V. Cuvelie - Bernolet WCTEN/CHAPPEL'j K Naamdagen. Zon. Maan. Maanstanden. HET YPERSCHE 24 - 4 - 1942 EEN EN ANDER OVER HET GELUID WAT IS GELUID? Als een snaar is aangestreken, nemen wij geluid waar en zien we tegelijkertijd de snaar trillen Houdt de tril ling op. dan houdt ook direct het geluid op. Geluid ont staat dus. als de geluidsbron in snel trillende bewe ging verkeert Hoe meer trillingen per seconde, hce schei-per en onuitstaanbaarder het geluid De laagste te»ri. dat een fijn oor nog hooren kan vereiscnt 16 tril lingen per seconde de hoogste 20-000 VOORTPLANTING VAN HET GELUID. Om het geluid te kunnen waarnemen, moet er tus- schen de geluidsbron en ons oor iets zijn. dat het geluid overbrengt Het ligt voor de hand te veronderstellen, dat dit de lucht is Plaatst men een electrische bel onder een klok en pompt men de lucht weg. dan hoort men de bel slechts zeer zwak het luchtledige plant het geluid ■iet voort. Neem de lucht weg en de wereld zou dood stil worden In de hooge luchtlagen, waar de dichtheid van de lucht zooveel minder is. plant het geluid zich al veel minder gemakkelijk voort en iederen bergbeklim mer valt het op hoe stil het daar boven is. Vaste lichamen en vloeistoffen evenals andere gassen dan lucht, planten eveneens zeer goed voort, de meeste zelfs beter dan de lucht VOORTPLANTINGSSNELHEID VAN HET GELUID De snelheid waarmede de beweging van de geluids bron wordt overgebracht is onafhankelijk van de hoogte, de sterkte en den klank van den toon De snelheid hangt echter af van de middenstof in dewelke het zich voort plant De voortplantingssnelheid van het geluid in de lucht is in 1823 nauwkeurig bepaald door Moll en Van Beek. Op twee heuvels bij Amersfoort, ruim 17 km van elkaar verwijderd werden kanonnen geplaatst. Op iederen heuvel stond een waarnemer, die nauwkeurig den tijd bepaalde, welke verliep tusschen het zien van het vuur en bet hooren van het schot, wanneer een kanon op den anderen heuvel werd afgevuurd Door cp beide heuvels telkens een kanen af te vuren, trachtten de waarnemers den invloed, dien de wind op de snelheid van voortplanting uitoefende, te elimineerèn. Daar het licht met zeer groote snelheid voortplant (300 000 km. per seconde», is de tijd dien het noodig heeft om de 17 km af te leggen, zóó gering, dat deze verwaarloosd kan worden Uit de proeven volgt, dat de snelheid van voortplan ting van het geluid in droge lucht van 0" 333m per seconde is en bij 12" 340 m. per seconde Erg snel is dit niet. vergeleken bij het licht ten minste. Vandaar ook het wonderlijke verschijnsel in het boek van Jules Verne «De Reis naar de Maan». Het pro jectiel wordt met een dusdanige snelheid afgeschoten, dat ze die van het geluid overtreft. Het geluid komt dus achter het projectiel aan en de reizigers hooren van het schot niets Iedereen kent de manier, waarop de afstand van een onweer uit te rekenen is. Men ziet den bliksem en telt het aantal seconden dat verloopt voor men den donder hoort Dat. vermenigvuldigd met 340. geeft den gevraagden afstand D& voortplantingssnelheid in water is door Collodon en Sturm op het meer van Genève bepaald (1827). Een kl*k. aan een schip verbonden, werd door een hamer onder water aangeslagen terwijl tegelijkertijd kruit door een lont ontstoken werd Door middel \an een ge hoorbuis. die onder water geplaatst was op een afstand van 13 km. van de klok. en waarvan het wijdere ge deelte door een veerkrachtige plaat gesloten was, werd het geluid in het water waargenomen. De tijd. verloo- pen tusschen het zien van het licht en het hooren van het geluid werd weer bepaald De uitkomst der proe ven gaf een snelheid van 1435 m per seconde bij 8" C. Biot (1774-1862) heeft te Parijs de voortpiartings- saetfieid bepaald in ijzer. Tegen het einde van een lange ijzeren buis waarvan de lengte nauwkeurig bekend was. werd geslagen, waardoor aan het andere einde eerst be* geluid van cien tik werd waargenomen door het ijzer, daarna het geluid, door de lucht voortgeplant Het tijdsverloop tusschen beide geluiden werd nauwkeurig h-'paald Als uitkomst werd gevonden 3500 m. per se- cp*ide In fijn duinzand plant een geluidsgolf zich met een snelheid van slechts 200 m. per seconde voort, dus lang zamer dan in de lucht. In zandsteen is de snelheid 3000 m. per seconde, in koper 3700 m. per seconde, in glas 5000 m. per seconde en in eruptief gesteente 6000 m. per sec. (Slot volgt). Mad CH. CUVELIE heeft de eer haar vrieaden en kennissen te melden dat zij haar kedrijf van VERVEN - NIEUW WAS- SCHEN - KUISCHEN voort uitoefent. Bezorgd werk Snelle bediening van 26 April tot 2 Mei 1942. Zondag 26 April: Cletus en Marcellinus. Maandag 27 April Petrus Canisius. Polycarpus Flo- ribertus Dinsdag 28 April: Vitalis. Valerie. Anastasia, Pauius van net Knu.- Woensdag 29 April: Petrus van Verona Robrecht _Donderdag 30 April Catharina van Siëna, Eutropus. Vrijdag 1 Mei: Philfppus en Jacobus. Evermarus Zaterdag 2 MeiAthanasius Opgang Ondergang Zondag 26 April 6 U- 28 20 u. 54 Maandag 27 April 6 U- 26 20 u. 56 Dinsdag 28 April 6 U. 24 20 u. 57 Woensdag 29 April 6 u. 22 20 u. 59 Donderdag 30 April 6 u. 20 21 u. 00 Vrijdag 1 Mei 6 18 21 u. 02 Zaterdag 2 Mei 6 u. 16 21 u. 04 Opgang Ondergang Zondag 26 April 15 U- 29 4 u. 33 Maandag 27 April 16 u 41 5 u. 00 Dinsdag 28 April 17 u. 56 5 u. 28 Woensdag 29 April 19 u. 13 5 u. 56 Donderdag 30 April 20 u. 32 6 u. 25 Vrijdag 1 Mei 21 u. 50 6 u. 59 Zaterdag 2 Mei 23 u 08 7 u. 39 Volle maan 30 April, te 23 u. 59 Laatste kwartier7 Mei. te 14 u. 13. Nieuwe maan 15 Mei, te 7 u. 45. Eerste kwartier: 23 Mei. te 11 u. 11. Verwoeste Gewesten 1923 227' trekking van 20 April 1942 2 loten van 100.000 frank zijn toegekend aan de reek sen 37627 Nr 4 198081 Nr 3 3 loten van 50.000 fr zijn toegekend aan de reeksen 35704 Nr 1 242032 Nr 4 358258 Nr 1 15 loten van 10 000 fr zijn toegekend aan de volgende reeksen 81027 133458 191613 323119, 88960 140537 230605 364157 117190 146791 295314 377137 125318 2 149748 3 310879 3 Een lot 297-429 Lotenieening 1933 163' trekking van 18 April 1942 van 1 miljoen frank is toegekend aan de serie 45 loten van 25 000 fr zijn toegekend aan de volgende reeksen 102521 103305 103958 125925 132010 133182 140380 155769 163085 164851 165727 173739 185284 187416 188455 188643 191063 210648 213031 213631 218466 224071 229311 251711 260652 290433 303149 307798 311785 312007 320832 334342 346252 349610 352381 354091 354540 362317 368661 373623 376177 381593 386541 390830 397958 PROVINCIE WEST-VLAANDEREN Provinciale Leening van 3.500.000 Fr. aan 3 toegestaan door Koninklijk Besluit van 29 November 1892 Nr 99. TREKKING VAN 3 APRIL 1942 NOG TE DELGEN KAPITAAL FR. 1.148500 A Schuldbrieven in trekking van 3 April 1942. uitgekomen en betaalbaar in de BANK VAN BRUS SEL Regentiestraat. nr 2. te Brussel of in de BANK DER SOCIÉTÉ GÉNÉRALE DE BELGIQUE Vla mingstraat. nr 56- te Brugge, met 1 Juli 1942 Zijn uitkeerbaar tegen 500 frank de volgende num mers 229 309 672 706 778 880 938 948 1039 1048 1057 1082 1184 1212 1335 1346 1422 1472 1483 1534 1537 1570 1645 1672 1857 2207 2653 2684 2743 2796 2869 2936 3013 3100 3185 3325 3442 3627 3644 3659 3786 4017 4019 4149 4277 4297 4386 4411 4694 4804 4863 1442 Zijn uitkeerbaar tegen 100 frank de volgende num mers 7166 7167 7168 7169 7170 7226 7227 7228 7229 7230 7361 7362 7363 7364 7365. B. Schuldbrieven in dezelfde trekking uitgekomen maar toebehoorende aan de reeks niet uitgegeven titels: 4936 4984 5142 5614 - 5686 6152 6219 6277 6327 6490 6497 6523 6540 6610 6665 6667 6836 6880. Herhalingslijst der nummers die in vroegere trekkingen uitgeloot werden maar tot heden niet aangeboden geweest zijn 240 269 317 416 446 448 470 608 611 934 935 966 1102 1127 1157 1270 1340 1383 1.395 1445 1447 1724 1801 1841 1999 2041 2127 2136 2192 2235 2306 2354 2569 2655 2665 2666 2675 2755 2918 3077 3250 3327 3414 3422 3426 3590 3681 3708 3718 3765 3776 4076 4080 4219 4301 4391 4452 4519 4550 4604 6943 6945 6982 6983 6985 7021 7022 7023 7024 7025 7089 - 7090 7211 Rouw in 8 uur Werkhuis d'Hondtstraat, 84 Ontvangst huis In den Rozeboom bij Boterstraat, 1, Yper Depot Munier, Meenenstraat. 41. (3427) Brussel, te Breslau en te Hesse. Ch. Widor noemde hem de vader van de moderne orgelmuziek. Hij overleed te Zemst op 48-jarigen leeftijd Op 30 April 1874 werd te Ardooie, Cyriel Verschaeve geboren. De 'huidige voorzitter van Vlaanderen's Kul- tuurraad is als dichter en denker een der wereldfiguren van dezen tijd. Zijn werken omvatten den schoonsten oogst van een breed-menschelijken geest. Met zijn Zee- symphonieën Uren van Bewondering» (beschouwin gen over allerlei kunstwerken) «Jezus» heeft priester Verschaeve een oeuvregeleverd zonder weerga in onze letteren Hij schreef verder drama's Jacob van A.-tevelde». Filip van Artevelde«Judas», «Maria Magdalena 9 POL DE MONT 'Slot» Ondertusschen werd de Mont het studeeren moe Hij v/rfs nu kandidaat in de wijsbegeerte en letteren doch hij wenschte zich meer practisch aan de literatuur te wijden Gentil Antheunis gaf hem den goeden raai atheneumleeraar te worden- en daar was de Mont vei '•oor te vinden. In 1880 werd hij. dank zij de tusschenkcmst van Con science. te Doornik aangesteld als lecraar in Ned, lsndsch. In het zelfde jaar trad hij met zij a Ophelia in den echt. vijf kinderen zullen uit dit huwelijk ont spruiten. Een jaar na zijn benoeming verscheen de Mont's beste werk Lentesotternijen Hij maakte ook een hevige geloofscrisis door en van overtuigd katholiek we ,1 i vrijzinnig, doch steeds was hij zeer verdraagzaam Op 25 jarigen leeftijd werd hij aan het atheneum te Antwerpen benoemd en was aldaar een uitstekende leerkracht die zijn leerlingen wist te bezielen Hier sim: hij zich ook op de kunstkritiek toeleggen en in 1904 werd hij benoemd tot konservator van het Antwerpse') museum voor Schoone Kunsten ln zijn Antwerpsche periode verrichtte de Mont zijn grootste werk niet al leer; als dichter maar ook als redenaar, als folklorist en als kunstkriticus. Wat de Mont voortbracht is geweldig te noemen. Niet minder dan 26 dichtbundels, 8 prozawer ken, 8 tooneelwerken. 8 werken met letterkundige kri tiek. 17 met kunstkritiek. 7 boekdeelen over folklore verder talrijke bloemlezingen, schoolboeken en -ede- voeringen In 73 dagbladen en tijdschriften (Vlaamsche Nederlandsche, Fransche, Duitsche en Engelsche) ver schenen bijdragen van hem. Verscheidene zijner wer ken werden vertaald in 't Fransch. in 't Duitsch in 't Engelsoh. in 't Italiaansch. in 't Esperanto in 't Spaansch. in 't Hongaarsch. in 't Tsjechisch en in 't Deensch Toen brak de wereldoorlog uit en. alhoewel Pol de Mont geen actief activist was. verloor hij toch zijn plaats als konservator Hij werd dagbladschrijver en hoofd opsteller van het blad De Schelde en hij bracht de journalistiek in ons land op een hooger plan. In 1922 werd hij ter gelegenheid van zijn 65" verjaar dag gevierd en liet hij nog een dichtbundel verschijnen «Zomervlammen». Het jaar daarop trad hi. af als hoofdredacteur van De Schelde Het werk legde hij echter niet stil en ook begon hi.j nu te reizen Zoo bezocht de meer dan zeventigjarige Pol de Mont geheel alleen Italië en in 1930 Engeland en Schotland In 1931 trok hij naar Duitschland. Een dag na zijn aankomst te Berlijn voelde hij zich ongesteld Hij leed aan hevige pijnen in de ingewanden. De beste artsen werden bij zijn ziekbed geroepen, doch niets kon helpen en op Maandag 29 Juni 1931 gaf hij den geest Zijn lijk werd verascht en naar Antwerpen overge bracht, waar op 9 Juni de teraardbestelling plaats vond op het Schoonselhof. Talrijke boeken, brochures en bijdragen zijn over hem verschenen, vermelden we o. a de thesis van Dr. G Meir. waarin hij bij het slot schrijft Pol de Mont heeft gearbeid als niet één vijftig jaar lang is hij een geestelijk weldoener geweest Waar iemand zulke bedrijvigheid heeft getoond als Pol de Mont. kan men natuurlijk wijzen op gebreken en misslagen in zijn reusachtig werk. Maar als men het in zijn heelen omvang beschouwt en in zijn beste deelen ontleedt, dan voelt men eerbied en bewondering voor die heerlijke en rijke nalatenschap van een veelomvattenden geest, een edel mensch en een groot kunstenaar, die zijn volk zoo zeer heeft bemind en zoo lang heeft gediend Pol de Mont inspireerde talrijke toondichters zes van zijn grootste werken werden door Vlaamsche kompo- nlsten op toon gezet en voor een honderdtal van zijn gedichten schreven zij muziek In het Laatste Nieuwsschrijft F. D. over dezen grooten Vlaming. Wij hebben de Mont's literaire produktie op den voet gevolgd tot bij het verschijnen van zijn Lentesot ternijen. Nadien heeft hij nog heel wat gepubliceerd (vele gedichten, tooneel en proza) maar met zijn Len tesotternijen heeft hij evenwel als dichter zijn hoog tepunt bereikt. Het is lichte zonnige, spetterende poë zie. In de letterkunde van zijn tijd bracht Pol de Mont door zijn beste verzen een nieuw geluid Hij bracht frlssche lucht en jeugd in het vunzige, stofferige huis der poëzie. Hij heeft geleden onder miskenning vanwe ge de vertegenwoordigers der vernieuwende bewegingen «De Tachtigers» en «Van Nu en Straks» Later even wel liet men hem ook van die zijde recht wedervaren Maar Pol de Ment had nog vele andere verdiensten hij was een gloedvol redenaar, een kunstkritikus van groot talent en een ongeëvenaard bezieler Ontelbaar zijn de jonge talenten, die steun en leiding hebben ge zocht bij Pol de Mont. Met een ongeëvenaard geduld heeft hij ontelbare jonge kunstenaars met raad en daad bijgestaan. Zijn gastvrij huis te Antwerpen stond open voor al die meenden geroepen te zijn om de kunst te dienen. Wie herinnert zich niet het letterkundig week blad van De Schelde, waarin de tallooze beschermelin gen van de Mont hun eerste verzen of prozastukken heb ben gepubliceerd Pol de Mont was tenslotte een groot en edel mensch die heel zijn leven ten dienste van de Vlaamsche zaak heeft gesteld. Kalender der Vlamingen David Teniers de Jongere overleed op 25 April 169fl. Hij onderging den invloed van Rubens en Brouwer en was als hofschilder werkzaam te Brussel. Hij is een der eerste schilders van de Vlaamsche School Hij schil derde o. a den Alchemisten een Boerenkermis 27 April 1894overlijden te Brussel van den kunst schilder Ernest Slingeneyerhij was geboren te Lor christi in 1823. zijn vermaardste doek is De Zeeslag bij Lepante». 29 April 1841geboorte te Zoerle-Parwijs (in de Kem pen van den organist Jac. Lemmens. hij studeerde te (Zie verrolt ondrraaa to rig kolom).

HISTORISCHE KRANTEN

Het Ypersch nieuws (1929-1971) | 1942 | | pagina 9