aan de aandacht onzer lezers aan.
Den 30 November e. k. wordt Prof. Dr J. Vande Velde
gevierd door zijn leerlingen aan de Hoogeschool te
Gent. Hij is een bezieler der jeugd en deze hulde,
waaraan het ontwikkeld Vlaanderen deelneemt, is hem
van harte gegund. J. T.
Binnengevaren
Vrijdag 20 November 1936, de Valentine(schip
per Pauwéls) met 110 ton koeken voor M. Vanhoudt.
Boezingede André(schipper De Boeuf) met 25
ton beurtgoed voor verscheidenen de Verandering
(schipper Leyenaar) met 102 ton erwten voor M. Van-
deputte, leper.
Maandag 23, de Lena(schipper Hermans) met
256 ton kasseien voor M. Titeca, leper, (gelost te Boe
zinge).
Donderdag 26, de Almar(schipper Schuddinck)
met 198 ton graan voor M. Vandeputte, leperde
Stilla Juvans(schipper Florijn) met 15 ton beurt-
goed (met zorg) voor verscheidenen.
Waterhoogte benedenpand3.00 m., toegelaten te
varen 1.72 m.
-(O)-
is overgebracht van de Rijselstraat, 166,
ALLE VERSCHE EN GEZOUTEN VISCH
SPECIALITEIT van OPGELEGDE VISCH.
MARKTEN MARCHES
Middelprijzen Prix Moyens
Tarwe de 100 kilog.
Froment les 100 kil.
Rogge
Seigle
Haver
Avoine
id.
id.
id.
id.
Aardappelen 100 k.
Pommes de Terre
Boter de kilogram
Beurre le kilo
Eieren het stuk
CEufs la pièce
Hoppe de 50 kilogr.
Houblons les 50 kil.
4*
l->
O)
1
U
O»
i—
X) O)
0J OJ
1
i: ai
2 B
co ai
Wi
c S
s
t E
o)
1
O
o o
2
co
CM
3
o 2
o-
CM
CU O
2
1CJ
CS
s
&2
Q- r-
CN|
119,00
117,50 120,00
119.00
120,0
97,50
97,50 105,00
106,00
110,00
92,50
-
92.50
90,00
92,00
90,00
32,50
36 50
33,50
36.00
30 00
20,25
21,50
18,50
19.50
19,50
0,81
0 55
0.56
0,66
0,64
1936
koopers
verkoopers
650
665
Alle TA PIS SEE RW ERKEN
aan V,ö() tl*. DE ROL
BEHANGER
Dickebuschsteenweg, 156 - YPER
EEHEE3EE3
Groote keus van Meubelpapier, Linoleum,
Balatum Stragula.
GROOT KLEIN
DIC<BBUSCH8TEEN WKO, 33
(Langs de Vaart) YPER.
ONT TOUJOURS ÉTÉ
ET RESTENT LES MEILLEURS
DES APERITIFS.
