POLITIEKE UITZICHTEN
Modenhuis «denise»
BINNENLAND
DE INTERNATIONALE TOESTAND
Hel1 Duitsch-Russische Politieke Pakt
MEVROUWEN, MEJUFFERS,
Voor uwe HOEDEN, wendt U tot het
Boterstraat, 25 YPER
door SPECTATOR
DE VREDESOPROEP VAN Z. M. KONING LEOPOLD.
De ministers van buitenlandsche zaken van de ver
schillende staten die van de Oslo-groep deelmaken.
zijn Brussel in conferentie samengekomen om een
recss gemeenschappelijke vraagstukken te bespreken
met betrek op den gespannen internationalen toestand.
Tijdens het diner dat Woensdag avond ten Paleize
aan de afvaardigingen werd aangeboden, heeft Z. M.
Koning Leopold de hiernavolgende merkwaardige rede
gehouden, die door de radio werd uitgezonden en in
alle kringen een diepen indruk heeft gemaakt.
Mocht zij het gehoor vinden dat alle vredelievende
menschen ervan verwachten
De verklaring, waarvan ik voorlezing ga doen, wordt
afgelegd in hel Paleis te Brussel, in tegenwoordigheid
van de ministers van Buitenlandsche Zaken en uit
naam der staatshoofden van de Oslo-groep.
De wereld beleeft een tijdperk van zoodanige span
ning, dat elke normale samenwerking onder de staten
onmogelijk dreigt te worden. Groote mogendheden tref
fen maatregelen die bijna gelijk staan met de mobili
satie hunner gewapende macht.
Moeten de kleine mogendheden niet vreezen het
slachtoffer te worden van een eventueel copflict, waar
in zij, tegen hun eigen wil in, zouden worden mede-
gesleept, niettegenstaande hun politiek van onbetwist
bare onafhankelijkheid en hun vasten wil onzijdig te
blijven? Zijn ze er niet aan blootgesteld het voorwerp
te worden van buiten hen om getroffen schikkingen
Zelfs zonder dat er vijandelijkheden geopend wor
den, wordt de wereld door een economische ineenstor
ting bedreigd. Alom heerschen wantrouwen en argwaan.
Onder onze oogen vormen zich de strijdkampen, stel
len de legers zich op. wordt een afschuwelijke strijd
in Europa voorbereid. Gaat ons werelddeel zelfmoord
plegen door zich te storten in een ontzettenden oorlog,
waarin er noch overwinnaar, noch overwonnene zou zijn,
maar waarin alle geestelijke en stoffelijke waarden,
door de beschaving van eeuwen geschapen, zouden ten
onder gaan
De oorlogspsychose dringt alle huizen binnen en al
hoewel de openbare meening er zich zeer goed van be
wust is, welk een ondenkbare ramp een volkenstrijd
voor de gansche menschheid zou beteekenen, laat zij
zich meer en meer over aan de gedachte, dat wij er
onvermijdelijk in medegesleurd zullen worden. Het is
van belang tegen een zoo noodlottige gelatenheid op te
komen.
Er is geen volk wij leggen hier sterk den nadruk
op dat zijn kinderen den dood wil inzenden om aan
andere natiën het recht op het bestaan te ontnemen,
dat het voor zichzelf opeischt.
Stellig zijn de belangen van alle staten niet alle
dezelfde. Maar zijn er wel belangen die niet op vrede
lievende wijze tot overeenstemming kunnen gebracht
worden En dat kan dan oneindig veel beter vóór d*i
na een oorlog.
Dat het geweten der wereld wakker worde. Het
ergste kan nog vermeden worden. Maar de tijd dringt.
De evolutie der gebeurtenissen kan weldra elk recht-
streeksch contact nog moeilijker maken.
Dat men zich niet vergisse. Wij weten dat het recht
om te kunnen leven op een hechten grondslag moet
steunen en den vrede dien wij wenschen is de vrede
welke berust op den eerbied van alle staten. Een duur
zame vrede kan niet gevestigd zijn op de macht, maar
enkel op een zedelijke orde.
Gebiedt niet de wijsheid op dit oogenblik een eind te
stellen aan den strijd met woorden, aan ophitsingen en
bedreigingen, ten einde te besluiten om over de gestelde
vraagstukken te beraadslagen Wij vormen plechtig
den wensch, dat de mannen, waarvan de loop der ge
beurtenissen afhangt, bereid zullen zijn hun geschillen
en eischen te onderwerpen aan een onderhandeling,
ingezet in een geest van broederlijke samenwerking.
Het is uit deze overwegingen dat ik, in naam van
Z. M. den Koning van Denemarken, den President der
Finsche Republiek, H. K. H. de Groothertogin van
Luxemburg, H. M. de Koningin der Nederlanden, Z. M.
den Koning van Noorwegen, Z. M. den Koning van Zwe
den en in mijn eigen naam, ieder onzer in overeenstem
ming handelend met zijn regeering, dezen oproep doe.
Wij drukken de hoop uit, dat andere staatshoofden
hun steun bij den onzen zullen voegen, bezield door de
zelfde zorg voor den vrede en de veiligheid van hun
volkeren.
Straks zullen honderden millioenen menschen van
harte met ons zijn om den wedloop naar den oorlog te
stuiten.
Mogen diegenen, in wier handen het lot der wereld
berust, deze gevoelens beantwoorden en den door hen
menigmaal uitgedrukten wensch verwezenlijken, de
moeilijkheden die hen scheiden op vredelievende wijze
te regelen.
En dat de ramp, die de menschheid bedreigt, verme
den worde.
OORLOGS-PSYCHOSE DE LONDENSCHE ZA
KENWERELD OORDEELT DAT DUITSCHLAND NIET
OP EEN OORLOG AANSTUURT DE OFFICIEELE
MEDEDEELING WAARIN HET PAKT BESTAAT
INTERNATIONALE PERSSTEMMEN GEVOLGEN
We leven opnieuw in oorlogsvrees. In alle Euro-
peesche landen worden andermaal militaire maatrege
len getroffen, die erop wijzen dat de Internationale Po
litieke Atmosfeer zeer gespannen is. In ons land zijn
tot nadere orders al de verloven bij het leger, voor
officieren, onderofficieren en soldaten geschorst. Ook in
Nederland zijn alle kleine verloven ingetrokken, en
werden een aantal vliegtuigbestuurders van de Neder-
landsche luchtvaartmaatschappij onder de wapens ge
roepen. In Frankrijk werden specialisten en techniekers
opgeroepen, en uit Parijs werd gemeld dat een bij
komstig contingent van reservesoldaten werd binnen
geroepen. In Engeland werden zekere leden van het
personeel van vloot, leger, luchtmacht en diensten voor
luchtbescherming en burgerlijke verdediging opgeroe
pen. In Gibraltar zijn de oorlogsvoorbereidingen vol
tooid in de jongste uren zijn alle fortificaties, lucht
afweer- en zoeklichtbatterijen bemand.
In ons land. in alle Europeesche landen wordt ge
jaagd naar Radio geluisterd, de kranten worden in
veel grooter getale gekocht en gelezen. In de winkels,
op straat wordt over niets anders meer gesproken dan
over een aanstaanden oorlog. Vrouwen loopen reeds
met tranen in de oogen Vacantiedagen worden plots
afgebroken eenieder wil thuis zijn.
Inderdaad er is een internationale spanning. Dit
moet toegegeven worden. Maar de dagbladpers maakt
de gemoederen van haar lezers kapotze gooit alle
berichten door mekaar, zoodat de gewone lezer er niet
wijs uit geraakt, niet precies weet waarover het gaat,
wat er gebeurt, hoe het buitenland de huidige zaken
bekijkt en commenteert.
Laten we vooraf zeggen dat we reeds enkele weken
geleden in onze wekelijksche bijdrage verteld hebben
dat menschen uit Eupen-Malmedy wisten dat er onder
handelingen aan den gang waren tusschen Duitschland
en Rusland. Als die gewone menschen dat wisten, dan
kunnen wij niet aannemen dat de Engelsche diplo
matieke kringen daarover niets zouden geweten hebben.
Daarom gelooven we dat er thans aan nuttelooze pa-
niekzaaiing gedaan wordt door de demokratische pers.
Inderdaad, wij kunnen nu toch in ieder dagblad vol
gend bericht lezen, dat wij noteerden onder meer in
«DE GAZET VAN ANTWERPEN», in «HET HAN
DELSBLAD VAN ANTWERPEN», in tal andere bla
den, en waaruit overduidelijk blijkt dat Duitschland
geenszins op oorlog zou aansturen Hier volgt dat be
richt:
In Cityknngen betoont men een zekere hoop op een
vreedzame oplossing van de internationale spanning.
Als hoopgevende teekenen beschouwt men volgende
feiten
1- Geen buitenlandsche ambassades of gezant
schappen hebben tot nog toe hun staatsburgers den
raad gegeven Engeland te verlaten
2. De Amerikaansche beurs is na eenige aarzeling
zeer vast geworden, met stijgende slotkoersen
3. De Duitsche paketbooten en vrachtschepen, die
tijdens de Septemberkrisis teruggeroepen werden naar
Duitsche of onzijdigehavens, bevinden zich thans
in volle zee of vertrekken nog uit de Duitsche havens.
Meer dan 500.000 ton zijn op weg
Totdaar het bericht
Wij voegen er nog een andere bedenking bij
Waarom moet er nu opeens een vrees voor oorlog
geuit worden, nu Duitschland tenslotte niets anders ge
daan heeft dan wat Engeland en Frankrijk hebben wil
len doen. Zouden we integendeel niet moeten verheugd
zijn dat twee vroegere vijandige landen, met tegen
strijdige ideologie, nu opeens een akkoord teekenen
dat zij met elkaar niet zullen oorlogen?... Steeds heb
ben wij het in alle bladen moeten lezenDe Fascis
ten en de Communisten zijn de grootste vijanden. Zij
willen elkaar verpletteren, en daardoor zullen de vre
delievende landen in een oorlog medegesleept worden
Nu hebben die twee landen de handen in elkaar ge
legd, en gezegd Wij willen op broederlijken voet met
mekaar leven! We zullen elkaar ekonomisch helpen,
we zullen elkaar niet aanvallen! We zullen er voor zor
gen dat we niet de oorzaak worden dat in onzè landen
het oorlogsgeweld alles vernielt
Maar we willen de berichten en de gebeurtenissen
niet vooruit loopenWe willen in korte trekken een
precies en zeer onpartijdig overzicht geven.
Wat is er nu feitelijk gebeurd
Het officieele Duitsche Persbureel D. N. B. maakte
in den nacht van Maandag op Dinsdag uit Berlijn offi
cieel het volgende bericht wereldkundig De Duitsche
.regeering en de Sovjet-Russische regeering zijn over
eengekomen, een niet-aanvalspakt met elkaar te slui
ten. De Duitsche minister van Buitenlandsche Zaken,
de heer Joachim von Ribbentrop, zal Woensdag, den
23 Augustus, te Moskou aankomen om de onderhande
lingen af te sluiten.
Onmiddellijk hebben toen de Engelsche, Fransche,
Amerikaansche en ook de Poolsche bladen erop gewe
zen dat dit bericht een enorme verrassing was voor de
gansche wereld, dat zooiets NOOIT kon verwacht wor
den. Maar tevens werd erop gezinspeeld dat dit be
richt nooit in werkelijkheid zou omgezet worden, dat
het alleen moest dienen om Duitschland een sterker
wapen in de hand te geven, om aldus voldoening te
krijgen inzake het Danzig-probleem.
Doch het aangekondigde akkoord werd wel degelijk
onderteekend te Moskou, door de Duitsche en Rus
sische afgevaardigden.
Waarin bestaat dat akkoord
1- Duitschland en Rusland verbinden zich weder
zijds de eene de ander niet aan te vallen.
2. De contracteerende partijen nemen de verbin
tenis. neutraal te blijven indien een der partijen door
een derde mogendheid aangevallen wordt.
3. De contracteerende partijen mogen niet aan
sluiten bij een derde mogendheid die een der twee
contracteerende partijen zou aanvallen.
4. Ingeval de twee contracteerende partijen een
onderling geschil hebben, dan zullen ze dit geschil in
vriendschap beslechten, ofwel door arbitratie.
5. Het akkoord is geldig voor tien jaar.
Hoe staat de Internationale Pers daartegenover
Over het akkoord zelf werd nog niets gepubliceerd,
op het moment dat we dit schrijven, namelijk op Don
derdagmiddag, maar over het feit dat Rusland en
Duitschland een niet-aanvalspakt zouden onderteekend
hebben werd integendeel veel commentaar gegeven. We
resumeeren, en rangschikken
DUITSCHLAND Te Berlijn koestert men het groot
ste optimisme, alhoewel het den man uit de straat eerst
met verstomming heeft geslagen. Immers niemand ver
wachtte dat het zoo heel vlug zou afgesloten worden.
Een officieuse Duitsche nota deelt mede dat de poli
tieke kringen te Berlijn met genoegen de ontwikkeling
van de Duitsch-Russische betrekkingen en voornamelijk
de aankondiging van het sluiten van een niet-aanvals
pakt tusschen Rusland en Duitschland volgen en ver
nemen De Duitsche bladen wijzen op de belangrijkheid
van het pact. dat zij voorstellen als de beteekenis heb
bende, van een historischen ommekeer, een terugkeer
tot de oude Duitsche-Russjsche politiek en als het be
gin van een volledige samenwerking tusschen beide
landen en de voorbode van een gansch nieuwe orde. De
Führer heeft den Britschen gezant duidelijk gemaakV
dat de verbintenissen, die de Britsche regeering aan
gegaan heeft, niet voor gevolg kunnen hebben. Duitsch
land van zijn nationale levensrechten te doen afzien.
Generaal von Brauchitsch, de opperste legerleider van
het Reich, zal een radiotoespraak tot het leggrjipuden,
nu Zaterdagavond, om 19.30 u.
RUSLAND In Rusland herinnert men er thans aan
dat reeds in 1934, juist nadat Hitier aan het bewind
was gekomen. Rusland aan Duitschland de sluiting
van een gelijkaardig pakt voorstelde, en dat alleen de
weigering van Duitschland om op dit voorstel in te
gaan, het ontwerp deed mislukken. In de Sovjetkringen
te Moskou doet men verder opmerken dat vraagstukken
en problemen^ als daar zijn dat van Danzig en die van
de Duitsche aanspraken op den korridor of op andere
grondgebieden niets te maken hebben met de sluiting
van het Duitsch-Russisch niet-aanvalspakt. Volgens
Havas verklaren Sovjet-kringen te Londen, geen en
kele reden te zien, waarom de driezijdige besprekingen
te Moskou (dus met Engeland en Frankrijk) zouden
onderbroken worden.
ITALIË Men is hier geneigd aan te nemen dat nu
een oorlog ingevolge het Danzig-vraagstuk vermeden
zal worden, daar de Westersche mogendheden, naar
men algemeen aanneemt, op de hulp van de Sovjet-
Regeering. in geval van een gewapend konflikt gere
kend hadden. Thans, zeggen de Romeinsche middens,
is dit nieuw feit eene werkelijkheid geworden, van aard
om de vraagstukken die Europa verdeelen op heel
nieuwe wegen te brengen. Kortom men verheugt zich
om de gebeurtenis die naar men meent den vrede
waarborgt en de verwezenlijking van de eischen van de
as vergemakkelijkt Ook Italië denkt nu weldra vol
doening inzake zijn eischen te verkrijgen.
DANZIGFrank, Duitsch minister van Rechtswezen
verklaarde aldaar Dezen die ongerust zijn over den
vrede, moeten zich in de eerste plaats richten tot de
makers van het Verdrag van Versailles. Thans is
Danzig de vrijheid nabij. De wereld kan ervan over
tuigd zijn, dat de ketens van Danzig spoedig zullen val
len, Danzig is niet verlaten. De Duitsch-Russische ak
koorden werden in heel Duitschland met voldoening
ontvangen. Terwijl de andere mogendheden sedert
maanden besprekingen voeren, geeft het Reich een
nieuw bewijs van zijn liefde voor den vrede. Doch in
dien de wereld ons geen vrede geeft, dan zal zij kenni^
moeten maken met de Duitsche macht, versterkt door
de macht van onzen fleren Italiaanschen bondgenoot.
SPANJE De Madrileensche pers beschouwt het pact
als een triomf voor de As en een bedreiging voor Po
len De belangen van Rusland en Duitschland zijn
niet tegengesteld en kunnen, ten koste van Polen en
zelfs van Engeland samengaan. Men meent dat alles de
neutraliteit van Rusland laat voorzien. Polen heeft zich
door de demokratische landen laten verleiden en heeft
een levensbelang gemaakt van een hoogst twijfelachtige
zaak. Men hoopt evenwel dat Polen een formuul zal
vinden die 't land toelaat in vrede te leven met de
geburen.
IN BOHEMEN-MORAVIEHet nieuws werd met
groote verslagenheid vernomen. Er bestond nog zooiets
van een geheime hoop van de Tsjechen op Rusland.
JAPAN: Te Tokio verwekte het nieuws sensatie. Er
wordt gevreesd voor het anti-komintern-paktf. Het
agentschap Domei'schrijft o. m. Hoewel verklaard
wordt dat het Duitsch-Russisch akkoord geen tegen
stelling is van het anti-Kominern-pakt, moeten wij deze
beslissing betreuren; zij was zeker onverwacht, gezien
de vriendschappelijke betrekkingen tusschen het Reich
en Japan. De Europeesche politiek van Japan, die op
5 Juni werd vastgelegd, zal dienen aangepast te worden
aan den nieuwen toestand
POLENTe Warschau was men verrast. Men had er
echter steeds weinig op Rusland als rechtstreeksche
hulp betrouwd. Men is er van meening dat Rusland
zich uit Europa wil trekken, teneinde de handen vrij te
hebben in het Verre-Oosten. De officieuse Gazeta
Polska raadt de burgerbevolking aan maatregelen te
nemen, en de noodige levensvoorraden voor twee we
ken op te slaan. Verder wordt gemeld dat Polen zijn
standpunt inzake Danzig niet zal wijzigen, en liever
in oorlog treedt dan toe te geven.
AMERIKA Sommigen zijn van meening dat het een
stoutmoedige afpersingsmaatregel zou kunnen zijn. ten
opzichte van de Westersche mogendheden, met het doel
iederen weerstand van Warschau, Londen en Parijs te
breken. Hooggeplaatste regeeringshoofden zijn de mee
ning toegedaan dat het pakt het evenwicht in de we
reld zou kunnen verbreken ten gunste van de as
Ook hier meent men dat het probleem Danzig nu voor
Duitschland aanmerkelijk vergemakkelijkt is. Men
denkt verder dat Engeland en Frankrijk zonder Rus
land moeilijk hun belofte tegenover Polen kunnen hou
den.
ENGELAND Men sijhrijft dat men alhier niets over
een dergelijk pakt kon vermoeden. Het is als een bom
gevallen in de Engelsche diplomatieke kringen. Offi
cieel wordt gemeld dat het Engelsche kabinet, in drin
gende bijeenroeping. besloten heeft dat alle niet-aan-
valspakten tusschen Duitschland en Rusland op geene
wijze de verplichtingen van Engeland jegens Polen
aantast. Alle hoop wordt thans gericht op een nog nau
wer samengaan van Engeland met Frankrijk en de Ver-
eenigde Staten
FRANKRIJK Door sommige bladen wordt erop ge
wezen dat dit pakt reeds een tijd kon worden voorzien.
De publiciteit die de Duitsche pers aan dat pakt be
steedt, toont dat het Reich aan deze gebeurtenis vooral
een psychologisch belang hecht, en dit tracht in te
schakelen in de overtroevingsmaneuvers van den laat-
sten tijd.
Welke zullen nu de praktische gevolgen zijn van dit
pakt Dit is nu nog moeilijk te voorzien, daar allerlei
wendingen kunnen gebeuren. Doch dat ééne staat vast
er zal aan Duitschland voldoening moeten gegeven
worden, zoo men een wereldoorlog wil voorkomen. Im
mers Duitschland zal thans krachtiger dan ooit te vo
ren voor zijn eischen optreden.
Hopen we dat er tenslotte een minnelijke schikking
kan getroffen worden. Spectator.
Prachtige modellen Verzorgd werk.