POLITIEKE UITZICHTEN
toeristische kroniek
BINNENLAND
BUITENLAND
DOOR SPECTATOR
Donderdag 24 Februari 1938.
DE SOCIALISTISCHE VOORMAN EDWARD AN-
SEELE OVERLEDEN MISTEVREDENHEID OVER
DE BENOEMING VAN P. DE SMET ALS MINISTER
NIEUWE REGEERINGSMOEILIJKHEDEN HEER
BODART IN DE OPPOSITIE NIEUWE ANTI-
VLAAMSCHE AKTIE IN VOORBEREIDING EEN
ONTSLAG VAN VINDEVOGEL NEEMT SPAAK
ONTSLAG ALS MINISTER? TOENEMENDE BE
LASTINGSDRUK LIBERAAL BELASTINGSPLAN
SPANNING!
De Socialistische Partij is in rouw Anseele is dood
Zonder eenige uitzondering hebben alle bladen de aan
dacht hunner lezers gevestigd op de groote beteekenis
van de Anseele-Figuur. L'Indépendance Beige
schreefDe gewezen leerling-letterzetter. Staatsmi
nister geworden, was een groote Belg. «Het Volk-De
Tijd verzekertVoor de stoffelijke lotsverbetering
der arbeidersklas heeft Anseele veel gedaan». De Stan
daard geeft toeMaar wij moeten erkennende
Belgische demokratie heeft hem veel te danken, en
zonder deze democratie zou de Vlaamsche beweging
zich niet in het zelfde tempo, als thans is geschied, de
macht en de middelen hebben veroverd voor de geeste
lijke grootmaking van het Vlaamsche Volk, en voor een
beter staatkundig en politiek Vlaamsch-Waalsch even
wicht in België. Het Belang van Limburg oordeelt
Zijn opvattingen betreffende de samenwerkende maat
schappijen maakten ophef en vonden in de heele we
reld weerklank.
Maar...
Anseele was anti-Katholiek, en kon als dusdanige
door de Katholieke Kerk niet op stilzwijgend-toelaten
rekenen. Het Katholieke dagblad HET VOLK-DE
TIJDschrijft daarover o. m.Ook hij (Anseele)
schermde met de leuzeGodsdienst, opium voor het
volk en had van den godsdienst, van de kerk, van
de priesters een zeer primaire opvatting in anti-kle-
rikalen zin. Zijn invloed is onder dat opzicht op de
Vlaamsche arbeidersklas desastreus geweest.
Kortom met datzelfde blad kunnen wij besluiten
Wij buigen diep voor den werker dien hij was, voor
den vriend der arbeiders, voor den strijdvaardigen
en loyalen tegenstander, voor den grooten realisator,
voor al het goede, dat hij gedaan heeft... Nu Anseele
ons verlaten heeft, willen wij alleen zijn goede inzich
ten, zijn onbetwistbare verdiensten gedenken, en de
Voorzienigheid bidden, dat deze inzichten en deze ver
diensten hem bij de intrede in de eeuwigheid ruim
schoots zullen aangerekend worden.
De benoeming van den heer P. Desmet als minister
van Ekonomische Zaken heeft bij de Katholieke Vla
mingen eenerzijds mistevredenheid en anderzijds een
afwachtende houding opgewekt. DE STANDAARD
meentVan katholieke zijde berust de taak der
Vlaamsche rechtsopvordering in de regeering voortaan
alleen op de heeren Marck en Rubbens. Over de kracht
dadigheid van de liberale en socialistische Vlaamsche
ministers is het niet geoorloofd zich nog een minimum
van illusies te maken.
Inmiddels is er aanleiding om in geheel deze ge
schiedenis van de portefeuille van Middenstand en
Ekonomische Zaken een politieke kleineering te zien
van de katholieke Vlamingen, en een psychologische én
politieke vergissing van Eerste-Minister Janson
Ieder weldenkend en onvooringenomen lezer van
deze passus moet toegeven dat hier wat voorbarig en
zeker te heftig vijandig geschreven werd. Immers het
is totaal verkeerd den Volke te willen doen gelooven
dat de huidige Vlaamsche Liberale en Socialistische
ministers heelemaal niets doen voor de Vlamingen
Dat is een gemeene leugen die niets anders dan haat
en tweedracht kan zaaien, en die tenslotte de Vlaam
sche zaak helpt achteruit boeren.
Daarom meenen wij, in het belang van de huidige Re
geering dat het oordeel van de katholieke DE COU
RANT heel wat hooger staat, in deze zaak, dan de
uitspraak van «DE STANDAARD»: «Wij nemen aan
dat de Eerste-Minister voor dit hoogst verantwoorde
lijk ambt een bevoegden titularis zal gekozen hebben.
Er wordt van den nieuwen minister gezegd dat hij
het vertrouwen der katholieke Vlamingen waardig is.
Het tegendeel wordt eveneens beweerd. Wij kennen
hem niet voldoende om ons vertrouwen zonder eenig
voorbehoud te schenken en hebben ook geen redenen
•m het hem te weigeren. Naar zijn daden zal hij be
oordeeld worden. Hij weze ervan overtuigd dat we met
groot genoegen zullen onderlijnen wat hij ten bate van
ons volk zal weten uit te werken. Hiervoor zal hij kun
nen rekenen op den steun van die katholieke Vlaam
sche pers, die zich slechts door de belangen onzer volks
gemeenschap en niet door persoonlijke belangen laat
leiden.
Dit noemen wij verstandige taal, die de gemoederen
van het volk in de rechte banen leidt en houdt, ten
bate van de gemeenschap
Het is overigens zeer noodzakelijk dat er nu door de
pers geen nieuwe herrie in gang gestoken wordt. Want
de toestand van de huidige Regeering is zooals wij
dat verleden week reeds onderlijnden alles behalve
rooskleurig. In verscheidene partijen rijzen nieuwe
moeilijkheden op. een nieuwe anti-Vlaamsche aktie
wordt aangekondigd door Walen. Spaak zou dreigen
met ontslag als minister, de belastingsbetalers worden
opstandig door een toenemenden belastingsdruk, enz
Eens dat de partijen onderling in twist komen, is het
onvermijdelijk dat de regeering valt
En er is twist uitgebroken in de groote regeerings-
partijen
Daar hebben wij vooreerst het geval BodartDe
heer Jean Bodart. Kamerlid voor Charleroi en leider
van de Waalsche katholieke demokraten, heeft met op
hef zijn hoofdredakteurschap van het dagblad LA
CITÉ NOUVELLE verlaten, en is onmiddellijk over
gegaan tot het uitgeven van een nieuw bladLA
JUSTICE SOCIALE Waarom Omdat hij in de op
positie wil gaan. en met groote heftigheid wenscht uit
te vallen tegen vijf ismen het Marxisme, het Kon-
servatisme, het Rexisme. het Finantieel Mandarisme
en het FlamingantismeTeneinde dit zoo vrij mogelijk
te kunnen heeft hij als katholiek Kamerlid zijn vrij
heid teruggenomen, om kordaat plaats te nemen in de
oppositie Dat beteekent de opening van een serie kon-
flikten in de demokratische katholieke partij
Daar hebben wij nog een onverwacht haartepluk in
de Socialistische partij namelijk tusschen Minister
Spaak en diens partijgenoot M. Rolin. Dit in verband
met de kwestie der eventueele benoeming van een nieu
wen ambassadeur te Rome, in wiens geloofsbrieven,
aan den koning van Italië ook den titel van Keizer
van Abessinië zou moeten worden gegeven. Spaak zou
Italië genoegdoening willen geven, maar de Socia
listische Partijraad, die daarover vergaderde, verzet
er zich heftig tegen. Gevolgverdeeldheid in de socia
listische leidersrangen
Ten derde: Kamerlid Vindevogel heeft ontslag inge
diend als lid van de Kommissie door de rechterzijde van
de Kamer aangesteld met het doel het geval Sap even
tueel te regelen. In zijn ontslagbrief heeft de heer Vin
devogel er zijn teleurstelling over uitgedrukt dat de
Kommissie, welke sedert maanden bestaat, nog NIETS
heeft gedaan om haar opdracht te vervullen. Gevolg
hoogstwaarschijnlijk een weinig goeds belovende anti-
kampagne in de katholieke rangen.
Dit alles wijst erop dat wij voor het oogenblik in een
zeer gespannen politieken toestand leven, die ofwel op
nieuw op goeden voet moet gebracht worden, door we-
derzijdsche toegevingen, of die eerstdaags zal stukbar
sten door het vallen van de huidige regeering. Zoo dat
laatste waar is. dan zullen de poppen aan het dansen
gaan. Immers de Gemeenteverkiezingen staan voor de
deur, en zullen diensvolgens een ware rem zijn voor
de dan noodige goede en vlugge oplossing van de heer-
schende Regeeringskrisis. Gelukkig is het nog niet zoo
uiterst ver, en is redding nog steeds mogelijk
In DE DAG lezen we het volgende merkwaardige
stukje, dat het overwegen overwaard is
Wij meenen trouwens nogal dicht bij de waarheid
te zijn, wanneer wij schrijven dat de kontroleurs der
belastingen, mede naar aanleiding van de minder gun
stige begrootingsvooruitzichten, bevel hebben gekregen
de schroef wat aan te draaien. Het kan ook moeilijk
anders wanneer men weet dat de inning van de al te
laattijdige belasting op de devaluatiewinsten tot een
reusachtig fiasko heeft geleid. We deelden, eenigen tijd
geleden, aan onze lezers mede dat men in de Wetstraat
al heel blij zou mogen zijn indien deze belasting, in
plaats van de voorziene 250 millioen, het tiende van
deze som opbracht. Antwoordend op een parlemen
taire vraag, verklaarde minister De Man, zoo pas, dat
de devaluatiebelasting, op 31 Januari jongstleden, nog
maar 10.358.783 fr. had gegeven. De verwachte inkom
sten zullen dus elders moeten gevonden worden. Ook
vraagt men zich met bezorgdheid af, waar de Staat
het geld gaat halen om het tekort te dekken, dat, voor
1938, waarschijnlijk meer dan een half milliard zal
bedragen
Minister De Man moet dus eerstdaags met nieuwe
belastingsontwerpen voor den dag komen.
Maar er gaan nu reeds geruchten dat de Liberalen
ook een belastingsplan hebben opgemaakt, waarbij de
grens der van belasting vrijgestelde inkomsten wordt
verlaagd. Aldus zouden de liberalen nagenoeg alle
staatsburgers bij de belasting-inning willen betrekken.
Het is te voorzien dat de Katholieke Demokraten en de
Socialisten daar moeilijk zullen voor te vinden zijn, en
veleer zullen eischen dat er een strengere beteugeling
toegepast worde van de al te duidelijke groote belas
tingsontduiking, waarvan sommige rijke burgers zich
schuldig blijven maken. Zijn de geruchten de loslating
van een eerste proefballonnetje, dat later plaats moet
maken voor ernstige werkelijkheid, en verzetten de
Katholieke Demokraten en Socialisten er zich kracht
dadig tegen. dan... dan valt de regeering!
Kortom, hoe wij thans de Binnenlandsche Politiek
ook bekijken, wij botsen steeds op dezelfde vaststelling:
het gaat beroerd in de Regeering. kalmte is meer dan
ooit geboden
Plaatsruimte belet ons heden een uitgebreide be
schouwing te geven aan de zeer gewichtige Buitenland-
sche Politieke Gebeurtenissenaan de hoogst belang
rijke ophefmakende rede van Hitier, aan het ontslag
van Eden. Doch toekomende week zal de waarde van
deze twee groote feiten duidelijker naar voor treden,
door de vaststelling van de eerste internationale reactie
erop. Spectator.
achtens, werden overschat, maar die een rijke
bron mag heeten voor de kennis van het volks
leven en de volkstaal in het Westland.
Stroomop van Kortrijk, in de door-Vlaamsche
taalgrensgemeente Wervik, zag dichter Frans De
Blieck het licht (1805-1880). Voor het Fransch-
talige Komen dienen vermeld dichter Marcel
Wyseur (1886), maar vooral de staatsman Phi
lippe de la Clyte, sire de Comines (geboren te
Komen in 1445 of te Ruisscheure, omstreeks 1447),
de beste Fransche geschiedschrijver zijner eeuw.
te Moorslede (1875) Emiel Serroen, tooneel
en novellenschrijver. Heel wat meer bekend is de
Westvlaamsche verteller bij uitstek, die eigen
aardige zoo sympathieke Warden Oom, welke pas
begon te schrijven een halve eeuw nadat hij te
Becelare als Edward Vermeulen ter wereld was
gekomen (1861).
Wij verontschuldigen ons dat deze literair-
toeristische kroniek deze week ietwat lang is en
gansch over het zelfde onderwerp handelt. Maar
wij zijn er toch van overtuigd dat het menig le
zer zal geïnteresseerd hebben te vernemen waar
in ons gewest schrijvers het levenslicht hebben
aanschouwd. Reysiger.
-O
Het is een feit dat een streek, welke door dich
ters en schrijvers werd beschreven en bezongen,
door de toeristen meer bezocht wordt dan die
waar er nooit over geschreven werd. Wij zouden
daar heel wat voorbeelden van kunnen aanhalen,
maar wij willen ons beperken bij een zeer tref
fend voorbeeld. In de verleden eeuw bracht de
jonge dichter Jacques Perk, een der beste Neder-
landsche dichters uit de periode van omtrent 1880,
een bezoek aan de Ardennen en schreef aldaar
een bundel gedichten die tot het beste werk uit
dien tijd mag worden gerekend. Deze dichtbun
del. de sonnettenkrans Mathilde deed de Ar
dennen in Nederland kennen en bezoeken. Nu
nog, nadat er meer dan 50 jaar verloopen zijn se
dert het overlijden van Jacques Perk, komen nog
duizenden jongeren uit Nederland naar Laroche
en de grotten van Han, kennis maken met de
plaatsen waar zij weten dat Perk zijn schoonste
en verhevenste gedichten heeft geschreven. Dat
toerisme zouden wij in zekere mate het literair
toerisme kunnen heeten.
In mindere mate is Vlaanderen hierdoor ge
kend. En toch denken wij aan Brugge en Kort
rijk die bezocht worden om Guido Gezelle, aan
Ingooigem om Stijn Streuvels, aan Roeselare om
Rodenbach, aan Alveringem om Cyriel Verschae-
ve, en dies meer.
Het was dan ook een uitstekende gedachte van
wege den hoofdredacteur van Toerismehet
orgaan van den V. T. B., om een letterkundige
kaart van de verscheidene Vlaamsche provin
ciën te laten opmaken, met de bio- en bibliogra
fie van de schrijvers van Vlaanderen. En zoo
kwam West-Vlaanderen eerst aan de beurt en wel
in het nummer van 16 November laatstleden. Wij
zullen hier natuurlijk het gansche rijk gedocu
menteerde artikel van den heer J. Van Overstrae-
ten niet overdrukken, maar de bijzonderste figu
ren uit onze streek aan onze lezers mededeelen
en alzoo ook eenigszins voor ons gewest aan lite
rair toerisme doen.
Wij beperken ons enkele deelen uit dit artikel
over te schrijven van
Het voor den oorlog om verscheidene redenen
nabijheid der taal- en landsgrenzen, leger, ma
gistratuur, enz.erg verfranschte leper, is Vlaan
deren op letterkundig gebied nog haast alles ver
schuldigd. Zijn bekendste zoon, literair gespro
ken is de Fransch-schrijvende oud-officier Edward
De Keyser (1883), auteur van talrijke boeiende
reisromans. Een ander Franschtalig Ieperling was
Romain-Théodore Pironon (1804-1862). Op beiden
heeft Frankrijk als een magneet gewerkt.
Hugo Verriest was er tien jaar principaal
van het college (1877-1888) en oefende heilzamen
Vlaamschen invloed uit in dat verbasterde mid
den. Caesar Gezelle woonde er tot in 1933 en leed
zelfs den dooddier wreed geteisterde stad
mee. Een ander Vlaamsch dichter, Frans De Vos,
overleed hier in 1859 als belastingsontvanger. We
meenen ook te moeten herinneren dat de Luik-
sche professor Paul Hamelius, literatuur-histori
cus en geschiedschrijver van de Vlaamsche bewe
ging, een toevallige Ieperling was (1868). Prof.
Paul Sobry (1895) is daarentegen een authen
tieke
Vlakbij, te Zillebeke, overleed Victor Huys in
1905 als pastoor. Aan dien Geluwenaar (1829) dan
ken wij een der boeiendste volksboeken, welke
ooit in Vlaanderen werden geschrevenBake-
landt of de Rooversbende van 't Vrijbosch
Westvlaamsch van de bovenste plank
Alleen priester August Benoot (1889), wat meer
gekend als Radaf Meyseune, kan er genoemd (te
Poperinge, namelijk). Zijn roman Het Klok
hof is ons van bijzonder nut voor de kennis
van de hopstreek. Hij schreef ook tooneel. Pope
ringe roemt echter meer op dichter-dialectoloog
Lenaart De Bo, die er wel niet geboren werd,
doch er als pastoor-deken stierf (1885) en op het
kei khof een monument kreeg. De typisch-West-
landsche, zeer particularistische verteller Julius
Leroy zag in het naburige Haringe dicht bij de
landsgrens, de streek van blauwersen «pen
sejagers in 1858 het licht. De tooneelsc'hrijver
Kaïel De Quéker was van Beveren-aan-den-Yzer
1857) evenals de nog levende Franschtalige dich
ter. legerdokter Maurits Butaye (1890). Even
dicht bij Fransch-Vlaanderen, te Loker, aan
schouwde een zeer begaafde dichter het levens-
'c t (1861), Alfred Weustenraad, die, helaas,
reeds op zeventienjarigen leeftijd in het verre St
J ruiden zou gaan sterven. Uit een ander grens
dorp^ het naburige Reningelst, kwam onderwij-
zei onoré Staes (1857), schrijver van stichten
de^ erg conventioneele verhalen.
Benoorden Poperinge, te Woesten, stond de
wieg van dokter Hilaris Allaeys (1873). Als Her-
'n. ^°kel zou hij op het einde van zijn leven.
e - t verpen, een lijvigen novellenbundel uit-
-e\en. ïens letterkundige kwaliteiten, ons er-
(Zie vervolg onderaan vorige kolom)-
