40 jaar geleden werd Congo
Belgische Kolonie
WERELDGEBEUREN
een
7
ONAFHANKELIJK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD
VOOR HET ARRONDISSEMENT YPER
1e JAARGANG Nr 46
PRIJS 2 Fr.
ZATERDAG 23 OKTOBER 1948
BESTUUR EN REDACTIE: 34, BOTERSTRAAT. YPER
T<aL Postcbeckrek. 4«1.73 (L. DUMORTIER)
VERSCHIJNT ELKE WEEK 'S ZATERDAGS
Een historisch feit
De daad van een groot vorst.
Een woordje historiek.
De Conferentie
van Berlijn (1884).
Een belofte voor de toekomst.
Bééü
,f^:7
PAS VERSCHENEN
Snoeck's Almanak 5 Fr.
Snoeck's jeugdalmanak 10 Fr.
Snoeck's Grofe Almanak 20 Fr.
te verkrijgen ter
Drukkerij DUMORTIER
34, Boterstraat - IEPER
HELDENHULDE
ALLERHEILIGEN
WegwijzerVandenpeere
boomplaats, Grote Markt. Mee-
nenstraat, M. Frenchlaan en
Kerkhof.
HET YPERSCH NIEUWS
ABONNEMENTSPRIJS
EEN JAAR 160 FR.
Deze week, Maandag 18 Oktober
was het 40 jaar geleden, dat ons land
in het bezit kwam van zijn kolonie,
Congo.
Een groot koning, Leopold II, die
een ruime blik had op de toekomst,
had daarmee een levenswerk tot een
goed einde gebracht. Dit was echter
niet zonder slag of stoot gegaan,
want groot waren de moeilijkheden,
ontelbaar de hinderpalen en daarbij
diende nog afgerekend te worden
met een volkomen onbegrip vanwege
het eigen volk, waarvan hij de ko
ning was.
Een onverzettelijke wilskracht, ge
paard gaande met een grote behen
digheid, overwon al deze moeilijk
heden, zodat we thans fier mogen
zijn op onze kolonie, die de mooiste
parel aan het worden is, in de kroon
van ons land.
Van een geschenk, dat bijna met
tegenzin aanvaard werd, is Congo een
rijke bron van inkomsten geworden,
die menige grote Staat ons benijdt.
Bij de herdenking van dit heugelij
ke feit, past het aan een weinig his
toriek te doen.
Dit onmetelijke grondgebied, tach
tig maal groter dan België, bleef tot
in de tweede helft van de negen
tiende eeuw, een bijna volledig on
bekend gebied. Wel had een Portu
gees DIEGO CAM in 1485 de mon
ding van de Congostroom ontdekt,
maar daarbij was het dan ook ge
bleven.
De Engelse Afrikareiziger LIVING
STONE deed het eerste baanbrekend
werk. Hij ontdekte het Ngami Moe
ras, de Victoria Val, de bronnen van
de Congostroom, het Njassa Meer,
om daarna spoorloos te verdwijnen.
STANLEY, een Engelse berichtge
ver, werd daarop uitgezonden door
twee grote New-Yorkse dagbladen,
ten einde Livingstone op te sporen,
waarin hij ook gelukte.
In 1874 vertrok Stanley uit Zanzi
bar, voer de Congostroom af en be
reikte in 1877 na een reis van 999
dagen de Westkust.
Engelsman zijnde meende hij in
zijn land steun te vinden voor een
gebeurlijke aanhechting van het ge
bied dat hij kwam te doortrekken,
doch hij werd er uiterst koel ont
vangen.
Daarover deels teneergeslagen stel
de hij zich ter beschikking van Leo
pold II, die op koloniaal gebied blijk
gaf van een meer dan matige belang
stelling.
Zogezegd om het bekken van de
Congostroom in studie te nemen,
doch meer om dit gebied te an
nexeren stichtte Leopold II het Stu
diecomité van de Bovencongo», dat
in het grootste geheim een belang
rijke expeditie uitrustte, die onder
leiding van Stanley de Congo-mon-
<hng invoer en ondanks ongehoorde
moeilijkheden (o. a. de watervallen
in het Kristalgebergte) doordrong tot
aan de Stanleypool.
Zijn medewerkers Hanssens. Van
Gèle eu Coquilhat trokken van daar
uit verder en begonnen de verovering
van het Congogebied. daar Stanley,
door ziekte gedwongen, tijdelijk naar
Europa moest terugkeren.
Daar men in de grote landen, o. a.
frankrijk, Engeland en Portugal, zijn
ijverzucht liet uitschijnen over deze
gebieden besloot Leopold II aan zijn
actie een politiek karakter te geven,
z°dat het Studiecomité de Inter-
aationale Vereniging van Congo
Werd (1882).
Stanley vertrok opnieuw in 1883
en sloot met de inlandse hoofden tal
\ar. overeenkomsten, zodat de heer
schappij over dit gebied feitelijk ge
vestigd was. Er bleef dus alleen nog
over, zich door de grote mogendheden
te laten erkennen.
Toen alles scheen te zullen slagen,
kwamen plots moeilijkheden opda
gen. Portugal liet historische rech
ten gelden op de monding van de
Congostroom en beriep zich op de
ontdekking van Die^o Cam. En En
geland zegde daarbij zijn steun toe.
Dit bleek een zware handicap te zul
len worden, daar men daardoor de
uitweg naar zee verloor.
Bismarck, de ijzeren kanselier, die
echter begerig uitzag naar Oost-
Afrika en die een uitbreiding van
macht van Engeland in Afrika
vreesde, kwam tussenbeide en beleg
de in 1884 de CONFERENTIE VAN
BERLIJN, om de kwestie van het
Congobekken te regelen.
Daar Amerika reeds vroeger de
Internationale Vereniging van Con
go» had erkend en Frankrijk even
eens zijn steun had toegezegd, maak
te Leopold II handig gebruik van
deze Conferentie om de ONAFHAN
KELIJKE CONGOSTAAT te doen
erkennen. Leopold II werd daarbij
erkend als Staatshoofd.
Zo kwam hij ten persoonlijken ti
tel in het bezit van een onmetelijk
rijk. Met slechts enkele medewerkers
werd de reusachtige taak aangevat,
dit verre land te regeren en te laten
renderen.
Daar men vooral met geldelijke
moeilijkheden te kampen had, werd
een rubberstelsel ingevoerd, dat
de inboorlingen verplichtte rubber
en ivoor in grote hoeveelheden te
leveren. Dit ging echter met grote
misbruiken en gewelddaden vanwege
de ambtenaren gepaard, zodat dit in
het buitenland weerslag vond. En
deze feiten werden gretig aangedikt,
vooral in Engeland.
Leopold II stelde daarom een on
derzoekscommissie aan, die de ge
wraakte misbruiken moest nagaan.
Het resultaat ervan was dat ver
scheidene hervormingsdecreten het
licht zagen, die de bestaande mis
bruiken afschaften.
Intussen had de jonge Staat met
een voortdurend geldgebrek af te
rekenen, en Leopold II besteedde er
bijna gans zijn persoonlijk fortuin
aan.
Weldra werd men gedwongen in
België financiële medewerking te
zoeken, bij middel van loterijlenin
gen, o. a. ook voor de spoorweg Ma-
tadi-Leopoldstad.
Ten einde een nieuwe lening te
verkrijgen vermaakte de koning in
1889 zijn grondgebied per testament
aan België, met mogelijkheid van
overname vóór zijn dood.
Doch toen men enkele jaren later
voorstelde de Vrijstaat door België
te laten overnemen, stemde Leo
pold n niet toe, daar hij eerst wilde
dat het grondgebied productief werd.
In België werden er echter meer
en meer voorstanders voor een over
name gevonden en tengevolge van
talrijke aanvallen uit het buiten
land, nam het Parlement het initia
tief het persoonlijk regime af te
schaffen.
Na talrijke debatten en onderhan
delingen gaf de koning toe en zo
werd op 18 OCTOBER 1908 de Congo-
Staat een Belgische Kolonie.
Dank zij het werk van koene
pioniers, ging de kolonisatie met
grote schreden vooruit. Langzaam
maar zeker, werden de grote rijk
dommen die Congo inhoudt, te voor
schijn gehaald, zodat we nu reeds
(Zie vervolg onderaan volg. kolom)
Woensdag. 20 Oktober 1948.
WESTERSE HOUDING
IN ZAKE ^DE BERLUNSE CRISIS.
In de Veiligheidsraad wil het nog steeds
niet vlottende verstandhouding tussen
de Amerikanen en de Russen verbetert
er nog geenszins op Thans heeft Sir
Alexander Cadogan. de Engelse afgevaar
digde, namens de drie Westerse landen
meegedeeld, dat zij geen onderhandelin
gen met de Sovjet-Unie over Duitsland
zouden voeren, zolang de blokkade van
Berlijn niet opgeheven werd.
Rusland schijnt echter, na zes maanden
blokkade van Berlijn, nog niet in het ge
ringst geneigd zijn houding tegenover de
Westerse mogendheden te wijzigen Wel
integendeel, de Russen hebben thans be
kend gemaakt, dat alle voor Berlijn be
stemd verkeer, dat gébruik maakt van
de hoofdwegen naar de Duitse hoofdstad,
langs de Russische sector van Berli.n
moet gaan. Door deze maatregel wordt
West-Berlijn vrijwel geheel van het om
liggende Russische bezettingsgebied afge
sloten. Bestuurders van alle voertuigen
moeten stilhouden, en alle levensmiddelen
boven de 5 kilo, bestemd voor de westelijke
sectoren, worden in beslag genomen.
GEDULD IS HET WACHTWOORD.
Tijdens een rede voor de American
Legionverklaarde President Truman,
dat in het verleden meer dan één ern
stige crisis werd opgelost, zonder een toe
vlucht te nemen tot oorlog. Geduld is
het wachtwoord verzekerde hij.
De Verenigde Staten zullen hun best
doen om de huidige mist van wantrouwen
te doen opklaren en niemand uitdagen,
verklaarde hij verder. Liever zou ik heb
ben dat de wereldvrede is gevestigd, dart,
president te blijven.
Hij legde er nochtans de nadruk op.
dat zijn land een vastberaden houding
zal blijven aannemen, en nooit te vinden
zal zijn voor een vergelijk als dat van
München.
OM EEN DERDE WERELDOORLOG
TE VERMIJDEN.
Meer en meer stemmen klinken thans
op. om op zijn vlugst over te gaan tot het
tot stand brengen van een stevige Unie
van West-Europa De heer Paul Hoffman,
beheerder van het Marshallplan, ver
klaarde nu ook aan een Amerikaans dag
blad dat geen enkele aanvaller een oor-
Jog zou durven ontketenen tegen een
Unie van West-Europa met Noord-Ame-
rika. Een dergelijke unie is het beste
middel om een derde wereldoorlog te
vermijden, voegde hij er aan toe. Nooit
te voren had de heer Hoffman zo krach
tig zijn goedkeuring gehecht aan het
ontwerp van een Atlantisch pact, dat een
defensief verbond tussen West-Europa
enerzijds en de Verenigde Staten en Ca
nada anderzijds zou verzekeren
DE FINANCIERING
VAN DE WESTERSE DEFENSIE.
Zondag zijn de vijf ministers van Fi
nanciën van de Westerse Unie te Parijs
het eens geworden, om de problemen,
wanneer die mochten rijzen, aan de Ad
viserende Raad der Vijf voor te leggen.
Het luidt verder, dat alvorens men over
de financiering kan beraadslagen, de ver
dedigingsplannen eerst nauwkeurig moe
ten uitgewerkt worden. De voorlopige
financiering echter van de generale Staf
dec Vijf. zal door bizondere akkoorden
worden geregeld
DE KOSTEN
DER MILITAIRE PARAATHEID.
President Truman heeft echter wel cij
fers opgegeven van wat de militaire pa
raatheid aan de Verenigde Staten in 1949
zal kosten. Op een persconferentie ver
klaarde hij. dat de begroting van de de
fensie toekomende jaar 14 milliard en 400
millioen Dollar zal bedragen. Reken even
uit wat dat in Belgische frankskes be-
bonden opdracht ontvingen, om in de ha
vens, op de aankomst van kolen uit het
buitenland nauwkeurig toe te zien
IN PALESTINA
WERD AAN BEIDE PARTIJEN
BEVEL GEGEVEN
TOT HET STAKEN VAN HET VUUR!
Dr. Ralph Bunche. de nieuwe waar
nemende bemiddelaar in Palestina, die
Graaf Bernadotte opvolgde, gaf in de
veiligheidsraad van de UNO een uiteen
zetting over de toestand in Palestina. De
Raad keurde met 9 stemmen tegen 0. twee
onthoudingen (Rusland en Oekrajiena) de
voorstellen van Dr Bunche goed en gaf
aan de Joden en de Arabieren het bevel
onmiddellijk het vuren te staken, in het
gebied van Negeb. in Zuid-Palestina. Uit
gezaghebbende bron wordt meegedeeld.
Amerikaanse troepen belast met het bewaken der bezette Duitse steden, volgen
(hans een leergang, waarin hen op een maquette getoond wordt, hoe zij mogelijke
troebelen kunnen ontzenuwen.
draagtIn 1947 was er voor de landsver
dediging 151 milliard uitgetrokken, en de
totale begroting bedroeg toen slechts 42.6
milliard, dus ruim één derde ging aan
landsverdediging in Vredestijd I
IN FRANKRIJK IS DE TOESTAND
WEINIG BEMOEDIGEND.
In Frankrijk gaat het evenmin zoals
het hoortImmers ofschoon de werkher
vatting op ruimere schaal werd hervat
en men veronderstelt, dat deze weldra
algemeen zal zijn, is de toestand in de
Franse kolenbekkens weinig gunstig Op
verscheidene plaatsen kwam het nu zelf
tot incidenten tussen stakers en politie.
Vooral in Midden Frankrijk wordt ge
vreesd voor zeer ernstige schade aan de
mijnen, ingevolge de moerassige aard van
het gebied. Ook in het Noorden is de
toestand voor de bevolking weinig be
moedigend. Daar de gasverdeling er werd
stopgezet, konden de bakkerijen geen
brood meer leveren. De meeste steden
moeten het nu zonder electriciteit en wa
ter stellen. In de metaalnijverheid en bij
de spoorwegmaatschappij werden maat
regelen getroffen tot het inrichten van
een sympathiestaking, terwijl vertegen
woordigers van de kommunistische vak-
Voor de opening van een zitting, onderhoudt dhr. Dr. Philip Jessup, Amerikaans afge
vaardigde (links), zich met de Belgische afgevaardigde, dhr. Fernand Van Langenhove.
kunnen getuigen dat onze kolonie
weldra een voorname, om niet te zeg
gen de voornaamste bron van in
komsten. zou kunnen worden.
Vooral gedurende de laatste oor
log. dank zij haar bevoorrechte po
sitie, boekte de kolonie een grote
vooruitgang, zodat we nu terecht fier
mogen zijn op het werk van onze
grote koning Leopold n. die zijn
land met een prachtige kolonie be
giftigde.
dat de voorlopige regering van Israël be
reid is de beslissing van de Veiligheids
raad te aanvaarden en het bevel tot het
sta Ken van het vuren te geven, zodra zij
hiervan officieel in kennis is gesteld.
HOUDING TEGENOVER HET
FRANCO-SPANJE WORDT GEWIJZIGD
Wie de jongste filmactualiteiten, die in
de Belgische cinema's vertoond worden,
zag, zal het opgevallen zijn dat er nu
weer taferelen uit Spanje in voorkomen
en dan nog wel sympathieke. Toen wij
die zagen, maakten wij ons onmiddellijk
de gevolgtrekking Hola Er verandert
wat in de internationale houding tegen
over SpanjeDe Westersen kunnen Span
je gebruikenEn inderdaad, nu staat
het reeds in de grote kranten te lezen,
dat de ambassade der Verenigde Staten
te Madrid Spanje uitgenodigd heeft tot
deelneming aan de internationale visse
rijconferentie, die in Januari te Washing
ton plaats heeft. Wanneer men eens sa
men over het vissen begint te praten
zal de vriendschap niet lang meer uit
blijven
Het Spaanse blad Puebloschrijft in
zijn commentaar op het feest van de
Spaanse wereld Het Spaans-Ameri
kaans blok, dat het onze is en steunt op
rassen-, geloofs- en taalgemeenschap, is
reeds een politieke werkelijkheid- Het
heeft een eigen physionomie ten opzich
te van de andere blokken in de wereld.
Daarom konden wij, bij de opening van
de derde algemene vergadering van de
UNO, het ontstaan mededelen van een
derde blok, het Spaanse, dat geheel ver
schillend is van de Russische en Angelsak
sische blokken en reeds zeer invloedrijk
is. in de internationale politiek».
Dit is, internationaal bekeken, werkelijk
een nieuw geluid, waarmede in het toe
komstig wereldgebeuren rekening zal moe
ten gehouden worden. Immers, men mag
geenszins uit het oog verliezen, dat de
Socialistische internationale dit geens
zins goedkeurend zal aanvaarden en er
wel integendeel zal tegen reageren.
SPECTATOR.
STAD YPER
De Burgemeester heeft de
eer zijn Medeburgers en al de
Maatschappijen der Stad uit
te nodigen tot de
die op
te 11 uur zal plaats grijpen.
Vergadering te 10.45 u. op de
Vandenpeereboomplaats.
leper, de 18 October 1948.
De Burgemeester,
J. VANDERGHOTE.