DE POLITIEKE TOESTAND
ONAFHANKELIJK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD
VOOR HET ARRONDISSEMENT YPER.
Een geliefde vorstin gaat heen...
]e JAARGANG Nr 38
PRIJS 2 Fr.
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1948
VERSCHIJNT ELKE WEEK 'S ZATERDAGS
Koningin Wilhelmina 1898 1948
Leest en verspreidt
HET YPERSCH NIEUWS l
HET YPËRSCH NIEUWS
BESTUUR EN REDACTIE34. BOTKKSTRAAT. YPER
Tel 5oo Postcheckrek. 461.73 (L. DL'-MORTIER)
ABONNEMENTSPRIJS
EEN JAAR 100 FR.
HAAR JEUGD.
Na het overlijden van zijn gemalin.
Koningin Sophia, was Willem III. Koning
der Nederlanden, de 7e Januari 1879 in
de echt getreden met Prinses Adelaide
Emma Wilhelmina Theresia. dochter van
George V, Vorst van Waldeck-Pyrmont.
Uit dit huwelijk werd de 31e Augustus
1880 een dochter geboren, die de namen
ontving van Wilhelmina Helena Paulina
Maria
Willem III. die Russisch bloed in de
aderen had. en een neiging toonde tot
onbeperkt persoonlijk gezag, deed de jon
ge prinses Wilhelmina een strenge en aris-
tokratische opvoeding geven, naar Pro
testantse geest.
Nadat Koning Wilhelm III achtereen
volgens zijn beide zonen en zijn broeder
in de vorstelijke grafkelder te Delft had
zien neerdalen, daalde hij zelf op Don
derdag 4 December 1890. als laatste
Oranjezoon. er in neer. na ruim 41 jaar
geregeerd te hebben.
Daar de kroon der Nederlanden, ook
volgens de wet. door een vrouw gedragen
mag worden, zo werd de toen tienjarige
Princes Wilhelmina. na het overlijden van
haar Vader. Koningin der Nederlanden,
onder Regentschap van Hare Moeder. Ko
ningin Emma.
DE MINDERJARIGE KONINGIN.
Het overlijden van de laatste Oranje-
zoon werd door het Nederlandse volk diep
betreurd, ook met het oog op de toekomst
Men dacht met een zekere bezorgdheid
aan de vreemde Prinses als RegenteS.
naast een tienjarige Koningin.
Doch Koningin Emma kweet zich. met
hart en geest, algeheel naar haar eed op
de Grondwet, eerbiedigde de wettig uit
gesproken wensen van haar Volk en be
ijverde zich tussen al de vergaderin
gen van Ministers en het invoeren van
plannen te maken, om de troonsbestijging
van Hare Majesteit met de meest mogelijke
luister te vieren. Aldus werd 31 Augus
tus van het jaar 1898 in Nederland en in
Je Nederlandse Koloniën met een aldaar
nooit tevoren geziene geestdrift gevierd.
16 Oktober 7900 maakte de Koningin
per proklamatie aan het volk haar ver
loving met Z. H. Hertog Hendrik von
Mecklenburg-Schwerin bekend, en 7 Fe
bruari 1901 werd het aangekondigde hu
welijk in Den Haag gesloten Haar ge
maal. Prins Hendrik, toonde zich niet als
Duitser, doch als edele prins, die het lief
en leed algeheel met zijn nieuw' volk. de.
Nederlanders, deelde.
In het vroege voorjaar van 1902 werd
Koningin Wilhelmina ernstig ziek. Ne
derland vreesde het noodlottigstede
verdwijning van het Oranjehuls. Geluk-
kiglijk genas de vorstirt en Nederland
herademde.
Eerst 30 April 1909 werd een nieuwe
Oranjetelg geborenPrinses Juliana. Het
land herademdede blijdschap was alom
in den lande zeer groot, en 10 Mei werd
de heugelijke gebeurtenis te 's Gravenhage
met een groots feest gevierd
Gedurende de eerste jaren van de re
gering van Koningin Wilhelmina werden
ta! van besluiten genomen en kwamen
zeer gewichtige wetten tot stand, zoals
die op de plaatsvervanging bij militie, de
wet op de leerplicht, verandering in de
onderwijswetten In 1908 had zij het hoofd
koel te houden tegenover de bedenkelijke
opstanden in het Oosten. Zij wist de han
del en de nijverheid een hoge vlucht te
doen nemen. Zij zag het wakkere Rotter
dam. als grote havenstad, meedingen naar
de Europese spits. Zij volgde met bijzon
dere interesse de technische vooruitgang
op alle gebied, liet met Hart toestemming
de Polytechnische School van Delft in een
hogeschool voor het vormen van inge-
H. M. WILHELMINA, Koningin der Nederlanden.
wetten om de jeugdige Koningin Wil
helmina met haar Land en Volk bekend
te maken. Bijna alle provinciën werden
door de minderjarige vorstin, in gezel
schap van haar moeder, bezocht, en over
al. waar die twee kwamen, daar steeg de
geestdrift van de mensen ten top. Die vele
reizen door Nederland waren even zovele
zegetochten. Haar. de jonge Koningin
Wilhelmina. zien al was het meestaj
ook maar voor één ogenblik, en soms te
Hidden van het hevigste gedrang dat
was Haar liefhebben en beminnen, dat
was voor eenieder een gebeurtenis in het
•even, die nog vele jaren later, door en-
ke;e ouden van dagen nü nog in alle
blijheid herinnerd wordt, en waarover nü
oog door hen getuigd wordtToen en
*°®n zag ik Haar. en ik heb een vrien
delijk lachend knikje van Haar ontvan
gen 1
Inderdaadde minderjarige Koningin
Wilhelmina was een zeer minnelijke hoof-
verschijning die door haar buitenge
wone mooiheid en vriendelijke groet de
harten van haar volk wist te veroveren.
EERSTE REGERINGSJAREN".
Eerst op achttienjarige leeftijd kon Ko
ningin Wilhelmina de troon bestijgen.
Nog voor het jaar 1898 was aangebro
ken begon men in verscheidene plaatsen
"an het land al besprekingen te houden en
nieurs. veranderen. Het was de tijd van
uitvindingen in het domein der onderzee
ërs. elektriciteit, luchtschepen. Holland
volgde deze vooruitgang op alle gebied.
Europa keek met eerbied en bewondering
naar Nederland op en sprak met de hoog
ste lof over Koningin Wilhelmina.
TWEE WERELDOORLOGEN.
Zoals haar moeder. Koningin Emma.
zorgde Zij er voor dat Haar volk de Ne
derlandse prinses te zien kreeg, lief had.
Reeds in de Meimaand van het jaar 1910
bracht zij de hoofdstad volop in vreugde,
toen het éénjarig Prinsesje. Juliana, van
Haar Ouders vergezeld daar het eerste
bezoek bracht.
1 Augustus 1914 voelde Koningin Wil
helmina dat er geweldige Europese ge
beurtenissen op til waren. Duitsland ver
klaarde de oorlog aan Rusland. Onmiddel
lijk beval Zij de algemene mobilisatie
van het land- Gelukkiglijk... de vijand
trok de Nederlandse grenzen voorbij, maar
overstroomde België. Toch was het gevaar
niet geweken. Zij bleef waken, toonde
zich een buitengewone schrandere en
hoogstaande diplomatische vorstin.
1 Februari 1917 kondigden de Duitsers
de verscherpte duikbootoorlog af. Er wer
den opeens veel schepen de grond inge
boord. ook talrijke Nederlandse. V9oral de
bevolking der vissersdorpen leed grote
verliezen. Koningin Wilhelmina gaf aan
het Nederlandse volk de gelegenheid de
beproefden van binnen- en buitenland zijn
liefdadigheid en gastvrijheid te tonen. En
kele dagen reeds na het uitbreken der vij
andelijkheden kwam het Algemene Steun-
komiteit tot stand, waardoor heel veel
Belgen, die het in eigen bezet land te be
nauwd hadden, een onderdak en steun
vonden
Dank aan het wijs beleid van Hare Ma
jesteit de Koningin en haar toenmalig mi
nisterie Cort v. d. Landen, kon Nederland,
gedurende de wereldoorlog 1914-1918. de
neutraliteit handhaven.
9 November 1918 komt Willem II. Kei
zer van Duitsland, na afstand te hebben
gedaan van de troon, naar Holland ge
vlucht. 11 November 1918 werd over de
ganse wereld de heuglijke wapenstilstand
afgeroepen. Nederland liet ook een zucht
van verlichting horen Maar toen, die eer
ste dagen na de wapenstilstand, de revo
lutie in Duitsland alles onderste-boven
keerde, kwam ii» Nederland ock de ge
dachte aan een mogelijke revolutie bij
een deel der Nederlanders op. Jawel, re-
volutionnairsgezinden wilden plots de af
schaffing van het koningschap. Doch de
zen hadden zonder de grote massa gere
kend. die in grootse betogingen in Den
Haag. Amsterdam. Rotterdam en elders
dige burgers vielen als slachtoffers van
een gewetenloze overweldiger. En zieNe
derland was in een vreselijke oorlog mee
gesleurd. buiten eigen wil
Koningin Wilhelmina vluchtte naar En
geland Daar leefde zij. gedurende vijf
zware, sombere oorlogsjaren, in alle op
zichten mee met al wat haar door de
vijand odder de voet gelopen en onder
drukte volk raakte. Al wie er in gelukte
uit het bezette vaderland, naar Engeland
over te steken, werd door Hare Majesteit
persoonlijk ontvangen, om zich nauwkeu
rig op de hoogte te houden van alles wat
er thuis gebeurde. Steeds betoonde zij.
al die jaren, een bizondere belangstelling
voor de Nederlandse verzetsbewegingen
tegen de Duitse overheersers.
TERUG IN EIGEN LAND.
Éindelijk was de Duitse overweldiger
definitief verslagen, eindelijk kon Konin
gin Wilhelmina weer naar haar eigen land
terugkeren. De geestdrift van het Ne
derlandse volk was bij de aankomst van
Hare Majesteit overweldigend.
Doch vorig jaar trof een nieuwe grote
ramj) het Nederlandse volk. Indonesië
toonde zich oproerig, eerbiedigde niet lan
ger de grondwettelijkheid, zodat grootse
politiemaatregelen, dienden getroffen te
v/orden. en de beste zonen uit Nederland
Het Prinselijk Biuidspaar, Prinses Juliana en Prins Bernhard,
met de bruidskinderen.
reageerde, zijn gehechtheid aan het Oran
jehuis liét blijken.
Een nieuw gevaar bedreigde toen Ne
derland na de revolutie-wolk. ontstond
een beweging in België, om enerzijds
Zeeuws-Vlaanderen, anderzijds het Zuide
lijk deel van de Hollandse provincie Lim
burg. bij de vredesonderhandelingen, van
Nederland aan België toegewezen te zien
Hare Majesteit Koningin Wilhelmina aar
zelde geen sekondeonmiddellijk onder
nam Zij een tocht naar de begeerde stre
ken van haar land deze tocht werd een
ware triomftocht, een reeks van onafge
broken bewijzen van verknochtheid aan
het Oranjehuis en het Nederlandse volk.
Toen brak een nieuw tijdperk van voor
spoed voor de Nederlanders aan De vor
stin bleef haar hoge taak steeds zeer ern
stig opvatten. Zij hield zich boven alle
partijen, eerbiedigde de uitgesproken wet
tige wensen van Haar volk. handhaafde
de vrijheid van geweten en aller gelijke
rechten.
Begin Januari 1937 kende Nederland een
nieuwe vreugdePrinses Juliana huwde
Bernhard Leopold Frederik, prins van
Lippe-Biesterfeld. en een jaar later reeds
werd een nieuwe oranjetelg uit dit hu
welijk geborenPrinses Beatrix Wilhel
mina Armgard waarna nog drie andere
prinsesjes zouden geboren worden Het
Oranjehuis is weer rijk aan opvolgers
Doch op 10 Mei 1940 werd Rotterdam
plots gebombardeerdduizenden onschul-
eigen familie moesten verlaten om de op
standige Indonesiërs tot orde te brengen
En opnieuw leed de grote Nederlandse
vorstin...
Heden is het aldus 50 jaar geleden dat
Koningin Wilhelmina het Nederlands be
wind in handen nam. Door haar bizondere
eigenschappen van eenvoud, van meele
ven met haar volk. van rechtschapenheid,
wist Zij overal een treffende aanhanke
lijkheid te wekken. Zo wordt thans ver
klaard dat in de loop van deze 50 rege
ringsjaren. Haar aanzien crescendo toe
nam. zodat 31 Augustus in gans Neder
land, door eenieder, zelfs door de meest
republikeinsgezinden. als een werkelijke
nationale feestdag, beschouwd wordt en
vooral dit jaar. enthousiast zal gevierd
worden
TROONSAFSTAND.
Na rijp overleg zal Koningin Wilhel
mina. om reden van haar hoge leeftijd en
gezondheidstoestand, na de Jubelfeesten
afstand doen van de troon ten voordele
van haar enig kind. Prinses Juliana, die
op 6 September 1948 als nieuwe konin
gin der Nederlanden te Amsterdam zal
gekroond worden
Alhoewel Koningin Wilhelmina dan
geen vorstin der Nederlanden meer zal
zijn zal Haar naam toch blijvend met
eerbied en hoge waardering vernoemd
worden.
C. G. ROOS.
Woensdag, 25 Augustus 1948.
DE KONINGSKWESTIE.
Alhoewel de jongste week de konings
kwestie niet op het voorplan stond, van
gen we deze week ons overzicht met dit
probleem aan het blijft het meest deli-
kate vraagstuk, dat eensdaags moet op
gelost worden, en dat ieder moment tot
politieke ernstige conflicten voor het ganse
land aanleiding kan geven.
Een artikel verschenen in een katholiek
weekblad DE UNIEdeed in de ver
schillende politieke groeperingen van ons
land heel wat stof opjagen en lokte te
vens doeltreffende commentaar uit- Dit
blad schreef dat de katholieken niet ver
plicht waren koningsgezind te zijn. De
socialistische pers zag in deze verklaring
een bewijs dat er in de C- V. P. verdeeld
heid over de koningskwestie was ontstaan
en dat de huidige coalitie dan ook het
best kon gehandhaafd blijven, zonder dat
de regering verder over de koningskwes
tie diende verontrust te worden.
De Nieuwe Gids liet daarop uitschij
nen dat indien de beschouwingen, die in
«De Unie» verschenen, werden opgevat
zoals het gebeurd is. zulks aan het kleve
rig betoog zelf van bedoeld weekblad
dat aan politieke, wijsbegeerte doet te
wijten is. De politieke wijsbegeerte van
het weekblad komt er op neer te laten
uitschijnen dat de in omloop zijnde opi
nies over het koningsvraagstuk maar een
zeer relatieve waarde hebben en dat men
een politiek standpunt op vele verschil
lende wijzen kan verdedigen.»
Thans kwam het weekblad DE UNIE
op zijn vroegere beschouwingen terug, en
stelde zeer duidelijk de vraag of de pro
paganda van sommige voorstanders van
de Koning, waarbij de Koning wel eens
als bijna onfeilbaar wordt voorgesteld, op
de duur niet tegen de Koning zelf zou
kunnen keren, moest het ooit blijken dat
de Koning toch een mens is gelijk een
ander, die zich kan vergissen.En het
blad besluitWij nemen aan. dat de
Koning zich kan vergissen, maar dat wil
niet zeggen dat hij moet verwijderd wor
den.
We hebben er aan gehouden dit hier
te rapporteren, omdat bijna alle vooraan
staande bladen van ons land er over
geschrev en hebben en het ons geenszins
zou verbazen dat bij een eventuele nieu-
we opflakkering van de koningskwestie
dit artikel wel eens meer zou aangehaald
worden.
DE SCHOOLKWESTIE.
Momenteel staat de schoolkwestie wel
wrer in het brandpunt van de politieke
strijd. DE STANDAARD wijdt er van
daag een strijdend hoofdartikel aan. waar
in het blad de heer minister Huysmans
van moedwillige onfaire politiek beschul
digt- De heer Huysmans schrijft het
blad heeft destijds, toen het geschil
tussen de regeringspartijen dank zij de
bemiddelingspogingen van de heer Rolin
voorlopig werd bijgelegd, enkele ogen
schijnlijke toegevingen jegens de C. V. P.
gedaan. Zijn houding heeft sedertdien be
wezen. dat hij niet tot inkeer gekomen
was. en dat hij nooit voornemens was zijn
politiek te wijzigen.
Wat wordt de heer Huysmans precies
verweten
Partijdige en willekeurige benoemingen,
een teveel aan oude en nieuwe staats
scholen. die ook met het geld der katho
lieken worden gepropagandeerd. een strijd
tegen de katholieke gemeentelijke onder
wijsinrichtingen, enz...
Het katholieke avant-garde-blad hoopt
dan ook dat zodra de omstandigheden
het zullen toelaten, de minister ter ver
antwoording zal geroepen worden. De so
cialisten hunnerzijds menen echter dat de
katholieken te zeer het monopool van alle
onderwijs in handen willen houden en
betogen dat niet-katholieken eveneens
recht op degelijk onderwijs hebben en
ieder staatsschool alle godsdienst eerbie
digt. ook de katholieke
Aldus staan beide regerende partijen
weer eens strijdend tegenover elkaar,
en de uitdagende bewoordingen laten ver
moeden dat er ernst mede gemoeid is.
het geschrijf deze keer niet alleen voor
de galerijen bedoeld is. doch wel om te
onderzoeken of er verder samen kan ge
regeerd worden.
ZAL ER EINDELIJK
jEBOUWD WORDEN
Deze vraag werd door het socialistisch
Jagblad «DE VOLKSGAZET» in het
veek-eindnummer gesteld. Uit dit artikel
Knippen we volgende passusM. De
l'aeye wil het privaat initiatief aanmoe
digen en de katholieke pers zegt. dat dui-
:enden arbeiders nu wachten op de toe
passing van de wet. Dat kan zeer goed
waar zijn, maar wij zullen dadelijk voor
spellen. dat diezelfde duizenden wachten
de arbeiders geweldig teleurgesteld zul
len zijn als de toepassingsmodaliteiten
zuilen gekend zijn... Mijnheer De Taeye
wil het privaat initiatief op het gebied
van woningbouw aanmoedigen. Daar zijt
gij. socialisten, tegen, zeggen de katholie
ken ons. Volstrekt niet. waarde heren,
daar zijn wij, socialisten, niet tegen. In
tegendeel. Wij zouden het nog zo prettig
vinden, dat elk arbeidersgezin zou beschik
ken over haar eigen ruime woning en een
nette tuin. waar moeder de was kan 'te
drogen hangen. Maar het is toch onze
socialistische fout niet. dat in de steden
en de agglomeraties de kleine ééngezins
woning buitengewoon duur van construc
tie is.
EEN GEVAAR
VOOR DE PERSVRIJHEID.
«HET LAATSTE NIEUWS» schrijft:
Het is thans algemeen bekend, dat de
Nationale Maatschappij voor Crediet aan
de Nijverheid een bedrag van 25 millioen
fr aan een Luiks dagblad heeft voor
geschoten!... Van liberale zijde werd er
op gewezen hoe een dergelijk voorbeeld
va:; politieke inmenging slechts van aard
kan zijn om de nadelen van de door de
regering voorgestelde nationalisatie van
dé Maatschappij voor Crediet aan de Nij
verheid nog meer te doen uitkomen, maar
niets mocht baten. Voortaan zullen alle
beheerders door de regering benoemd wor-
'en. en zal de politiek nog meer dan vroe
ger de beslissingen in zake het verstrek
ken van credieten kunnen beheersen. Het
crediet. verleend door middel van staats
gelden en ingevolge politieke invloeden,
brengt echter ook een gevaar mee voor
gans de pers. voor haar waardigheid en
vrijheid. Een regering, die daarvan mis
bruik wil maken, beschikt inderdaad over
een middel om bladen te bevoordelen, die
haai politiek ter wille zijn. Ook in Sov
jet-Rusland bestaat er slechts een pers.
die teert op de gelden en de willekeur van
ae Staat. Het Russische volk mag echter
n»e. eens vernemen, hoe het er toegaat
en wat men denkt in de schoot van de
cri..e naties, aan de andere zijde van het
ijzere i gordijn. Rechtstreeks, noch on
rechtstreeks kan ons land met dergelijke
vooruitzichten gediend zijn.
BESLUIT.
7 e onrecht zou het zijn. wanneer de le
zer nu denken zou dat we uitsluitend aan
haalden wat ons land thans verdelen kan
Immers wij houden ons zeer strikt aan
onvooringenomenheid en doen ons best
het verheugende te kunnen melden. Doch
wanneer ons land in een politieke span
ning verkeert, wanneer de politieke par
tijen zich momenteel opzwepen en elkaar
te lijve willen gaan. dan kunnen wij
niets anders dan dit zonder commentaar
signaleren.
TUL