WERELDGEBEUREN
- ONAFHANKELIJK NIEUWS- EN AANKONDIGINGSBLAO
VOOR HET ARRONDISSEMENT YPER.
De Voorlichtingsvergadering van het
Sociaal Economisch Studiecentrum
voor het Arrondissement leper
6e JAARGANG Nr 48
PRIJS 3 Fr.
ZATERDAG 31 OCTOBER 1953
VERSCHIJNT ELKE WEEK 'S ZATERDAGS
DE VOETBALDERBY TE IEPER
HET YPERSCH NIEUWS
r*'STUUR KN REDACTIE: 34. BOTERSTRAAT, YPER
TeL SM Postcheckrek. 4«1.73 (L. DUMORTIER)
ABONNEMENTSPRIJS
1 JAAR 135 fr. 4 MAAND 70 fr.
ONDERZOEK NAAR DE BESTE
EN GOEDKOOPSTE STRATEGIE.
In het Pentagon schijnt de opvatting
veld te winnen, dat Amerika zich in de
eerste plaats moet toeleggen op de aan-
Alle begin is moeilijk Daarvan waren de bestuursleden van het sociaal maak van atoomwapens en dat de Ame
economisch studiecentrum voor het arrondissement leper zich bewust,
toen ze van wal staken. Daarom ook hebben ze eerst onverdroten over
wogen en gewerkt vooraleer ze een eerste grote voorlichtingsvergadering
gehouden hebben om de bevolking nader in kennis te brengen met hun
doel en streven. Deze vergadering ging Zaterdag 1.1. door in de salons
van het hotel Britannique te leper.
GOEDE OPKOMST mité's. verenigingen en organismen die be-
Het was dan ook voor, een goede op- long hebben bij de politiek ran economi-
komst dat voorzitter Bernard Steverlynck
de vergadering omstreeks 15.30 uur open
de Het was niet zozeer het getal der
aanwezigen dat tot vreugde stemde, doch
wel het feit dat een select publiek op die
vergadering aanwezig was. want naast
sche expansie. Voor het onderhouden van
het zeer nauw en voortdurend contact tus
sen de Directie voor Economische Expansie
en de plaatselijke organen en overheden
uordt gezorgd door Economische Attache's.
Een rol van het hoogste belang zo
niet de hoofdrol is in dit geheel voor
een vertegenwoordiging van de Ieperse behouden en weggelegd voor de plaatse-
Handel en Nijverheidskamer, geleid door hike economische comité's. Inderdaad,
voorzitter Eugène Glissoux. bestuurslid iedereen kent het best zijn persoonlijke
Edouard Gruwez en secretaris Gaston Omoeving f" eigen^vertrouwde werkterrein.
ien de noden, de mogelijkheden van een
y bemerkten we er vertegenwoordi- j stTeek en gewest kunnen het best onder-
gers van syndicale middens, van de land- zocht het rationeelst blootgelegd door de
bouw. de nijverheid, de middelgrote en personen die worden vooropgesteld deel te
kleine handel, kortom alle lagen der be- j matmn van de plaatselijke comité's in
volving welke er in de eerste plaats be- dustriëlen. handelaars, vertegenwoordigers
lang bij hebben, dat ons arrondissement van de werknemers, van de werkgevers,
sociaal en economisch gezien, er op
vooruit gaat
Aan de bestuurstafel hadden plaats ge
nomen. de hh. voorzitter Bernard Stever
lynck Wouters, algemeen directeur van
de dienst voor economische expansie bij
het ministerie van economische zaken
van de verscheidene administraties der
streek zelf. De plaatselijke economische co
mité's dienen, als het ware. de hartslag
te zijn, het lichaam der economische ex
pansie.
De taak van een te stichten plaatselijk
comiteit zal ook deze zijn studie en on
derzoek van alle vraagstukken, die verband
Decoene. economisch attaché bij hetzelfde houden met economische expansie en de op-
ministerie Emile Delahaye. directeur van
de plaatselijke dienst voor arbeidsbemid
deling en werkloosheid advocaat Luc Van
RaesJozef Vanbesien en Pieter Feys.
respectievelijk schatbewaarder en secre
taris van het studiecentrum.
TOESPRAAK
VAN DE H. BERNARD STEVERLYNCK
De h Bernard Steverlynck. voorzitter
van het studiecentrum, begroette de aan
wezigen en sprak als volgt
Ifie objectief en onverbloemd de zaken
wil inzien, stelt vast dat. algemeen be
schouwd in gans België, en meer bepaald
in het arrondissement leper, de toestand
op sociaal-economisch gebied heden ten da
ge waarlijk verre van rooskleurig fseen
onrustbarend hoog cijfer van werkloosheid,
zware druk op de reeds zo weinig talrijke
grote industrieën der streek, orote moei
lijkheden tevens voor alle kleine en mid
delmatige bedrijven, niet alleen om zich
uit te breiden, maar ook om zich, gewoon
weg te handhaven op het peil dat ze be
reikten.
Iedereen is het er over eens dat er iets
hoeft gedaan om een gunstige kentering
te brengen in deze toestand, en eikendeen
is er van overtuigd dat het hoofdzakelijke
probleem erin bestaat, door de industriali
satie van ons gewest, meer werkgelegenheid
te verschajjen. Als er voor iedereen werk
is. dan is iedereen, elke maatschappelijke
stand zonder uitzondering, daar ten hoog
ste bij gebaat. Wil men de algemene wel
vaart van de streek opdrijven, dan is de
eerste vereiste, met rasse spoed, de kanker-
plek der werkloosheid uit ons gewest te
snijden.
Ter zake heerst er algemeen goede wil,
muar dit is het juist alles mag niet. zo
als weleer in het verleden, blijven bij dog
matische uiteenzettinggoed bedoelde, maar
dorre bespreking, doch wel hoeft er thans
derwijze opgetreden dat er een positieve
rn planmatige werking oprijst die de be
trachtingen en wensen van allen omzet in
tastbare en vruchtbare resultaten.
Zo de uitslagen op dit gebied in het ver
leden niet voldeden, dan is dit te wijten
aan het feit dat alle initiatief uitging van
louter private zijde. Het probleem dat ons
bezighoudt werkverschaffing door in
dustrialisatie is werkelijk te ruim en
te veelomvattend, stelt te menigvuldige
eisen opdat de oplossing met succes zou
worden betracht, enkel en alleen door ini
tiatie/ van private zijde. De tussenkomst
van Staatswege is hier een hoogst nood
zakelijke vereiste. Niets is ten andere meer
natuurlijk, en van zelfsprekend de werk
verschaffing betreft inderdaad het alge-
meen welzijn, en het is juist de eigen uitleg wenste in het Frans, verleende de
taal: van de Staat de algemene voorwaar- h. Steverlynck het woord aan de h Emile
den te scheppen en de hulp te bieden die Delahaye. directeur van de plaatselijke
"od'ti is, opdat alle onderdanen welvaart dienst voor arbeidsbemiddeling en werk
en welzijn zouden bereiken.
slorping van de werkloosheid in het arron
dissement. en steunende dan op de con
clusies van studie en onderzoek, het voor
stellen van maatregelen, en de bespoedi
ging van de oplossing der gestelde proble
men. In één woord lijk in honderd, het
te stichten comité zal als doel hebben
alles te doen wat van aard is om de groei
en de bloei van het arrondissement leper,
onder sociaal-economisch oogpunt, te ver
dedigen, te beveiligen en te bevorderen.
Voor de hand, enige problemen opsommend
dij. vallen in het kader der studie en on
derzoek door het plaatselijk comiteit. ver
noemen wij de toestand in het arrondis
sement uit bevolkings- sociaal en econo
misch oogpunt, de oorzaken der plaatse
lijke werkloosheid in alle bijzonderheden
nagaan, de toepassing van aangepaste ver
beteringen overwegen, voorstellen, bevor
deren. de huidige economische ontwikke
ling in het arrondissement onderzoeken,
de infrastructuur van het gewest onder
zoeken (spoor- verkeers- waterwegen), con
crete voorstellen doen op dit gebied, de
door de Regering getroffen of in overwe
ging genomen maatregelen uit plaatselijk
oogpunt onderzoeken met behulp der eco
nomische attaché's, alle nieuwe mogelijk
heden tot industrialisatie opsporen en aan
moedigen. voortdurend ten dienst zijn om
de bestaande bedrijven, grote oj kleine,
voor te lichten en te steunen, mogelijk
heden onderzoeken om kleine oj middel
matige bedrijven uit te breiden, ze helpen
bij kredietopsporing.
Het op te richten comiteit zal niet een
losse vergadering zijn van belangstellende
personen, die nu en dan eens vergaderen
teneinde fragmentarisch een facet der ge
stelde problemen te onderzoeken, neen, het
Sociaal-economisch centrum zal werken in
het vaste, rechtspersoonlijkheid bezittende
verband van een vereniging zonder winst
gevend doel, conform aan de wet van 27
Juni 1921. de benaming dragend van SO
CIAAL - ECONOMISCH STUDIECENTRUM
VOOR HET ARRONDISSEMENT 1EPER
in zich bergend alle organen die een ste
vige en voortdurende activiteit daadwer
kelijk waarborgen.
Het komt er thans op aan. zonder ver
der uitstel, de stichtingsvergadering van
het Sociaal-Economisch Studiecentrum voor
het Arrondissement leper te beleggen, ten
einde in de kortst mogelijke tijd. eensge
zind, op een vaste basis, de actie aan te
vatten die moet toelaten dat onze streek
zich op sociaal en economisch gebied zou
verheffen, en zich verheugen in een wer
kelijkheid wordende groei en bloei.
EEN UITEENZETTING
VAN DE H. EMILE DELAHAYE
Na nog gevraagd te hebben of iemand
Ziehier, hoe van officiële zijde, de wer-
loosheid. Deze verklaarde verheugd te
rikaanse troepen overzee zo vlug moge
lijk moeten worden teruggeroepen om in
de centrale reservete worden ge
plaatst. De New York Heraldvan
Maandag bracht naar aanleiding van het
bezoek aan Europa van het hoofd der
Amerikaanse stafchefs, admiraal Radford.
een bericht waarin dit plan als vrij ze
ker werd voorgesteld Bij zijn aankomst
te Parijs weigerde Radford de kwestie
te bespreken. Uit de jongste berichten
blijkt nu dat de opperbevelhebber van
de NATO in Europa zijn chef zou gewe
zen hebben op de ongunstige weerslag
van de lopende geruchten op de militaire
integratieplannen in Europa. Volgens een
A.F.P -dépêche uit Parijs zou de reis van
de Amerikaanse stafchef geen belangrijke
wijziging in de Amerikaanse strategie in
luiden
De vraag is waar men het accent plaatst 1
inzake de belangrijkheid. Indien bv. het
uitsparenvan geld door de aanmaak i
van atoombommen en het wegtrekken van
de Amerikaanse troepen overzee het mo
gelijk maakt meer dollars aan de Euro- 1
pese verdediging te besteden ligt het voor
de hand dat dit geen terugtrekkenJ
van Amerika uit Europa betekent. Maar
het ligt evenzeer voor de hand dat de
organisatie van Europa's verdediging
dan in een ietwat ander daglicht komt
te staan. Ondanks alle mogelijke Euro- j
pese divisies rest dan het brutale feit
dat de volgende oorlog in eerste instan-1
tie een atoomoorlog zal zijn. dat het Eu-
ropees steunpuntenvoorveld het zwaarst
door Russische tegenaanvallen zal wor
den getroffen en dat de Amerikanen wel-
king en samenwerking met het privaat z'ïn °P deze vergadering van patroons
initiatief wordt gezien in zake het opzoe- Cn werkgevers het woord te mogen voe-
hen van werkverschaffing door het door- ren. waardoor hij een klein exposé zou
en opioeren van industrialisatie. kunnen geven van de arbeidscapaciteit
De algemene leiding der actie berust bij jn het arrondissement, gevolgd van en-
het Ministerie van Economische Zaken en kele cijferE betreffende het aantal werk-
Middenstand. zulks in nauwe samenwer- ,ozen en tenslotte de middelen. die naar
*"10 met de overige ministeriele departe- „j„„
"•enten, m de schoot van het Ministerie 2Un mening konden aangewend worden.
van Economische Zaken en Middenstand om de werkloosheid op te lossen
wordt de praktische uitvoering van het Aldus vernamen we dat er op een be-
vOfjropgestelde doel toevertrouiod aan een volking van circa 123 000 zielen er in
speciale dienst Directie voor Economische ons arrondissement ongeveer 30 000 loon-
Expansie. De rol van deze dienst bestaat trekkenden zijn. waarvan 12.500 grensar-
ar niet enkel in. zeer algemeen, de econo- beiders. dit volgens de cijfers van de eco-
véni tZ'tncmische telling van 31 December 1947. van de patroons, want het is de taak niet
re ge'en ter zake uit te lokken ze te coör- De helft van het overschot is tewerkge- j van officiële instanties fabrieken te bou-
dineren, en te waken op »mri uitvoering. steld in het arrondissement en de andere wen. Aan dat probleem werd reeds een
Er zal dus niet enkel gedaan worden aan h«lft er buiten. Twee derden van de ar- studie gewijd, waardoor gebleken is dat
theoretische t planningmaar ook aan beiders zijn dus verplicht hun brood te menig gezond bedrijf in het arrondisse-
Prajrtische uitwerking. j verdienen buiten het arrondissement- ment vatbaar is voor uitbreiding, doch
ni.«fe'--i iedereen overduidelijk dat een mi- Hei gewest telt ongeveer 5.200 land- de meeste patroons schrikken terug voor
kaa^tfer tienStn°PruiC>\iZe^ aUein' nietf bouwbedrijven welke hoogstens 1.800 tot de moeilijkheden Hier komt de taak van
<*he ExZnïie onderhoudt dan cr 1500 handelsondernemingen met on-het studiecentrum tot uiting, die door be-
Als basisbedrijven heeft men de land
bouw, metaal en textiel Verder is er nog
diamant, voeding (brouwerijen melkerij-
en), seizoenbedrijven waaronder een 7-tal
steenbakkerijenvlas. hop en tabak die
op zekere plaatsen een traditie zijnte
Waasten een onderneming van sanitaire
toestellen en een leerlooierij tenslotte
nog meubels en aannemers. Ziedaar,
zegde spreker, de volledige inventaris van
het arrondissement en dat is waarlijk
niet veel
Sprekend over de werkloosheid, somde
de h. Delahaye de verschillende catego
rieën op. nam. 1) de structurele werk
loosheid. te wijten aan het gebrek aan
bedrijven 2) de technologische werkloos
heid. veroorzaakt door de vooruitgang
van de techniek3) de risiduele werk
loosheid. te wijten aan de mindere licha
melijke als professionele geschiktheid van
de arbeiders en die nooit zal opgelost
worden.
Vervolgens gaf hij enkele cijfers be
treffende het aantal werklozen Zo zien
we dat het daggemiddelde voor het jaar
1947. 630 was. In de daaropvolgende ja
ren werd het achtereenvolgens 2.305. 6 092.
4573. 4 025. 3.622 en voor 1953 tot de
maand Augustus 4.314. Dit wat de volle
dige werklozen betreft, want daarnaast
zijn er nog duizenden gedeeltelijke werk
lozen
Aldus zijn er 4 000 gezinnen die jaar
lijks hun familiaal budget moeten af
stemmen op de werklozensteun, terwijl
10 000 grensarbeidersgezinnen slechts over
een karig loon kunnen beschikken. Als
eerste gevolg daarvan, wordt de handel
in de streek fel aangetast.
Spreker stelt dan de vraagBestaat
daarvoor een oplossing en hij ant
woordt Ja. althans gedeeltelijk.
Deze gedachte verder ontwikkelend,
vermeldt hij hetgeen gedaan werd om de
risiduele werkloosheid te bestrijden her
scholingcentra werden opgericht, terwijl
ook de gemeenten werklozen te werk stel
den
Een oplossing bestaat ook nog er in de
mobiliteit van de arbeidskracht bevor
deren. doch spreker noemt zich daarvan
geen voorstander, daar hij meent dat het
kapitaal naar de arbeid moet komen en
niet omgekeerd. Terloops zegt hij nog
dat een kampagne op touw gezet voor
de koolputten van de streek van Mons.
vruchten heeft afgeworpen, vermits da
gelijks 9 autobussen met een 400 tal ar
beider; naar Mons trekken.
Hij is echter van oordeel dat de gezon
de oplossing voor ons gewest er in be
staat nieuwe bedrijven op te richten of
de bestaande uit te breiden Het moeten
daarom geen grote fabrieken zijn. doch
kleine bedrijven, die een andere atmos
feer scheppen in het arrondissement. Hier
voor dient beroep gedaan op het initiatief
licht jaren zullen nodig hebben om met
behulp van hun centrale reservehet
onder de voeten gelopen Europa opnieuw
te bevrijden
EVENTUELE WEERSLAG
OP DE EUROPESE
VERDEDIGINGSGEMEENSCHAP
Welke zal de weerslag zijn van een
eventuele Amerikaanse strategiewijziging
op de Europese Verdedigingsgemeenschap
Walter Lippmann beantwoordde deze
vraag in de New York Heraldvan
Dinsdag. Volgens Lippmann zal de EVG.
waarvan het hoogst onwaarschijnlijk is
dat zij in haar huidige vorm ooit wordt
goedgekeurd in elk geval aan een revi
sie dienen te worden onderworpen In
geval de Amerikaanse troepen Europa
verlaten dan betekent dit dat de Duitsers
het militair overwicht krijgen op de Fran
sen en dan kan men bijna met zekerheid
voorspellen dat de E.V.G: zal doodge
boren blijven, omdat de strategen de po
litieke klippen zullen omzeilen door te
zetten op een zelfstandige Wehrmadht
die zo snel mogelijk tot stand komt.
Zoals men ziet stuurt de militaire New
Look heel wat berekeningen in de war.
De kwestie van de E.V.G. lijkt ons ech
ter slechts een ondergeschikt probleem
vergeleken bij het moeilijke vraagstuk van
de atoomoorlog zelf die gebaseerd is op
het postulaat dat men koelbloedig de
dood van millioenen mensen in enkele
uren tijd organiseertvoor het berei
ken van een politiek doel.
EEN HOGE AMERIKAANSE STEM
OVER DE VERDEDIGING VAN EUROPA
De Amerikaanse generaal Lyman Lem-
nitzer. adjunct stafchef voor de planning
en het onderzoek verklaarde op het Pen
tagon aan een groep Amerikaanse jour
nalisten o m. het volgende in verband met
de verdediging van Europa
Een der lessen van de Koreaanse oor
log is geweest dat het enige middel om
strijdkrachten van de vijandelijke infan
terie tot staan te brengen er in bestaat
andere infanteriestrijdkrachten tegenover
hen te stellen. Hij zei voorts dat. zelfs in
de heste gevallen, de luchtmacht niet vol
doende is om alleen deze taak te ver
vullen.
In Korea, zo ging de generaal verder,
moeten wij de mogelijkheid van een
hervatting der vijandelijkheden toege
ven Hij herinnerde er aan dat de troe
pen in Korea in alarmtoestand blijven
en op de nieuwe frontlinie werken voor
de versterking hebben ondernomen.
Generaal Lemnitzer had het hierna over
de problemen van de Atlantische verde
diging. Hij verklaardeeen der grote
zwakheden van de Atlantische organisa
tie is het gebrek aan voldoende vlieg
tuigen. Anderzijds bestaat er een ernstig
gevaar dat de vrije wereld vergeten zal
wat haar bedreigt. Zo zij haar inspan
ning vermindert, zal het gevaar van een
Russische aanval des te meer toenemen
Er is nog veel te doen. voordat de
strijdkrachten van de vrije wereld met
de toestanden van het ogenblik overeen
stemmen. zo besloot de generaal die de
volgende cijfers betreffende de huidige
strijdkrachten vergeleek Rusland 175 di
visies 40 000 tanks. 70 satellietendivisies
en de millioenen manschappen van het
Chinese communistische leger
Amerikaanse sïrijdkrachten20 divi
sies. 18 regimentaire combat teams van
5 000 man en 100 bataljons luchtafweer-
t roepen.
DE NODIGE BESLISSING.
Marcel Stijns. schrijvend over de Eu
ropese Verdediging besluit in c Het Laat
ste Nieuws
Sir Winston Churchill heeft thans
openlijk gezegd, wat sinds lang geweten
was. In 1950 is de raad van ministers van
het Atlantisch pact tot het besluit geko
men. dat West-Duitsland bij de Atlanti
sche verdediging moet betrokken worden.
Een Fransman, maarschalk Juin.-die ver
antwoordelijk is voor de verdediging van
Midden-Europa, heeft enige dagen gele
den nog te Brussel verklaard, dat Duitse
divisies onmisbaar waren, hetzij in een
Europees leger, hetzij in een Atlantisch
leger
Anderzijds is Groot-Brittannië bereid
tot de grootst mogelijke samenwerking
met de Europese verdedigingsgemeenschap
terwijl ook het verdrag van Duinkerken
bestaat, waardoor Groot-Brittannië en
Frankrijk elkaar steun toezeggen.
Een beslissing zou door Frankrijk
moeten genomen worden, en zij kan niet
uitblijven, niet alleen wegens de veilig
heid van het vasteland, maar ook omdat
Frankrijk door zijn aarzelingen zijn eigen
positie jammerlijk zou verzwakken, wat
voor het evenwicht in West-Europa be
treurenswaardig ware.
VISJINSKI BEPAALDE
DE PRINCIPES DER SOVJETPOLITIEK.
Andreï Visjinski. leider van de Soyiet-
afvaardiging bij de UNO. verklaarde Dins
dag op de lunch van de UNO-correspon-
denten. dat zijn land bereid is alle maat
regelen te treffen om te verhinderen dat
de oorlog in Korea zou worden hervat
of dat hij zich in het Verre Oosten of
tot enig ander deel van de wereld zou
uitbreiden.
Visjinski beaamde de verklaring van
Eerste-Minister Malenkov nl dat er geen
enkele kwestie bestaat, die niet kan wor
den opgelost, door onderhandelingen en
besprekingen steunend op wederzijdse
eerbied en inachtneming van de weder
zijdse belangen
Hij verdedigde andermaal het Sino-
Koreaanse voorstel om India. Pakistan.
Indonesië en Birma aan de conferentie
te laten deelnemen.
De verantwoordelijkheid voor de moei
lijkheden waarin de neutrale repatrië
ringscommissie zich thans bevindt, schoof
hij op de rug van de trawanten van Syng-
man Rhee en Tsjang Kai Sjek
Hij wou echter niet toegeven dat de
commissie nu reeds een definitieve mis
lukking is.
TRIEST-PROBLEEM.
De Triëstaanse knoop is nog steeds niet
doorgehakt.
Tito heeft, wat Triëst betreft, nogmaals
verzekerd dat hij de A-zone, van dit ge
bied zal binnentrekken, van zodra de
Italianen er een voet in zetten. Inmid
dels blijven de geallieerden hun troepen
uit het gebied wegtrekken, zodat binnen
afzienbare tijd het ogenblik aanbreken
zal. dat de vrijgekomen strook gronds
door iets of iemand zal dienen in
genomen te worden.
De Joegoslavische maarschalk heeft ech
ter de verzekering gegeven, dat zijn aan
vallen niet tegen de geallieerde bezet
ters# gericht zijn...
Het Russische voorstel tot internatio
nalisering van Triëst en het vlak er om
heen liggende gebied, alsmede tot benoe
ming van een gouverneur, zal pas vol
gende maand in de UNO onderzocht
worden, waar het vóór enkele tijd door
de Sovjet-Unie ingediend werd.
De Franse bemiddeling in deze nete
lige aangelegenheid werd gunstig door
Belgrado ontvangen, zodat men hoogst
waarschijnlijk toch tot een vijflanden-
conferentie komen zal. waar de voor
naamste belanghebbende partijen hun
beklag zullen kunnen doen.
SPECTATOR.
tact met, enerzijds, de bevoegde diensten 2 000 arbeiders tewerkstellen Verder zijn
der centrale administraties, en anderzijds geveer 800 arbeiders en bedienden en ten
iet de provinciale, gewestelijke en plaat- slotte 876 nijverheidsinstellingen met 5 300
selijke autoriteiten, alsmede met alle co-arbeiders.
roep te doen op de bevoegde ministeries
deze moeilijkheden uit de weg moet rui
men.
(zie vervolg blz. 6)
Zondag 1.1. ging te leper de derby door tussen K-V.C.S. Yprois en W. S. leper,
die traditiegetrouw door eerstgenoemde met 3-1 gewonnen werd. We zien hier
een phase uit deze wedstrijd waarbij Vanbeselaere, Doize, Debruyne en Par-
rein elkaar een hoge bal betwisten. Carpels en Degroote staan reeds op
rinkenslag, terwijl Bovy (met de rug naar de photograaf gekeerd) en
Alleman (uiterst rechts) belangstellend toezien.