EEN MERKWAARDIGE REDE
DE POLITIEKE TOESTAND
WERELDGEBEUREN
ONAFHANKELIJK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAD
VOOR HET ARRONDISSEMENT YPER.
JAARCANC Nr 44
PRIJS 2 Fr.
ZATERDAG 8 OCTOBER 1949
VERSCHIJNT ELKE WEEK 'S ZATERDAGS
abonnementsprijs
een jaar: 100 fr.
WILFRIED LACONTE
OP HET SPOOR
YPERSCH NIEUWS
SESTITR EN REDACTIE 34. BOTERSTRAAT. YPER
reL 500 Postcheckrek.461.73 (L. DL'MORTIER
Ter gelegenheid van de opening
van de gewone zittijd van de Pro
vinciale Raad op Zaterdag 1 Okto
ber 1. 1. hield de gouverneur van
Westvlaanderen, Heer Ridder Pierre
van Outryve d'Ydewalle, een merk
waardige rede. waarin hij een lans
brak voor de volksopleiding en volks
verheffing.
De volledige rede publiceren zou
ons ongetwijfeld te ver leiden niet
temin kunnen we niet nalaten er
belangrijke brokstukken van wéér te
geven, omdat hier een probleem be
handeld werd, dat ons allen aanbe
langt.
In zijn rede heeft de gouverneur
geen uitwegen gezocht, doch in een
onverbloemde taal de vinger diep in
de wonde gelegd, opdat allen hun rol
in dit acute probleem zouden aan
voelen.
Het moet ieder vari ons persoon
lijk treffen, wanneer hij zegt
c Mensen staan nogal vijandig voor
ontwikkeling en beschaving omdat
de strijd om het leven hen al te zeer
opslorpt. Bovendien ligt bij hen een
zekere laksheid, een soort onver
schilligheid welke zij jaren lang,
soms van geslacht tot geslacht heb
ben meegedragen en hen passief
vastzuigt. Ofschoon het verplicht on
derwijs het aantal analfabeten gaan
deweg heeft verminderd, blijft ook
nog na het verlaten van de lagere
school de onkunde bij de massa
voorttieren, óf door het milieu waar
in zij leeft, óf door buitenuitse in
vloeden welke spoedig de opgedane
kennis in het harde labeur van de
dagen opbranden of verdorren in de
laag-naar-de-grond-trekkende levens
wijze. Zelfs de sociale verbeterin
gen welke reeds na de wereldoorlog
1914-18 menig arbeiders- en klein
burgersgezin financieel een trapje
hoger hielpen door de ingrijpendte
loonsverbetering en door het milde
ren van donkere woontoestanden,
hebben in een te geringe mate de
algehele schrielnodige volksopleiding
gediend. Ook de vrije tijd ontaardde
al te dikwijls in buitensporige, on
voldoend geleide manier van leven.
Hierdoor wil hij echter niet be
weren dat er helemaal niets werd ge
daan, want vele initiatieven werden
genomen om ons volk te verheffen
en zij die zich voor de wagen heb
ben gespannen, met dat edel doel voor
ogen, hebben vaak ontgoochelingen
gekend, waardoor ze zich dan toch
niet lieten teneerslaan. Als er dan
tenslotte zo weinig verwezenlijkt
werd, dan komt dit vooral omdat er
geen voldoende coördinatie bestond
om die werking op alle gebied door
te voeren.
Hij looft in dat verband de actie
van onze volksboekerijen, van de to
neelmaatschappijen, de kulturele af
delingen, de fanfares en harmonies
en dergelijke maatschappijen meer
di<* oneindig veel voor de goede zaak
hebben gedaan, maar daarbij vraagt
hij zich terecht af of hun streven
wel altijd de grote massa heeft be
reikt
Al is hun pogen lofwaardig ge
weest, ruim blijft de baan en de
oogst nog groter. Wijder nog, veel
wijder zou de werking moeten uit
slaan, breder het terrein waarop zij
zii-h totnogtoe bewogen, moeilijker
maar des te heerlijker de taak wel
ke deze chaotische wereld, te sterk
in df- materie ingereden, met for
sige slag moet opheffen, echt. puur,
groot. Ons volk moet geestelijk ho-
g-r. hoger op...
Doch volksopleiding is niet enkel
onderwijs. Mevrouwen. Mijne He
ren. Onderricht is hier slechts léit-
motiv. het is de opvoeding welke
de basis is voor het gedijen van de
verstandelijke ontwikkeling, niet
de graad van kennen en weten
schenkt aan het individu prestige
en persoonlijkheid, het is de opvoe
ding welke het hele leven van de
raens omvat en regelt en welke
hoofdzakelijk ons volk schoner en
beter bouwen zal.
Wat baat het sociale voordelen
met volle hand uit te strooien, de
doorsneemens geleidelijk binnen te
leiden in halfwetenschappelijke of
volksartistieke werelden, zo hij in
zijn gedragen tekortschiet, bewust
of onbewust
En daarop haalt de gouverneur en
kele voorvalletjes aan. die we maar
al te goed kennen, waarin we zelf
soms betrokken zijn of het vroeger
waren en die maar al te duidelijk
bewijzen hoe laag ons volk zich nog
beweegt. Hoe schril voelen wij het
soms niet aan, hoe vreemde toeris
ten verwonderd staan te kijken, naar
wat wij volks zouden noemen, en
wat niet anders is dan gemis aan op
voeding.
Uit deze weinig stichtende voor
beelden trekt hij dan het besluit
In dit onomwonden zien, in het
willen aankijken van dat weinig
behoorlijk gedragen, lezen wij het
glasheldere besluithier is een strijd
te strijden en te winnen, een strijd
waarbij het menselijk waardigheids-
gevoel in het gedrang moet komen.
Het is zo erg onontbeerlijk dat
wij in onze omgang met anderen,
binnen- als buitenhuis, voornamer
en hoofser zouden leren handelen.
Hiervoor is wel een stukje beheer
sing te grijpen, maar beleefdheid is
in de eerste plaats toch een werk
van liefde. Ons gedragen weze ge
grond op algemeen aanvaarde prin
cipes welke trouwens niet in onze
tijd zijn getraceerd geweest, maar
sedert eeuwen ver, toen de bescha
ving de wereld der mensen loute
ren kwam en waarvan voorbeelden
in de geschiedenis menigvuldig zijn
als onze voorvaderen lang niet zo
geëvolueerd als wij daden wisten
te stellen van ridderlijkheid en bur
gerzin. Misselijke houding staat als
een schaduw naast ons, als wij de
weerglans zouden moeten zijn van
een wezenlijke stijl, echt, simpel
deftig zonder houterigheid. Is fat
soenlijk zijn voor het merendeel
last, het is alleen zo geworden om
dat het verkeerde in ons volk is ver
groeid en er niet genoeg zijn ge
weest die ons onze fouten leerden
vermijden en verachten. Dat dan een
etere geest maar ook een uitgezui
verde wil stralen in ons leven van
iedere dag, in ons werk, in ons ge
baar, op ons gelaat, maar wezen wij
daarvoor eerlijker mensen. Hoe me
nig keer constateerde ik zelf hoe
sommigen moedwillig de waarheid
verdoezelen om zichzelf te verscho
nen en anderen te bekladden en
eilaas in welk taaltjebewijs van
het bitter tekort in de opvoeding en
bovendien in het ziften van zijn uit
drukkingen of allerminst in het le
ren bouwen ener omgangstaal. La
ten wij de zin voor verantwoorde
lijkheid ontwikkelen dat is niet je
gens onze dagtaak alleen, maar in
zonder tegenover die idee dat de
volksopvoeding nood is. Wij zien zo-
velen zich triviaal gedragen maar
wij kennen er ook anderen die han
delen uit onwetendheid. Het is een
liefdeplicht als een maatschappelijk
wezen goed te handelen in het be
lang van onze samenleving, het is
ook een eer zichzelf beter uit te
bouwen.
Aan deze essentiële taak moeten
de scholen in de eerste plaats me
dewerken, omdat bij de jeugd de
grondslag moet gelegd worden voor
een betere maatschappij. Doch dan
moet het gezin ook hieraan willen
medewerken, want de onvermoeide
betrachtingen van een gewetensvol
onderwijzer -zullen tot niets dienen
als thuis alles opnieuw verloren
gaat. Ook de kulturele verenigingen
moeten zich meer om de grote mas
sa bekommeren, omdat daar de »ood
hei meest dwingt.
Dat dit streven vruchten kan af
werpen is duidelijk, want in dat
verband wÜst de gouverneur op het
geen Polen en Tsjecho-Slovakije v
Prachtige prestatie van
de jeugdige Ieperse schaakspeler
Het zal geen enkel schaakliefhebber
uit Westvlaanderen ontgaan zijn dat er
in de uitslagen van het Belgisch Kam
pioenschap voor 2e Klas, elke middag
uitgegeven in Radio Brussel, een naam
vermeld werd uit leper, en die bijzonder
weerslag vond onder de leden van de
Ieperse schaakkring't was ook geen
wonder, het clublid met name Heer Wil-
tried Laconte. die door zijn hardnekkige
en standvastige pogingen de titel van
Westvlaams kampioen veroverde, werd
uitgekozen door de' provinciale Liga om
mede te kampen te Verviers en er West
vlaanderen tegenover de sterkste van
ieder provincie van België te verdedigen.
Hij heeft er buiten alle verwachting in
(om reden van zijn le optreden en jeug
dige ouderdom) een prachtprestatie ge
leverd. hij kwam op kop met 5 punten
op 7. maar moest de titel afstaan aan
de Heer Philipart. provincie Henegou
wen. door het gebruiken van het Zonne-
born-berger systeem... Wilfried was van
af de 5e ronde aan de leiding en heeft
de eerste plaats niet meer verlaten...
Zijn terugkomst werd dan ook intiem
gefeest in het lokaal, in tegenwoordig
heid van gans de familie Laconte-De-
wilde Na de spreekbeurt van de heer
Voorzitter werd een prachtfoto aange
boden, gegeven door gans de club (ten
toongesteld bij Foto Daniel. Gr. Markt).
Na de spreekbeurt van de heer Secre
taris werd een zakschaakspel (jeu de
poche) aangeboden, gegeven door Ma
dame Baert... daarna werd de feestvie
ring voortgezet in een gecellig onder
onsje...
Wees overtuigd dat onze schaakvriend
Wilfried nog van zich zal laten horen
Hier wensen we hem dan ook 'n gul en
hartelijk proficiat, en tevens de nodige
moed ter volharding ook tijdens zijn sol
datenleven dat begon met 1 October 1949
We kunnen niet nalaten zijn beste ou
ders te bedanken voor hun standvastige
aanmoediging en offervaardigheid, epdat
hun zoon. die te leper de baanbreker is
uit de I. S. K. en die door zijn durf en
voorbeeld volgelingen zal krijgen, zijn
doe! zou bereiken...
De secretaris van I. S K
Voortaan slechts 50 voor kinderen
van 4 tot 16 jaar.
Tot nog toe werd een vermindering
van 50 h, op de prijs van de spoorkaart
jes toegestaan voor de kinderen van 4 tot
10 jaar oud.
De spoorwegmaatschappij heeft thans
besloten hun voortaan deze vermindering
te verlenen tot op 16-jarige leeftijd Deze
maatregel is onmiddellijk van kracht.
Als tegenprestatie
re tour kaartjes duurder.
Tot hiertoe werd op de prijs van de
heen- en terug-spoorkaartjes een vermin
dering van 20 toegestaan. In het
Staatsblad van 3 en 4 October is echter
een bericht van de Spoorwegmaatschap
pij verschenen, luidens het welke deze ver
mindering van nu af aan op 10 terug
gebracht wordt-
wezenlij kt hebben tussen de twee
wereldoorlogen in.
Nochtans moeten «rij allen, die de
ze «ware taak op ons willen nemen
eerst aan onszelf gaan uitbouwaï
om door ons goede voorbeeld onze
werking nog meer kracht bij te zet
ten.
Laten we hope» dat deze rede van
de gouverneur onzer provincie in
goede aarde zal gevalle» zijn. opdat
zij de nodige vrdckten naege dra
gen. onszelf en en» volk ter ere.
DE JONGSTE DAGEN STONDEN' VIER PROBLEMEN' IN' HET
BRANDPUNT DER BINNENLANDSE BELANGSTELLING DREI
GENDE WERKSTAKINGEN, DE KONINGSKWESTIE, KABINETS-
VERRUIMING EN HET WAALSE KONGRES.
Toen we voor een paar weken de de
valuatie van onze sterke frank hebben
aangekondigd, voorzagen we -onmiddel
lijk moeilijkheden bij de grensarbeiders.
Onze voorspelling is thans werkelijkheid
geworden InderdaadDinsdag was <tfe
staking bij de Belgische grensarbeiders
aan de Franse grens, bijna algemeen. En
kel het kaderpersoneel en de leden van
de veiligheidsploegen zijn die dag over
de grens gegaan. Alleen in de sectoren
Rijsel. Armentières en Baisieux staken
36.000 Belgische grensarbeiders. Vermoe
delijk zal deze staking enige tijd blijven
aanslepen Wel wordt bericht dat de Bel
gische regering onmiddellijk met de
Franse regering in bespreking is getre
den om het vraagstuk zo spoedig moge
lijk op te lossen. Zelf wordt verzekerd,
dat onze eerste - minister de heer Eys-
kens, persoonlijk naar Parijs zou gaan.
om de toestand ter plaatse met de Fran
se overheid te bestuderen en te helpen
regelen, maar dit. nadat ambtenaren van
beide landen, het vraagstuk vooraf zou
den ingestudeerd hebben. Voor de Bel
gisch-Nederlandse grensstreek kon geluk
kig tijdig een voldoeninggevende over
eenkomst getroffen worden. Inderdaad,
de Nederlandse werkgevers zullen aan
de Belgische grensarbeiders, tot 1 Ja
nuari 1950 een boniflcatieloon van 20
van het loon uitbetalen. Maar 10 van
het verdiende loon dient echter in Ne
derland besteed te worden voor aankoop
van voedingswaren. Ondertussen zal men
trachten, voor het tijdperk na 1 Januari
1950. een definitieve regeling te treffen.
Ook de Koningskwestie duikt nu weer
op! In regeringskringen wordt verzekerd,
dal men voornemens is eerlang op ern
stige wijze een oplossing van de konings
kwestie na te streven. Het voorstel tot
het inrichten van een volksraadpleging,
zal waarschijnlijk, zoals we het reeds
konden meedelen op 18 Oktober aan
staande. in openbare zitting, in de Se
naat besproken worden. Maar over de
wijze waarop de volksraadpleging zou in
gericht worden, is men het nog niet eens.
Immers er bestaan thans verschillende
opvattingensommigen wensen dat zulks
per arrondissement zou gebeuren, doch
anderen spreken zich tegen dit voorstel
uit, omdat daardoor het gevaar zou kun
nen ontstaan dat het ene gedeelte van
het land tegen het andere opgeruid
wordtanderen stellen voor dat de uit
slagen zouden gecentraliseerd worden te
Brussel. Naar verluidt zou. in de twee
de helft van de maand Oktober, de heer
Eyskens zich met een voorstel van de
regering naar Pregny begeven om de
zienswijze van de Koning te vernemen.
Ook wordt gehoopt, dat in de loop van
de maand November het beginsel van een
oplossing zou zijn vastgelegd.
Het blijkt een gewoon verschijnsel te
zijn. dat een paar weken voor het par
lementair verlof ten einde loopt, er dan
telkens geruchten over een regeringswij
ziging gelanceerd worden. In geval zulks
wél waar zou zijn. blijkt het dat dit
verschijnsel zich ook dit jaar voordoet.
Inderdaader wordt de jongste dagen
zeer druk gepraat en geschreven over
een mogelijke kabinetswijziging. Noch
min noch meer wordt verzekerd er zul
len enkele socialistische ministers in de
regering worden opgenomen.
Van waar deze bepaalde geruchten ko
men is moeilijk te achterhalen. Het is
echter wel opvallend, dat zij in ieder
der vier politieke partijen vernomen
werdenzowël bij de C. V. P.. als bij de
B. S. P-. als bij de liberalen en bij de
kommunistenDoch even opvallend is
het. dat de socialisten thans meester
lijk voor deze eer bedankenzij wensen
de heren verantwoordelijke regeerders
nog een tijdje alleen aan het bewind te
laten, om hen gelegenheid te geven hoe
veel zij van hun verkiezingsbeloften kun
nen nakomen
Mogen wij opnieuw een voorspelling
doen We hebben er vroeger reeds op ge
wezen Hier is zeZodra de konings
kwestie voor Kamer en Senaat komt,
zullen er parlementaire moeilijkheden
zijn en... de regering zal uiteenvallen!»
Hopelijk hebben we het mis voor. en dit
in het belang van het landMaar we
vrezen, dat de verscheidene politieke
partijen van ons land nog te zeer hun
PARTIJBELANG boven het LANDS
BELANG stellen.
Jawelde Walen hebben weer eens
een landelijk kongres gehoudenVerbe
teren we onmiddellijk onze laatste zin
Enkele WalenHET LAATSTE
NIEUWSschrijft terecht over dit kon
gres het volgende Sommige telegram
men, die in buitenlandse bladen zijn ver
schenen. hebben de indruk verwekt als
of het Waals kongres een zeer belang
rijke bijeenkomst was tijdens dewelke,
namens de Waalse gewesten, gedreigd
werd België te doen uiteenspringen en
Wallonië als een geschenk aan Frankrijk
over te maken, indien de Koning naar
het land zou terugkeren. In werkelijk
heid is de deelneming aan het kongres
dit jaar nog geringer geweest dan voor
heen... In de eindmotie werd herhaald,
dat het Waals kongres verder ijvert voor
federalisme binnen het Belgisch staats
verband. maar de luidruchtigste elemen
ten in de zaal. onder welke de socialis
tische volksvertegenwoordiger Van Belle
hadden tijdens het debat de aanhechting
bij Frankrijk voorgestaan en aangedron
gen opdat in de besluiten van het kon
gres het woord Belgischzou worden
geweerd. Het besluit van HET LAAT
STE NIEUWSis eveneens het melden
waardVoor het Waals kongres. zowel
als voor sommige Vlaamse kongressem
geldt dan ook de vaststelling, dat zij we£
nig praktisch nut opleveren, omdat men
er zijn tijd verliest met het achternalopen
van extremistische minderheden.
TIJL.
GEEN OORLOG IN DE EERSTE VIJF JAAR DE SOVJETS WILLEN
EEN REGERING VOOR GANS DUITSLAND MAAR IN CHINA TOCH
EEN REVOLUTIONNAIRE REGERING MAARSCHALK TITO VER
KLAART ZICH TROUW' AAN HET MARXISTISCH LENINISME
AANVAL VAN CHURCHILL OP HET BELEID VAN DE LABOUR-
REGERING MOEILIJKHEDEN IN FRANKRIJK.
U kent het rythme der wereldgebeur
tenissen Veertien dagen geleden de op
hefmakende devaluatie in verscheidene
Europese landen, acht dagen later de on
geveer officiële bekendmaking, dat de
Russen over de atoombom beschikten en
nu... geen oorlog in de eerste vijf jaar.
Inderdaad, generaal Sir Giffard Mar
tel. voormalig hoofd van de Britse mi
litaire zending te Moskou, heeft in een
te Londen aan het tijdschrift U. S.
NEWS AND WORLD REPORTver
leend onderhoud verklaard, dat er wei
nig kans bestaat dat de Russen in de ko
mende vijf jaren een oorlog zullen be
ginnen Volgens generaal Martel zou het
Rusland onmogelijk zijn een voldoende
voorraad atoombommen aan te leggen, in
minder dan vijf jaar.
We citeren deze uitlating voor zoveel
als ze waard is en in zover er geloof kan
aan gehecht worden Immers de jongste
tijd leerden we bij pijnlijke ondervin
ding hoe weinig geloof nog kan gehecht
worden aan de verzekering en stellige be
loften van vooraanstaande personalitei
ten.
In elk geval thans kunnen we in ver
scheidene vooraanstaande Europese dag
bladen lezen«Het Ministerie van Lands
verdediging te Washington zou eer. me
dedeling enivangen hebben, volgens de
welke de Russe» een straal zouden ont
dekt hebben die de atoombommen zou
doen ontploffen terwijl deze zich nog in
het tramsperterende vliegtuig bevinden
Xfcar enmiddeUijk wordt daarbij ver
zekerd De erperte» noemen deze e»i-
dekking fantastisch. Zij verzekeren dat
een atoombom niet onder de eenvoudige
invloed van een straal tot ontploffing kan
worden gebracht.»
Een zaak schijnt nu echter wél vast
te staanén de Russen én de Amerikanen
hebben de atoombom en Europa... NIET!
Optimisten wrijven in hun vuistje en
voorspellenDit is het begin van de
wereldvredeImmers nu zal én Rusland
én Amerika schrik hebben een oorlog
te beginnen, daar ieder bang voor eigen
v e. zal zijnKijk eens aanin de vorige
oorlog hadden beide kampen een gewel
dige reserve gasbommen, en... niemand
durfde ermee beginnen, uit angst voor
de geweldige repressiemaatregelenZo-
ook zal in de toekomst niemand nog een
atoombom durven gebruiken!... «Maar
de zwartgalligen weeklagen Dat wordt
het einde van de wereldHet ligt een
maal in de aard van alle mensen ruzie
te maken en in momenten van hooggaan
de twist verliest steeds een der twee
partijen het hoofd en doet domheden
Een derde wereldoorlog komt erwaar
om zouden de twee grootste machten ter
wereld de Amerikanen en de Russen
zich anders zo geweldig op een nieu
we wereldoorlog voorbereiden Waarom
zcaden zij zich anders zo openlijk we
derzijds beschuldigen naar een nieuwe
wereldoorlog op te marcheren en er pro
paganda voer te maken 7 Wanneer de
nieuwe wereldoorlog komt weet nu neg
niemand, ar. o«k niet hoelang hij nog
(zie vervolg volg. blz.)
