10
WCTCN/CHAPPELÜk
11
Kalender der Vlamingen
Uittreksels van Vonnissen
HET YPERSCHE 3 -4 -1942
i'
DE WEEKEN VAN ARCHIMEDES iSlot)
Bekend is ook. de vraag wat is zwaarder, een ton
lout of een ton jzer En af en toe gebeurt het. dat
de gevraagde erin vliegt en de ton ijzer voor zwaarder
udt dan de ton hout Natuurlijk vergeet hi.i dan. dat
■en ton altijd een ton en altijd gelijk aan 1000 kg. Is.
Maar' wanneer nu eens iemand beweerde, dat de ton
hout zwaarder is dan de ton ijzer Idioot Toch is
dit idioot en zinloos schijnende antwoord nog niet zco
en in den grond der zaak slaat hij den spijker op
den kop Dit zit zoo in elkaar
De wet van Archimedes geldt niet alleen voor vloei
stoffen maar ook voor gassen Ook in de'lucht verliest
eer lichaam zooveel aan gewicht als de hoeveelheid
lucht weegt die het verplaatst. Daarop berust immers
ie: .aren in een luchtballon of in een zeppelin
Om dus het echte gewicht van een lichaam te vinden,
moet men letten op de gewichtsvermindering, die het
ii den opwaartschen druk in de lucht ondergaat.
In ons voorbeeld is het echte gewicht van het hcut een
ton. vermeerderd met het gewicht van de door het hout
verplaatste lucht En precies zoo fs het echte gewicht
van het ijzer ook een ton. maar nu vermeerderd met het
gewicht van de door het ijzer verplaatste lucht.
Nu i- echter het volume van het hout ongeveer zes-
t en maal zoo grcot als dat van een ton ijzer. Een ton
nut heeft een inhoud van meer dan twee kubieke
'ie ter. een ton ijzer niet meer dan een achtsten kubie-
-:en meter En daar de lucht per kub. meter ongeveer
één en een kwart kg. weegt, bedraagt het verschil onge
veer 2,5 kg. Zooveel is de ton hout dus werkelijk zwaar
der dan de ton ijzer. Wanneer we dus de zaak zuiver
-tellen, moeten we 't zoo zeggen het ware gewicht van
een hoop hout die in de lucht een ton weegt, is onge
veer 2.5 kg. meer dan het gewicht van een hoop ijzer,
die in de lucht ook een ton weegt.
Van dit verschil merken we in het dagelijksch leven
niet.- De opwaartsche druk, dien de lichamen in de
lucht ondergaan, is zoo klein, dat we hem in 't geheel
niet merken Dat alles zou echter anders zijn. wanneer
we daar konden komen, waar Jules Verne in één van
zijn romans zijn helden laat rondloopen in een mijn
gang. die 50 km. diep onder de oppervlakte van de aar
de ligt
Hoe dieper we in de aarde afzakken, des te sterker
wordt de druk van de lucht en des te dichter en zwaar
der wordt ze. Iedere acht meter wordt de luchtdruk
1/10 hooger Gemakkelijk kan berekend worden, dat
op 50 000 m. diepte een druk moet heerschen. die meer
dan 400 maal zoo groot is als de normale luchtdruk op
het oppervlak van de aarde. En de lucht zal daar even
veel malen dichter zijn, zoodat ze dan ongeveer een
dichtheid heeft gelijk aan de helft van die van water.
Ze is dus soortelijk nog iets zwaarder dan hout, zoo
dat hout in deze soort lucht zal drijven.
Als we nu daar in de diepte de ton hout met de ton
ijzer zouden vergelijken, dan zouden we het onderscheid,
dat door den opwaartschen druk in de lucht veroorzaakt
wordt, heel duidelijk merken. De hoop ijzer verliest wel
70 kg. van zijn gewicht, maar blijft verder rustig op
den bodem liggen De houtshoop stijgt echter omhoog,
evenals een ballon in gewone hieht. Zijn opwaartsche
druk is grooter dan zijn gewicht. Hij stijgt omhoog, tot
dat hij minder dichte luchtlagen bereikt.. En daar, waar
het soortelijk gewicht van de lucht precies even groot
is als dat van het hout, blijft hij zweven.
Wij zelf zouden ons daar beneden niet zoo plezierig
voelen als de helden van Jules Verne. De hooge lucht
druk van 400 atmosferen zou ons ongetwijfeld dooden.
Dé hoogste druk. dien een mensch zonder schadelijke
gevolgen een tijdje verdragen kan. is drie atmosferen.
Als dus de oceaan uitdroogt kan een mensch nog op den
bodem leven.
9. STOMACHION.
Dit is een soort puzzle.
10 DE METHODE DER MECHANISCHE
THEOREMATA VOOR ERATOSTHENES.
11 LEMMATA.
12. HET RUNDERPROBLEEM.
Dit is een zeer ingewikkeld systeem van onbepaalde
vergelijkingen.
Ook enkele fragmenten van andere werken zijn be
kend o. a een werk over halfregelmatige lichamen.
Archimedlsche lichamen genoemd. Dit ontwerp, dat we
hier niet nader kunnen behandelen, bleef na Archimedes
18 eeuwen rusteneerst Kepler nam het terug op.
Verder weet men dat Archimedes nog een zestal ge
schriften heeft achtergelaten, o. a een over optica, die
echter verloren zijn gegaan.
Zooais U. beste lezers, hebt kunnen opmaken uit deze
lange bijdrage, is Archimedes een eenige figuur gewéest
uit de geschiedenis der wetenschappen.
Van al de groote mannen uit de Oudheid i zegt
d'Alembert (18* eeuw) is Archimedes deze die men het
best naast Homeros kan plaatsen
Wat 'hij ons heeft nagelaten is zoo belangrijk dat
Leibnitz er van zegdeDeze die in staat zijn Archi
medes te begrijpen, bewonderen minder de uitvindingen
van onze grootste modernen
Over het werk van Archimedes verscheen een prach
tige studie van de hand van Dr E. J. Dijksterhuis Ar
chimedes UitgeverNoordhoff, Groningen. Het werk
is redelijk duur en lijvig. Men moet wiskundig goed
onderlegd zijn om het werk met eenlg succes te lezen,
of beter gezegd te bestudeeren.
VRAGEN EN AANBIEDINGEN VAN PER
SONEEL plaatst men met succes in onze
«KLEINE AANKONDIGINGEN».
LEON DELIBES
Leon Delibes werd geboren te St Germain du Val op
5 April 1836. Hij studeerde te Parijs bij Bazin. Adam en
Benoist. Hij begon zijn loopbaan aan het Theatre Ly-
rique en was later verbonden als organist aan de kerk
St Jean In 1855 begon hij voor de schouwburgen Folies
Nouvelles en de Boutfes Parisiennes operetten te
schrijven waarmede hij weldra naam maakte Met zijn
ballet Coppélia behaalde hij een doorslaand succes,
maar vooral zijn opera Lakmé maakte hem beroemd
In 1881 werd hij leeraar van compositie aan het Conser
vatorium te Parijs
Hij overleed aldaar op 55-jarigen ouderdom op 16
Januari 1891
KARL HUMBOLDT
Karl Humboldt. Duitsch taalgeleerde en staatsman,
werd te Potsdam op 22 Juni 1767 geboren hij was be
vriend met Schiller en andere vooraanstaande mannen,
werd in 1801 ministerpresident van Pruisen, daarna ge
zant te Rome en te Weeflen. nam deel aan het Weener
Congres en den Bondsdag te Frankfort. Hij ijverde voor
de geestelijke verheffing van Pruisen en heeft zich ver
dienstelijk voor de vergelijkende taalstudie gemaakt,
schreef talrijke werken op gebied van taalgeschiedenis
en philosophie. Zijn volledige werken zijn -door de Ber-
lijnsche Academie van Wetenschappen uitgegeven (1903-
1921). Hij overleed te Tegel op 68-jarigen leeftijd op
9 April 1835.
Het is den 3" April 1858 dat de kunstschilder Karei
Boom te Hoogstraten geboren werd. zijn muurschilde
ringen zijn vooral gewaardeerd. Op denzelfden dag
werd te Antwerpen in 1863 de bouwmeester Henry Van
de Velde geboren. Hij bouwde o. a. het Folkwang Mu
seum en het Hohenhof te Hagen, het Deutsche Werk-
bundtheater te Keulen, en maakte het plan voor het
Theatre des Champs Elysées te Parijs Het Peter Benoit
monument te Antwerpen is eveneens van hem. Hij is
medestichter van «Als ick kan» en gewezen professor
van de Akademie van Weimar.
4 April 1826 ziet de geboorte van Eug. Zetterman.
Deze eenvoudige Antwerpsche schrijnwerker was een
vriend van H. Conscience. Hij schreef historische wer
ken. doch het is vooral zijn tendenz-roman «Mijnheer
van Lichtervelde die zijn naam heeft bestendigd. Hij
stierf zeer jong op 29-jarigen leeftijd.
De bekende kunstschilder David Teniers Jr. overleed
te Brussel den 5 April 1694. Hij werd ïn 1610 te Ant
werpen geboren als zoon van David Teniers de Oude en
was leerling van zijn vader. Hij onderging vooral den
invloed van Rubens en Brouwer. Sinds 1650 was hij
hofschilder te Brussel. Hij is een der eerste schilders
van'de Vlaamsche school. Hij schilderde eveneens gen-
rebeelden o a. den «Alchemist», een «Boerenkermis»,
den Boerenmuzikantde Schutters te Antwerpen
Te St Jans-Molenbeek bij Brussel werd op 6 April
1866 de letterkundige Alfred Hegenscheidt geboren. Zijn
sonnetten, ingegeven door muzikale onderwerpen, maar
nog meer zijn Starkadd geven hem een eereplaats in
onze Letteren. Van Starkadd kan echter gezegd worden
rakterteekening ontbreekt.
dat de dramatische spanning wat zwak is, daar d- ka-
Op 6 April 1901 ziet Willem Pelemans te Antwerpen
het daglicht. Deze musicus componeerde o. a. een mu
zikale bewerking van Vermeylen's Wandelende Jood.
Constant Philip Serrure, geboren te Antwerpen op
22 September 1805, overleed op 6 April 1872 te Moortsele
bij Gent. Deze Vlaamsche letterkundige was eerst ad
vocaat in zijn geboortestad, daarna hoogleeraar te Gent,
waar hij zich met Blommaert en anderen vereenigde
ter handhaving van de belangen der Vlaamsche taal
en letterkunde. Hij schreef letterkundige studiën en gaf
van 1855 tot 1863 het tijdschrift «Het Vaderlandsch
Museum uit.
7 April 1808geboorte in de Scheldestad van Karei
Lodewijk Torfs, geschiedschrijver, overleden in 1866.
1870geboorte te Brugge van den toondichter Jozef
Ryelandt-
1883 geboorte te Blaasveld van Kan. Jan Boon, letter
kundige en hoogleeraar. Hij was algemeen voorzitter
van het Davidsfonds en van de Vlaamsche Katholieke
Radioomroep. Hij overleed op 3 Januari 1938.
1884 overlijden te Diksmuide van Marie Van Ackere,
dichteres.
De Antwerpsche schoolmeesteres Anna Bijns stierf op
8 April 1570. Zij werd in 1494 geboren en gaf in 1528
haar eersten bundel Refereinen uit. Hierop volgden
er nog twee anderen. De haat tegen de Lutherschen was
de rijkste bron van haar dichterschap. Waar deze niet
doorbreekt, klinken haar verzen even mat als die van
de andere Rederijkers.
In 1772, denzelfden dag, werd de beroemde heelkun
dige Claude Sommé te Antwerpen geboren.
Jan Renier Snieders overleed den 9 April 1888. Hij
maakte minder opgang dan zijn broer August, maar
zijn werken zijn voor het Vlaamsche volk toch boeiende
en aangename lectuur. Hij schreef o. a. De Meester
knecht». «De Lelie van het Gehucht», «Op de Gren
zen», «Op de Pijnbank», «Narda». «De gouden Wil
lem Jan Renier oefende het ambt van geneesheer uit
in de stad Turnhout.
De tooneeelschrijver Jaak Ballings, die verleden jaar
overleed, werd op 9 April 1881 geboren.
duizend honderd twintig franken (14.120 fr.), wegens
te kort blijven aan zijn leveringsplicht in zake tarwe.
Met publicatie in het dagblad VOLK EN STAAT
en in de weekbladen HET YPERSCHE en de PO-
PÈRIN GEN AAR
Met veroordeeling tot de kosten des ge&ings en der
publicatie.
Gedaan te leper, den 24 Maart 1942
De Arrondissementscommissaris.
WILLEM BOONEN.
Bij beslissing genomen door den Arrondissements
commissaris van leper
VERHAEGHE Cyriel-Camiel, geboren te Komen den
13 Februari 1877. wonende te Geluwe. wijk F. 61. wordt
veroordeeld tot eene geldboete van Acht en vijftig dui
zend twee honderd negen en dertig franken (58-239 Fr.),
wegens verkoop van Inlandsche tabak (oogst 1939). tegen
overdreven prijzen.
Met publicatie in de dagbladen VOLK EN STAAT
en HET LAATSTE NIEUWS en in de weekbladen
«HET YPERSCHE» en de POPERINGENAAR
Met Veroordeeling tot de kosten des gedings en der
publicatie.
Gedaan te leper, den 2 Februari 1942
o—
Bij beslissing genomen door den Arrondissements
commissaris van leper
DESCAMPS Jean-Baptiste, geboren te Komen, den
25 September 1881 wonende te Wervik. Kruiseefce-
straat. 142. wordt veroordeeld tot eene geldboete van
Negen en twintig duizend honderd zeven en zeventig
franken (29.177 Fr.), wegens verkoop van inlandsche
tabak (oogst 1939). tegen overdreven, prijzen.
Met publicatie in de dagbladen VOLK EN STAAT
en HET LAATSTE NIEUWSen in de weekbladen
«HET YPERSCHE» en de «POPERINGENAAR»
Met veroordeeling tot de kosten des gedings en der
publicatie.
Gedaan te leper, den 12 Februari' 1942
o—
Bij beslissing genomen door den Arrondissements
commissaris van leper
CARDOEN Cyriel-Camiel, geboren te Moorsele. den
17 Mei 1881. wonende te Geluwe, wijk A.. 20. wordt ver
oordeeld tot een geldboete van Vijf duizend zeshonderd
en vier franken (5.604 Fr.), wegens verkoop van inland
sche tabak tegen overdreven prijzen.
Met publicatie in de dagbladen VOLK EN STAAT
en HET LAATSTE NIEUWS en in de weekbladen
HET YPERSCHE en de POPERINGENAAR
Met veroordeeling tot de kosten des gedings en der
publicatie
Gedaan te leper, den 16 Februari 1942
o
Bij beslissing genomen door den Arrondissements
commissaris van leper
DECRUYENAERE Gustaaf-Petrus, geboren te Hees-
tert, den 19 November 1873, wonende te Geluwe, wijk C.
43, wordt veroordeeld tot eene geldboete van Elf dui
zend acht honderd twee en zeventig fradken (11.872 fr.),
wegens verkoop van inlandsche tabak (oogst 1939).
tegen overdreven prijzen.
Met publicatie in de dagbladen VOLK EN STAAT
en HET LAATSTE NIEUWSen in de weekbladen
«HET YPERSCHE» en de «POPERINGENAAR».
Met veroordeeling tot de kosten des gedings en der
publicatie.
Gedaan te leper, den 16 Februari 1942.
o
Bij beslissing .genomen door den Arrondissements
commissaris van leper:
VANNESTE Odiel-Camiel, geboren te Moorsele, den
4 November 1887, wonende te Wervik, Krommestraat.
Nr 1, wordt veroordeeld tot eene geldboete van Dertig
dui'/end franken (30.000 Fr.), wegens verkoop van in
landsche tabak (oogst 1939), tegen overdreven'prijzen.
Met publicatie in de dagbladen VOLK EN STAAT
enHET LAATSTE NIEUWS», en in de weekbladen
«HET YPERSCHE» en de «POPERINGENAAR».
Met veroordeeling tot de kosten des gedings en der
publicatie.
Gedaan te leper, den 16 Februari 1942.
o
Bij beslissing genomen door den Arrondissements
commissaris van leper
VAN DOOLAEGHE Leopold-Edward, geboren te
Komen, den 24 Januari 1874, wonende te Geluwe, Klyte-
molenweg, la, wordt veroordeeld tot eene geldboete van
Veertien duizend honderd twee en negentig franken
(14.192 Fr.), wegens verkoop van inlandsche tabak
(oogst 1939), tegen overdreven prijzen
Met publicatie in de dagbladen VOLK EN STAAT
en HET LAATSTE NIEUWS en in de weekbladen
«HET YPERSCHE» en de «POPERINGENAAR».
Met veroordeeling tot de kosten des gedings en der
publicatie.
Gedaan- te leper, den 16 Februari 1942.
O
Bij beslissing genomen door den Arrondissements
commissaris van leper
HUYGHE Jules-Cyriel, geboren te Beselare, den
29 Mei 1887, wonende te Beselare. Passchendalestraat,
Nr 21, wordt veroordeeld tot eene geldboete van Acht
duizend driehonderd vier en veertig franken (8344 Fr.),
wegens verkoop van inlandsche tabak (oogst 1939). te
gen overdreven prijzen.
Met publicatie in de dagbladen VOLK EN STAAT
en «HET LAATSTE NIEUWS», en in de weekbladen
«HET YPERSCHE» en de «POPERINGENAAR».
Met veroordeeling tot de kosten des gedings en der
publicatie.
Gedaan te leper, den 16 Februari 1942.
o
Bij beslissing genomen door den Arrondissements
commissaris van leper
QUAGHEBEUR André-Jozef-Gerard-Cornelis, gebo
ren te Poperinge. den 2 September 1900, wonende te
Poperinge, Dasdreef.J>, wordt veroordeeld tot eene geld
boete van Vier duizend acht honderd vijf en veertig
franken (4.845 Fr.), wegens te kort blijven aan zijn
leveringsplicht in zake tarwe. -
Met publicatie in het dagblad VOLK EN STAAT
en in de weekbladen HET YPERSCHE en de PO
PERINGENAAR-».
Met veroordeeling tot de kosten des gedings en der
publicatie.
Gedaan te leper, den 24 Maart 1942
o
Bij beslissing genomen door den Arrondissements
commissaris van leper
FERNAGUT Maurits-Jozef, geboren te Vlamertinge,
den 21 Januari 1912. wonende te Ploegsteert, Waasten-
straat. wordt veroordeeld tot een geldboete van Veertien
(Zie vervolg onderaan vorige kolom).
