Cinema Coliseum n.v.
L'Arige des Ténèbres
Sabotage - Bedreiging
- B. PRUM-
Omstreeks 11 Juli 1302
Het korporatieve rijke Vlaanderen van
.veleer.
Tweedracht.
Klauwaarts en Leliaarts.
Fransche ploertenstreek.
Fransche overheersching.
De Brugsche Metten.
lacoo van Chatillon.
Vlaanderen's oostand.
Filip de Schoone schuimbekt van woede.
Slag der Gulden Sporen.
Nieuwe strijd.
De Vlamingen toch in de doeken gedaan.
DE ENGEL DER DUISTERNIS
De huidige beteekenis van 1 I Juli-vie-
ring.
Surmontstraat, 4 IEPER
VLAAMSCHE TOERISTENBOND
HUISMOEDERS Spaart de ledige zakken der LUX CHICOREI YPRIANA.
Tuindag week zullen er geschenken uitgedeeld worden.
Tijdens de
MESDAMES Conservez les emballages de la CHICORÉE LUX YPRIANA. Pendant la
semaine de la Tuindag, des cadeaux stront distribués.
:iranrc
HISTORISCHE BIJDRAGE
Omstreeks de jaren 1300 hadden stielmannen, die zich
reeds verscheidene jaren in vakbonden vereenigd had
den. Vlaanderen tot een der meest bloeiende gewesten
van Europa gemaakt. Ih het gansche Vlaamsche land
heerschte rijkdom en welvaart. Gent bloeide onder het
bestuur der XXXIX leper was het middenpunt der
lakenfabrieken en telde evenals Gent en Brugge twee
honderdduizend inwonersBrugge, het Venetië van het
Noorden, was de wereld door vermaard, en het centrum
van 32 vreemde landen, die er hun waren te koop brach
ten Torhout, door het slot van Wijnendale, de ver
blijfplaats der graven van Vlaanderen, had de ver-
maardste jaarmarkt, en lokte weken lang duizenden
en duizenden kooplieden uit gansch Europa
Ik had het Brugge der XIV1' eeuw willen zien. zegt
de heer C. J. Hansen in zijn Reisbrieven,toen hon
derdvijftig vergulde en bevlagde schepen, onder het
gejuich der zeelieden aller kusten, op éénen dag de
haven binnenzeildentoen de kooplieden der Hanze
zich herwaarts begaven, om de belangen des bonds te
regelen en zich te volmaken in dezelfde Dietsche tale,
die nog zoo vloeiend op de lippen der Bruggelingen
zweeft. Neen. Johanna van Navarra was hier alleen
niet koninginne
Die burgers konden hunne huizen van boven tot
omlaag met damasten kleeden en goudborduursels be
hangen, en hunne dochters waren wel inderdaad ko
ninginnen, de dochters dergenen, die de macht en de
waardigheid hadden om als vorsten te gebieden
Ik hadde Brugge willen zien op eenen verjaardag
des Sporenslags, bij voorbeeld, als wanneer de noeste
wever zich op de markt met den koopman der Oost
zee onderhield, en den rijk getooiden Italiaan aan zijn
zijde verdrong.
Ik hadde die bonte kleederdrachten willen zien. en
die volkskreten willen, hooren, alswanneer de schoonste
beiaard der Middeleeuwen van den hoogen halletoren
een opwekkend zegelied in welluidende klanken over
dien gemengden volksstroom liet heenvlotten. O wan
neer de Bruggeling dan zong het daghet in het Oos
ten, dan moest de Oosterling wel antwoorden maar
de Zon praalt in het Westen.
Jawel het Vlaanderen van weleer was het wereld
paradijs, waar weelde en overvloed heerschten.
Doch te midden de algemeene welvaart vlamde
weldra afgunst en haat op tusschen de verschillende
volksklassen. Immers de werklieden, de burgerij, die
machtige ambachtsgilden vormden, eischten met recht
en rede toezicht op het duistere beheer der gemeente
gelden, en wilden hun aandeel in het bestuur. De ede
len anderzijds, die steeds tot eigen profijt oppermach
tig bestuurd hadden, waren nijdig en ontevreden omdat
de burgerij door handel en nering rijk geworden was.
en hoe langer hoe meer een gevaar vormde voor hun
bestuur. De edelen weerden opzettelijk alle ambachts
lieden uit het bestuur, bleven de gemeentelijke schat-
penningen naar willekeur misbruiken, streden onder
duims om hun voorrang op de arbeidersklas te behou
den.
Aldus kwamen er in Vlaanderen twee volksgroepen
tegenover elkaar te staan. De ambachtslieden schaar
den zfch eensgezind rond den volksgezinden graaf
GWIJDE VAN DAMPIERE, met den Vlaamschen leeuw
tot zinnebeeld, en noemden zich naar de klauwen van
den leeuw Klauwaarts De edelen riepen heimelijk
de hulp in van Filip de Schoone, den Franschen ko
ning, en heetten zich de Leliaarts naar het wapen-
teeken der Franschen dat gouden leliën op een blauw
veld vertoonde
Filip de Schoone. die de welvaart van Vlaanderen
kende, was ten zeerste tevreden over de door de Le
liaarts ingeroepen hulp. Immers hij droomde reeds
lang over een mogelijkheid om Vlaanderen in te pal
men. De gelegenheid bood zich nu aan. Zijn taktiek
was echter zeer ploertig. Hij vernam dat Graaf Gwijde
zijn dochter Philippine ten huwelijk beloofd had aan
den zoon van den Engelschen koning, Edward I. Daar
Filip de Schoone, peter was van Philippine, noodigde
hij den graaf uit met zijn dochter, om hem te komen
bezoeken en afscheid te nemen, vooraleer zij naar En
geland vertrok. De graaf vertrok naar Parijs om. te
goeder trouwe, gehoor te geven aan de uitnoodiging
van den koning. Maar hij werd met geheel zijn gevolg
gevangen genomen en in den Louvre opgesloten. Kort
daarop werd Vlaanderen bij Frankrijk ingelijfd, dank
eerlooze vlaamsche ridders, die Vlaanderen verraad
den voor Filip 's goud en beloften van eeretitels en
goederen.
Vlaanderen werd door Fransche soldaten bezet. De
leiders der Klauwaarts die niet gevlucht waren, werden
in torens opgesloten of uit de steden verbannen. De Le
liaarts bleven medeheerschen in Vlaanderen.
In Mei 1301 bezocht Filip de Schoone met zijn trot-
sche gemalin, Joanna van Navarra, en een langen sleep
hovelingen het laffelijk ingepalmde Vlaanderen. Hij
stelde Jacob van Chatillon, oom der koningin, als alge
meen landvoogd in Vlaanderen aan. Maar deze matigde
zich zooveel aan, was zoo barsch en geldzuchtig, en
verbitterde de bevolking zoozeer door overdreven be
lastingen, enz... dat de mannen der Brugsche gilden
het niet langer wilden verduren.
Jan Breydel, deken der beenhouwers, en Pieter de
Ccninck. deken der wevers, brachten het volk in op
stand. In den nacht van 18 Mei 1302. drongen vijfdui
zend Bruggelingen, op het uur dat men in de kloosters
de Metten (morgenzangen) zong. de woningen der Fran
schen binnen, en vermoordden alwie niet e Schild ende
Vriendmet Vlaamschen tongval kon zeggen. 4500
Franschen werden 'aldus gedood en 800 gevangen ge
nomen. Dit bloedbad heette de Brugsche Metten,
Jacob van Chatillon kon in de vermomming van een
priester met zijn kanselier Pierre Flotte de stad te
paard ontvluchten. Maar nabij de Smeepoort werden
ze herkend. Chatillon's paard werd doodgeschoten,
doch zijn schildknaap hielp hem op het zijne. Hij
zwom door de vesting. Zijn schildknaap verdronk. Zij
vluchtten in allerhaast naar Frankrijk, waar zij de uit
moording aan den koning Filip de Schoone vertelden.
Drie a vier dagen na de bloedige weerwraak der
Vlamingen te Brugge, verscheen aldaar Willem van
Gulik, neef van graaf Gwijde's kinderen. Daar stelde
hij zich aan het hoofd van de Franschhatende Vla
mingen, en maakte zich weldra meester van Oostende,
Nieuwpoort. Veurne, de omstreken en het slot van Wij
nendale, waarin de Franschen zich ter verdediging te
ruggetrokken hadden.
Toen Filip de Schoone de bloedwraak der Klauwaarts
vernomen had. schuimbektehij van woede. Dade
lijk gaf hij aan al zijn leenmannen, aan al zijn ridders
bevel onmiddellijk hun onderdanen ten strijde op te
roepen, om de Vlaamsche opstandelingen te gaan over
vallen, neer te slaan, den geleden hoon in hun bloed
uit te wisschen, en Vlaanderland tot een wildernis te
vernielen.
Het Fransche leger, dat op Vlaanderen afgestuurd
werd. was vijftigduizend man sterk, en stond onder
het bevel van Artois. Het marcheerde, met groote dag
reizen naar Rijsel. en trok zonder tegenstand vooruit
tot Kortrijk, alles uitmoordende en ten gronde toe ver
brandende. De Fransche ridders werden overmoedig
zij dachten de Vlamingen lompers, die bij den eersten
stoot gemakkelijk zouden neer te sabelen zijn.
Maar twintigduizend Vlamingen wachtten op den
Groeningerkouter, bij Kortrijk, den vijand af... vast
beraden te strijden op leven en dood.
Het was in den morgen van 11 Juli 1302.
Een kleine beek. welke een moerassige weide door
liep, scheidde de twee legers van elkander af. Een
dikke mist hing over de landerijen. In hun overhaast
de Vlamingen neer te kappen, wilden de Fransche rid
ders, in vollen draf door die beek rennen. Maar het
zwaar gewicht van hun stalen wapenuitrustingen deed
hun paarden diep in het slijk schieten. Toen stormde
het Vlaamsche heir, onder den kreet Vlaanderen den
Leeuw vooruit De Vlamingen vielen de ruiters aan.
en beukten met hun zware knotsen (goedendags) op de
harnassen. Zij richtten een ijselijke slachting aan
63 prinsen, meer dan 700 ridders en 20.000 voetknechten
werden er gedood. De zege was schitterend aan de Vla
mingen.
Na het bloedbad vond men meer dan zevenhonderd
gulden sporen der verslagen franschen, te midden de
met bloed en slijk besmeurde lijken. Die gulden sporen
werden aan het gewelf van de O. L. Vrouwkerk te
Kortrijk opgehangen. Vandaar dat de Vlamingen dien
heugelijken slag De slag der Gulden Sporen noemen.
Maar Filip de Schoone zou zich wreken. Hij riep allen
op. die bekwaam waren wapens te dragen. Hij eischte
in zijn land een tiende van alle kerkelijke goederen op.
de helft van het goud en het zilver zijner onderdanen,
twintig procent van hun vast inkomen, vijf van hun
roerende goederen, hij liet valsche munt maken, en
wist aldus op weinig tijd een nieuw sterk leger op de
been te brengen 20.000 ruiters en 60 000 voetknechten.
Met dit leger vertrok hij op 20 Augustus naar Atrecht,
en legerde nabij Vitry op de Scarpe, twee mijlen in
't Zuidwesten van Douai. De Vlamingen, tienmaal min
der sterk, wachtten hen moedig af. Maar de Franschen
wilden ditmaal niet het eerst aanvallen. Ook de Vla
mingen bleven echter den aanval afwachten. Aldus
werd er aan weerszijden getalmd.
De Vlamingen, allen ambachtslieden, konden echter
geen weken lang van huis wegblijven, en vrouw en
kinderen zonder voedsel laten. Aldus werd er door hen,
na een tijdje, bij de Franschen toenadering gezocht,
van wapenstilstand en verzoening gesproken. Filip de
Schoone trachtte echter nog almaardoor tijd te winnen,
om de Vlamingen aldus nog toegevender te maken.
Het werd eind September. Er werd niet gestreden.
De legers trokken zich terug. Maar nu brak voor Vlaan
deren een vervelenden tijd aan Het Vlaamsche leger
moest nu ruim twee jaar lang voortdurend in het gelid
zijn. Eindelijk in 1305 werd er definitief onderhandeld
door het verdrag van Athis aan de Orge. Door de kui
perijen en het verraad der Vlaamsche gezanten Jan
van Gavere. Geeraert Van Sotteghem, Geeraert de
Moor en Jan van Gulick moesten de Vlamingen die
steeds overwonnen hadden strenge voorwaarden
aannemen en buitengewone zware oorlogsvergoedingen
betalen, om vrij te blijveno. a. 4 jaar een boete van
400.000 pond parisis (500.000 frank) en een jaarlijksche
rente van 20.000 pond betalende versterkingen van
Gent. Brugge, leper, Douai en Rijsel (dat toen ook nog
tot Vlaanderen behoorde) moesten afgebroken worden.
Dat was ergDaardoor waren de Vlamingen toch
St Jacobsstraat, 30, IEPER - Telefoon leper 376
Zaterdag 9 Juli, Zondag 10 Juli, Maandag 11 Juli
TWEE GROOTE FILMS
Fransche productie.
Als tweede Film
Avonturen van den zoo gevreesden Matuscha,
die meer dan een treinontriggeling op zijn
geweten heeft.
Nieuwsberichten ECLAIR.
KINDEREN ALTIJD TOEGELATEN.
■r&rsvi*) w
nog op een gemeene wijze in de doeken gedaan.
Maar... daardoor was Vlaanderen toch vrij, het is
te zeggen het Vlaamsche Volk kon verder werken aan
eigen welvaart, eigen geluk, eigen kuituur. Daardoor
kon de Vlaming verder werken aan de grootheid van
zijn eigen wezen. En dèt... dat is heel wat meer dan
de heldhaftige overwinning van een bloedigen strijd.
Aldus gaat de huidige 11 Juli-herdenking ook in
eerste plaats tot een wedijver van den Vlaming die
zichzelf wenscht volledig op te werken als Vlaming,
met de betrachtingen van ieder ander land dat even
eens zich wenscht op te werken tot den hoogsten men-
schelijken kultuurtrap.
11 Juli is aldus niet de herdenking van een wapen
geweld, maar de herdenking van het weleer grootsche
streven van Vlamingen, die zichzelf wilden blijven, die
de innerlijke waarde van hun menschheid kost wat
kost wilden bewaren.
Aldus zijn de Gulden Sporen voor ons geworden
symbolische sporen, die ieder van ons zichzelf in de
lenden moet duwen, tot verheffing van eigen innerlijke
waarde.
Wie 11 Juli aldus opvat sluit alle toekomstrampen
uit, heeft eerbied voor alle andere volken, en dient den
vrede, dient zijn eigen volk. J.V.W.
IN TEGENSTRIJD MET ALLE VALSCHE GE
RUCHTEN kunnen wij mededeelen dat er altijd
als voorheen te bekomen zijn bij
(Bij de Koeimarkt) Tel. 309
Alle slach van BEENHOUWERS ARTIKELEN,
zooals DARMEN KRUIDEN MESSEN
KAPBLOKKEN. ALLE MACHIENEN.
IJSKASSEN en FRIGO'S merk LINDE
(785)
i—a am wrfffii tsssmisear"
TAK IEPER
Óver de grens met de fiets
De vertegenwoordiger van de VTB deelt hier
bij mede dat de leden en alle belangstellenden
bij hem in enkele dagen tijds een fietstryptiek
kunnen bekomen. Nu de vacantie aanbreekt
vrage men dadelijk deze bescheiden aan. Na 15
Juli wende men zich tot het Klein Stadhuis
op de Markt.
Lidmaatschap
Wie thans nog inschrijft voor lid voor het jaar
1938 betaalt slechts 8 Fr. en ontvangt alle num
mers van Toerisme het prachtig geïllustreerd
veertiendaagsch tijdschrift, van af 1 Juli.
Reis naar Walcheren op 21 Juli
Vertrek uit leper naar Zelzate, over Gent. Van
uit Zelzate, met een mooi uitgeruste boot (twee
dekken, orkest) door het kanaal van Terneuzen en
over de Westerschelde naar Vlissingen bezoek
aan de haven en het strand. Verder door het ka
naal naar Middelburg (Donderdagsche markt
kleederdrachten prachtig stadhuis) en dan naar
het schilderachtige oude Veere.
Deelnemingsprijs 17 Fr. voor de boottocht
autoreis naar Zelzate, die zoo laag mogelijk wordt
gehouden (ongeveer 25 Fr.).
Inschrijven vóór 15 Juli bij den vertegenwoor
diger. Na 15 Juli geen inschrijvingen meer
