NAAR EN DOORHEEN HET
KONGOLEESCHE OERWOUD
ONZE GROOTE REPORTAGE
DERDE DEEL
IV
HET LULINDE-AVONTUUR
O
door Jef VAN WYNSBERGHE
De toestand werd neteliger. Er moest onmiddellijk doeltreffend ge
handeld worden, om een gevechtkonflikt te vermijden, waarin ik met
de mijnen het onderspit zou moeten delven.
Hier moest ik mij voor alles onbevreesd, roekeloos koelbloedig
toonen.
Achteruit JuakaliKomt hier boys riep ik.
Verbaasd bekommerd keken ze me aan, zagen mijn vastberadenheid,
gehoorzaamden.
Ook Olimba, Mundenenombo en de zijnen keken me even begrij-
peloos aan. Toen nam ik, zonder de minste haast, het mes op, en gooide
het zachtjes voor de "voeten van den chef Kamata kisu chako Neem
uw mes
Olimba raapte het mes op, me verbluft aanstarend.
Niemand zei een woord.
De stilte woog zwaar
Ik stak mijn revolver in mijn broekzak, hield echter mijn handen
■eveneens in de zakken, blijkbaar nonchalant, doch in werkelijkheid
schietens klaar en wat ik dan zei klonk kalm, maar de toon waarop ik
het zei dulde geen tegenspraak. Wende, Upesi Ga vlug weg
Mijn houding trof doelOlimba groette zwijgend, en vertrok met
zijn zoon Mundenenombe en met de zijnen.
Wat een opluchting
Het werd half zes
Mijn gevangenen hadden de passagiershut gereinigd, en ook de an
dere hutten waarin zij met mijn boys Juakali en den chauffeur zouden
vernachten.
De vrouwen uit het dorp hadden water en een heelen stapel brand
hout gebracht. Een vijftal inlandsche met capita Kindoio, die voor den
staat, vlakbij aan de autobaan werkten waren van het geval verwittigd,
en naar mij toegekomen, om hun diensten aan te bieden. Wij hadden
wat gegeten. Kortom alles scheen nu een rustig gangetje te zullen gaan.
Maar plots hoorden wij in de verte den kreet van Olimba Ma-
damiMadami
Wij sprongen naar de baan... en waarachtig daar kwam Olimba met
Mundenenombe. Beiden waggelden de armen zot in de lucht zwierend,
van den eenen kant naar den anderen kant van den weg. Zij huilden
onverstaanbare dingen, met tusschen in het verschrikkelijke Madami
dat overduidelijk hun bedoeling verraadde.
Capita Kandolo met de vijf baanwerkers trokken het beschonken
paar te gemoet, de lans in de hand. Het ging gehuil tegen gehuilhard
en scherp, in vlug tempo, in eigen dialekt, met veel getrap, gewip en
handengebaar Maar op een onverwacht moment werden den Sultani
en zijn zoon vastgegrepen, en met geweld verwijderd.
Wat nu
We wisten het gauw Kandolo had de twee beschonken gasten eens
voor goed doen begrijpen, dat zij mij en mijn vrouw, hun aller blanken,
met rust moesten - ja moesten laten.
Het werd half tien
Avond Volledig donkerGeen maan Geen sterrenIk zat met
mijn vrouw bij het waakvuur allebei zwijgend, verloren in eigen ge
dachten. De baanwerkers en mijn mannen zaten er eveneens rond neer
gehurkt ook zwijgend.
Plots ontwaar ik achter mij een schaduw. Ik keek haar aanonmo
gelijk te ontwaren wie het was.
Maar...
Waar is Madami Ik wil haar voor dezen nacht
Het was de stem van Olimba
Vervloekt
Dat was wat al te kras.
Ik sprong recht en bevool de bode Juakali, capita Kandolo en de
baanwerkers Bindt den chef. Hij is mijn gevangene
Gevecht in den donkeren avond. De chef werd echter vlug in be
dwang gehouden, en de armen op den rug gebonden.
Brengt hem naar zijn hut en doet hem daar bewaken
's Avonds te 10 uur 15. Juakali kwam terug, en verzekerde mij dat
Sultani Olimba gebonden bleef bewaakt, maar nu was ingeslapen.
Wij bleven nog een geruimen tijd op. Eindelijk vermoeid door de
zware dagtaak, afgemat door het zenuwsloopend avontuur ging ik met
mijn vrouw slapen, terwijl de baanwerkers op de beurt de wacht bij
mijn hut zouden houden.
's Anderendaags 's morgens De chef was 's nachts, met medeplich
tigheid van zijn zoon Mundenenombo kunnen ontvluchten.
Ik ondervroeg zijn twee vrouwen «Waar is de chef met Munden
enombe
Zij verklaarden mij het niet te weten, maar vertelden me spontaan
dat Olimba reeds ruim één jaar lang, dag in dag uit, openbaar in dron
kenschap leefde iederen dag dronk hij minstens tien groote kalebassen
palmwijn uit. Mundenenombe dronk gewoonlijk ook zeer veel. Het wa
ren twee zatlappen, die hun andere vrouwen veel slagen gaven. De
blanke zou den chef en Mundenenombe eens goed moeten straffen be
sloten ze.
De weg naar Kasongo ging per auto- in tragen gang. De chauffeur
had gedeeltelijk de pan gevonden. Maar meer dan twintig kilometer
per uur haalde de wagen niet
Wij hadden op onze terugreis echter een groot geluk in een dorp
stond een prima-vrachtwagen van de Cotonco-Maatschappij, met den be
stuurder die wij vroeger leerden kennen.
Halt!
We vertelden hem het avontuur en onze autopan. U kan met uwe
dame en uw boys met mij mederijdenIk vertrek dadelijk naar Ka
songo
Of we 't aangenaam vonden!
Even over den middag waren wij te Kasongo. Onmiddellijk ging ik
bij den Administateur verslag uitbrengen, en maakte op zijn aanraden,
in mijn hoedanigheid van officier der rechterlijke politie met algemeen
bevoegdheid, een proces-verbaal op ten laste van Olimba en Mundene
nombe.
Ik diende mijn proces-verbaal bij den substituut van den Prokureur
des Konings te Kasongo binnen, die dadelijk een aanhoudingsmandaat
tegen Olimba en Mundenenomba uitvaardigde.
Mijn Lulinde-Avontuur verwekte bij de blanke bevolking van Ka
songo en omstreken een enormen ophef. Geen enkele blanke had ooit
zooiets vernomen. Dat zooiets in de diepste binnenlanden van Kongo
mogelijk was, waar de Europeesche beschaving nog niet was doorge
drongen Misschien welMaar op een tachtig kilometer van de Dis-
trikthoofdplaats Kasongo?!... Dat zou nooit iemand ooit durven veronder
stellen hebben. Vooral Pater Romme en Pater-Overste Gallenkamp van
Tongoni waren er het hart van in. Veronderstel even dat zooiets gebeurd
ware met een van hun missiezusters, die doorgaans zonder speciale be
geleiding de negerdorpen bezoeken!...
Er hing weldra te midden de blanke bevolking van Kasongo een op
hitsende atmosfeer. Men wilde weten waarom ik Olimba niet ter plaatse
had neergeschoten, zooals men dat doet met een razenden hond. Men
vroeg zich afwaar dat zwarte beest zich nu mocht schuil houden. Men
drukte den wensch uit dat onmiddellijk het noodige zou gedaan worden
om dien ploert-chef op te sporen, aan te houden, en voorbeeldig te straf
fen, opdat het nooit meer in het hoofd van een neger zou komen deze ge
meenheid te begaan, opdat vele nageslachten van de tegenwoordige ne
gers het zich zouden geheugen dat men niet straffeloos een blanke vrouw
kan lastig vallen.
Twee dagen later werden Olimba en zijn zoon Mundenenombe, op be
vel van den Prokureur des Konings, door vier inlandsche politie-agenten
aangehouden- en naar Kasongo gebracht.
Onmiddellijk werden ze voor den rechter gebracht en het volgende
Proces-Verbaal werd opgemaakt.
Ten jare negentienhonderd en dertig, den tienden dag van de maand
September op het parket voor ons Pieters A. (1), officier van het
Openbaar Ministerie bij het tribunaal van Kasongo, is verschenen Olim
ba, ras Nando, hoofdij Nyanga, dorp Kiabwe, gewest Kasongo, die door
ons ondervraagd, als volgt antwoordt
Vraag Herkent u te hebben geëischt, tot drie verschillende keeren,
dat Mevrouw Van Wynsberghe met u zou slapen
Antwoord Ja, want ik had gedronken.
Vraag Wat hebt u gedronken
Antwoord Palmwijn.
VraagEn u wilde niet weggaan toen meneer Van Wynsberghe u
het bevel gaf, en u nam uw groot mes, al hem beziende
Antwoord NeenIk heb het mes niet uit de scheede getrokken.
Maar ik heb het mes met de scheede op den grond geworpen.
Waarvan Akte.
Vervolgens verscheen Muzu, alias Mundelenombe - idem - inlander,
die ondervraagd door ons als volgt antwoordt
Vraag U waart daar ook met uw vader
Antwoord Ja.
Vraag Wanneer men uw vader heeft willen verwijderen, dan hebt
u gezegd Laat hem vrij, gij anderen hebt niets te zeggen.
Antwoord Ik heb mijn vader aangeraden te vertrekken.
Waarvan Akte.
Vervolgens verscheen Amici, ras Muyala, hoofdij Mayenge, dorp
Katande, gewest Kasongo, boy in dienst van Mijnheer Van Wynsberghe,
die na voorafgaandelijk een eed afgelegd te hebben, als volgt antwoordt
Vraag Heeft de chef Olimba gevraagd om bij Mevrouw te slapen.
Antwoord Ja.
Vraag En dan
Antwoord De blanke heeft gezegd Ga wegDe chef heeft niet
gewild de blanke heeft zijn mes genomen de chef heeft gezegd Ik
zal niet weggaan zoolang men mijn mes niet terug geeft.Mevrouw
heeft geschreeuwd Geef hem zijn mesDan is hij vertrokken. Hij
is viermaal teruggekomen om Mevrouw te hebben. De inlanders hebben
den chef vastgegrepen om hem terug te leiden. Eindelijk is de chef in
geslapen.
Vraag r Heeft de chef met zijn mes gedreigd
Antwoord Neen.
Vraag De chef was beschonken
Antwoord Ja.
Vraag En de zoon, wat heeft hij gedaan
Antwoord Hij was zat, hij heeft niets gedaan.
Waarvan Akte.
Vervolgens verscheen Asani, ras Musuba, hoofdij idem, die na voor
afgaandelijk een eed afgelegd te hebben, als volgt getuigenis aflegt
Vraag Wat heeft de chef Olimba gedaan
Antwoord De chef is zat aangekomen hij heeft zijn mes op den
grond geworpen en heeft gevraagd Waar is Madame De blanke
heeft gezegd Het is mijn vrouw De chef zegde Wel zeker zij be
hoort aan mij.Dan heeft de blanke het mes genomen en het bij het
huis geworpen men heeft hem gezegd weg te gaan hij heeft niet ge
wild, hij wilde zijn mes. Madame heeft gezegd aan den blankeGeef
hem zijn mes terugHij is vertrokken. Hij is nog drie- of viermaal
teruggekomen. Zijn inlanders hebben hem vastgegrepen en hebben hem
naar huis geleid.
Vraag De chef heeft niet met zijn mes gedreigd
Antwoord Neen.
VraagEn de zoon, wat heeft hij gedaan
Antwoord Hij was zat, hij heeft niets gedaan.
Waarvan Akte.
Tot daar de ondervraging die wij kopij-trouw vertaalden zinnetje
na zinnetje, zonder er één woord bij te voegen, zonder er één woord van
weg te laten, zonder er het minste te hebben in gewijzigd zelfs zonder
een tijd te wijzigen, zelfs zonder de duistere gezegden duidelijke- te
maken.
(1) Woonde voor zijn afreis naar Kongo te Diksmuide
(Nadruk verboden). (Wordt vervolgd)
Jef VAN WYNSBERGHE
