Léon GRILLET
WETENSCHAPPELIJK HOEKJE
TREKKINGEN
Verwoeste Gewesten 1922
1 9 Meenenstraat 1 9
YPFR
TITELS KOEPONS
BE U RSO R DE RS
Toeslag aan de Gemeentesecretarissen
Naamdagen.
Maanstanden.
GROOTE FIGUREN DER WEEK
Maan.
HOE ARISTOTELES MEENDE DE
LUCHT TE WEGEN.
Bij de oude Grieken gold de lucht als hebbende
geen gewicht. In verband daarmee vertelt men
van Aristoteles (4® eeuw v. Chr.) een anekdoot,
die voor onze ooren tamelijk komisch aandoet.
Het lijkt ons vreemd, dat een groot denker als
hij was een dergelijke drogreden, als het besluit
van dit verhaal luidt, niet doorzag. Vooral, wan
neer men weet, dat hij zelf, door overwegen en
nadenken aan die voorgehouden gewichtsloosheid
der lucht was gaan twijfelen.
Maar waar hij de meening uitte dat lucht ook
zwaarte kon hebben keek men eenigszins be
vreemd, zoodanig zelfs, dat hij daardoor geïrri
teerd, er op zon, een experiment te wagen.
Zoo nam hij een gewone varkensblaas en wierp
haar onopgeblazen in het water. Ze zonk. Toen
blies hij ze op, ze dreef.
En zijn besluit Indien de lucht zwaarte had
kon de varkensblaas eenmaal met lucht gevuld,
niet blijven drijven. En hij bestendigde den
waan, dat lucht gewichtloos was
o
PLOOIOEFENING.
Kan men 50 maal een papier plooien
Waarom niet, zult ge antwoorden, als het pa
pier maar groot genoeg is.
We zullen zien. Laat ons veronderstellen dat
het papier een tiende van een millimeter dik is.
Plooien we het, dan hebben we twee dikten na
een tweede plooiing hebben we vier diktenna
een derde, acht diktenna een vierde zestien
dikten, enz. Na tien zijn we reeds aan 1024 dik
ten of iets meer dan 100 mm. of 1 dmPlooien
we 20 maal, (in de veronderstelling dat het nog
mogelijk ware) dan staan we voor een wolken
krabber van 104 m. hoog, want we zullen dan
1.648.576 maal een dikte van 1 mm. hebben.
Val nu niet omNa 40 plooiingen staan we
voor een hoogte van 109.952 km. en na 50 (de
gestelde vraag) meer dan 112.000.000 km. Nu dat
we toch goed bezig zijn, laat ons nog tweemaal
plooien en dan bekomen we een afstand die veel
grooter is dan den afstand van de aarde naar de
maan.*
Nemen we een papier zoo groot als de markt
van leper, dan zal de basis van onzen reuzentoren
nog amper Q.0015 mm. zijde hebben.
o
NIEUWE UITVINDINGEN ROND DE KOFFIE.
Reeds enkele jaren bevindt de koffieproductie
van Brazilië zich in een zeer kritiek stadium.
Enorme hoeveelheden koffie moesten in de laat
ste jaren bij gebrek aan koopers vernietigd wor
den. Dit heeft de Braziliaansche regeering er toe
gebracht, verschillende geleerden te belasten met
een onderzoek naar de nieuwe methodes, om kof
fie productief te maken.
Een dezer geleerden, Afranto do Amaral, heeft
ontdekt dat men ui.t koffie waardevolle spijsolie,
smeerolie, glycerine en andere voedingsmiddelen
kan fabriceeren, terwijl men indirect benzine en
cellulose uit koffie kan vervaardigen.
o
INLUENZA.
Enkele wenken in verband met influenza kun
nen nuttig zijn nu het winterweer, met zijn
koude, sneeuw en nattigheid, windvlagen en
temperatuurwisselingen weer voor de deur staat.
Influenza ontstaat door een bacil. Het is zoo
goed als zeker, dat verschillende soorten bacil
len de ziekte veroorzaken en dit is één van de
redenen, waarom een epidemie nu eens een goed
aardig, dan weer een kwaadaardig karakter
draagt.
De influenza-bacil leeft niet lang buiten het
menschelijk lichaam, en als wij besmet worden
geschiedt dit door personen, die reeds aangetast
zijn of den bacil met zich meedragen in neus of
keel. Door hoesten, niezen of luid praten wordt
de bacil overgebracht van den zieke naar den
gezonde. Hoe kleiner de afstand is tusschen den
aangetasten en den gezonden mensch, des te
grooter is de dosis overgebrachte ziektekiemen
en des te grooter is de kans op infectie.
Om infectie te ontwijken moeten wij samen
komsten vermijden. Volle trams kunnen wij mis.
schien niet ontgaan, maar wel is het mogelijk
voorstellingen, drukbezochte en bevolkte plaat
sen tijdelijk te mijden treinen en goed geventi
leerde vertrekken geven minder kans op infectie,
omdat Iuchtstroomingen de bacillen wegvoeren.
Voor het ziek worden is het ncodig, dat de ba
cil, welke zich in neus of keel afzet, gelegenheid
heeft zich te vermenigvuldigen en de onaange
name giften af te scheiden, welke ons ziek ma
ken.
In heete en bedompte vertrekken zijn neus-
en keelorganen meer ontvankelijk en kan de
influenza-bacil zich behaeelijk nestelen, zich ver.
meerderen en gif vormen. Door kouvatten
«ntstaat een toestand waarbij ons weerstands
HET YPERSCHE 17 -1 -1941
vermogen verzwakt is en de loerende bacil gele
genheid krijgt ons te besmetten.
Ieder mensch moet het als zijn plicht beschou
wen influenza te voorkomen. De wetenschap
heeft uitgemaakt, dat men influenza en griep
kan voorkomen door bij voorbaat eiken dag een
kleine hoeveelheid (200 milligram) kinine in te
nemen deze maatregel beschermt U en uw me-
demehsch tegen infectie met de griepbacil. Vele
directies van groote bedrijven hebben dit zelfs
imperatief voor hun kantoor- en fabrieksperso-
neel voorgeschreven, omdat zij ondervonden heb.
ben, dat de schade veroorzaakt door arbeidsver
zuim veel grooter is dan de geringe kosten van
de voorbehoeding met kinine.
224' trekking van 10 Januari 1941.
Een lot van 250.000 fr. is toegekend aan de serie
036333 Nr 3.
Twee loten van 100.000 fr. zijn toegekend aan de
series 043891 Nr 7 en 036333 Nr 11.
Serie 074572 is uitgekomen zonder lot.
De obligaties begrepen in de aangeduide series en
die geen lot winnen, zullen terugbetaald worden met
312 fr. 50 of met 300 fr., volgens dat ze al dan niet om
gezet werden krachtens koninklijk besluit van 11 Mei
1935.
Wisselagent - Correspondent
bij de Beurs van Brussel.
(Wettelijke borgsom nedergelegd
bij de Nationale Bank van België).
Aanbevolen geldplaatsingen
Kasbons op EEN JAAR van het Gemeentekrediet
van België 3,69 netto.
Obligatiën van 5 tot 10 JAAR, Grondkrediet van
België4,50 netto.
Kostelooze Financieele Inlichtingen
Stipte geheimhouding.
Het Staatsblad deelt volgend besluit mede betreffen
de het verleenen van een toeslag aan de gemeentese
cretarissen
Artikel 1. Aan de vast, voorloopig of tijdelijk aan
gestelde ambtenaren, die het ambt van gemeentesecre
taris vervullen en wier jaarlijksche bruto-bezoldiging,
afgescheiden van de toepassing van het mobiliteitsstel
sel, lager is dan 12,600 frank, wordt tijdelijk een toe
slag verleend welke ten bezware van den Staat komt
en evengroot is als het verschil tusschen voormeld be
drag van 12,600 frank en het globaal bedrae der bruto-
bezoldiging, met inbegrip van alle indemniteiten en sup
plementen, de kindertoelagen uitgezonderd, welke be
langhebbenden wegens de uitoefening van him hoofd
bediening op openbare nevenbetrekkingen in een of
meer gemeenten, genieter.
De toeslag wordt met de helft verminderd voor de
ambtenaren die niet, overeenkomstig het bepaalde in
artikel 2 der wet van 24 December 1927, betreffende de
beroepsbeambten der gemeenten en der daaraan onder
geschikte instellingen, minstens zes uur per werkdag
aan de uitoefening van hun bediening besteden.
Art. 2. De gemeenten, waarvan de secretaris voor
bedoelden toeslag niet in aanmerking kan komen, wor
den er toe gerechtigd dien ambtenaar tijdelijk en bui
ten de geldende bezoldigingsregeling, ten laste van de
gemeentebegrcotlng en mits goedkeuring van de raads-
beslissing door den provinciegouverneur, een weddesup-
plement toe te kennen in evenredigheid tot den om
vang van de te verrichten buitengewone werkzaam
heden.
Art. 3. De toeslag voorzien bij de artikelen 1 en 2
is niet vatbaar voor inhouding ten bate van voorzorgs
fondsen ter voldoening aan pensioensbijdrage.
hoogleeraar te Leuven. Hij was voorzitter der
Taal- en Letterkundige Congressen, lid der Com
missie der Taalgrieven en van de Spellingscom
missie. Hij werd aangewezen als Zuidneder-
landsch medewerker van het Groote Woorden
boek der Nederlandsche Taal.
Van zijn talrijke, nu wel meestendeels -Ver
ouderde, geschriften op het gebied der geschie
denis, der taaL en letterkunde, noemen wijNe.
derduitsche spraekkunstVaderlandsche histo
rie.
Hij was een goed kenner van het Middelneder-
landschzijn uitgaven van Maerlants Rijmbijbel
en van de werken van Jan van Ruisbroec waren
voor hun tijd zeer verdienstelijk en behouden nog
grootendeels hun waarde. Ook gaf- hij eenige
dichtwerken van Bilderdijk uit met verklaringen.
Hij overleed te Leuven op 24 Maart 1866. In
1875 werd het naar hem genoemde Davidsfonds
gesticht, dat ten doel heeft de alzijdige ontwik
keling van het Vlaamsche volk en de bevordering
van de Vlaamsche belangen.
van 19 tot 25 Januari 1941
Zondag 19 Januari Gudula, Sulpice, Ursmai
Maandag 20 Januari Fabianus en Sebastiaan.
Dinsdag 21 JanuariAgnès.
Woensdag 22 Januari Vincentlus, Anastasius
Donderdarg 23 Januari Raymondus.
Vrijdag 24 Januari Timotheus.
Zaterdag 25 Januari Paulus Bekeering.
Opgang Ondergang
8 u. 36 18 u. 11
9 u. 35 18 u. 13
9 u. 34 18 u. 15
9 u. 33 18 u. 16
9 u. 31 18 u. 18
9 u. 30 18 u. 20
9 u. 29 18 u. 21
Opgang Ondergang
12 u. 20
2 u. 00 12 u. 51
3 u. 14 13 u. 25
4 u. 27 14 u. 04
5 u. 36 14 u. 49
6 u. 39 15 u. 42
7 u. 34 16 u. 40
Laatste kwartier 20 Januari, te 12 u. 1.
Nieuwe maan 27 Januari, te 13 u. 3.
Eerste kwartier 4 Februari, te 13 u. 42.
Volle maan 12 Februari, te 2 u. 26.
LESSING
De meest representatieve en sympathieke dich
ter der Duitsehe 18® eeuwsche verlichting. Gebo
ren op 22 Januari 1729 als zoon van een begaafd,
arm en kinderrijk Luthersch predikant, werd hij
ook student in de theologie te Leipzig, waar zijn
voorliefde voor het tooneel vlug uitbrak. Zijn
voorliefde ging eerst naar Molière, totdat de per
soonlijke aanraking met Voltaire een religieuze
crisis veroorzaakte en hem voor de verlichting
won. Na zijn promotie te Wittemberg publiceerde
hij in 1755 zijn eerste treurspel «Miss Sara Samp
son Hij brak hiermede met het klassicistische
dogma, doordat zijn prozadrama in burgerlijke
sfeer speelde.
Met Mendelsohn en Nicolaï schreef hij de
Briefe, die neueste Literatur betreffendin
welk kritisch tijdschrift vooral van belang zijn
Lessing's aanval op het Fransche klassicisme be
nevens zijn aanprijzing van Shakespeare als
voorbeeld voor het Duitsehe tooneel. In 1760 ver
liet hij, het literaire leven moe, Berlijn om als
secretaris van generaal von Tauentzien een deel
van den Zevenjarigen oorlog mee te maken. Toch
vond hij nog tijd voor studie, zoodat hij weer te
Berlijn zijnde het beroemde werk Laokoon odei
über die Grenzen der Malerei und Poesiehet
licht kon doen zien; zijn bedoeling was een scher
pe grenslijn te trekken tusschen poëzie en beel
dende kunst. In 1767 ging hij naar Hamburg als
dramaturg aan het daar opgerichte theater. Als
eigen bijdrage werd daar reeds in hetzelfde jaar
zijn blijspel Minna von Barnhelm opgevoerd.
Daarmede inaugureerde Lessing wederom een
nieuw genre in de Duitsehe letterkunde het blij
spel met ernstige handeling.
Belangrijker nog zijn Lessing's dramatische
theorieën uiteengezet in de Hamburgische Dra
maturgie Aanknoopend aan het speelplan,
richtte hij zijn felle kritiek tegen het drama van
Corneille en Voltaire en heeft zoo zijn volk van
Frankrijk's drama afgewend en tot Shakespeare
gebracht.
Het Hamburgsch tooneel bleek een mislukking
en in 1770 vond Lessing een toevlucht als bi
bliothecaris in Wolfenbüttel. Hier verscheen zijn
beste drama, het burgerlijk treurspel in proza,
Emilia Galottidat nog lang o. a. op Goethe en
Schiller heeft nagewerkt. In 1776 trad hij in het
huwelijk, maar de dood van zijn vrouw, 2 jaar
later, maakte spoedig een einde aan dit nieuwe
geluk. Inmiddels was Lessing gewikkeld in een
grooten theologischen strijd, die zijn laatste le
vensjaren heeft verbitterd. Onder deze omstan
digheden ontstond het drama «Nathan der Weise»
(1779), slap van bouw en onbeteekenend van in
trigue. In zijn laatste werk Die Erziehung des
Menschengeslechts (1780) komt hij tot de con
clusie, dat het Christendom niet het laatste
woord der wijsheid is en dat nog een oneindige
ontwikkeling vóór ons ligt. Duitschland's eerste
groote dramaschrijver en zijn grootste criticus
overleed in 1781.
KANNUNIK DAVID
Jan Baptist David, de Vlaamsche taalkundige,
werd od 25 Januari 1891 te Lier geboren. AL
jongeling verkeerde hij te Antwerpen bij Jan
Frans Willems. dien anderen stoeren Vlaamschen
kamper. Hij werd priester, leeraar en in 1834
(Zie vervolg onderaan vorige kolom)
Zondag 19 Januari
Maandag 20 Januari
Dinsdag 21 Januari
Woensdag 22 Januari
Donderdag 23 Januari
Vrijdag 24 Januari
Zaterdag 25 Januari
Zondag 19 Januari
Maandag 20 Januari
Dinsdag 21 Januari
Woensdag 22 Januari
Donderdag 23 Januari
Vrijdag 24 Januari
Zaterdag 25 Januari
