HO
V. Cuvelie - Bernolèt
WCTGN/CHAPPEÜj k
Leon GRILLET
Naamdagen
Maanstanden
NIEUWE STAATSLEENING
VOOR UW VERVEN
KUISCHEN -- NIEUWWASSCHEN
Boterstraat, 1, Yper
HET YPERSCHE 22 -5 - 1942
Wist ge
dat de laagste temperatuur bij welke lichamen
kunnen gloeien 415° C is. temperatuur waarop het ijzer
gloeit Bij deze temperatuur, verdwijnt het rood en
maakt plaats voor een niet te bepalen schijnsel dat
blijft voortduren tot 405"
dat de standaardmeter, vervaardigd in 1799. op
grond van de metingen verricht door de Fransche na
tuurkundigen. Méchain en Delambre. tusschen Duin
kerken en Barcelona, twee tienden millimeter te kort is.
aoodat men de bepaling van den meter heeft moeten
veranderen.
dat de metronoom uitgevonden werd door den Am-
sterdamschen mechanicus D. N Winkel en ook in de
natuurkunde voor de tijdmeting wordt aangewend.
dat de grootste ster Epsilon (uit het sterrenbeeld
Voerman) is Het is een roode reus met een diameter
van niet minder dan 3000 maal dien der zon. dit maakt
dat deze ster een inhoud heeft 3 000.000 000.000.000 (3000
billioen) maal zoo groot als deze van onzen aardbol.
Een trein zou (gesteld dat er daar de noodige spoor
banen zijn) met een uursnelheid van 100 km. niet min
der dan 150 eeuwen noodig hebben om er rond te rijden.
dat, hadden wij maar één oog.- wij het relief van
de voorwerpen niet zouden kunnen waarnemen Even
min zouden wij ze kunnen zien schitteren.
dat- wanneer in de uitgravingen langs de spoorlij
nen soms planten groeien die gansch verschillend zijn
van deze welke men vindt in hun nabijheid, zij voort
komen vao zaden sinds eeuwen bedolven, door het gra
ven blootgelegd en die hun kiemkracht nog behouden
hebben
dat. in 1709. Bon de Saint Hilaire er in slaagde uit
de eierzakjes van sommige spinnen genoeg zijde te ha
len om er kousen van te weven Hij bood zulk een paar
kousen aan de keizerin, gemalin van Karei VI aan.
dat onder den evenaar de schemering zeer kort
duurt, olndat de zon aldaar loodrecht beneden den ge
zichtseinder daalt Hoe meer men de polen nadert des
te langer duurt de schemering. In onze streken, van
18 Mei tot 26 Juli. heerscht eigenlijk geen nacht, omdat
de morgenschemering zich aan de avondschemering
sluit
dat het grootste kanon noch in den oorlog 1914-1918.
««dl jn den huidigen krijg gegoten werd Maar wel in
1586 Het is de Tsaar Puskka den Tsaar aller ka
rtonnen. een stuk. dat 40.000 kg. weegt, met een kaliber
van één meter, waarvan iedere weggeslingerde gra
naat 2000 kg. woog Dit kanon werd te Meskou gegoten
en bevond zich voor den oorlog in het groot paleis van
het Kremlin te Moskou
dat er brandkwallen (medusen) bestaan van om
trent twee meter middellijn, die met hun tentakels
(■brandharen) van ongeveer 30 meter in wijd uitgesprei-
den toestand een kring van ruim 60 meter diameter zeer
•nveilig kunnen maken. Vooral in de arctische «Noor
delijke streken) komen deze «beestjes» veel voor.
dat een vloo van nauwelijks 3 millimeter een
sjM-ong van 1 meter kan doen. dat zij dus 100-keer beter
springt dan een mensch.
dat een gewone meikever een last kan trekken, die
14 maal zijn eigen gewicht wèegteen loopkever trekt
een massa, die 17 maal zwaarder is dan hij zelf De
mestkever verricht in dit opzicht wonderen, en duwt een
last die zijn lichaamsgewicht' 79 maal overtreft.
dat de edelsteenen naar hun hardheid in 10 graden
verdeeld zijn. Diamant, de hardste heeft graad 10 op
hem volgt de korund met 9. de topaas met 8. kwarts
■net 7. véldspaat met 6. enz.
dat de kleinste ster (ster niet verwarren met pla-
■eqt) de ster van Maanen is Zij is zoo groot als onze
aarde, maar zij weegt 66 600 maal zoo zwaar. Een luci
ferdoosje gevuld met materie van deze ster weegt on
geveer 5000 kg.
Dat zilver de beste geleider is van warmte en daar-
»a koper en goud. dat glas 1000 maal slechter de warmte
geleidt dan zilver en de lucht wel 17,000 maal slechter
dat men bij een boerenzwaluw een snelheid van
324 'km per uur heeft geregistreerd.
dat de grootste bibliotheek de Bibliothèque Na
tionale van Parijs is met niet minder dan 4 500 000
b*ekdeelen. Vergelijk dit met de grootste boekenverza
meling van ons land de Koninklijke Bibliotheek van
Brussel met 850 000 werken.
dat ons land. na de Vereenigde Staten van Ame
rika. de grootste zinkertsproductie heeft
Verordening der Bezettende Overheid
aangaande de rechtsgeldigheid van de
Besluiten der Secretarissen-Generaal
Het «iVerordnungsblattvan den militairen bevel
hebber in België en Noord-Frankrijk van 15 Mei 1942
publiceert een verordening van 14 Mei 1942. betreffende
de toepassing van besluiten der secretarissen-generaal,
waarvan hieronder de tekst:
Met het oog op de handhaving van de veiligheid m
bet openbaar leven en van de openbare orde en rust.
verorden ik op grond van de mij verleende volmacht.
v«w België het hierna volgende
1het is niet geoorloofd de rechtsgeldigheid na te
aoan van de algemeene besluiten der secretarissen-ge
neraal welke uitdrukkelijk onder verwijzing naar de
wet van 10 Mei 1940 betreffende de overdracht der be
voegdheden in oorlogstijd (Belgisch Staatsblad, blz.
3860' uitgevaardigd zijn of uitgevaardigd zullen wor-
21 deze verordening maakt in geenen deele inbreuk
op het persoonlijk statuut en de bevoegdheden der se-
cretariss^n-igBncraal- Deze blijven onaangetast zooalb Zij j
bii de Belgische wet zijn omschreven.
De militaire bevelhebber J
in België en Noord-Frankrijk i
van 24 tot 30 Mei 1942.
Zondag 24 Mei SINXEN Irma.
Maandag 25 MeiGregorius Urbanus
Dinsdag 26 Mei: Philippus Neri, Eleutherius.
Woensdag 27 Mei Frederik, Johannes. Beda.
Donderdag 28 Mei Germanus. Oliverius. Augustinus.
Vrijdag 29 MeiMaria-Magdalena de Pazzi. Maxi-
minus.
Zaterdag 30 Mei Ferdinandus, Felix.
Opgang Ondergang
Zondag 24 Mei 5 u. 43 21 u. 36
Maandag 25 Mei 5 u 42 21 u. 37
Dinsdag 26 Mei 5 u. 41 21 u. 39
Woensdag 27 Mei 5 u. 40 21 u 40
Donderdag 28 Mei 5 u. 39 21 u. 41
Vrijdag 29 Mei 5 u 38 21 u 42
Zaterdag 30 Mei 5 u. 37 21 u 43
^aan Opgang Ondergang
Zondag 24 Mei 14 u. 19 3 u. 02
Maandag 25 Mei 15 u. 30 3 u 28
Dinsdag 26 Mei 16 u. 45 3 u. 55
Woensdag 27 Mei 18 u. 02 4 u. 23
Donderdag 28 Mei 19 u. 21 4 u 52
Vrijdag 29 Mei 20 u 40 5 u 29
Zaterdag 30 Mei 21 u. 58 6 u 12
Volle maan 30 Mei, te 7 u. 29.
Laatste kwartier5 Juni. te 23 u 26.
Nieuwe maan 13 Juni. te 23 u. 2.
Eerste kwartier21 Juni, te 22 u 44
Uitgifte van 3 i Schatkistcertificaten
OP 5, 10 OF 15 JAAR.
Deze obligaties, uitgegeven aan pari, zijn terug
betaalbaar
Na 5 jaar, met een Premie van 10 frank
op een kapitaal van 1000 fr.
Na 10 jaar, met een Premie vaji 70 frank
op een kapitaal van 1000 fr.
Na 15 jaar, met een Premie van 150 frank
op een kapitaal van 1000 fr.
De inschrijvingen mogen ook naamloos geschie
den.
Voor verdere inlichtingen, wendt U in volle
vertrouwen, tot den Heer
Wisselagent - Correspondent
bij de Beurs van Brussel
19, Meenenstraat, Yper Tel. 144.
Verwoeste Gewesten 1921
169'' trekking van 15 Mei 1942
Serie 099 264 Nr 6 wint een lot van 250 000 frank.
Serie 010.534 Nr 1 wint een lot van 100.000 frank
Serie 099.264 Nr 5, 099.264 Nr 1 en 010.534 Nr 16 win
nen elk 50.000 frank.
De volgende series worden terugbetaald zonder lot
133 335. 135 798. 146 106
Opgepast voor valsche 5-frankstukken
Sedert enkele weken zijn valsche 5 fr. stukken in zink
door handige muntvervalschers in omloop gebracht.
De namaak dezer stukken was trouwens te voorzien
en heer G Verlinden, directeur bij het bestuur der
munten» schreef reeds in het nummer van 18 Juni 1941
van het tijdschrift der Non-ferro-metalen dat inge
volge het feit. dat zink een gemeen metaal en de smelt-
temperatuur uiterst laag is, het voor den muntverval-
scher niet moeilijk valt de wettelijke legeering samen
te stellen
Het publiek dient bijgevolg gewaarschuwd, te meer
daar de «Nationale Bank van België» de valsche munt
stukken niet terugbetaalt. Een nauwgezet onderzoek
van de afbeeldingen en hoofdzakelijk van den rand der
muntstukken laat. in het algemeen, zonder groote moei
lijkheden. toe de valsche van de echte te onderscheiden.
De rand der zinken 5 frank stukken is gecanneleerd
(van groeven voorzien) en uiterst verzorgd. De groeven
(cannelures) der nagemaakte stukken laten doorgaans
veel te wenschen overhet onderzoek van een stapeltje
van enkele tientallen muntstukken zal zelfs aan een
weinig geoefend oog toelaten onmiddellijk de valsche te
onderschelden. De valsche worden inderdaad gegoten en
niet geslagenook is de gravuur niet onberispelijk
Aan de ambtenaren der openbare instellingen, als
mede aan de bedienden der Nationale Bank van Bel
gië werden richtlijnen in dien zin gegeven.
wend U in volle vertrouwen
In den Rozeboom by
Bezorgd werk Matige prijzen
Snelle bediening Rouw in 8 uur
Werkhuis d'Hondtstraat, 84
ALICE NAHON Vervolg)
Heel veel dwaalde Alice buiten in den omtrek van
het gesticht, en genoot dan van alles uit de natuur, van
den zacht blauwen hemel, de zon, de kleine bloempje-
Zeer dankbaar is ze. voer al het wonderbare dat de
schoone natuur haar biedt, en zoo begint ze soms een
klein beetje te berusten in haar lot. Als bewijs ervan:
't Is goed in 't eigen hert te kijken
nog even vóór het slapen gaan
of ik van dageraad tot avond
geen enkel hert heb zeer gedaan»...
Naast haar stille genieting voor de schoone natuur
komen weer haar onvoldane verlangens op. Zoo schreef
ze Aan een kindeken ik had zoo geern uw wiegsken
met bloemekens getooid...»
"Wat leeft de jonge dichteres mee met het jonge bui
tenleven rondom. zi,e hoe kleurig ze de boerenkinderen
beschrijft die 's morgens naar de dorpsschool trekken,
hoe uit Idylle Mieke zingend achter haar kruiwagen
stapt, en een maaier haar van verre groet, en het oud
moedertje uit Heur lest-vroegmis
Ook zij. het stille meisje, was vol fierheid wanneer ze
over haar Vlaanderen, en z'n grooten meester sprak.
Ze bewondert Guido Gezelle. z'n verzen, z'n taal en z'n
strijd voor z'n volk. Ze weet het. Hij heeft ook veel
geledenHier volgen de eerste en laatste strofe uit
«Aan Guido Gezelle».
Daar weet geen een den stillen troost
Die door m'n kale kamer blaast.
't En is geen zonlicht van den Oost
't En is geen lief dat kust en koost...
Het is een oude beeltenis
Van hem. die schoon van eenvoud is
En prachtig droeg z'n droefenis...
Gezelle... m'n goede Gezelle».
O geef me van uw eêl gezicht
De ziel die in uw oogen ligt
De ziel. die. lijk een bron naar 't licht
Naar God en Vlaanderen stond gericht
En leer het. zanger, leer het mij
Door levensvreugd en stervenstij
Te dichten, simpel zooals gij
Gezelle. m'n meester Gezelle
Zoo was Alice Nahon in haar gedichten, het simpele
Vlaamsche meisje met een groote vereering voor den
meester Gezelle. In 1928 verscheen de laatste verzen
bundel Schaduw
in m'n gemoed draag ik een onweerstaanbare
melancholie verklaarde ze aan den Vlaamschen jour
nalist Johan De Maeght Ik heb vroeg geweten, dat
ik geen leven zou hebben als andere vrouwen. Ik heb
veel en innig leed gekend..:» Verder spreekt ze nog over
haar werk dat nog niet bestaat.
Dat er een groot verschil is tusschen Schaduw en
de vorige bundels zien we duidelijk, maar in alles vin
den we steeds dezelfde Alice Nahon terug. Dat ze veel
en innig leed kende, blijkt ook uit het gedicht Ster
venspijn Mijn God. ik kan ik kan nog niet.
Veel heeft de jonge dichteres ens niet nagelaten. Maar
wat we hebben werd door gansch het Vlaamsche land.
Holland, zelfs Zuid-Afrika met bewondering gelezen
G- D B
(16 jaari.
(3426)
Kalender der Vlamingen
De beeldhouwer Oscar Jespers, onze constructieve
expressionist, zag op 22 Mei 1887 het levenslicht te Bor-
gerhout. Hij beitelde "o. aeen Gezellekop die zich in het
Museum te Gent bevindt.
Het was op 23 Mei 1875 dat de eerste algemeene ver
gadering en meteen de stichting doorging van het Da-
vidsfonds In het jaar 1545 werd te Brugge Frans Pour-
bus de oude geboren, hij was leerling van Floris te Ant
werpen. waar hij in 1581 overleed; hij schilderde por
tretten in den trant van de latere Vlaamsche primitieven.
Zijn zoon Frans Pourbus de Jonge was eveneens een
zeer gezocht portretschilder.
In 1846 werd te Gent de pedagoog Jozef Miiuiaert ge
boren. 24 Mei 1894 ziet de geboorte van den schrijver
Dirk van Sina. Buiten zijn verdienstelijke prestatie op
gebied van de tooneelletterkunde. is hij ook de auteur
van een boek over Cyriel Verschaeve. een boek dat
blijft.
Op 25 Mei 1880, geboorte te Lede-bij-Aalst, van den
dichter Julius de Geyter, bewerker van onzen Rey-
naerten auteur van het, in sommige deelen. verrassend
gewrochtKeizer Karei, of het rijk der Nederlanden.
Hij was een goed medewerker voor Peter Bcnoit en
schreef o. m. De Wereld in en de Genius des Va
derlands
In 1912 op 26 Mei overleed de Antwerpenaar Jan
Blockx. Zooals zijn leermeester Peter Benoit. wiens
opvolger hij was aan het Vlaamsch Conservatorium,
diende deze toonkundige in zijn werken, waaronder
vooral De Bruid der Zee Milenka en Herberg
prinses overbekend zijn, de Vlaamsche muziek.
27 Mei 1902 ziet het afsterven van Jan Van Droogen-
broeek, dichter van Makamen en GhazelenDit
zijn Zonnestralenen van Spreuken en Sproken
Deze onderwijzer, geboren te St Amands. schreef vooral
onder den schuilnaam Jan Ferguut Zijn gedichten ge
tuigen van groote bedrevenheid in uiuheemsche vers
maten, waarvan hij vele voor 't eerst in 't Nederiandsch
gebruikte
In 1940 sneuvelde te Meulebeke. in West-Vlaanderen.
F rans Meire, wiens naam, in de geschiedenis van onze
letteren blijven zal, met schoonen glans, wegens zijn
schitterende dramatische schepping «De Leeuw van
Vlaanderen» naar den gelijknamlgen roman van Hen
drik' Conscience.
De jonge moderne tooneelregisseur Lode Geysen,
werd op dezen dag in 1903 geboren.
De man die de boekdrukkerij in de Nederlanden lr.
voerde. Dirk Maertens. overleed op 2» Mei 1584 Hij was
in 1454 te Aalst getoorea
