Ons Weekeind - Blaadje
n u
11 NOVEM BER 1918
Wat
19 Jaar, Nr 32 5 November 1938
BIJVOEGSEL AAN «HET YPERSCHE
Twintig jaar na 11 November 1918
Het onderhoud van boeken.
Voor de Rechtbank.
HISTORISCHE BIJDRAGE
Wapenstilstand.
Wat vooraf ging.
Een kort historisch gesprek.
De Wapenstilstand werd geteekend.
De Vredesonderhandelingen.
Het nieuwe leven zou beginnen.
Op 11 November 1918 werd te Rethondes de
wapenstilstand geteekend, en onderhandelingen
voor den vrede aangeknoopt. Men dachtNu
wordt het nooit geen oorlog meer
Maar nü... TWINTIG JAAR LATER... nü is de
oorlog van 1914 nog niet geëindigd.
Hij duurt niet enkel voort in de herinnering
van de menschen die nog telken jare den stil
stand van het vreeselijke bloedbad herdenken,
door kronen neer te leggen op de graven van de
gesneuvelden, en bij de lugubere lijsten der ge
sneuvelden die op monumenten gebeiteld wer
den...
Zijn verschrikking blijft ook voortbestaan in de
vereenigingen van de invaliedenblinden, been-
loozen, arm-loozen, stukgeschoten hoofden, ver
giftigde longen, waanzinnigen, enzoovoort... en-
zoo voort...
De oorlog duurt nog voort in het ontroostbare
hart van moeders en verloofden, die hun éénig
beminde wezen in den oorlog verloren, en nü
twintig jaar later er nog steeds om treuren, om
rouwen...
De oorlog 1914 duurt nog voort bij vele kinde
ren die nog steeds hun ouders opzoeken... ouders
die in den wereldbrand spoorloos verdwenen,
ouders die kunnen dood zijn, maar die ook nog
kunnen leven...
De oorlog 1914 duurt nog sociaal voortwel nee,
de geestelijke, moreele en sociale ontreddering
teweeggebracht door den oorlog behoort nog niet
tot het verleden nü twintig jaar later is deze
ontreddering nog zoo tragisch en ontzettend, dat
men pas één maand geleden op den rand van een
nieuwe afgrijselijke uitbarsting stond
De wereldcrisis van 1929, een logisch gevolg van
den wereldoorlog 1914, is nog steeds niet ten ein
de nog steeds zijn er over heel de wereld hon
derdduizenden werkloozen, die honger lijden.
Alleen omdat de tragedie van 1914 nog niet ten
einde is, zijn alle Europeesche en overzeesche lan
den verplicht nog ieder jaar meer en meer miljoe
nen te besteden aan hérbewapening... aan hér
versterking... om ieder oogenblik paraat te staan,
en opnieuw moord en vernieling te kunnen
zaaien, zooveel mogelijk op den kortst mogelij
ken tijd
Spijts de acht millioen dooden van 1914-1918
blijft het oorlogsspook den vrede bedreigen, om
dat nü TWINTIG JAAR LATER de armoede
nog steeds te slap bestreden wordt, omdat de el
lende in de kapitalistische landen over het hoofd
gezien wordt, omdat machtsmisbruik, hebzucht,
heerschzucht, jaloezie, actieve erf passieve wreed
heid, zelfzucht, strijdlust, nog steeds bij talloos
velen en in alle klassen bleven bestaan.
Wapenstilstand
Nü twintig jaar later moeten we nog steeds
bang zijn dat dien wapenstilstand weldra zal ten
einde loopen, dat nieuwe verwikkelingen van ko
lonialen of anderen aard de rust zullen verstoren,
en het sein zullen worden tot het afgrijselijk uit
moorden van miljoenen andere menschen.
Het bloed van de miljoenen werd nutteloos ver
goten...
De massa wordt er hoe langer hoe sterker van
overtuigd... Wanneer echter zullen de Staatslie
den en veldheeren van alle landen hetzelfde in
zicht hebben Wanneer zullen zij er rotsvast
overtuigd van zijn dat de oneindige massa's van
vernield levensgeluk het menschdom niet ten
goede zijn gekomen
Dat vragen wij ons af, twintig jaar na 11 No
vember 1918...
(Nadruk Verboden). W.
Boeken zijn heden ten dage zeer duur. Vooral wan
neer zij in prachtband ingebonden zijn. Aldus is het
steeds goed de boeken zorgvuldig te behandelen. Laat
uw boek nooit geopend, omgekeerd op tafel liggen.
Vouw nooit een bladzijde aan den hoek dubbel, om deze
bij het hernemen der lezing dadelijk te kunnen terug
vinden. Is er per ongeluk vet aan uw boek gekomen,
leg dan de vette pagina tusschen twee vellen grauw
papier, of dik vloeipapier, liefst zwaar en zeer poreus,
en strijk dan met .een warm ijzer er herhaalde keeren
over. Overlaad nooit uw boekenkast met te zware boe
ken, daar zij daardoor hun vorm verliezen, en de rug
gen erdoor losgaan.
Rechter. Waarom aarzelde u nog 'n oogenblik voor
u uw vrouw met 'n flesch op het hoofd sloeg
Beklaagde. O, ik keek even, of ze wel heelemaal
leeg was.
Oorlog is de verschrikkelijkste verwoester der maatschappij eri
zijne jammeren zijn het grootste vergif van het menschelijk geluk.
Dan. Greenleaf Thompson.
Den 11 November 1918 werd te Rethondes de
wapenstilstand geteekend tusschen de twee kam
pen van den grooten wereldoorlog, die op 28 Juli
1914 losbrandde, na het schot te Serajewo, door
den student Princeps op den Oostenrijkschen
troonopvolger.
Wapenstilstand
Nadat 10 miljoen soldaten werden gedood en
20 miljoen soldaten zwaar gewond werden
Wapenstilstand
Nadat 21.500 miljard frank stuk geschoten, stuk
gebrand, eraan besteed werden
Wapenstilstand
Nadat, gedurende vier lange jaren van ver
schrikkelijk lijden, honger en kommer, heel Eu
ropa en verscheidene overzeesche landen alle
aardsche rust, alle aardsche geluk hadden zien
stukslaan.
Wapenstilstand
Het einde van de afschuwelijke moordpartij
Men dacht hetMen jubelde en danste
De vrees iedere minuut te kunnen neergescho
ten worden, te kunnen uit elkaar gereten wor
den door een kogel, door een granaat, die vrees
was nu voorbij
Voorbij alle angst, alle miserie
De oorlog zou nu gauw ten einde loopen.
11 November 1918
Reeds vier, vijf weken wisten de soldaten dat er
een verandering op til wasWant 28 en 29 Sep
tember 1918 waren twee beteekenisvolle dagen
geweest.
Op 27 September 1918 was het kort en beslist
Koninklijk bevel door alle bevelhebbers aan hun
manschappen afgelezen geworden, met o. m. de
volgende woordenSoldaten, gij gaat een ge
weldigen aanval uitvoeren tegen de vijandelijke
stellingen... Het uur is beslissend. Toont U waar
dig van de heilige zaak onzer onafhankelijkheid,
waardig van onze traditie en ons ras. Vooruit
voor het recht... Albert.
28 September 1918
Te middernacht begon het te regenen een
fijne koude, aanhoudende regen. schreef een
oudstrijder.
Te 2 uur 30 brak de donder der kanonnen los.
De grond schudde en beefde. Een regen van vuur
en staal. Drie uren lang... onafgebroken, steeds in
versneld tempo
Te 5 uur 30 het uur H
Het eindofïensief werd ingezet door de Fran-
schen, de Britten, de Amerikanen, de Belgen
Het Belgische leger, op bevel van Koning Albert,
verliet zijn stellingen tusschen Diksmuide en
Ieperen, en snelde vooruit... doorheen dijken, be
slijkt, doorweekt, terwijl vijandelijke kogels ka
meraden neerkogelden, kameraden uiteenreten...
VooruitSpijts vermoeienis, spijts vreeselijk
brandende wonden, spijts gas, spijts alles... Voor
uit Duizenden sneuvelden Duizenden werden
gekwetstMaar de dijken waren doorgebroken
Het eerste doel was nü veroverd Woumen, Kler
ken, Staden, Houthulst, Passchendale waren ge
deeltelijk in de handen van ons leger.
29 September 1918
Het geweldig versterkte Diksmuide werd om
singeld en viel, samen met Eezen, in handen van
onze jongens. Kort daarop viel ook Zarren, Terres,
het gansche Bosch van Houthulst, Moorslede...
De Duitschers voelden hun burchten wankelen:
zij wisten nu dat zij het niet konden winnen
Op 4 Oktober 1918 begonnen de groote oomes
hun besprekingen Prins Max von Baden had be
roep gedaan op Wilson, de voorzitter der Ver-
eenigde Staten.
Enkele weken later werd Minister Erzberger
met de zending gelast. Op 7 November verlieten
vijf auto's met de Duitsche afvaardiging het groot
hoofd-kwartier te Spa. 's Avonds waren ze te
Chimay, dat volgepropt zat met aftrekkende troe
pen.
De tocht per auto's ging verder. De eerste wa
gen droeg een groote witte vlag, en een klaroen
schalde onophoudend.
Te La Chapelle op het Fransche front namen de
Duitsche afgevaardigden plaats in de Fransche
stafauto's. Te Tergnièr wachtte een fronttrein en
met geblindeerde vensters kwam de trein op 8
November, te 7 uur 's morgens, in het bosch van
Compiègne aan, en hield stil voor deze van maar
schalk Foch.
En hier laten we een korte historische scene
volgen, met de weinige historische woorden die
toen uitgesproken werden
Te 9 uur 's morgens werden de Duitsche afge
vaardigden in den Franschen spoorwagen binnen
geleid. Maarschalk Foch groette militair, na de
voorstelling der leden, en Erzberger overhandigde
zijn volmacht.
Na onderzoek vroeg Foch «Wat is het doel
van uw bezoek
ERZBERGER Wij komen de voorstellen van
de Verbondenen ontvangen.
FOCH (koel). Ik heb U geen voorstellen te
doen.
ERZBERGER: Nochtans, President Wilson...
FOCH Ik ben hier alleen om U te antwoor
den, wanneer U om wapenstilstand vraagt. Vraagt
U wapenstilstand, zoo ja, dan kan ik U de voor
waarden voorleggen.
ERZBERGER :.Ja.
Generaal Weygand geeft lezing van den tekst.
ERZBERGER Kan ik dien tekst aan mijn re
geering mededeelen, en kan het tijdstip voor ant
woord, 72 uren, met 24 uren verlengd worden
FOCH Het tijdstip van 72 uren werd door de
Verbondenen vastgesteld. Ik zal wachten tot 11
November, 11 uur (Fransche tijd).
Gedurende het onderhoud, dat 45 minuten duur
de, bleef Maarschalk Foch uiterst kalm, en de
Engelsche Admiraal speelde met zijn monocle, de
Duitschers waren teneergedrukt.
De Duitsche afgevaardigden vertrokken hierop
terug naar Spa...
In den nacht van 10 op 11 November had een
nieuwe bijeenkomst plaats. Er werd onderhan
deld tot 5 uur 's morgens. Op dat uur was het lot
der Volkeren beslistMaarschalk Foch en Admi
raal Wemyss teekenden het eerst, daarna de Duit
sche gevolmachtigden.
De voorwaarden waren zeer hard voor de Duit
schers bezetting van den Rhijnteruggave van
den Elzas-Lotaringenonmiddellijke levering
van 5000 kanons 25.000 mitrailleuzen 3000 mijn-
werpers 1700 vliegtuigen5000 lokomotieven
150.000 wagons 5000 autokamions alle schepen
der vlootterugtrekken van de Duitsche troepen
in Oost-Afrika, enz... enz...
De Duitsche afvaardiging verliet het bosch van
Compiègne op 11 November, te 11 uur...
De wapenstilstand duurde 36 dagen. Hij werd
driemaal verlengd, en eerst op 28 Juni 1919 werd
de Vrede van Versailles onderteekend. De voor
naamste bepalingen ervan zijn de volgende.
Duitschland moet afstaan aan Frankrijk Elzas-
Lotharingen en de kolenmijnen in het Saarge-
bied, waarvan na 15 jaar een volksstemming het
verdere lot zal bepalen aan BelgiëEupen-Mal-
médyaan Polen Posen en nagenoeg geheel
West-Pruisen aan de Ententelanden alle kolo
nies. Voorloopig zal het als schadevergoeding be
talen binnen 2 jaar 20 miljard goudmark tus
schen 1921 en 1926 veertig miljard, en later nog
maals 40 miljard. De Duitsche handelsvloot moet
grootendeels worden afgestaan aan de overwin
naars. Het Duitsche staande leger mag bedragen
100.000 man. Ter vergoeding van aangerichte
schade moet Duitschland uitleveren groote mas
sa's locomotieven, spoorwagens, auto's, landbouw
machines, steenkolen, enz... Om de stipte uitvoe
ring dezer bepalingen te waarborgen wordt de
linker Rijnoever met de Bruggenhoofden tegen
over Keulen, Koblenz en Mainz door de troepen
der geallieerden bezet. Het gebied om Keulen
zal na 5, dat om Koblenz na 10, de rest na 15 jaar
ontruimd worden.
«Zij alleen schrijft C. DE LANDTSHEER
ergens die voor dat vreeselijke dilemma van
