Het Kattefeest te Yper
De ieperse Lakennijverheid
ONAFHANKELIJK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD
VOOR HET ARRONDISSEMENT YPER.
Ie AARGANG Nr 12
PRIJS 2 Fr.
.TERDAG 28 FEBRUARI 1948
VERSCHIjNT ELKE WEEK S ZATERDAGS
abonnementsprijs
een JAAR 100 fr
De leperse Handelsfoor
<vc«s?22r-Tv?-T ecrr-*- -x&r -^ Traarrrv—nr
HET YPERSCH NIEUWS
BESTUUR EN REDACTIE: 34, BOTERSTRAAT. YPER
Tei 300 Postcheckrek. 461.73 (L. DUMORTIER
Voor de derde maal sedert de be
vrijding trok Zondag 1. 1. de Katte-
stoet door onze Yperse straten, alzo
ten oud gebruik hernieuwend, waar
dig van onze goede oude stede.
Dit jaar echter had men aan de
feestelijkheden een gans bijzonder
cachet willen geven, en onder
voorzitterschap van de heer burge
meester J. Vanderghote, werd een
comiteit gesticht om aan de gebeur
tenissen de nodige luister bij te zet
ten.
Met veel ijver en geestdrift werd
er geoefend en herhaald en daar wij
voortdurend begunstigd werden met
een echt Lenteweer, waren de ver
wachtingen zeer hoog gespannen en
liet alles vermoeden dat dit jaar
waarlijk de kroon op het werk zou
vier onstuimige zwarte katjes, die
miauwend en schreeuwend volgden
werden met moeite door twee wa
penknechten in fleurige rood-witte
pakjes, in bedwang gehouden. Vooral
het mooie geslacht moest het bij hun
uitvallen ontgelden en menige Eva's-
dochter zocht gillend haar heil in de
vlucht. Voorafgegaan door 4 Helle
bardiers en 8 landsknechten met
trommels en thebaanse trompetten
kwam daarop de baljuw vari Yper,
gehuld in een goudgele mantel, sta
tig te paard aangereden. Dan volg
den Graaf Arnolfus de Grote en zijn
gemalin, eveneens te paard gezeten
en beiden in licht-purper gewaad
en daarna gans hun gevolg van jon
kers en hofdames, die door hun veel
kleurige klederdracht aller aandacht
De Thebaanse trompetten weerklinken: de heraut zal spreken.
geplaatst worden.
Helaas, ettelijke dagen voor de gro
te dag sloeg het weder volledig om
en kregen wij met een echte Sibe
rische koude af te rekenen.
En toen men Zondagmorgen nog
altijd voor dezelfde toestand geplaatst
was, had men al een heel grote op
timist moeten zijn, om zich aan een
enorme volkstoeloop te verwachten.
Wel liet de zon zich niet onbetuigd,
maar een snerpende wind uit het
Oosten en de fijne poedersneeuw, die
de vorige nacht gevallen was, riepen
iedereen al vlug tot de orde terug.
In deze atmospheer ging het Katte-
feest door en we moeten eerlijk be
kennen, dat geen enkele der voor
ziene gebeurtenissen in zijn waar
daglicht kon geplaatst worden.
Om nu tot het relaas te komen van
de plechtigheden's morgens trok
een heraut, gehuld in een roodfluwe
len mantel, door de straten, vooraf
gegaan door landsknechten, in mid
deleeuwse klederdracht, die door hun
tromgeroffel de aandacht van de om-
staanders opeisten. Aan de poorten
der stad werd telkens halt gemaakt
en nadat 4 landsknechten de schrille
ionen van hun thebaanse trompetten
hadden laten weerklinken, maakte de
heraut met luide stem aan de bur
gers van de goede stede Yper kond,
van de gebeurtenissen, die in de na
middag zouden plaats grijpen en die
moesten leiden tot de veroordeling
van de kat, zinnebeeld van afgoderij.
s Namiddags werd de Kattestoet
gevormd aan de Rijselpoort en niet
tegenstaande de hevige koude, waren
<*e kijklustigen nog talrijk opgeko
men om getuige te zijn van het on
gewone schouwspel.
Hun geduld werd echter tamelijk
°P de proef gesteld, want met een
merkelijke vertraging, zette de op
tocht zich te 15.20 uur in beweg'ng.
Twee wapenknechten, gedost in d?
roodwitte kleuren, gingen voorop
met het wapenschild van de graaf,
daarop een zwarte kat was komen
plaats nemen. Daarop volgde de Har
monie Ypriana, zoals steeds voor alle
kostelijkheden paraat, die met haar
^roi.jke wijsjes voor de luimige noot
zorgde. Daarna kwamen onze Yperse
reuzmnetjes, die lustig dansend door
e -t.aten trokken. Twee stellen van
trokken.
En om deze kleurige optocht te be
sluiten kwam de nar aangestapt, pot
sierlijk uitgedost in rood-witte buis,
met de eigenaardige puntmuts op,
vergezeld van zijn knecht, die de pre-
m.ekatjes in een zak droegvervol
gens een grote zwarte kat. opgeleid
door een vuurrode beul en om alle
ontvluchting te vermijden, bewaakt
door 4 Hellebardiers. Onder de leden
van het comiteit die mee opstapten,
bemerkten we de H. H. E. Baete, A.
Boone, H. Gilüoen, A. Gruwez., M.
Michiel, D. Roegiers, O. Robyn, Ed.
Toussaert. waarna het volk de stoet
besloot.
Na een tocht door de Rijselstraat,
over de Grote Markt naar de Boter-
straat. Tempelstraat, Statiestraat, R
Colaertplaats, G. de Stuersstraat.
kwam de stoet terug in de Boter-
straat om ongeveer rond 16 uur aan
het Belfort te belanden, waar recht
zou geschieden.
Op een verhoog dat bezijden de
Donkerpoort, naar de Neermarkt toe.
was opgetimmerd, namen de graaf
en de gravin plaats, omringd door
hun gevolg. De grote kat werd ver
volgens door de beul opgeleid en toen
kon de baljuw van leper zijn straf
vorderen, terwijl de kleine katjes on
rustig al deze bewegingen gade sloe
gen en door hun herhaald miauwen
de omstaanders trachtten te vermur
wen..
In de volgende bewoordingen gaf
de baljuw kennis van de feiten
Weledele Heer Graaf, ik stel
vervolg in tegen de KatDe
Kat moet dood De Kat, zinne-
beeld van de afgedin Freya.
oorzaak van al onze rampen en
ongelukken, moet doodZij is
de verpersoonlijking van de
wulpsheid die het huiselijk ge-
luk van eenieder in de grond
boort, zij is het zinnebeeld der
valsheid, van bedrog, van on-
trouw, van zedeloosheid, van
ontucht!... Zij steelt het eten
van onze tafels, zij is in ons ge-
west het voorwerp van af god e-
rij en superstitie, de schuld van
al onze rampen en onze nocd.
Zij is het die 's nachts op straat
haar kattedriften bot viertzij
is het die onze nachtrust ver-
stoort, die de spoken bij onze
bedsponde aantrekt, die ons
verderfelijke dromen zendt...
Daarom Ik eis hetDe Kat
moet dood
Bij de zware beschuldigingen die
de baljuw uitbracht, lieten de kleine
katjes telkens een klagend miauwen
horen, maar de graaf had zich daar
door blijkbaar niet laten beïnvloe
den. want met klare en vaste stem
sprak hij het vonnis uit Freya. de
kat zal sterven
Met luide stem gaf de heraut daar
op lezing van het vonnis
Aen al de ghoede borghers
van Ypre en van elders» saluut
Wij. Arnulfus de Groote.
Graef van Vlaenderen, doen
konde dat in de zaeke vervolghd
teghen de katte Freya, vol-
ghend vonnis verleend werd
Gehoord hebbende de vervol-
ghende Magistraet, Baljuw van
Ypre, in de verhaelinghe der
saeken, en zijne besluiten strek-
kende tot de toepassinghe der
doodstraffe,
Aengezien de feiten bewezen
zijnde.
Om deze redenen en alle an-
dere, veroordelen de Kat om
van boven den Halletoren met
geweld naar beneden te worden
gesmeten om door de bevolking
in stukken en brokken te wor-
den gerukt.
Wij bevelen dat onmiddellijk
tot het uitvoeren van het von-
nis zal overgegaen worden
Elck zegge het voort
Deprince Victor ine. Coukelare. 15 fr.
Vandevelde Emiel, Yper. 25 fr.
Van Elslande Pierre. Dikkebisch,
25 fr.
Meulebrouck Georges, Beselare.
15 fr.
Coffyn Walter. Yper. 15 fr.
Vandebilcke Lucien, Yper. 10 fr.
Decommer Georges. Yper, 50 fr.
Van Bost Melchior. Yper, 10 fr.
Pype Julien, Westroozebeke, 15 fr.
Vanhoutte Tijl, Waregem, 25 fr.
Werquin Jozef. Langemark. 10 fr.
Zo eindigde dit feest dat ongeluk
kig genoeg wegens de weersomstan
digheden zijn verdiende succes niet
mocht boeken.
Hier moeten we een woord van
dank richten tot de leden van het
comiteit om het gelukkig initiatief
dat ze genomen hebben en dat aan
de nering moest ten goede komen.
Hopen we dat ze toekomend jaar de
vruchten zullen mogen plukken van
hun ijverige en noeste arbeid, en dat
ze dan het genoegen van een wel
verdiend succes zullen mogen smaken
En om te besluiten een woord van
lof voor de plaatselijke politie, die
onder leiding van de Heer Commis
saris Maerten, bijgestaan door de
Heren adjuncten Heughebaert en
Goemaere. voor een voorbeeldige or
dedienst had gezorgd.
Tot toekomend jaar
De baljuw !e-st zijn 'oeschuldi&ingsaktc voor.
De Graat en zijn gevolg luisteren aandachtig toe.
De nar is daar laat de katjes maar vallen
Dit werd door de menigte luid toe
gejuicht nu zouden de premiekatjes
weldra vallen
Onder het spelen van de thebaan
se trompetten, die achter op het vér-
hoog waren opgesteld, werd de tegen
stribbelende kat. door de beul naar
de plaats vah de terechtstelling ge
leid.
Toen richtten aller ogen zich naar
het plankier dat hóóg in de Halle
toren was aangebracht en waar de
nar zou verschijnen om de begeerde
katjes naar beneden te werpen. Lang
werd het geduld niet op proef ge
steld. want daar verscheen hij reeds
eu onder het gejoel van de kijklus
tigen. werden zes katjes met premie-
linten, naar beneden gezwierd in een
razend tempo, waar ze al spoedig
een paar gelukkigen meer maakten.
De premiën werden gewonnen door
Durieu Jacques, Yper, 50 fr.
Delgat Wilfried, Yper, 25 fr.
Grugaert Rachel. Barrie, Canada.
10 fr.
Vrijdag 1. 1. 20 Februari, had in de bovenzaal van het hotel Con
tinental een belangrijke voordracht plaats, waarbij professor Hans
VAN WERVEKE, van de Universiteit van Gent, het woord voerde.
De Heer professor was zo vriendelijk persoonlijk voor een korte sa
menvatting van zijn spreekbeurt te zorgen, die we hier dan ook ten
gerieve van onze lezers, weergeven.
De lakennijverheid was de grote
bron van voorspoed, niet alleen voor
leper, maar tevens voor alle belang
rijke Vlaamse steden. In de bloeitijd
leefde meer dan de helft van de be
volking er van de lakenfabricatie.
Aan die bedrijvigheid is het te dan
ken dat onze steden in de middel
eeuwen de volkrijkste waren benoor
den de Alpen. Onze stadhuizen, onze
belforten, onze hallen, al de burger
lijke gebouwen uit het verleden waar
op we zo trots zijn, werden, mag men
zeggen, door de opbrengst van die
exportnijverheid bekostigd.
Er werd in de middeleeuwen laken
geweven in de meeste landen, maar
in het Noorden van Frankrijk en in
het aangrenzende Vlaanderen schij
In groot getal zijn de toetredingen bin
nen gekomen, zodat we mogen beweren
dat de Handelsfoor 1948 nog heel wat be
langrijker zal zijn dan deze van voor
gaande jaar. Tientallen aanvragen zijn
moeten geweigerd worden van firma's uit
het ganse land. bij gebrek aan plaats.
In 1947 besloeg de oppervlakte der Han
delsfoor ongeveer 3000 vierkante meter,
dit jaar zullen er ruim 5000 vierkante me
ter nodig zijn. om de deelnemers toe te
laten de meest verscheidene artikelen ten
toon te stellen.
Het Koloniaal Fonds voor economische
en sociale propaganda zal de ruime zalen
van de stadsschouwburg omtoveren in een
hoekje van Belgisch Congo, waar we het
meest verscheidene van inlandse kunst.
Denevens van het leven der inlanders zul
len te aanschouwen krijgen en waar ook
de rijkdom en de voortbrengst van onze
Kolonie zullen te bewonderen vallen.
Nu Belgisch Congo in het midden der
algemene belangstelling staat, is het een
goede gedachte geweest van het comiteit
der handelsfoor, een afdeling der focr
voor te behouden aan onze Kolonie.
We mogen zeggen dat de leperse Han
delsfoor nogmaals de massa zal aanlok
ken die in ganse drommen de ruime zalen
der handelsfoor zullen vullen en voor
tentoonstellers en kopers de beste vruch
ten zal dragen
nen de weefsels van betere kwaliteit
te zijn geweest. Dat moeten we wel
licht verklaren doordat hier een zeer
oude traditie bestond, en een van ge
slacht op geslacht overgeleverde tech
niek, die misschien tot de Romeinse
lijd opklom. Nog in de eerste helft
van de elfde eeuw bleef die bedrij
vigheid evenwel tot de grote lande
lijke domeinen beperkt, en eerst om
streeks 1050 vestigde zij zich in de
steden.
leper is in dat opzicht vrij laat ge
komen. Eerst omstreeks het einde van
de elfde eeuw schijnt het een stede
lijk uitzicht te hebben gekregen.»
maar dan groeide het buitengewoon
snel tot het zuiverste type van een
middeleeuws centrum van exportnij
verheid. Die ontwikkeling had de
stad te danken aan een belangrijke
groep kooplieden-ondernemers. Dezen
kochten de grondstof weldra in En
geland aan, omdat de kwaliteit daar
onmiskenbaar beter waszij gaven
de wol te bewerken aan kamsters.
spinsters, wevers, volders, scheerders,
ververs, die als echte- loonarbeiders
dienen beschouwd, zowel de meesters
onder hen als de knapen na de laat
ste bewerking keerde de nu afge
werkte waar terug in de handen van
de koopman-ondernemer, die voor de
verkoop zorgde, veelal in het buiten
land.
Met de snelle ontwikkeling van de
nijverheid hield ook verband in de
dertiende eeuw het aanleggen door
de stad van kanalisaties die het wa-
tèr van de vijvers van Dikkebusch en
Zillebeke naar leper brachten. De
aangroei van de bevolking zowel als
de srteeds grotere behoeften van de
nijverheid brachten inderdaad een
tekort aan zuiver water mee.
Onder de Vlaamse kooplieden na
men de Ieperlingen een vooraan
staande plaats in. namelijk in twee
Vervolg 2e bladz.)