Raphael Coulier Jonckheere
Elverdinghestraat, 9, Yper Tel. 384.
2
BEZOEKT met Paschen
Opvolger van LEON JONCKHEERE
IN DEN SENAAT
op de l'persehe Haiidelsfooi-
in de Hallen Den
Stand van Bouwstoffen
van de Fii-ma
O
De Heer Vandenbulcke, ondersteund door de
Heeren Gillon en Mullie, ondervraagt
den Heer Minister van Openbare Werken
over het herstel der vaart Yper-Komen.
o
Tijdens de bespreking der begrooting van
Openbare Werken in den Senaat, op Dinsdag
16' dezer, heeft de Heer Vandenbulcke den Heer
Minister ondervraagd over de noodzakelijkheid
van het herstel der vaart Yper-Komen.
Wij laten hieronder deze merkwaardige uiteen
zetting volgen, zooals ze in het Beknopt Verslag
verscheen
De Heer Vandenbulcke. Ik wensch den mi
nister te ondervragen over de noodzakelijkheid
van het hergraven van de vaart Ieper-Komen,
de verbintenissen vroeger door de regeering aan
gegaan en den huidigen stand van zaken.
Er werd een groote krachtinspanning gedaan
om deze streek uit haar puinen te doen oprijzen.
De Staat heeft daarin zijn deel gehad, maar al
leen de inwoners kennen de groote opofferingen
die zij zich hebben moeten getroosten.
Nochtans is, vooral te leper, de welvaart niet
teruggekeerd, omdat vele Staatsinrichtingen, het
garnizoen, verbeteringschool, enz. naar andere
gewesten werden overgebracht.
Ook de waterwegen ontbreken. Sinds eeuwen
is leper met den Yzer verbonden. Op het einde
van de vorige eeuw heeft de stad met bijval haar
verbinding met de Leie aangevraagd.
De waterweg werd gegraven, op een kort vak
na te Hollebeke, waar de bodemgesteldheid moei
lijkheden meebracht.
Tijdens den oorlog werden zoowel de verbin
ding met den Yzer als deze met de Leie vernield.
Iedereen verwachtte dat het eerste werk van
den wederopbouw er zou in bestaan het kanaal
Ieper-Yzer in orde te brengen. Maar de Staat
verkoos de materialen voor den wederopbouw
van de stad op andere wijze aan te voeren. Het
ontbreken van dit kanaal belemmerde de econo
mische herleving, want de voornaamste han
delsondernemingen gingen zich elders vestigen.
Pas in 1933 werd de vaart opnieuw bevaarbaar.
De Vlamingen moeten veel geduld hebben.
De bedrijvigheid hernarp. Woningen en maga
zijnen werden langsheen de vaart gebouwd. Voor
de eerste tien maanden van 1936, bedroeg de ton-
nemaat 55,000 ton. Er blijft alleen nog het vraag
stuk van de waterspijzing, waarop ik de aan
dacht van den minister vestig. leper heeft om
goed te kunnen werken als tweede arm, de vaart
Ieper-Komen noodig. De lijdensweg van de eer
ste vaart, wordt eveneens door de tweede betre
den. De Kamer van koophandel te leper wees er
op dat de stad niet opnieuw leefbaar zou worden
zonder de verbinding met de Leie.
Reeds bij minister Van Cauwelaert werd aan
gedrongen. In November 1933 werd een afvaar
diging van leper en Komen bij den Koning ont
vangen. Minister Sap beloofde de uitvoering van
de werken, zoodra het Albert-kanaal ver genoeg
zou gevorderd zijn. In April 1935 zegde gouver
neur Baels zijn medewerking toe. In Mei 1935
drong de heer Butaye aan in de Kamer. Hetzelf
de jaar schreef de heer de Man dat het kanaal
Ieper-Komen in het programma van den D. E. H.
werd opgenomen.
De stad leper vierde de heuglijke gebeurtenis.
De kredieten werden in de begrooting geschre
ven, maar toen de heer Merlot minister van
openbare werken werd, ontstonden plots moei
lijkheden.
Men beweert dat de werken te duur zouden
kosten en dat in het vak Hollebeke moeilijkhe
den zouden bestaan, die de onmiddellijke uitvoe
ring van de werken beletten.
Het goedkoopste ontwerp zou 105 millioen kos
ten. Het bestuur verhoogde de raming nog met
15 millioen voor sociale wetten en met 30 mil
lioen voor onvoorziene uitgaven, en aldus kwam
men tot een bedrag van 150 millioen, dat te hoog
werd geacht.
Maar de opdracht die aan den heer Merlin,
ontwerper van het plan, werd gegeven, voorziet
spijzing door de wateren der streek zelf. Door
deze opdracht werden de nog gedeeltelijk be
staande kunstwerken nutteloos en de onkosten
natuurlijk hooger.
De kamer van koophandel meende dat het ka
naal niet met Leiewater mocht gespijsd worden.
Waarom niet In 1930 leverde het pompstation
van Boesbeke 36,000 kubieke meter water per dag
aan de streek Roubaix-Tourcoing in 1935,
slechts 15,000 kubieke meter. Deze vermindering
alleen stelt 21,000 kubieke meter beschikbaar,
wat voldoende zou zijn om 25 versassingen te
doen de spijzing van de vaart Ieper-Komen kan
dus met Leiewater geschieden.
Men betwist ook de voorgelegde cijfers. Een
vergelijking met de kosten van herstelling van
het kanaal Ieper-Yzer toont dat de ramingen
buitengewoon hoog zijn. De onvoorziene onkos
ten worden op 30 t. h. geraamd, terwijl deze voor
de vaart Ieper-Yzer niet eens 10 t. h. bedroegen.
De sociale lasten zouden ook geen 15 t. h., maar
slechts 8 t. 'h. bedragen.
In het weekblad Het Ypersche, wordt uitge
rekend dat volgens de inlichtingen van de kamer
van koophandel ieder sas 2,700,000 frank zou kos
ten, de aardewerken 940,000 frank per km., de
steenwegbruggen van Drie-Grachten en Boesin-
ghe, 1,600,000 frank, enz.
Het blad berekent dan de kosten voor het her-*
stel der vaart Ieper-Komen 44 millioen voor de
16 sassen 11,200,000 frank voor de 7 voornaam
ste en 3,500,000 frank voor andere bruggen 2
millioen 490,000 frank voor 2 spoorwegbruggen
10,847,600 frank voor de aardewerken 1,050,000
frank voor pompstations.
Het blad komt tot een totaal bedrag van
73,087,600 frank, wat ver beneden de 100 of 130
millioen blijft, die door het ministerie worden
opgegeven.
De cijfers door het blad aangehaald voor de
herstelling der vaart Ieper-Komen zijn geenszins
overdreven inderdaad, de aardewerken voor de
vaart Ieper-Yzer kostten 30 fr. per kubieke meter,
terwijl deze kosten thans slechts 20 fr. bedragen;
het beton kost thans weliswaar 350-400 frank,
tegen 250-300 frank maar het metselwerk kost
slechts 160 frank per kubieke meter, tegen 180-
190 frank ten tijde van het herstel der vaart
Ieper-Yzer.
Tegen het ontwerp van het ministerie wordt
nog aangevoerd dat de aard van den grond het
diepgraven gevaarlijk maakteen reden te meer
om de spijzing met Leiewater te voorzien.
Minister de Man had de herstelling van het
kanaal ingeschreven op het programma van den
dienst voor economisch herstel, die toch voor
doel heeft de werkloosheid te bestrijden. Welnu,
in de streek Komen-Ieper heerscht uitgebreide
werkloosheid tengevolge van de in Frankrijk uit
gevaardigde beperkingsmaatregelen tegen de
grensarbeiders.
Zelfs zoo de uitvoering van het kanaal 100 mil
lioen frank zou kosten, dan nog zou dit geen
cent verlies berokkenen voor de Belgische eco
nomie, indien men daarmee de werkloozen aan
den arbeid zou zetten, vermits alles in het land
zelf zou uitgegeven worden.
De commissaris voor de grensstreek, ingenieur
Demeyer, heeft de uitvoering van kanaalwerken
aangeprezen. Waarom volgt de regeering den
raad niet van den door haar aangestelden raads
heer
Het werk zou niet alleen de werkloosheid op
slorpen, njaar ook economisch nut opleveren.
Anders toch zouden leper, Nieuwpoort en Ko
men niet met zooveel aandrang dit kanaal blij
ven eischen.
De verbindingswegen.te land tusschen Komen
en leper zijn goed en toereikend en de minister
heeft dan ook een erbarmelijken indruk gemaakt
op de bevolking toen hij een autobaan aanbood
in plaats van een kanaal.
Een autobaan is alleen luxe, de werkloozen
vragen eerst brood.
Sinds lang heeft de minister beloofd dat hij
het Iepersche zou komen bezoeken en van alle
zijden vraagt men mij aan te dringen opdat de
minister eindelijk zijn belofte zou houden.
Ik heb gepoogd deze uiteenzetting te doen
met onpartijdigheid en zakelijkheid, omdat
ik niet spreek als lid van een partij die met hand
en tand de regeering bestrijdt, doch als verte
genwoordiger van een streek die onder den oor
log veel heeft geleden en thans ,hard moet strij
den om haar welvaart te herstellen.
De bevolking voelt zich het slachtoffer van
onwil en veronachtzaming. Daarom moet de
minister ter plaatse gaan en er niet de politieke
persoonlijkheden ondervragen, doch degenen die
zich sedert jaren met de verwezenlijking van dit
werk bezighouden, de overheden, de bevolking.
Tachtig ten honderd van het werk zou moeten
uitgevoerd worden door handenarbeid, zoodat hier
een geschikte gelegenheid geboden wordt om
gedurende vijf jaar werk te verschaffen aan
1,000 tot 1,200 van de ongeschoolde arbeiders,
wien het werk in Frankrijk ontnomen werd.
leper heeft recht op deze vaart die, door de
vermindering van de vervoerkosten, voordeelen
zal bezorgen aan handelaars, middenstanders en
landbouwers.
Zonder waterweg is de concurrentie niet mo
gelijk.
Uit zijn verklaring in de Kamer blijkt dat de
minister het aandringen op het graven van het
kanaal aanziet als het ijveren van personen die
hun persoonlijke krachtinspanningen met welsla
gen wenschen bekroond te zien.
Niets is minder waar. De voorzitter van de Ka
mer van koophandel van leper, is geen politiek
man, en reeds in 1919, op een vergadering te
Gent, kwam hij op voor het herstellen van het
kanaal.
Wij hebben geen politiek doel doch zijn alleen
bekommerd om den opbloei en de welvaart van
de geteisterde streek.
leper is thans zonder verbinding met de nij
verheidsstreken van het binnenland en van
Noord-Frankrijk. De verbinding met Yzer en
Leie zou een druk transito-verkeer toelaten langs
de haven van Nieuwpoort. Handel en nijverheid
van leper zouden herleven, de inwoners zouden
weer ter plaatse werk vinden.
Wij vragen voor leper en omstreken, zoo zwaar
geteisterd tijdens den oorlog, niet meer dan wat
Gent en Brugge, in den loop der laatste eeuw,
zoo ruim hebben genoten wij stemmen in met
den beloofden steun voor de streek van Kortrijk
en Moeskroen ook de hulp aan leper zal het
land zich nooit moeten beklagen.
Het ontwerp van verbinding der Leie met de
Scheldevaart, van Kortrijk naar Bossuit had
meer geluk dan het ontwerp van de vaart Ieper-
Komen.
Eerstgenoemde verbinding leverde nochtans
zware moeilijkheden op over een lengte van 15
kilometer zijn er 11 sluizen, een tunnel van 611
meter, een vaartgeul van 1,600 meter waar de
schepen niet kunnen kruisen. Toch werd het
werk voltooid en het verkeer is er druk. Niet al
leen heeft die verbinding Leie-Schelde den bloei
van Kortrijk verzekerd, maar langsheen de vaart
zijn belangrijke nijverheidsondernemingen uit
den grond opgerezen.
Het nut van deze verbinding is zoo duidelijk,
dat een ontwerp bestaat óm de tunnel weg te
ruimen ten einde de scheepvaart te vergemakke
lijken.
Ik juich dat initiatief toe, maar het is des te
hatelijker dat men aan de streek van leper deze
bron van welvaart ontzegt en haar stelselmatig
alles weigert.
Wij wenschen niet een gunst af te smeeken
wij vragen als vrije Vlamingen ons recht, en een
aandeel in het manna dat de regeering zoo mild
uitdeelt en dat per slot van rekening toch uit
onze zakken komt.
Te lang werd het Vlaamsche land minder goed
bedeeld.
Ik hoop dat de minister, niettegenstaande de
misplaatste stadspolitiek, aan dit gedeelte van
het Westland voldoening zal geven, en dat de
werken van de vaart Ieper-Komen weer zullen
opgenomen worden in het programma der wer
ken van economisch herstel. (Handgeklap op vele
banken.)
De Heer Gillon (in 't Fransch). Reeds op 6
December 1933 heb ik de aandacht van den Se-
