KOFFIES en CHICOREI met PREMIEN
Christiaens S Devolder - KortrüK
NAAR EN DOORHEEN HET
KONGOLEESCHE OERWOUD
cEN VULPEN
DUMORTIER
Te koop io alle goede winkels, - Premiedepot i G. Laroye, 20, Boomgeardstraal, Yper.
EISCHT ALTIJD EN OVERAL DE
3
ONZE GROOTE REPORTAGE
TWEEDE DEEL
DE DOOD LOERT
34, Boterstraat, 34, YPER
mm
door Jef VAN WYNSBERGHE
In minder dan veertien dagen waren er twee tragische sterfgevallen
onder de blanken te Kasongo een dame en een Commandant.
De dame woonde eigenlijk een paar dagreizen buiten Kasongo. Maar
zij was met haar man per boot naar Kasongo gekomen om na de noo-
dige formaliteiten in orde gebracht te hebben met verlof naar België
te reizen.
Zij had drie jaren Kongo en was al dien tijd flink gezond gebleven.
Maar onder de reis naar Kasongo toe had de koorts haar te pakken, op
een geweldige wijze... Zoo erg dat zij overleed, in de armen van haar
man, op het oogenblik dat de Van Eetvelde »-boot de kabels aan wal
gooide om vast-te leggen.
De man zou alleen terug moeten naar België...
Kongo was hem fataalbeweerde hij. Den eersten term kwam hij
ongehuwd, met zijn broer naar Kongo, en moest er zijn broer begraven.
Den tweeden term kwam hij gehuwd naar Kongo, en moest er nu zijn
vrouw begraven.
Dat was hem té veel
Het sterfgeval van den Commandant gebeurde in heel wat tragischer
■omstandigheden.
Zijn dood was voorafgegaan door de verhanging van een neger
sergeant.
Dat gebeurde wonder-vreemd
De neger-sergeant had opdracht gekregen een paar negers naar
Stanleystad te escorteeren. Deze sergeant was reeds ruim vijftien jaar
in militairen dienst, en had zich steeds op een uitzonderlijke voorbeel
dige wijze gedragen, zoowel tegenover de manschappen als tegenover
zijn blanke overheden. Hij genoot dan ook aller achting.
Maar in het koloniale leger heerscht er 'n strenge reglementaire
discipline. Daar wordt niets door de vingers gezien. Ieder overtreding
van het reglement wordt streng gestraft. Wie ook den dader is, alleen
het feit telt
Aldus wilde nu het noodlottige toeval dat de goed aangeschreven
sergeant op de terugreis van Stanleystad zijn bajonet verloor.
Het kwijt-zijn van een wapen beteekentConseil de guerre
Dat werd den sergeant op een kalme doch duidelijke manier gezegd
door den Commandant zelf.
Conseil de guerre
Dat woord werkte verschrikkelijk op de zenuwen van den sergeant.
De Commandant zag het, maar moest zijn plicht doen.
Er was slechts een middel om den goed aangeschreven sergeant te
sparen de verloren bajonet terugvinden.
Maar waar was hij haar verloren Te Stanleystad Op den trein
Stanleystad-Ponthierstad Op de boot Ponthierstad-Kindu Op den
trein Kindu-Samba Op de baan Samba-Kasongo
Waar
Op de baan Samba-Kasongo meende de sergeant. Hij beweerde zich
goed te herinneren dat hij de bajonet nog aan zijn gordelriem gedaan
had, toen hij te Samba uit den trein stapte.
Vooruit dan Op zoek
En met speciale vergunning ging de sergeant op stap, van Kasongo
naar Samba... dertig kilometer baan.
Hij mocht twee dagen wegblijven één dag om te gaan, en één dag
om te keeren.
Maar 's avonds van den tweeden dag kwamen inlanders bij den
Politie-Kommissaris, meneer Leonard, aangehold, en vertelden met
angstige stem: «We hebben het lijk van den sergeant aan een boom
zien hangen, een touw om den hals
Consternatie
Vlug werd de Commandant verwittigd
Nieuwe ontsteltenis
Onmiddellijk werd met de pont een auto naar de overzijde van den
Lualabastroom gebracht, en in volle vaart bolde de auto naar Samba.
Op kilometer twee-en-twintig hing nog het lijk de sergeant had
zich verhangen.
Waarom
Hoogstwaarschijnlijk uit schrik voor het Conseil de guerre
Want bij nader onderzoek bleek het dat de sergeant te vergeefs bij in
landers langs den weg navraag gedaan had naar de verloren bajonet.
Het lijk werd naar Kasongo overgebracht, om gewoon begraven te
worden.
Doch...
De tweehonderd a driehonderd neger-soldaten waren plots in ge
vaarlijke ontstemming.
Hun sergeant, hun goede sergeant, was niet alleen dood hij was
vermoord Vermoord door den Blanken Commandant.
De haat-gisting werd zichtbaar... breidde zich uit over de andere
neger-bevolking van Kasongo
koopt men in
vertrouwen
ter Drukkerij
Krachtdadig ingrijpen zou onvermijdelijk het signaal zijn tot alge-
meenen bloedigen opstand.
Dat moest vermeden worden
Er moest taktvol gehandeld worden
Onmiddellijk
Ieder minuut uitstel kon voor de zestig blanken noodlottig worden.
De Commandant verzamelde zijn bataljon. Het Garde a Vous
klonk driemaal... van kompagnie tot kompagnie
De Commandant schouwde zijn bataljon
Toen sprak hij in het bangala (de militaire taal) met vaste stem
«Sergeanten, Korporalen, Soldaten van eerste klas, manschappen... één
der onzen heeft uit wanhoop zich verhangen. Het hart van uw blanken
Commandant en van uw blanke officieren bloedt. Want sergeant Mkubwa
was een zeer voorbeeldige soldaatHelaas, nu is zijn geest uit zijn li
chaam Wij blanken en ook U, zijn ras-broeders, staan machteloos tegen
over dien dood Al wat wij nu nog kunnen, dat is bewijzen dat de doo-
de ons duurbaar was. Dat zullen wij bewijzen. Immers wij zullen ser
geant Mkubwa met militaire eer begraven!»
Deze woorden ontspanden zichtbaar de sombere oogen van de negers.
Clairons
De klaroenen schalden
Zes vrienden van den doode, droegen het lijk op een baar naar voor.
Het bataljon bracht het lijk naar het kerkhof.
Het was een indrukwekkende begankenis!...
Langs den ganschen weg stonden duizende negers den begrafenis
stoet na te kijken.
Op het kerkhof werden door een paar negers lijkredes geïmprovi
seerd, niet in het bangala. maar in een voor de blanken onverstaanbaar
gewesttaaltje.
Wat werd er gezegd
Eeri vertrouweling van den Politie-Kommissaris zou beweerd hebbea
dat een der sprekers de wraakgeesten aanroepen had, om gerechtigheid
te laten geschieden
In elk geval, en dat blijft het geheimzinnige, het tragische enkele
dagen later viel de Commandant plots ziek, en vier-en-twintig uren
later was hij dood
Verschrikkelijk was die tijding
Verschrikkelijk voor zijn vrouw
Verschrikkelijk voor alle blanken van Kasongo
Geruchten deden de ronde dat de Commandant misschien door één
zijner zwarte soldaten vergiftigd werd.
Maar deze geruchten konden geen bevestiging krijgen. Mijnheer
Lopes, Portugeesch geneesheer, in dienst van Belgisch Kongo, deed een
ernstige lijkschouwing, en kon de dood enkel toewijden aan het her-
opengaan van een vroegere inwendige verwonding, welke de Comman
dant in de oorlogsjaren opliep.
En toch Toch blijft er een groote geheimzinnigheid over dien
dood Immers, hoe kwam die vroegere inwendige verwonding welke
reeds lang als genezen beschouwd was, nu plots open En dan nog wel
met doodelijk gevolg
Mysterie
Het toeval echter maakte dat overlijden nog tragischer
Immers de Commandant was fin terme en zou over enkele dagen
voor een zestal maanden met verlof naar België gaan.
Den dag van zijn onverwachte overlijden kwam zijn plaatsvervan
ger aan.
Zijn naam is me ontgaan. Maar de tragische omstandigheid waarin
hij naar Kasongo kwam is een feit. Een maand geleden was hij met zijn
bataljon soldaten, in militaire occupatie doorheen een binnenland moe
ten trekken. Zijn dame vergezelde hem in een draagstoel. Zij werd ziek.
De dichtstbijzijnde geneesheer was op dagen reizen verwijderd. De
dame stierf. De Commandant moest zijn vrouw in het woud begraven,
en gek van verdriet kwam hij dagen later te Stanleystad aan. Daar
kreeg hij toelating om op rust naar Kasongo te komen, om er den Fin-
terme - Commandant te vervangen.
Hij vindt er den Commandant dood!... misschien vergiftigd..
Ontzettend
Zijn reeds geschokte zenuwen kunnen geen weerstand meer bieden
de man weent, weent... almaardoor
Het wordt hem te machtig Hij dient zijn aanvraag voor eervol ont
slag in. Hij, hij wil den loerenden dood ontvluchten
(Nadruk \erboden). (Wordt vervolgd).
Jef VAN WYNSBERGHE.
