WGTGN/CHAPPELÜ
Naamdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
HET YPERSCHE 26-9-1941
PARACELSUS (Vervolg)
Nieuwe zwerftochten
Paracelsus vond een toevlucht bij zijn vrienden
in Colmar. Hij richtte in den kelder zijn labora
torium op en zette zijn werk voort, maar zijn
vijanden lieten hem niet meer met rust, (zijn be
schermer Frobenius was intusschentijd gestor
ven, in Frankfort van een ladder gevallen en den
nek gebroken) zoodat hij zijn zwerftocht voort
moest zetten In Colmar verbleef hij slechts één
jaar. In 1531 bevond hij zich in St Gallen en
Amberg Hij streed en bleef strijden, hij moest
de verderfelijke fantastische leer der ouden uit
roeien, hij moest vooral de jongeren overhalen
hem te volgen en hij moest de wereld overtuigen
van de juistheid zijner leerstellingen. De artsen
en apothekers haatten hem, de professoren waren
afgunstig, de gezaghebbers vreesden hem, alleen
de zieken beminden hem. Zijn inkomsten waren
totaal ontoereikend, steun bekwam hij nergens
en als een echte zwerver moest hij voort, honge
rig en in lompen, van stad tot stad. Maar ner
gens vond hij een tehuis. Innsbruck weigerde
hem het burgerrecht te verleenen en als een be
delaar werd hij uit de stad verjaagd. In 1534 vin
den wij hem terug in Sterzing, daarna in Meran
(als pestdocter), later in Ulm, Augsburg, in Hon
garije en in 1541 in Salzburg (1), waar hij op 24
September van dit jaar, op 48 jarigen ouderdom
den dood vond.
Sommigen (zijn vijanden) beweerden dat hij
vermoord werd, anderen (zijn volgelingen) schre.
ven zijn vroegtijdigen dood toe aan een te sterke
dosis levenselixir Waarschijnlijk zijn beide ver
sies wel foutief en stierf Paracelsus een vredigen
dood. Zijn graf bevindt zich in de St Sebastiaan-
kerk te Salzburg, men kan er op lezen Hier
ligt begraven Philippus Theophrastus, beroemd
arts, die een verbazingwekkende kunde bezat in
het genezen van kwade wonden, melaatschheid,
jicht, waterzucht en andere booze ziekten van
het menschelijk lichaam
Zijn beteekenis.
De theorie die ten tijde van Paracelsus over de
ziekten en hun geneeswijzen bestond was buiten
gewoon ingewikkeld en fantastisch. Enkele voor
beelden zullen er u een goed gedacht van geven,
en let wel op, dat deze middelen geen volksmid
delen waren, maar goed en wel, door de doctoren
werden voorgeschreven.
Een wond moest worden schoongemaakt en
verbonden,, terwijl het wapen, dat de wond ver
oorzaakt had ingesmeerd werd met het genees
middel
Pijn in de gewrichten werd genezen door een
olie, verkregen uit de beenderen van iemand, die
een geweldadigen dood was gestorven
Jicht werd genezen door fluitspel, ischias
(heupjicht) door trompetblazen, de beet van een
aap door het dragen van een poot, van dit dier,
om den hals, enz.
Paracelsus was de eerste die inzag dat deze
geneeswijzenniets met geneeskunde te ma
ken hadden.
Mijn leven zal niet lang genoeg zijn schreef
hij om dit heele bouwwerk van fabeltjes omver
te werpen, want de doktoren zijn als oude hon
den, te oud om wat nieuws te leeren en te stijf
koppig om toe te geven dat zij het mis hebben.
Maar dit doet er niet veel toe, doch wat er wel
toe doet is, dat er voor deze oude, naar ik hoop,
jonge menschen in de plaats zullen komen die
het bijgeloof overboord zullen gooien
Had Paracelsus het dan juist bij het rechte
eind Waren zijn geneesmiddelen de juiste
Men begrijpt al dadelijk dat het niet één man
(1) Salzburghoofdstad van het gelijknamige land
in Oostenrijk (Duitschland).
(2) Sublimaat antiseptisch (microbendoodend) ver
giftig waschmiddel bestaande uit kwik en chloor.
(3) realgararsenicumsulpide. Mineraal in kleine,
oranjeroode kristallen. Toegepast als roode verfstof en
als bijtmiddel in de fijnleerlooierij en in de vuurwerk
makerij.
(4) laudanumpijnstillend en slaapwekkend middel
uit opium bereid.
(5) blauwe vitrioolkopersulfaat of blauwe aluin,
in de geneeskunde gebruikt als ontsmettingsmiddel.
Bordeauxsche pap, gebruikt ter bestrijding der aard-
appelplaag wordt met blauwe vitriool bereid.
(6) epodeldochhalf doorschijnende witte zalf be
reid uit kamfer, ammoniak, enz. Wordt o. a. tegen rhu-
matisme gebruikt.
was, die deze ontzaglijke taak verwezenlijkte.
Paracelsus gaf alleen den stoot tot de vernieu
wing, hij brak af met de slaafsche navolging der
ouden, hij bestudeerde de natuur en zocht hierin
nieuwe geneesmiddelen, hij expirementeerde en
maakte zich onder meer verdienstelijk door het
invoeren van het gebruik van mineralen als ge
neesmiddel. Hij voerde het gebruik in van kwik
zilver (kwikzilvertherapie tegen de syphilis), su
blimaat (2) en turpith, ijzer, koper, lood en ar
senicum in den vorm van realgar (3). Hij gebruik
te de eerste opiumtinctuur, door hem laudanum
(4) genaamd. De hedendaagsche pharmacopée
vermeldt tal van stoffen die Paracelsus gebruik
te loodverbindingen, ijzer- en zinkzouten, arse-
nicumverbindingen voor huidziekten, zwavel-
melk, blauwe vitriool (5), enz. Hij legde den
grondslag voor de bereiding van geconcentreerde
plantenuittreksels, als essences, elixirs, quintes-
sensen, extracten. Ook de oude vorm van opo-
deldoch (6) is aan hem toe te schrijven.
(Slot volgt).
van 28 September tot 4 October 1941.
Zondag 28 SeptemberWenceslaus.
Maandag 29 September Michaël.
Dinsdag 30 September Hiëronymus.
Woensdag 1 October Remigius, Bavo.
Donderdag 2 OctoberHH. Engelbewaarders, Bere-
gisus.
Vrijdag 3 October Theresia van het Kindje Jesus,
Gerardus, Angela.
Zaterdag 4 October Franciscus van Assisië.
Opgang
Ondergang
Zondag 28 September
7 u.
37
19 u.
29
Maandag 29 September
7 u.
38
19 u.
27
Dinsdag 30 September
7 u.
40
19 u.
25
Woensdag 1 October
7 u.
42
19 u.
22
Donderdag 2 October
7 u.
43
19 u.
20
Vrijdag 3 October
7 u.
45
19 u.
18
Zaterdag 4 October
7 u.
46
19 u.
16
Opgang
Ondergang
Zondag 28 September
15 u.
51
1 u.
03
Maandag 29 September
16 u.
36
2 u.
00
Dinsdag 30 September
17 u.
14
2 u.
08
Woensdag 1 October
17 u.
45
3 u.
15
Donderdag 2 October
18 u.
15
4 u.
22
Vrijdag 3 October
18 u.
41
5 u.
29
Zaterdag 4 October
19 u.
06
6 u.
35
Volle maan 5 October, te 10 u. 32.
Laatste kwartier13 October, te 14 u. 52.
Nieuwe maan 20 October, te 16 u. 20.
Eerste kwartier27 October, te 7 u. 4.
De lichtverduistering begint met den
zonsondergang en eindigt met den zons
opgang.
TREKKINGEN
O
Lotenleening 1933
96' Trekking op 18 September 1941
Een lot van 500^000 frank is toegekend aan serie
132,766.
Vijf en veertig loten van 25,000 frank zijn toegekend
aan de volgende series
100884
104000
107519
108582
113932
130720
131662
142380
149976
150995
154455
165721
168376
172534
176433
181506
191735
213732
218704
224142
225588
231927
242403
243377
247879
249752
249992
269857
284724
301538
318012
318463
322649
323870
338502
340521
345888
346941
358705
359198
365341
367761
368681
376640
387026
Verwoeste Gewesten 1923
220-' Trekking op 20 September 1941
Een lot van 500,000 fr. is toegekend aan de serie
53710 nr 4
Een lot van 100,000 fr. is toegekend aan de serie
196,695 nr 4
Drie lotëh van 50,000 fr. zijn toegekend aan serie
21390 nr 1s. 168543 nr 3 en s. 386722 nr 4.
De obligatiès, begrepen in deze series en die geen lot
bekomen, zijn terugbetaalbaar met 575 fr. of 550 fr.
volgens dat ze al dan niet werden omgezet krachtens
het K. B. van 11 Mei 1935.
gen de Regeering, zoodat Gandhi bij zijn terug
komst in Indië weder werd gevangen genomen.
Gedurende deze gevangenschap trachtte hij door
vasten de Hindoes van hooge kaste te bewegen
om de paria's (laagste kaste) tot de tempels toe
te laten. Toen hij verzwakte, liet de regeering
hem vrij. Eenig succes had zijn vasten wel.
Gandhi's invloed op zijn landgenooten is voor
al te verklaren uit zijn onbaatzuchtig idealisme.
Hij verdient vooral bewondering als sociaal her
vormer, minder als politiek leider ten gevolge
van zijn gebrek aan werkelijkheidszin.
JOHAN SVENDSEN
Op 30 September 1840 werd de toondichter
Johan Svendsen (Severin) te Oslo in Noorwegen
geboren. Hij was er leerling van zijn vader en
studeerde vier jaar aan het Konservatorium te
Leipzig bij David, Hauptmann, Richter en
Reinecke. Hij maakte na zijn studietijd groote
reizen naar Denemarken, Engeland, Frankrijk en
Noord-Amerika waar hij te New-York in den
echt trad. Hij werd een der meest bekende toon
dichters van zijn land, was achtereenvolgens di
rigent te Christiana, daarna hofkapelmeester te
Kopenhagen, schreef o. a. 2 symphonieën, de le
gende Zorahayda de fantasie Romeo en
Julia Carnaval de Paris en 4 rhapsodieën
voor orkest, de vermaarde Romance voor viool
en orkest, liederen, enz.
Hij overleed te Kopenhagen in 1911.
TILBORG
Gilles van Tilborg, waarvan de naam veelal ge
schreven wordt met den Latijnschen naam, Egi-
dius, was een vlaamsch genre- en portretschil
der der gouden eeuw. Hij werd geboren te Brus
sel omstreeks 1625 en overleed aldaar in 1678.
Hij was eerst leerling van zijn vader en daarna
van David Teniers de Jongere.
Hij schilderde bij voorkeur boereninterieurs
en boerenscènes en daarnaast vooral groepenpor-
tretten, waarvan eenige zeer goede zijn overge
bleven. Hij toont daarin groote verwantschap
met Gonzales Coques (Antwerpenaar, 1614-1684,
leerling van Bruegel, legde zich voornamelijk op
het groepenportret toe). De werken dezer beide
schilders worden dan ook meermalen verwisseld.
DIESEL.
Rudolf Diesel, werd op 18 Maart 1858 te Parijs
geboren, uit Duitsche ouders. Hij ontving te Parijs
zijn eerste onderricht. Later bezocht hij de in
dustrieschool te Augsburg en daarna de tech
nische hoogeschool te München.
Diesel heeft zich grooten naam verworven door
de uitvinding van den naar hem genoemden Die
selmotor, die in de moderne machinebouw zulk
een belangrijke rol speelt.
Diesel is den nacht van 29 op 30 September
1913, bij de overvaart van Antwerpen naar Har
wich, spoorloos verdwenen.
GANDHI
Gandhi, de leider der nationale beweging in
Britsch-Indië, door zijn aanhangers Mahatma
Gandhi genoemd, werd geboren in 1869, uit een
ambtenaarsfamilie. Op 19 jarigen leeftijd trok hij
naar Engeland, waar hij studeerde voor advocaat,
ambt dat hij te Bombay bekleedde. In 1893 ging
hij de rechten zijner onderdrukte landgenooten
in Zuid-Afrika verdedigen, doch veel beterschap
kwam er niet. In 1906 begon hij aldaar een cam
pagne van lijdelijk verzet en in 1913 een meer
verbitterden strijd, waarbij werkstakingen wer
den georganiseerd. In 1914 bekwamen ten slotte
de Indische immigranten de gewenschte rechten.
Aanvankelijk voorstander van zelfbestuur voor
Indië binnen het verband van het Britsche rijk,
wijdde Gandhi zich vooral aan maatschappelijke
hervormingen. De wet van 1919, ter beteugeling
van politieke excessen, ondanks inheemsche op
positie uitgevaardigd, bracht Gandhi in verzet
tegen de regeering. Dit verzet groeide steeds aan
en in 1920 werd Gandhi politiek leider der natio
nalisten. Hij wekte zijn landgenooten op tot
non-cooperation in den uitgebreidsten zin, ge
paard met boycot van uitheemsche goederen,
echter met onthouding van geweld. In 1921 stond
hij op het toppunt van zijn invloed. Hij trachtte
de Indische Mohammedanen voor zijn idealen
te winnen
In 1922 begon Gandhi een campagne van bur
gerlijke ongehoorzaamheid, talrijke bloedige bot
singen ontstonden, welke leidden tot Gandhi's
veroordeeling tot 6 jaar gevangenisstraf. Een jaar
later vrijgelaten zag hij zijn invloed geslonken.
Meer radicale leiders, zooals Nehru, namen de
leiding der nationalistische congrespartij. Een
nieuwe campagne van algemeene burgerlijke on
gehoorzaamheid veroorzaakte ernstige onlusten
en Gandhi werd opnieuw gevangen gezetmaar
in het volgend jaar werd hij weder in vrijheid
gesteld op belofte van af te zien van burgerlijke
ongehoorzaamheid.
In 1931 werd te Londen een Rondetafelconfe
rentie geopend en Gandhi en Nehru aangewezen
om het Congres te vertegenwoordigen. Inmiddels
volhardde het Congres in zijn bedrijvigheid te-
('Zie vooraan vorige kolom).
