PLAmfLm.
k.W
Leest en Verspreidt
HET YPERSCHE
L
Eenvoudig menu.
Enkele gerechten.
Nuttige wenken.
Van alles wat.
Zondag Witte boonensoep, gebraden kip, gestoof
de appelen, griesmeelpudding.
Maandag Biefstuk, frites, salade, pannekoekjes.
Dinsdag Versche worst, groene kool, gekookte
aardappelen, maïzenapudding.
Woensdag Rosbief, schorseneeren, aardappelen, pe
ren.
Donderdag Varkensschijf, raapjes, aardappelen
VrijSag Zalm, andijviesla, gefruite aardappelen,
rijsttaart.
Zaterdag Bouillie, worteltjes, aardappelen, rijst met
rozijnen.
WTitte boonensoep. 's Avonds voordien zetten we de
noodige 2 a 3 dl. witte boor.en in overvloedig water te
week, totdat men ze in het weekwater opzet vóór de
soep. Voegt er wat prei, peterselie, selderij en zoo mo
gelijk een paar tomaten bij. Men voegt er nog wat
peper, zout, noot en enkele bouillonblokjes bij. We
laten de soep doorkoken gedurende 2 a 3 uren. totdat
de witte boonen volledig zacht zijn. Daarna wordt de
soep door een passe-vite gedraaid en naar willekeur
afgemaakt met een geklopt ei.
Crecysoep. De wortelen en de ajuinen worden in
boter gekleurd. Daarbij wordt kokend water gevoegd,
alsock thijm en selder. Laat malsch koken. Steek nu de
soep door en kruid opnieuw. Laat flink doorkoken. Voor
het opdienen wordt nog gehakte peterselie en een stukje
boter bijgevoegd.
Gestoofde appelen. We schillen een kilo appelen,
snijden ze in vier en verwijderen meteen de klokhuisjes.
"We leggen elk geschild stukje dadelijk in water om
wit te houden. Het schillen wordt zoo rap mogelijk ge
daan, om de smaak niet te verliezen door het lang
durig in water liggen. Zet de appelen op in voldoende
water. Kook ze gaar. vermeng dan met 100 gr. suiker
en wrijf ze met een houten lepel in de pan fijn.
Perencompote. Om een blanke compote te hebben
zal men de peren laten weeken in water, waarin wat
■citroensap gedaan is. Ook zal men er voor zorgen het
harde gedeelte onder aan de peer af te snijden. Indien
men de peren hun oorspronkelijken vorm wil doen be
houden, zal men ze eerst gedurende 5 minuten in ko
kend water dompelen, daarna ze fijn afpellen en ze in
citroenwater leggen. Indien de peren niet te groot zijn,
laat men ze geheel. Anders verdeelt men ze in twee of
vieren en verwijdert men de harde gedeelten. Men doet
■de peren vervolgens in een kastrol met 250 gr. suiker
per kilogram vruchten, met een citroenschil en een
stokje kaneel. Voeg er water bij ter hoogte van de
vruchten en laat koken tot de peren goed malsch zijn.
Ze er uit nemen en de siroop nog een tijdje laten door
koken, tot zij de vereischte dikte heeft. De siroop laten
koud worden. De peren op een schotel schikken en er
de saus overgieten.
Huishoudelijke peren. Neem kleine gezonde pe
ren en wasch ze. Doe ze vervolgens in een kastrol met
200 gr. bruine suiker op een kilo vruchten, een stok
kaneel en eenige lepels water. In een bedekten schotel
laten koken, tot de peren gaar zijn en de saus dik ge
noeg. Laat koud worden op een schotel.
Perengelei. Gebruik hiervoor rijpe peren. Schil ze
en verwijder het binnenste eruit na ze in vieren ver
deeld te hebben. Op twee kilo peren neemt men 1 kilo
suiker. Een citroenschil bijvoegen. Suiker en peren
onder elkaar mengen. De kastrol dekken en gedurende
24 uur in een frissche plaats laten staan. Voeg een
weinig koud water bij. Laat gedurende eèn uur op een
matig vuur koken. Roer met een houten lepel om het
aanbranden te beletten. Stevig laten worden en daarna
laten koud worden. In potjes doen zooals voor gewone
-confituren.
Lijmvlekken kan men verwijderen met een doekje
met azijn. Geeft dit middel geen voldoende resultaat,
probeer het dan met aceton. Als de vlekken zich op
zijden stoffen bevinden, moet men voorzichtig zijn. want
heel dikwijls lossen de zijdescorten op in aceton.
Roestvlekken in den gootsteen kan men het best weg
nemen met een doekje met zoutzuur. Na het ontvlek-
ken spoelt men direct met schoon water na, om te voor
komen dat het zoutzuur op den gootsteen inwerkt.
Om gesprongen handen te verhelpen, kan men een
goed handvol zemelen in water koken en er de handen
in baden. Er zijn zelfs dames die regelmatig haar han
den in zemelen wasschen om een zachte huid en een
blanke tint te bekomen.
Om dunne gordijnen op een roede te schuiven na het
wasschen, spaart men tijd en vergemakkelijkt men te
vens het werk indien men een duim van een oude hand
schoen over het uiteinde der roede schuift.
Restjes fluweel bewaart men om er de uiteinden van
kleerenhangers mede om te werken. Daardoor wordt
het afglijden van de kleedingstukken voorkomen.
Om zijden kousen rapper droog te krijgen, w-orden
ze, na het wasschen en spoelen, eerst opgerold in een
doek. Daardoor wordt het overtollige water verwij
derd. Vul daarna de kous op met dun vloeipapier en
hangt ze aan de lijn even in den wind, zoodat het dro
gen bespoedigd wordt.
Om tinnen lepels, vorken en messen te onderhouden,
worden ze gedurende een kwartier ongeveer gezet in
een kom met lauw water, waarin een koffielepel bicar-
bonaat gedaan is. Daarna worden ze flink gespoeld met
koud water en opgewrevea.
Haarborstels kan men heel wit krijgen, door ze in een
-oplossing van water met een halven lepel bicarbonaat
te zetten. Het hout mag niet nat worden. Flink spoelen
e* Laten drogen, de haren naar beneden.
H»e men gelen amber of barnsteen vermaakt.
"Indien iets breekt dat van amber gemaakt is: een pa
relsnoer. een armband, enz. kan men de stukken netjes
aan mekaar brengen, zonder gevaar dat ze nog zullen
losgeraken, door de boorden ervan te bestrijken met
bijtende potasch en ze zoo warm tegen malkander te
plakken. Men kan dat bijna onzichtbaar maken.
Ook juweelen kunnen met zemelwater schoonge
maakt worden. Men kan de zemelen dan droog gebrui
ken om de juweelen. die vooraf met zeep of alcohol
gereinigd werden, te drogen.
Gehaakte of gebreide handschoenen. Vele hand
schoenen zullen na eenigen tijd slap hangen en afglij
den. Men kan zulks vermijden met rond den pols in
de manchet een smalle elastiek vast te naaien of in te
haken. Wanneer men halve haaksteken rond den elas
tiek maakt, wordt de elastiek om zoo te zeggen on
zichtbaar. Zoo blijven de handschoenen een goeden
vorm houden.
Tegen het bederf. Wanneer van de koffietafel ge
sneden vleesch overblijft, legt men het op vetvrij pa
pier. Sla een kant van het papier over het vleesch en
Groentenkweek. De zomermaanden zijn voorbij...
bijna immer overtrokken en regenachtig weder. Mis
schien krijgen wij nog wat betere dagen, maar... deze
maand brengt gewoonlijk het eerste vriezend weder
mede zelfs zoodanig, dat men in den groentenkweek,
van nu voort aan op zijne hoede moet zijn, in tijds dek
ken en beschutten, en de teedere gewassen binnen bren
gen. Men zal dus alles gereed maken om de groenten
zoo zorgvuldig mogelijk te kunnen bewaren in het win
terseizoen. Tot dit doeleinde, en bijzonderlijk in groote
inrichtingen, gebruikt men kelders, die goed kunnen
verlucht worden om het rotten der te bewaren greenten
te vóórkomen. Men kan ook groeven maken, op de
droogste en best beschutte plaatsen van den hof, op
eene breedte van 1.25 m. en 0,30 m. diepte. De uitge
graven grond wordt langs de kanten opgezetook bak
ken welke men later met ramen, stroc of rietmatten kan
dekken, kunnen zeer goed tot dit doeleinde gebruikt
worden.
In deze maand veranderen de hovingen gewoonlijk
van uitzicht. Men moet nu voorzien van niet zonder
groenten te vallen, want postelein, kropsla, nieuw zee-
landsche spinaziën, late boontjes, enz., zullen later goed
van pas komen men zal zorgdragen zulke groenten te
beschutten. Kweekt men herbloeiende aardbeziën, va
riëteiten, dan zal men de planting bedekken met ramen
om zoo laat mogelijk te kunnen oogsten. Zooals het
weder in de laatste weken maar ongunstig was voor het
rijpworden der tomaten, heeft men nog onrijpe vruch
ten best zal men deze plukken en in een serre of an
der verwarmde plaats leggen, ofwel de geheele plant,
van de bladeren ontdaan, onder een raam op eene laag
stroo leggen. Meloenen, kunnen ook op dezelfde manier
tot hunnen volledigen graad van rijpheid komen. Indien
de koppen der bloemkoolen nog niet gansch volvormd
zijn als het begint te vriezen,dan zal men deze bescher
men met de bladeren samen te binden planten waar
van de kop volvormd is doet men uit, en men kan deze
gemakkelijk veertien dagen langer overhouden, met
ze op te hangen in een goed verluchten en frisschen kel
der. Indien de koppen, in dit geval een weinig verslenst
zijn voor het verkoopen, dan zal men deze een paar
uren in frisch water dompelen. Andere planten, zooals
bijvoorbeeld dragonkruid, bedekt men met eene lichte
laag assche of mest. Aspergietakken snijdt men af. op
een 15 tal cm. boven den grond en dekt met eene lichte
laag mest. Skarol, andijvie en andere winstgevende
groenten, selder, enz., zal men onder raam, in kelder of
in groeven binnen brengen, dit bij droog weder en ver
volgens zooveel mogelijk lucht geven.
Groenten rond half Augustus gezaaid zooals veldsla,
vroege witte ajuinvariëteiten, spinazie, kervel, peter
selie, jonge koolplanten, enz... zal men in tjjds van wie
den onderhouden. Verder zal men regelmatig het vrij
komend land bemesten en in winterbedden opzetten.
Met het uitsteken en inzetten van suikerijwitloof kan
men, van nu af aan, aanvangen. Vroeger ingezette wor
telen geven doorgaans weinig gesloten kroppen, en
brengen maar de helft in gewicht op van deze die men
nu aan dit tijdstip inzet. De wortels worden uitgestoken,,
met de spade of riek, en worden in hoopen van 1 m.
breed en hoog geplaatst, de wortels langs binnen, en
men laat ze zoo een drietal dagen liggen, het sap uit
de bladeren kan naar de wortels dalen. Vervolgens
snijdt men de bladeren af op omtrent twee vingers
dikte boven den wortelkraag, zoodanig dat het hart on
geschonden blijft, dan plaatst men onmiddellijk de wor
tels recht in de groef, de wortelkragen allen op de
zelfde hoogte men dekt met eene laag goed verkrui
melde aarde van omtrent 25 cm.
De groeven waarin men het suikerij-witloof zal inzet
ten, hebben gewoonlijk eene diepte van omtrent 20 cm.
men kiest eene drooge plaats in den hof, de breedte
dezer groeven zal afhangen van de manier op dewelke
men zal trachten deze teelt te vervroegen. In alle ge
val, zal men in tamelijk zware gronden, de groeven
vroeg beginnen gereed te maken, de laag grond fijn
ziften, en bij middel van glasramen, planken, enz. te
gen regen beschutten.
Onder glas Variëteiten Lentekropsla voor den vollen
grond of voor onder koud glas te kweeken bestemd, en
half September gezaaid worden in eenen bak op 5 cm.
leg daarop een snede brood. Pak het nu verder in en
leg het in den broodtrommel. Het vocht uit 't brood
maakt dat het vleesch niet uitdroogt.
Het bovehste plakje van rookvleesch wil wel eens wat
te vochtig worden, maar dat is in ieder geval beter dan
té droog.
Het snijvlak van worst wordt afgesloten met een laag
je spek.
Verwelkte groenten, sla en soepgroenten enz... legt
men een kwartier in lauw water en vervolgens in koud
water.
Het overkoken van melk voorkomt men, indien men
den rand van den koker met boter besmeert.
Aanzetten wordt voorkomen door de pan eerst met
koud water om te spoelen.
Gebreid goed. Wanneer men gebreide blousen of
vest eenigen tijd gedragen heeft, gebeurt het weieens
dat men ze op zij legt. Wat kan men hiermede aan
vangen
Als het heel zachte wol is, kan men de brei uittrek
ken en er iets anders van breien voor de kinders, of
wel een pullover zonder mouwen. Is de wol nu te hard,
dan kan men ze moeilijk herbreien. De brei is onregel
matig. In dat geval behandelen we deze brei als stof
en kan men er dus een ander kleedingstuk uit maken.
Vooraleer te knippen, neemt men enkele voorzorgen.
Maakt eenige stikkingen om het uitlocpen der steken
te voorkomen.
Uit een gebreiden rok kan men wel een kindermantel
maken. Teeken het patroon af en maakt 2 of 3 machien-
stikkingen op de getrokken lijnen. Snijdt nu de stik
kingen langs. Voor het aaneenzetten van de stukken,
doet men dit best met de hand met dezelfde wol als het
kleedingstuk. Men doet zoo'n dichte steken mogelijk om
een stevigen maar toch niet te zeer gespannen naad te
hebben.
afstand verspeend, later met ramen en matten beschut.
Zulke jonge plantjes rotten somwijlen, door een groen
mos dat aan de grondoppervlakte komt, daarom zal
men best vóór het verspeenen den grond met een dun
laagje zand bestrooien.
Op koude bakken of op tabletten van serren kan men
variëteiten lentekropsla op 10 cm. afstand uitplanten,
regelmatig uitdunnen en vooral goed onderhouden van
luchten andijvie van Septemberzaai kan op dezelfde
manier maar op 20 cm. afstand uitgeplant worden.
Struikboontjes in Augustus onder raam of in serren
gezaaid, reeds tegen de koude beschut, zal men ook
zorgvuldig luchten. Korte bakworteltjes van Augustus-
zaai in bakken zal men met ramen beschutten om in
den winter jonge worteltjes te kunnen oogsten. Aard
beziën in potten moet men tegen den regen beschermen
met glasramen of desnoods kan men de potten op hun
nen kant neerleggen in het eerste geval zal men goed
moeten verluchten.
Variëteiten van late tomaten, rond half Mei gezaaid,
in serren uitgeplant rond Juli-Augustus, vreezen over
tollige vochtigheid, daarom zal men van nu af aan
's nachts een weinig stoken.
Fruitboomteelt. In deze maand zal onze grootste
werkzaamheid bestaan in 't plukken der reeds rijpe
vruchten, als daar zijn Durondeau, Soldat Laboureur,
William Duchess, Marie-Louise Delcour, Alexandrine
Douillant, Beurré Alexandre Lucas. Beurré Diel, Do-
yenné de Cornice, Alexandre Lambri. enz. Zooals ik
reeds vroeger de aandacht trok op het gevaar de vruch
ten te lang op de boomen te laten en alzoo boomrijpe
vruchten te bekomen, meelachtige, wil ik nu op 't ge
vaar wijzen de vruchten te vroeg te plukken. Van een
te vroeg geplukte vrucht waarvan de zaden niet reeds
beginnen zwart te worden, zullen de huidmondjes nog
niet volledig gesloten zijn. Hierdoor zal een te groote
verdamping na plukking blijven bestaan, een te groot
verlies van vocht ontstaan, waardoor de vrucht zal
rimpelen en droog worden, en nooit goed eetbaar zijn
zal.
Hoe zal men plukken Plukt altijd wanneer de
vruchten goed droog staan, plukt voorzichtig opdat
geen beurzen of vruchtklieren aan den steel blijven
hangen. Deze vruchtklieren zijn gewoonlijk reeds be
zet met meerdere sporen of zelfs betten, dus vruchten
voor komenden zomer.
Heeft men ladders noodig deze zoo plaatsen, om het
minst mogelijk kleine twijgjes te breken. Kwetst nooit
de geplukte vruchten door een te ruwe behandeling.
Geplukt fruit mag men niet dadelijk in de fruit-
kamer brengen, daar de verdamping de eerste acht
dagen te groot is, en men aldus de dampkring in de
plaats te vochtig zou maken, liefst dus eerst in een
openluchtige plaats de vruchten gedurende dit tijdperk
laten uitzweeten.
In de druifsërre zal men nu de lucht zoo droog -mo
gelijk houden door goede verluchting, ten einde het
barsten, en het schimmelen der vruchten te voorkomen
zelfs in broeikassen beplant met Black-Alicante of
Gros-Colman zal men misschien wel verplicht zijn een
weinig te verwarmen. Zijn de druiven goed rijp, dan
kan men deze zeer lang bewaren aan den boom zelf,
als men voor een goede verlichting zorgt.
Men kan de rijpe druiven ook nog op een andere wij
ze bewaren, door ze met een deel rank af te snijden
en deze in met water gevulde flesschen te stellen, en
ze op een goede droge luchtige plaats te zetten in
geen geval in de fruitkamer, daar door de aanwezigheid
van het vele water, de dampkring te vochtig zou wor
den.
Ten einde het water in de flesschen van bederf te
vrijwaren is het raadzaam er een weinig keukenzout
of gestampte houtskool in te doen.
11111111111"'"
'W I
