4
Overlijden van
Zeer Eerweerden Heer VERMAUT
Pastoor-Deken van Yper
De droeve mare van het plots overlijden van
Z. E. H. Deken Vermaut, die we hier in dit blad
velleden week reeds aankondigden, heeft in
gansch de Dekenij Yper en zelfs ver daarbuiten,
doch vooral hier te Yper, waar de duurbare over
ledene in alle middens zoo hoog in achting stond,
een groote ontroering verwekt.
Zijn te vroegtijdig heengaan zal hier, dit ge
voelt men nu best, een groote leemte maken
zijn zoo onverwachts afsterven zal hier nog lang
betreurd worden, dit kon men, dezer dagen
vooral terwijl de Z. E. H. Deken nog overaarde
lag, zoo goed uit den volksmond vernemen.
Zijn innemende goedheid en zachtaardigheid,
zijn buitengewone vriendelijkheid en zijne
groote eenvoudigheid hebben hem tot eenieders
vriend gemaakt en zelfs andersdenkenden droe
gen hem om de goedheid die uit zijn wezen
straalde, om de vele diensten die hij bewees en
den tact dien hij hierbij aan den dag wist te
leggen, den grootsten eerbied toe.
Hoevelen heeft Z. E. H. Deken Vermaut, die
de dienstvaardigheid in persoon was, niet ge
holpen Niemand zal het ooit zeggen, maar een
dingen dat gekend is, dit is dat nooit iemand
vruchteloos aan zijne deur klopte, bij hem te
rade of om hulpe kwam. Geen enkel goed werk
of steuncomiteit werd ingericht, of Z. E. H. De
ken miek er deel van en was er een van de ijve
rigste leden van. Altijd en voor iedereen was
hij gereed om dienst te bewijzen. En hoeveel
nood heeft hij niet gelenigd, hoevelen hebben
niet, 't zij rechtstreeks of onrechtstreeks, van
zijne onuitputtelijke milddadigheid genoten
Slechts weinigen vermoeden het en hij zelf. die
hier op aarde geene beloorting verwachtte voor
zijne goedheid jegens de minder bedeelden of
de door het noodlot getroffenen, wilde niet dat
men ervan sprak.
En wat heeft Z. E. H. Deken Vermaut hier te
Yper niet al gedaan om de luister van Gods huis
te verhoogen om de godsvrucht der geloovigen
aan te wakkeren De vele verfraaiingen aan
onze prachtige St Maartenskathedraal gebracht
zullen de eeuwen door getuigen van het groote
werk hier door Z. E. H. Vermaut verricht, en
de vele en schoone godsdienstige plechtigheden
door hem ingericht, zooals, om er maar enkele te
vernoemen, de indrukwekkende Palmprocessie
en zoo aandoenlijke bloemenhulde der kinderen
aan het H. Hart, getuigen eveneens van den be-
wonderenswaardigen zielenijver van dien ede
len en hoogstaanden priester. Ook het kleine pa
rochieblad De Tuinklokkedat de Yperlin-
gen zoo goed kennen en zoozeer waardeeren,
werd door hem gesticht. Hier alles opsommen
wat Z. E. H. Deken Vermaut te Yper en voor
Yper deed, ware niet mogelijk. Zelden of nooit
nam hij eenige rust, hij die er nochtans zooveel
en meer dan een ander noodig had, gezien zijn
gezondheidstoestand sedert jaren reeds, en voor
namelijk sedert zijn verblijf in een Duitsch con
centratiekamp gedurende den oorlog 1914-1918,
veel te wenschen liet. Alhoewel zelf lijdend aan
de kwaal die hem ten slotte ten grave moest
slepen, wilde hij aan zich zelf niet denken, maar
steeds, zijn ideaal en roeping getrouw, ten dien
ste staan van zijn evennaaste, anderen troosten
en helpen.
Een grootsche rouwhulde
Het is dan niet te verwonderen dat het afster
ven van dezen edelen en verdienstelijken priester
hier in alle middens zoo diep gevoeld werd en
dat er van langs alle zijden zooveel blijken van
deelneming toekwamen.
Van verleden week Vrijdag morgen reeds, dus
pas enkele uren nadat het overlijden van Z. E.
H. Vermaut bekend werd, kwamen vele perso
nen naar de Dekenij om er hunne rouwbetui
ging aan te bieden en er voor den eerwaarden
en betreurden overledene te bidden. Vier dagen
lang was het, van 9 u. tot 12 u. 's morgens en van
2 u. tot 6 u. 's namiddags, een schier onafgebro
ken in- en uitgaan in de Dekenij van personen
die er aan hielden het lijk van den te Yper zoo
geliefden Deken een laatste maal te groeten, nog
een laatste maal de zachte wezenstrekken van
dien zoo goeden priester te aanschouwen. Mooi
("dg hij daar, alsof hij rustig sliep, met de pries
tergewaden aan en met bloemen omgeven, be
waakt door Eerwaarde Zusters van het O. L
Vrouwhospitaal, in de ontvangstzaal der Dekenij
die voor de omstandigheid in rouwkapel her
schapen was.
En Zondag laatst werd in St Maartenskerk,
onder al de missen, van op den predikstoel door
de Eerweerde Heeren Onderpastoors een treffen
de rouwhulde gebracht aan de nagedachtenis
van hun Pastoor-Deken, rouwhulde die op al de
aanwezige geloovigen een diepen indruk miek en
die we gelukkig zijn hier voor de geloovigen der
andere parochies van Yper en voor al onze le
zers te mogen overdrukken
Lofrede afgelezen in St Maartenskerk
De parochie van St Maarten en gansch de dekenij i
Yper zijn in rouw gedompeld door het plots afsterven j
van hun geliefden Herder Z. E. H. Vermaut.
Bliksemsnel liep die droeve mare Vrijdag morgen
rond, en de diepe indruk en algemeene verslagenheid
bewezen dat iedereen begreep welke zware slag werd
toegebracht door het onverwachts heengaan van zoo
een goeden Herder. Goede Herder zijn. zooals het Evan
gelie van vandaag het ons voorstelt, was het secreet
van zijn leven.
Z. E. H. Vermaut is geborenen Kortrijk. den 8"
September 1879 en is Doctor in de Godsgeleerdheid.
Hij werd opvolgenlijk leeraar der rhetorika in S. Lo-
dewijks College te Brugge, onderpastor te Ruiselede.
Leeraar in godsdienst aan het Kon. Atheneum te Brug
ge. Pastor van S. Jacob aldaar en Pastor Deken te
Yper sedert Oktober 1929. Al die bedieningen heeft hij
vervuld met een waar priesterhart. alleenlijk bekom
merd om anderen beter te maken, en nader tot O. L.
Heer te brengen.
Voor zich zelf had hij niets over. voor iedereen was
hij vol zachtmoedigheid en goedheid, en door zijn wijze
raadgevingen, aanmoedigende woorden en milde vrij
gevigheid wist hij, taktvol en bescheiden, iedereen te
helpen op te beuren, te troosten.
Gij herinnert u nog zijn blijde intrede in Yper.
Vele lof was over hem gesproken geweest, men treurde
in Brugge over zijn heengaan. Hij paste zich zoo ge
makkelijk aan de Ypersche bevolking aan. was haar
toegenegen, verstond ze goed. Hij was het die bezit
nam dezer heerlijk herbouwde Kathedraal met Palmen-
zondag 1930. De luister van Gods huis beminde hij, en
door dien luister verstond hij vooral den heropbloei
van het godsdienstig leven, onder al zijne vormen.
Hoe geleerd, hoe treffend en klaar waren zijne on
derrichtingen Hoe wijs zijne organisatie, hoe stich
tend zijn voorbeeld Hij kende zijne schapen, en zijne
schapen kenden hem. Iedereen voelde zich op zijn ge
mak met hem. en de kinderen niet het minst voelden
zich aangetrokken tot hem om zijne goedheid en een
voudigheid. Niets ontging aan zijn waakzaam oog en
onzegbaar veel goed deed hij in het verdokene. omdat
hij de kunst bezat van alle moeilijkheden in de voor
zichtigheid op te lossen zonder iemand te kwetsen.
Nooit hoorde men. dat hij zich om een bekomen goe
den uitslag roemdevelen vermoeden maar half wat
Deken Vermaut voor Yper geweest is. maar God. die
in het verdokene ziet. zal het hem honderdvoudig ver
gelden.
Als goede herder gaf hij zijn leven voor zijne scha
pen geknakt als hij door een leven vol lijden en ont
beringen in een concentratiekamp gedurende den oorlog,
te Holzminden. zou een ander zich gespaard en rust
genomen hebben. Met zijn edel hart en priesterlijke
betrachtingen wilde hij van geen andere rust weten
dan van die. welke hij nu in den schoot van Gods
barmhartigheid geniet, bij dien hemelschen vader dien
hij zóó diepgevoeld beminde, en wilde doen beminnen.
Tot den laatsten dag. ja tot de laatste minuten van
zijn leven heeft hij gearbeid voor zijn geliefde paro
chie en parochianen, zijn laatste werk was hulp en
troost brengen aan een stervend mensch. die hij on
verwachts in de gelukzalige eeuwigheid zou voorafgaan.
Met groote waarheid mag gezegd worden dat hij
op het veld van eere is gevallen, terwijl hij ten volle
aan den arbeid was. Waarom is hij. eilaas, zoo rap en
zoo vroeg heengegaan Ondoorgrondelijke raadsbeslui
ten van God We kunnen niets beters doen. dan veel
voor Z. E. H. Deken Vermaut te bidden, zijne treffende
lessen en voorbeelden te gedenken, en met hem te zeg
gen Heer Uw aanbiddelijken wil geschiede.Amen.
Het Officie der Overledenen
Woensdag avond, om 5 u., werd met groote
plechtigheid geheel het officie der overledenen in
St Maartenskerk gezongen, waar te midden der
kruisbeuk een hooge praalbaar was opgesteld
en waar ook de predikstoel alsmede de biecht
stoel van Z, E. H. Deken met rouw behangen
waren.
Het Officie werd voorgezeten door E. H. Bonte,
pastoor van 1" klas, van St Pietersparochie, bij
gestaan door E. H. Delanote, pastoor van Sint-
Jacobs, en E. H. Huyghe, onderpastoor van Sint-
Maartens. In het koor zelf namen plaats al de
geestelijken der vier parochies van Yper, als
mede Eerweerde Heer Sobry, diocesaan-opziener
van het christelijk onderwijs, verschillige pries
ter-leeraars van het St Vincentscollege, afvaar
digingen der Eerwaarde Paters Carmelieten en
Capucienen, en ook een groot aantal zangers,
allen in surplis.
In de kerk zelf bevonden zich tal van klooster
zusters en ook nog vele geloovigen die vol in
getogenheid het heerlijk en indrukwekkend of
ficie volgden.
De Lijkstoet
Donderdag was het de dag der plechtige uit
vaart. Niettegenstaande het dreigend en regen
achtig weder verdrong zich reeds vanaf 10 u. 30
een overgroote menigte aan het sterfhuis, waar
ook de stoet gevormd werd.
Ontelbare priesters, gekomen van heinde en
ver, alsmede meest al de overheidspersonen van
Yper en omliggende kwamen daar in de Dekenij
nog een kort gebed lezen tot zielerust van den
betreurden afgestorven Deken en zijne acht
bare familie groeten.
Binnen, in den gang der Dekenij, vormden en
kele scouts de eerewacht, terwijl in de rouwka
pel, vóór de met brandend licht omgeven lijkkist,
op twee purperen kussens, de kelk van Zeer Eer
weerden Heer Deken Vermaut rustte, alsmede
zijne vier eereteekens, waarmede hij om
zijn moedig gedrag en offervaardig leven door
Z. M. den Koning vereerd werd, namelijk het
eereteeken met gouden lisérévan officier in
de Leopoldsorde, de medaille der krijgsgevan
genen, de medaille van 's Lands erkentelijkheid
en het Burgerkruis van 1® Klas.
Korts vóór 11 u. kwam Z. E. H. vicaris-generaal
Mahieu, omringd van Zeer Eerwaarde Heeren
Kanunniken Colpaert en Logghe, het lijk groe
ten er voor bidden, waarna de zware eiken
houten lijkkist, te midden een aangrijpende en
eerbiedige stilte van de talrijke omstaanders^
naar buiten gebracht en op den lijkwagen ge
schoven werd. Boven op de lijkkist werd, zooals
dit reeds in het sterfhuis het geval was, de sur
plis, de stool alsmede de priesterbonnet van
Z. E. H. Deken geplaatst.
Daar ook werd, vóór het sterfhuis, door den
Heer Louis Bauweraerts onder-voorzitter van
het Verbond der Politieke Gevangenen van Bel
gië, namens dit Verbond, de volgende lijkrede
uitgesproken
GEACHTE FAMILIELEDEN.
VRIENDEN en KENNISSEN, van den Heer Deken
VERMAUT.
POLITIEKE GEVANGENEN,
Nog stellen wij ons de vraag of het wel waar is
Wat staan wij hier te doen met onze verdwaasde
blikken en onze rouwende vanen, hier in dit verre
hoekje van Vlaanderen.
Gelooven wij ons eigen zelf wel als wij voor ons
die lijkbaar zien. als men ons komt zeggen dat onzen
trouwen makker, onzen weldoener, onzen beminden
deken Vermaut daar levenloos voor ons ligt
O Dood, wat zijn uwe slagen wreed en onberekend x
Is- het noodig dat wij hier den lof uitspreken van
onzen verdwenen lijdensbroeder Neen, nietwaar, hij
heeft het nooit gewenscht noch gewild.
Maar wanneer de levensavond nadert en men ron
dom zich de donkere schaduwen van den nimmer ein
digenden nacht ziet oprijzen, nemen de woorden op de
graven uitgesproken eene buitengewone beteekenis.
Men weegt de handelingen van een leven in een
andere weegschaal dan in deze eener ijdele rhetorika.
Men onderscheidt de nietigheid der gebaren, der
houdingen, der bekende of onbekende doeleinden die
verzwindenin het aanschijn der eeuwigheid blijft
slechts als werkelijke grootheid een oprechte schoon
heid. eene herinnering aan een zuivere ziel en een
edele inborst.
Als rechtmatige vertroosting de werkelijkheid der
deugden, wier welriekende geur sterker is dan de
dood en hem overleeft.
Van af de eerste dagen der bezetting, verleende Hij
zijne medewerking aan al de liefdadige instellingen
die in het volle daglicht werkten.
Maar in de schaduw was hij een der onvermoei
baarste medewerkers van den hardnekkigsten weder
stand, wier uitwerking de Duitschers tot aan den wa
penstilstand bestatigd hebben, zonder nochtans de
vlam ervan te kunnen uitdooven. niettegenstaande de
massa aanhoudingen, de veroordeelingen, niettegen
staande de verbanningen, niettegenstaande het straf
peloton.
De wreede onmenschelijke behandelingen, de hon
ger, en gansche dagen vernederd en getergd worden
door hunne beulen, maakten de menschen in de duit-
sche kampen moedeloos.
Wij zagen prachtigen wederstand, maar de massa
was neergedrukt, ontmoedigd en de geniepige, kwade
en laffe praktijken onzer vijanden leidden langzaam
naar een algemeene moedeloosheid
Het is dan dat, als door de Voorzienigheid gezon
den. een man verscheen, kalm en met een eenvoudige
vriendelijkheid, wier oogen en woorden licht en vuur
waren die in ons de vlam van ons ideaal, ons vader
land kwam heropbeuren, dien apostel van God en Va
derland. was Deken Vermautdien priester zoo vroom,
zoo goed. om wien al dezen die hem in ballingschap ge
kend hebben nu weenen en treuren.
Hoevelen van ons, goede vriend Julien. hebben
aan uw opofferingen het leven te danken, want gij
spaardet uw voedsel uit uwen mond om ons te redden,
en zoo, door zelf honger te lijden, hebt gij zelf uwe
gezondheid geknakt, wat U nu helaas veel te vroeg ten
grave sleept.
Hoevelen hebt gij na dien schrikkelijken strijd voor
recht en vrijheid niet geholpen, getroost, gesteund, ge
red. Ik beken het met fierheid dat ik het aan U te
danken heb zoo ik levend uit de ballingschap ben
teruggekomen, dat het aan uw werk is. zooals voor zoo
veel anderen, dat ik mij heb kunnen opwerken.
Zonder uwe hulp, uwen steun, zou ik nu geheel
zeker geen Onder-Voorzitter geweest zijn van het Ver
bond der Politieke Gevangenen van België, in wier
naam ik hier de eer heb U een laatste vaarwel toe te
sturen.
Het is ook uit eerbied, uit dankbaarheid voor U
dat het nieuw bestuur van de Afdeeling van West-
Vlaanderen U als Eerevoorzitter van het Hoofdbestuur
had voorgesteld.
En zoo verdwijnen, de eene voor, de andere na.
allen die zich opgeofferd hebben in dien schrikke
lijken strijd voor recht en vrijheid. Kardinaal MER-
CIER, Burgemeester MAX. Ulysse KNAEPEN, de
l'ARBRE, VAN DAMME, MATOLET, WAUTERS, MAL-
LIEUX Het waren dapperen. Deken VERMAUT is met
hen
»Dat zij in vrede rusten, zij die glansrijk overleden
zijn, doch niet vergeten.
Vaarwel, onovertrefbare vriend, gij die zeker reeds
uwe belooning bekomen hebt voor uw heilig leven, en
uit den hemel op ons nederziet, ik smeek U, in naam
van al uwe lijdensbroeders, den Almachtigen Heer te
bidden, onze oude bondgenooten te doen zegepralen,
opdat al dien heldenmoed, al die opoffering, al die
zielesmart, en de doorstane barbaarsche behandelin
gen. over 25 jaar geleden, niet vruchteloos wezen.
Nadien zette de lange en indrukwekkende
stoet zich in beweging om, langs de Deken De-
laerestraat, Surmontstraat, Dixmudestr., Groote
Markt, Neermarkt en Vandenpeereboomplaats,
de St Maartenskathedraal te bereiken.
De lijkstoet werd geopend door de vlaggen
van de verschillende plaatselijke oudstrijders-
bonden, namelijk van het Nationaal Verbond der
Oorlogsinvaliden, van het Nationaal Verbond der
Oudstrijders, van de Vuurkruisers, de Oorlogs
vrijwillige^ de Verbroedering van het 3° en 23®
Linieregiment, de Verbroedering der Rijks-
