WETCM/CNAPPELÜk
Edg. Ml SS IAËN
Léon GRILLET
JULES DERUDDER
ZAKENKABINET
Oude Houtmarktstraaf-, 6, Yper
Naamdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
19 Meenenstraat 19
TITELS KOEPONS
BEURSORDERS
TREKKINGEN
Binnenlandsche Leening 1938
Leening van hel' Gemeentekrediet 1938
BENZINE en MAZOUTVERBRU1KERS
van YPER en OMSTREKEN
DEPOT STANDARD
HET YPERSCHE 11-4-1941
BIJ HET TITELPLAATJE
D. Het getal «pi» 3,141592.
Het getal piwaarvan het symbool (dat we
hier niet kunnen overdrukken) afgebeeld is bo
ven op de linkerbladzijde van het boek in den
benedenhoek rechts, is een der merkwaardigste
getallen der wiskunde.
Men weet dat dit getal de verhouding aangeeft
tusschen de lengte van den cirkelomtrek en de
lengte van de middellijn. Voor het berekenen van
de oppervlakte en den inhoud van menige figu
ren heeft men dit getal noodig. Weinige getallen
hebben zoo'n groote beteekenis gehad voor de
wetenschap als dit.
Reeds de Egyptenaren kenden de verhouding
tusschen cirkelomtrek en middellijn. De wis
kunstenaar Achmes neemt voor de grootte van
een cirkel een kwadraat, welks zijde 1/9 kleiner
is dan de middellijn. Voor pineemt hij aldus
3,1604. Hoe de Egyptenaren hieraan gekomen zijn,
weet men niet, maar het is reeds een vrij nauw
keurige benadering. Hun eigenlijke beoefenaars
-der wetenschappen waren de priesters Aan hen
moet de benaderingswaarde voor piworden
toegeschreven. Bovenstaande waarde werd ge
vonden in het oudst bekende Egyptische wiskun-
dewerk, de beroemde papyrus Rhind.
Later moet die kennis weer verloren gegaan
zijn, want het is bekend dat zelfs de Egyptena
ren bij groote kringvormige bouwwerken met de
ruwe benadering pi» 3 rekenden. Pas de Grie
ken rekenden weer beter.
De Israëlieten stelden den omtrek van den cir
kel gelijk met 3 maal zijn middellijn. Dit blijkt
uit de beschrijving van den vijver dien Salomo
ongeveer 1000 jaar voor Christus liet maken.
Verder maakte hij de gegoten zeevan tien
ellen was zij van haren eenen rand tot haren
anderen rand, rondom rond, en vijf ellen in hare
hoogte, en een meetsnoer van dertig ellen omving
ze rondom
Voor pi namen ze dus 3, hetgeen veel min
der nauwkeurig was dan de Egyptenaren.
Bij de Grieken is het vooral Archimedes die
zich met het vraagstuk heeft beziggehouden. In
het belangrijke geschrift over cirkelmeting be
wijst hij eerst dat de oppervlakte van een cirkel
gelijk is aan die van een driehoek, waarvan de
basis gelijk is aan den omtrek van den cirkel en
waarvan de hoogte gelijk is aan den straal. Hier
uit volgt terstond, dat de verhouding van een
cirkelomtrek tot zijn middellijn dezelfde is ais
die van de oppervlakte van den cirkel tot het
vierkant van den straal. Van daar dat men de
verhouding van den cirkel tot het vierkant op
zijn straal aangeeft door pidat is de eerste
letter van het Grieksche woord voor omtrek.
Om nu pite bepalen gaat Archimedes uit
van een omgeschreven zeshoek en zoo vindt hij
met behulp van omgeschreven veelhoeken, dat
pikleiner is dan 22/7. Met behulp van een
ingeschreven veelhoek, regelmatigen zeshoek,
twaalfhoek, enz. vindt hij vervolgens, dat pi
grooter is dan 223/71.
De eerste van die twee waarden wordt dikwijls
de verhouding van Archimedes genoemd, maar
door 2 grenzen aan te geven, waar pitus
schen ligt, deed hij veel meer dan hij zou gedaan
fiebben, wanneer hij slechts die eene waarde had
gezocht.
Ptolemeus vond voor pide vrij nauwkeurige
waarde 3.8.30, dat wil zeggen 3 8/60 30/3600
3,1416666...
Met de Romeinen gaan we weer een stap ach-
lop 100 meters van de Groote Markt Albert I)
SPREEKUREN: Dinsdag, Donderdag
en Zaterdag voormiddag, van 8 tot 11 uren
Raadpleging en alle zaken Briefwisseling
Schatting en opmaken van oorlogsschade
Huren en verhuren Aankoop en verkoop, enz.
Verzekeringen op het leven, Tegen brand, Onge
vallen, Burgerlijke verantwoordelijkheid, enz...
teruit Een landmeter nam pi4, wat een
benadering is, zoo onnauwkeurig als men ner
gens anders aantreft.
De bekende schrijver over bouwkunst Vitruvius
(14,voor Chr.) rekent den omvang van een cirkel
met een middellijn van 4 voet op 12,5 voet, waar
bij dus het getal van Archimedes vervangen is
door 25/8. Ook mag men van de meetkunde der
latere Romeinsche landmeters zeggen, dat, of
schoon ze 1000 jaar jonger is dan deze der Grie
ken, ze wel 1000 jaar ouder lijkt.
De Hindoes waren op het gebied der driehoeks
meting knappe kerels en brachten het zelfs ver
der dan de Grieken. Met behulp der trigono
metrie vond Arya-bhatta de waarde 3,1416 voor
pi wat dus zeer nauwkeurig was. Volgens een
Indisch schrijver was hij tot deze waarde geko
men met behulp van een 384 hoek (Archimedes
kwam tot de waarde 223/71 3,1408 met behulp
van een 96-hoek).
Bhaskara bedient zich van de waarde 754/
240 3,141666... (Vervolgt)
van den 13 lot 19 April 1941
Zondag 13 April Paschen, Hermenegildis. Ida
Maandag 14 April Justinus. Ludivina.
Dinsdag 15 April Anastasia, Odette.
Woensdag 16 April Octavia, Benedictus.
Donderdag 17 April Rodolf, Anicetus, Landry.
Vrijdag 18 April Leo, Idesbaldus.
Zaterdag 19 April Ursmar, Emma. Leonie.
Opgang
Ondergang
Zondag 13 April
6 u.
54
20 u. 34
Maandag 14 April
6 u.
52
20 u. 35
Dinsdag 15 April
6 u.
50
20 u. 37
Woensdag 16 April
6 u.
48
20 u. 38
Donderdag 17 April
6 u.
45
20 u. 40
Vrijdag 18 April
6 u.
43
20 u. 42
Zaterdag 19 April
6 u.
41
20 u. 43
Opgang
Ondergang
Zondag 13 April
22 u.
53
7 u. 57
Maandag 14 April
0 u.
08
8 u. 39
Dinsdag 15 April
1 u.
14
9 u. 26
Woensdag 16 April
2 u.
00
10 u. 20
Donderdag 17 April
2 u.
11
11 u. 20
Vrijdag 18 April
2 u.
59
12 u. 23
Zaterdag 19 April
3 u.
38
13 u. 28
Laatste kwartier 18 April, te 15 uur 3.
Nieuwe maan 26 April, te 15 u. 23.
Eerste kwartier 4 Mei, te 14 u. 49.
Volle maan 11 Mei, te 7 u. 15.
Wisselagent - Correspondent
bij de Beurs van Brussel.
YPER
(Wettelijke borgsom nedergelegd
bij de Nationale Bank van België).
Aanbevolen geldplaatsingen
Kasbons op EEN JAAR van het Gemeentekrediet
van België3,60 netto.
Tienjaarlijksche Schatkistobligaties 4
uitgegeven aan 97.50
Kostelooze Financieele Inlichtingen
Stipte geheimhouding.
Zaterdag 5 April had te Brussel de trekking plaats
van de Binnenlandsche Leening 1938.
De twee loten van 250.000 fr. werden gewonnen door
de reeksen 269.651 en 101.101.
De dertig loten van 25.000 fr. werden toegekend aan
de volgende reeksen
233589 275919 219605 227454 252363 271958
255852 289743 256943 218996 281079 218005
113045 114496 126023 115216 136480 106480
143942 152497 166647 167620 181196 185006
190552 208838 250230 288306 288845 291301
De jongste trekking der leening van het Gemeente
krediet 1938 die plaats had op Vrijdag 4 April, gaf
volgenden uitslag
Reeksen 204059 en 212948 zijn elk terugbetaalbaar met
100.000 frank.
De reeksen 199927, 217951, 235978 en 312267 zijn te
rugbetaalbaar met 25.000^ frank.
De volgende reeksen zijn terugbetaalbaar met 10.000
frank
100196 101628 110023 113054 114172 124116
147361 161215 172961 184275 187453 189322
213568 221725 226379 226070 229505 239634
264529 277525 285425 289032 292590 299964
303565 308273 310954 333344 335318 338342
DE LEUVENSCHE HOOGESCHOOL
Toen in het jaar 1425, hertog Jan IV van Bra
bant van den Paus oorlof verkreeg, om de eerste
Universiteit in de Nederlanden op te richten,
verzochten verschillende steden uit het hertog
dom, o a. Lier, om de eer ze binnen haar muren
te mogen opnemen. Tot dan toe moesten de leer
gierige jongelingen uit de Nederlandsche gewes
ten ofwel naar Praag, waar Karei IV in 1343 de
eerste Universiteit van het Duitsche Rijk had ge
sticht, of sinds 1388 naar Keulen, waar inmiddels
ook in de behoefte aan hooger onderwijs was
voorzien. De Sorbonne te Parijs had door den
Honderdjarigen Oorlog veel van haar aantrek
kingskracht verloren, en de verre Universiteiten
van Italië, Bologna en Ferrara, kwamen alleen
voor zeer kapitaalkrachtige studenten ofwel voor
onverbeterlijke vaganten in aanmerking.
De keuze van Jan IV viel op Leuven, niet al
leen om haar centrale ligging, maar vooral omdat
hij de oude Brabantsche hoofdstad wilde schade
loos stellen voor het verlies van haar lakennij
verheid Dit gebeurde op 16 April.
Natuurlijk hoefde er nu uitgezien naar een ge
schikt gebouw, om er de menigvuldige hand
schriften, voor de opzoekingen der studenten ver-
eischt, in onder te brengen. Als meest geschikt
oordeelde men de oude Lakenhalle, die in 1432
gedeeltelijk aan de Universiteit werd afgestaan
later werd ze geheel bezet en eindelijk in 1676
definitief van de stad afgekocht.
Door de uitvinding der boekdrukkunst echter
en de uitbreiding welke de Universiteit nam,
werd de beschikbare ruimte onvoldoende. In 1680
kreeg het gebouw een nieuwe verdieping.
Gedurende de eeuw die volgde, mocht de Uni
versiteit zich in een ongehoorden bloei verheugen
37 colleges, waar de studenten naast kost en ver
pleging ook repetities kregen, waren door Maece-
nassen gesticht en de vele universitaire gebou
wen hadden zich zoowat overal over de stad ver
spreid.
De eerste blangrijke moeilijkheden kwamen
over de inrichting door de bedilzucht van Keizer
Jozef IIde Fransche Revolutie echter zou voor
vele jaren haar dood beteekenen. Door een beslis
sing van het Fransche Directoire, werd de Alma
Mater in 1797 opgeheven42 universitaire ge
bouwen werden verkocht of tot instellingen van
openbaar nut herschapen.
Onder het regiem der Vereenigde Nederlanden
(1815-1830), opende Willem I op 25 September
1816, te Leuven een Rijksuniversiteit, welke ech
ter in tegenstelling met haar zusters te Gent en
te Luik weinig leefbaar bleek.
Op 19 October van het jaar 1835 bekwam Leu
ven opnieuw haar Alma Mater. Een ongehoorde
opbloei viel haar ten deel in de 19'' eeuw en bij
het begin der 20° eeuw waren de oude lokalen
weer te klein geworden.
Toen kwamen de tragische Augustusdagen van
1914. De universiteitsbibliotheek ging samen met
nog andere gebouwen in de vlammen op. On
schatbare, onvervangbare werken gingen te loor.
De wetenschappelijke wereld werd ontroerd.
In Amerika begon men weldra fondsen in te za
melen voor den heropbouw. Ontelbare Ame-
rikaansche onderwijsinstellingen schonken hun
bijdrage.
De Amerikaansche architect Withney Warren
werd in 1923 met den heropbouw gelast. In 1928
rees het nieuwe gebouw op. Onder impuls van
Mgr. E. Van Cauwenbergh, hoofdbibliothecaris,
werden 950.000 boekwerken vereenigd.
En nu voor de tweede maal ging de boeken- en
handschriftenrijkdom der universiteit in de
vlammen op. Laat ons hopen, dat nu weer met
den heropbouw onverwijld een begin worde ge
maakt.
(Naar een artikel uit de Vlag)
wendt U met uw kaarten en bons tot het
VELOMAKER
Rijsselsteenweg, 11 bis YPER
(rechtover de baan naar Kemmel)
Tel. 187 H. R. Yper 10358
MEN BESTELT AAN DE POMP
EN IN T GROOT EN IN T KLEIN
