- B. PRUM-
POLITIEKE UITZICHTEN
Surmontstraat, 4 -- IEPER
INTERNATIONALE HOOCSPANNINC
M. Vanderghote. Zulks is reeds door de wet ver
boden. Onlangs vernamen wij dat er hier te Yper
nieuwe meubels zouden verkocht worden in de zaal
Majestic. Tweemaal ontvingen wij het bezoek van een
afgevaardigde, daar wij dezen verkoop verboden had
den. Dan werd ons voorgesteld de nieuwe meubels te
verkoopen mits een vastgestelden prijs, waarop de toe
lating gegeven werd om de verkooping te houden, doch
na de zaak opnieuw goed onderzocht te hebben, werd
bevel gegeven de verkooping dadelijk stop te zetten.
M. Verbeke. Kan or.s dc verzekering gegeven wor
den dat dergelijke verkoopingen in 't vervolg streng
zullen verboden worden
M. Vanderghote. Dvt is door de wet verboden.
M. Leuridan. De klassieke kneep om deze wet om
te zeilen is in de verkooping nieuwe meubels met oude
te vermengen.
M. Vanderghote. Het schepencollege heeft die
kwestie onderzocht en is van oordeel een persoon aan
te stellen om te onderzoeken zoo het oude ofwel nieuwe
meubels betreft die in een verkooping gesteld zijn.
M. Verbeke. Sommige onzer kleinhandelaars wer
den reeds benadeeligd door de opening van een groot
warenhuis en wellicht zouden de Ypersche meubelma
kers ook geschaad worden. Zij zijn nochtans ook lasten-
betalers en daar zij een belangrijke corporatie vor
men, dienen hun belangen verdedigd te worden.
M. Vanderghote. Zooals gij weet hebben wij vroe
ger reeds ingegrepen en het grootwarenhuis door de
politie doen bewaken. Nu ook werd er aan den deur
waarder bevel gegeven de verkooping niet te laten
doorgaan. Door een afgevaardigde werd ons echter een
nieuw voorstel gedaan, waarop na onderzoek de ver
kooping toegelaten werd. Doch bij nieuwe inzage van
de wet, waarbij alle openbare verkoop van nieuwe
meubels verboden is, werd bevel gegeven de verkoo
ping onmiddellijk stop te zetten.
M. Leuridan. Er zijn thans feesten op touw gezet
ter gelegenheid der onthulling van het gedenkteeken
Koningin Astrid. doch gij hebt. meen ik. vergeten uw
schulden te betalen. Er zijn een paar deelnemers aan
den uitgeschreven prijskamp die. met het indienen van
een ontwerp voor het op te richten gedenkteeken, een
royale premie verdiend hebben, maar nu nog steeds
op de uitbetaling ervan wachten. Mag ik vragen eerst
het loon van den werkman uit te betalen vooraleer te
feesten De afhouding van het loon van den werkman
is ten andere een wraakroepende zonde. Ik ben de ver
dediger dezer twee kunstenaars en vraag dat de hen
verschuldigde premie zou uitbetaald worden.
M. Van der Mersch. Het woord kunstenaar is be
ter dan werkman, want die personen zouden daarover
misschien kunnen mistevreden zijn. Er is een brief in
den bundel waarbij de betrokken persoon dit geld wei
gert te ontvangen. Gij moogt hem zeggen dat hij zal
betaald worden van zoodra hij komen wil.
M. Leuridan. Ik ben nog niet bekomen van de ont
roering die mij bij de plechtigheid van Dixmude over
meesterde toen. van aan den voet van het steenen Yzer-
kruis, de namen afgeroepen werden van al de vlaam-
sche steden en gemeenten die erin toegestemd hebben
de namen harer gesneuvelde zonen in dit gedenkteeken
te laten aanbrengen. Dit was waarlijk een aandoenlijke
stond, doch voor de daar aanwezige Yperlingen was het
beschamend den naam van Yper niet te mogen hooren.
Dit tekort moet op uw debet geschreven worden, want
wij hebben ons hier vroeger wel de verdedigers daar
van gemaakt. Toen echter hebt gij onze vraag afge
wezen met te zeggen dat gij de zaak zoudt onderzoeken,
doch die kwestie is ongelukkiglijk nu nog steeds bij dit
onderzoek gebleven.
M. Vanderghote. Ik geloof niet dat dergelijke vraag
hier voor den gemeenteraad gebracht werd
M. Leuridan. Jawel, ik heb mij de verdediger er
van gemaakt. Gij herinnerde u niet meer deze vraag
ontvangen te hebben, doch ik heb toen uw geheugen
wat geholpen. Ik zou willen van u het bemoedigend
woord ontvangen dat Yper daar niet langer zal afwe
zig blijven. Onze stad heeft ook een heele reeks gesneu
velden en het zou voor ons allen een voldoening en een
eer zijn ook hun namen daar in Vlaanderens gedenk
teeken te zien prijken.
M. Van der Mersch. Dit zou kunnen onderzocht
worden.
M. Michiel. Het begint thans weer vroeg donker te
worden en ik zou willen vragen dat de gaslantaarnen,
die vroeger niet brandden, nu 's avonds terug zouden
aangestoken worden. Zoo onder meer zou de lantaarn
nabij het kerkhof op de Noordlaan 's avonds moeten
branden, daar die wijk druk bewoond is en 's avonds
daar veel personen moeten voorbijkomen. Ik heb nog
een tweede vraag te doen. Ik ben namelijk in 't bezit
van een schrijven dat aan het schepencollege gericht
werd door de bewoners van de Ligywijk om te vragen
dat hun pacht niet zou verhoogd worden. Die perso
nen wisten niet wie de schuldige was van deze prijsver-
hooging en zij hebben gemeend zich tot den schuldige
te richten met u dien brief toe te sturen.
M. Delahaye. Die brief is reeds sedert drie weken
weg.
M. Vanderghote. Wij hebben daar niets in die zaak
te zien en kunnen er hoogstens als bemiddelaar in tus-
schenkomen. De bewoners der Ligywijk weten toch wel
dat de ontvanger der domeinen geen ambtenaar van de
stad is.
M. Verbeke. Ik vrees dat gij moeilijkheden zult
ontmoeten door den slechten geur van het water dat
daar langs den Veurnesteenweg in een private beek
loopt.
M. Delahaye. Het noodige krediet voor de uitvoe
ring van dit werk werd juist zooeven gestemd
M. Verbeke. Het voornaamste is te weten wanneer
het welk zal uitgevoerd worden.
M. Leuridan. Gij kondt daar reeds sedert lang
een proces-verbaal gekregen hebben.
M. Vanderghote. Wij zijn in verzoening gekomen.
M. Delahaye. De Heer bouwmeester heeft me dezen
namiddag nog gezegd dat hij binnen twee dagen met
het plan en het bestek voor dit werk kan gereed zijn.
M. Vanderghote. De stad is daar voor niets in be
trokken en die zaak zou nog lang kunnen betwist wor
den.
M. Leuridan. Het is toch wenschelijk de stad geen
rechtsgedingen op den hals te trekken en gij zult het
wel beter vinden aan die bewoners daar te laten weten
dat het werk vóór 9 October aanstaande zal gedaan
zijn
De Heer voorzitter geeft hierop, ten bewijze dat men
zich reeds vroeger met die zaak bezig hield, lezing van
een schrijven door den Heer Gouverneur in datum van
6 September 11. aan de stad gericht.
De openbare zitting wordt hierop te 20 u. 10 opgeheven.
IN TEGENSTRIJD MET ALLE VALSCHE GE
RUCHTEN kunnen wij mededeelen dat er altijd
als voorheen te bekomen zijn bij
(Bij de Koeimarkt) Tel. 309
Alle slach van BEENHOUWERSARTIKELEN,
zooals DARMEN KRUIDEN MESSEN
KAPBLOKKEN. ALLE MACHIENEN.
IJSKASSEN en FRIGO'S merk LINDE
(785)
door SPECTATOR
Donderdag 15 September 1938.
VREES VOOR OORLOG WAAROVER HET
GAAT OPHITSINGEN EN INCIDENTEN
GESPANNEN TOESTAND WAARSCHUWIN
GEN VERWORPEN ULTIMATUM HOOG
SPANNING LICHTE ONTSPANNING
INTERNATIONALE VERWACHTINGEN EN
BELGIË
Zou het oorlog worden Zou België erin betrok
ken worden?... Wat denkt u erover?... En u?..
Een vrouw huilt in den trein Ik ben mijn man in
den grooten oorlog verlorenMijn ouders werden door
bommen gedood Ik bleef met één kind over, waarvoor
ik nu vier-en-twintig jaar alleen gezwoegd en geslaafd
hebNu werkt mijn jongen voor mij Ikzelf, ik ben
voor mijn tijd versleten!... En nu... nu dreigt het oor-
logsspook opnieuw Maar waarom schieten ze die man
nen niet neer, die op oorlog aandrijven?... Er kunnen
er toch veel beter een paar neergeschoten worden, die
het verdienen, dan dat er miljoenen onschuldigen uit
gemoord worden
In de tram hoorde ik een vrouw jammeren: «Waar
om moeten we nog kinders opkweeken Om ze tot
kanonnenvleesch te laten gebruiken Om eenige muni
tiefabrikanten, met hun vetgesmeerde buiken, miljar
den rijk te maken Om het opkomende werkvolk op
nieuw uit te roeien
Een zwaar oorlogsverminkte grijnsde We hebben
vier jaren zwarte ellende meegemaaktDe Duitschers
hebben me voor mijn heele leven verminktze hebben
er miljoenen naar de andere wereld gestuurd En in
plaats dat de overwinnaars de ruziestokers zwaar ge
straft hebben, en het hen onmogelijk gemaakt hebben
nog weer eens hetzelfde laffe spelletje te herhalen,
staan ze nu sterker als voorheen, en dreigen ze nu op
nieuw ons te komen uitmoorden
Oorlog!... Oorlog!...
Het woord verschijnt in groote afficheletters op de
eerste pagina's van alle dagbladen Het woord weer
klinkt in alle talen door de radio, overheen de gansche
wereld
Oorlog!... Oorlog!...
Alleen dat is nu nog van tel, alleen dat interesseert de
wereld nu nog! Handel, nijverheid, gemeentepolitiek...
alles staat op den achtergrond, WORDT HET OOR
LOG Zullen de jongens en de mannen binnengeroe
pen worden Zullen er vliegtuigen gasbommen komen
werpen op de steden en de dorpen Zullen de families
uit mekaar gerukt worden? Zullen we onze meubels en
onze kleederen in den brand moeten laten, om in den
vreemde te gaan tjoolen en ellende lijden Zullen de
paar spaarcenten, die we door noest werken en door
jarenlange zuinigheid nu hebben, waardeloos worden
Dat zijn de angstige vragen, die ieder vader, die ieder
moeder zich stelt Dat zijn de groote levenskwesties
die nü gesteld worden, die de menschen doen rillen van
angst, van zenuwachtigheid, die de menschen den slaap
ontnemen, die menschen ziek maken!...
Dan vraagt het volk zich af Maar waarom zou er
oorlog gevoerd worden Omdat Duitschland een deel
van Tsjecho-Slowakije wil inpalmen Maar wat hebben
wij. wat hebben de Franschen, de Engelschen daar
mede te zien Laat dat een zaak blijven tusschen
Duitschland en Tsjecho-SlowakijeIndien die landen
willen oorlogen, dat ze dan hun plan trekkenDaar
om moeten andere landen daar niet tusschen komen.
En ons klein Belgenlandje zeker niet
Laten we de zaak eens nuchter bekijken, en trachten
we eens te begrijpen waarom het konflikt DUITSCH-
LAND-TSJECHO - SLOWAKIJE een internationaal
konflikt is, dat ook voor ons Belgen een groot oorlogs
gevaar in zich draagt.
Om zulks goed te begrijpen is het noodig in gedach
ten een duizend jaar terug te blikken, om de geschie
denis der Tsjechen van in den beginne in vogelvlucht
te kunnen overschouwen. Inderdaad het was eerst in
de tweede helft van de negende eeuw dat er in de ge
schiedenis spraak is van het Koninkrijk Bohemen en
van de Tsjechische taal Tot in het jaar 1620 hadden de
Tsjechen slechts strijd met de Duitschers en de Ma-
gyaren. In 1620 werden de Tsjechen overwonnen en
kwamen onder het Huis van Habsburg, onder Oosten
rijk. Weenen deed al het mogelijke om de Tsjechen ook
naar geest Oostenrijkers te maken. Aldus werd de
Tsjechische taal zooveel mogelijk verdrongen, en na
een tijdje nog alleen gesproken door de laagste arbei
ders. Dat duurde tot in het begin van de vorige eeuw
toen kwam een groep gestudeerden tot het nationaal
bewustzijn, en predikte de Tsjechische ontwaking, de
wederopstanding. In 1845. weze 245 jaar na de groote
nederlaag, eischten Tsjechen het herstel van het oude
Koninkrijk Bohemen. Maar drie jaar later werd een
opstand in het bloed gesmoord. Praag, de hoofdstad
der Tsjechen, werd zwaar gebombardeerd. Maar de
Tsjechische geest bleef leven, en Oostenrijk lukte er niet
in de Tsjechen opnieuw te onderwerpen. Het verzet
groeide hoe langer hoe sterker. Toen in 1914 de wereld
oorlog iosbrak, was het Tsjechische vraagstuk voor
Oostenrijk een angstige kwestie geworden, temeer daar
de Tsjechen veel liever aan de zijde van hun broeder
volk de Russen wilden vechten dan aan de zijde van de
Duitschers en Oostenrijkers Aldus gebeurde het in 1915
dat een heel Tsjechisch regiment naar de Russen over
liep. en dat wat later twee politieke leiders. Masaryk
en Benesj, uit Bohemen naar Parijs vluchtten, om al
daar den Nationalen raad te stichten. Na de nederlaag
der Duitschers en de instorting van Oostenrijk, op 14
Oktober 1918. werd door Benesj een voorloopige Tsje-
choslovaaksche regeering in het leven geroepen. Vier
dagen later werd te Washington, door Masaryk, de on
afhankelijkheid van Tsjechoslowakije uitgeroepen. Den
26 Oktober moesten de Oostenrijkers Praag ontruimen.
Na 294 jaar moesten de grenzen van Tsjecho-Slo
wakije opnieuw bepaald worden. Dit was niet gemakke
lijk. Na verscheidene bewogene besprekingen werden
de grenzen vastgesteld, doch zoodanig dat samen met
Tsjechen en Slovaken er ook Duitsche, Poolsche. Hon-
gaarsche. Roemeensche en zelfs Rutheensche minder
heden verbonden waren tot één Tsjechisch Rijk De
grenzen werden vastgesteld door de verdragen van
Saint-Germain en Trianon. Aldus was Tsjecho-Slo
wakije opnieuw vrij en onafhankelijk, en haar nieuwe
geschiedenis begon.
Het land kende een opbloei en welvaart. In 1921
kwam tusschen Tsjecho-Slowakije, Zuid-Slavië en Roe
menië de Kleine Entente tot stand In 1922 werd het
entente-verdrag met Frankrijk gesloten en in 1935 werd
tusschen de Sovjet-Unie een pakt gesloten voor weder-
zijdschen bijstand. Aldus had Tsjecho-Slowakije sterke
helpers voor in tijd van nood.
Maar intusschen was Hitier aan de macht gekomen in
Duitschland. Hitler die eigenlijk een Oostenrijker is En
Hitier droomde van een groot Duitsch rijk. waarin alle
Duitschers van de geheele wereld deel zouden van uit
maken een rijk dat het machtigste moest worden van
de wereld. Er werd een verbond gesloten met het Fas
cistische Italië, dat Abessinië mocht inpalmen. Men
sprak over de as Berlijn-Rome. Duitschland bewapende
zich meer en meer. Maar het Duitsche volk zelf moest
hoe langer hoe meer zijn buikriem dichttrekken De
Duitsche heerschers zeiden: wij verkiezen kanonnen
boven boter. Het Duitsche volk morde De malkonten
ten werden in één nacht uitgemoord en duizenden en
duizenden werden in concentratiekampen opgesloten.
Het presti°e van Hitier begon te wankelen. Er moest
iets nieuws gebeuren om het Duitsche volk aan den
lijmstok te houden. Het bezette gebied werd door Duit
sche troepen bezet. Het Duitsche volk was tevreden.
Maar de honger liet zich weer voelen bijna alle werk-
ioozen werden opgeroepen om nationaal werk te ver
richten zwaren arbeid waar geen rekening gehou
den werd met de demoKratische achturen eischen -
en Hitier juichte Ik heb de werkloosheid opgelost
Doch het volk verdiende een hongerloon, de arbeiders
iiregen nog minder dan de werkloozen uit andere lan
den. Het volk morde opnieuw Hitier voelde opnieuw
dat er iets moest gedaan worden om zijn volk zand in
de oogen te strooien, om het enthousiast op te zweepen,
en een poos zijn honger te doen vergeten. Oostenrijk
werd ingepalmd, onder het zwijgend toezicht van de
andere Europeesche landen. Dat was voor Hitier een
formidabel sukses. De droom naar een Groot-Duitsch-
iand kreeg vaster vorm. Overal waren ruststoorders
aan het werk. Ook in Tsjecho-Slowakije. Daar was een
Heinlein. Een man van een Tsjechische moeder, die
echter de Duitschers uit Tsjecho-Slowakije tegen de
regeering in opstand bracht, die de Duitschers uit
Tsjecho-Slowakije tot een kracht vereenigde en nu
onder invloed van Hitier zelfbestuur eischt. Maar
Tsjecho-Slowakije wenscht zijn hervonden zelfstandig
heid na twintig jaar bloeiend leven niet opnieuw prijs
te geven. De Regeering van Tsjecho-Slowakije verzette
zich tegen Heinlein.
Toen zou Hitier er eens tusschen komen, en hij ver
klaarde dat zijn broeders naar den bloede in Tsjecho-
Slowakije mishandeld werden, en dat het nu genoeg
was, dat die mishandelingen moesten ophouden, dat de
Duitschsprekenden in Tsjecho-Slowakije vrij moesten
komen van de Tsjechische Regeering. om bij hem te
kunnen komen. En dat ook de Duitschers uit andere
landen bij hem hoorden. Dus ook Eupen en Malmédy,
dat thans tot België behoort.
Aldus werden de betrachtingen van Duitschland hoe
langer hoe duidelijkerDuitschland wil een machtig
groot rijk vormenen hoe machtiger het wordt, hoe
meer het op zal kunnen eischen. hoe meer het zijn dik-
tatoriale eischen aan de gansche wereld zal kunnen
opdringen, hoe meer er gevaar bestaat voor de vrede
lievende demokratische landen
Het gaat dus tenslotte om de vrijheid van alle vol
keren Om het vrije levensrecht van de demokratische
landen
De strijd der Sudeten-Duitschers, de mannen van
Heinlein, was aldus niet langer meer een plaatselijken
strijd, een geschil tusschen bewoners van één land
het werd een strijd die beteekenis kreeg voor de gan
sche beschaafde wereld.
Het kwam er nu op aan de wereld zand in de oogen
te strooien. En Duitschland zou deze propaganda eens
dirigeeren. Het best was eenige incidenten uitlokken,
waarbij een paar slachtoffers vielen, en dan die inci
denten in een valsch daglicht te plaatsen, om ze uit te
buiten tegen de demokratie. Spijtig genoeg voor Hitier
is hij daarin leelijk mislukt. Want de wereld doorzag
zijn valsch kaartenspel. Frankrijk verklaarde open
baar dat het de partij van Tsjecho-Slowakije zou kiezen
in geval dat Duitschland één voet durfde zetten op
Tsjecho-Slowaakschen grond. En Engeland liet het
officieel in de kranten verschijnen, en riep het officieel
door de radio opdat de geheele wereld het zou weten,
dat ingeval van een oorlogskonflikt tusschen Duitsch
land en Tsjecho-Slowakije, dat Engeland zich aan de
zijde van Frankrijk bij Tsjecho-Slowakije TEGEN
Duitschland zou keeren En ook Rusland. Roemenië en
andere landen bedreigden Duitschland. Zelfs de Ver
eenigde Staten van Amerika lieten hooren dat ze hun
onzijdigheid desnoods zouden herzien om aan de zijde
van Engeland te kunnen meestrijden tegen het Fas
cisme. En Italië Duitschland's boezemvriend moest
zwijgen het zit nog te diep in de schulden door zijn
Abessijnsch avontuur, dan dat het zich nog tot een
grooter failliet zou leenen. Duitschland zag in dat zijn
opzet niet gemakkelijk van stapel zou loopen, dat de
halve wereld zich nu eens ernstig met de wapens in de
hand tot hem zou keeren. Het durfde dan ook niet
zwijgend de Tsjecho Slowaaksche grens over te trekken,
zooals het dat deed met het bezette gebied, en met
Oostenrijk. Daarom zou het nu eens een grooten bek
openzetten, en de gansche wereld schrik op het lijf
jagen. En de wereld kreeg schrik niet van Duitsch
land, maar van een mogelijken oorlog. Immers gege
ven dat Duitschland zijn eigen kontrool verliest, en
zich waanzinnig in een ooriog werpt, dan heeft Duitsch
land zijn eigen vonnis geteekend, dan heeft Hitier zijn
ondergang geteekend. Maar dan zouden toch weer dui
zenden en duizenden, misschien miljoenen onschuldige
menschen vallen.
Daarom wordt door de demokratische landen een
oorlog gevreesd.
Het jongste verloop is gekend. Men weet hoe Goering
en Goebbels verleden Zaterdag ruwe aanvallen hebben
gedaan op de demokratie, hoe zij de nijdigste termen
hebben gekozen, om het Tsjecho-Slowaaksche volk te
kwetsen, te vernederen, te beleedigen en hoe zij dan
hun scheldwoorden tegen alle landen hebben voortgezet.
Maar hun bedreigingen hebben toch geen doel getrof
fen. de demokratische landen bleven waken, bleven op
hun standpunt staan, bleven verzekeren dat ze niet
zouden dulden dat Duitschland één voet zou zetten op
Tsjecho-Slowaakschen grond. Zelfs toen Hitier Maan
dagavond bijna twee uren gehuild had en verzekerd
dat zijn land en zijn volk onoverwinbaar is, dan nog
nebben de demokratische landen blijven verzekeren
dat zij Tsjecho-Slowakije niet in den steek zouden la
ten. dat hij. Hitier, nu ook eindelijk eens tot wat rede
Pn ze'fs toen Dinsdagavond Heinlein een
LLTIMATUM had gestuurd aan de Tsjecho-Slowaak
sche regeering. dan nog heeft Tsjecho-Slowakije zijn
onafhankelijkheid blijven verdedigen door dit Ultima
tum te verwerpen.
Heinlein en Duitschland waren om rakend te worden
hadden de andere landen dan werkelijk geen angst van
hun geweldig geblufNEEN Doch ze kregen wel schrik
dat Hitier zich in een ellendig avontuur zou kunnen
storten, waardoor miljoenen onschuldige menschen ten
onder zouden gaanEn daarom besloot de Engelsche
regeer.ng in verstandhouding met de Fransche regee-
riTA^i^enS Persoonlijk kontakt te nemen met Hitier zelf.
Aldus staan we nu voor het feit dat Chamberlain,
eerste minister van Engeland per vliegtuig naar Duitsch
land is om vanavond een onderhoud te hebben met
Hitler, en tot vredelievende resultaten te komen
Hitier za! vanavond Chamberlain persoonlijk te woord
staan, en we hopen ten zeerste dat deze bijeenkomst,
deze gedachtenwisseling vredelievende resultaten zal
hebben. Doch zekerheid is er nog niet. Voorspellingen
kunnen met gemaakt worden. De Internationale poli
tieke atmosfeer blijft hooggespannen, en kan ieder mi
nuut tot een oorlog losbarsten Toch blijft de kans be-
,op wede. En zoolang er kans is, blijft er hoop, en
hoop tenslotte doet leven.
Indien nu een oorlog tusschen Duitschland, Italië
eenerzijds en Tsjecho-Slowakije, Frankrijk. Engeland.
PoleJn en andere landen anderzijds ontstaat,
zal Belgie er dan ook m betrokken zijn Wij hopen
dat onze verantwoordelijke regeerders desgevallend
alles zullen in het werk stellen om ons erbuiten te
nouden. doch zouden ze erin gelukken
Spectator.
